Geoff Mulgan: Post-crash, investing in a better world

Çeviri: Meltem Erdoğan Gözden geçirme: Merve Kılıç

It's hard to believe that it's less than a year since the extraordinary moment

Ekonominin direği kredilerde işlerin durma noktasına geldiği

when the finance, the credit, which drives our economies froze.

o sıra dışı zamanlardan bu yana bir yıl geçtiğine inanmak çok güç.

A massive cardiac arrest.

Şiddetli bir kalp durması.

The effect, the payback, perhaps, for years of vampire predators like Bernie Madoff,

Geçmişte Bernie Madoff gibi vampirlerin yarattığı etki

whom we saw earlier.

ve ödenecek diyetler.

Abuse of steroids, binging and so on.

Steroidlerin amaç dışı kullanımı, yeme bozukluğu ve daha nicesi.

And it's only a few months since governments

Üstelik devletler sistemdeki akışın devamlılığı için

injected enormous sums of money to try and keep the whole system afloat.

büyük miktarlarda parayı piyasaya enjekte edeli daha yeni birkaç ay oldu.

Şimdilerde oldukça değişik bir alaca karanlık kuşağındayız,

And we're now in a very strange sort of twilight zone,

where no one quite knows what's worked, or what doesn't.

neyin işe yaradığı veya yaramadığı konusunda kimsenin fikri yok.

We don't have any very clear maps, any compass to guide us.

Bize rehberlik edecek ne bir haritamız ne de bir pusulamız var.

We don't know which experts to believe anymore.

Hangi uzmana inanacağımızı şaşırmış durumdayız.

What I'm going to try and do is to give some pointers

Benim burada yapmak istediğim ise size birkaç gösterge sunmak,

to what I think is the landscape on the other side of the crisis,

aslında bu da krizin diğer tarafına dair bir manzara;

what things we should be looking out for

neleri gözetmemiz gerektiği

and how we can actually use the crisis.

ve krizi nasıl kullanabileceğimize dair bir bakış açısı.

There's a definition of leadership which says,

Liderliğin şöyle bir tanımı var:

"It's the ability to use the smallest possible crisis

"En ufak krizi, mümkün olan

en büyük etkiyi yaratmak için kullanabilme becerisi."

for the biggest possible effect."

And I want to talk about how we ensure that this crisis,

Bugün sizlere, hiç de ufak olmayan bu krizi

which is by no means small, really is used to the full.

nasıl en iyi şekilde kullanabileceğimizi anlatmak istiyorum.

I want to start just by saying a bit about where I'm coming from.

Size kendimle alakalı biraz bilgi vererek başlayayım.

I've got a very confused background

Arka planım oldukça karmaşık,

which perhaps makes me appropriate for confused times.

bu da beni karmaşık zamanlarda tercih edilebilir kılıyor.

I've got a Ph.D. in Telecoms, as you can see.

Gördüğünüz gibi telekomünikasyon alanında doktora yaptım.

I trained briefly as a Buddhist monk under this guy.

Şu gördüğünüz adamdan Budist rahibi olmak için eğitim aldım.

I've been a civil servant,

Memurluk yaptım,

and I've been in charge of policy for this guy as well.

bu adamın da baş politika danışmanıydım.

But what I want to talk about begins when I was at this city, this university, as a student.

Fakat anlatacaklarım, bu şehirdeki üniversite hayatıma dayanıyor.

And then as now, it was a beautiful place of balls and punts, beautiful people,

Okul, şimdi olduğu gibi, top oynayan güzel insanlarla dolu bir yerdi.

many of whom took to heart Ronald Reagan's comment

İnsanların birçoğu Ronald Reagan'ın şu sözüne gönül vermişti:

that, "even if they say hard work doesn't do you any harm,

"Çok çalışmanın zararı yoktur deseler bile

why risk it?"

neden kendinizi riske atasınız ki?"

But when I was here,

Fakat ben oradayken

a lot of my fellow teenagers were in a very different situation,

akranlarımın birçoğu oldukça zor bir durumdaydı,

leaving school at a time then of rapidly growing youth unemployment,

genç işsizliğinin hızla arttığı bir dönemde okulu bırakıyorlar

and essentially hitting a brick wall in terms of their opportunities.

ve bir anlamda, potansiyel fırsatlar noktasında duvara tosluyorlardı.

And I spent quite a lot of time with them rather than in punts.

Top oynamaktansa, bu arkadaşlarla daha çok vakit geçirdim.

And they were people who were not short of wit, or grace or energy,

Üstelik bu kişilerde zeka, istek veya enerji eksikliği yoktu;

but they had no hope, no jobs, no prospects.

fakat ne umutları, ne işleri ne de beklentileri vardı.

And when people aren't allowed to be useful,

İnsanların işe yaramasına izin vermezseniz

they soon think that they're useless.

kısa süre sonra kendilerini işe yaramaz hissederler.

And although that was great for the music business at the time,

O zamanlar bu durum, müzik piyasasının işine gelse de

it wasn't much good for anything else.

diğer sektörler için pek hayırlı değildi.

And ever since then, I've wondered why it is that capitalism

O zamandan beri, kapitalizmin neden bazen çok faydalı

is so amazingly efficient at some things, but so inefficient at others,

bazen de faydasız olduğunu merak ederim;

why it's so innovative in some ways and so un-innovative in others.

neden bir yerde yenilikçiyken başka bir noktada kısır kalıyor?

Now, since that time,

Aslına bakarsanız, o dönemden bugüne

we've actually been through an extraordinary boom,

piyasada sıra dışı bir artış tecrübe ettik,

the longest boom ever in the history of this country.

bu ülkenin tarihinde en uzun süren canlılıktı.

Unprecedented wealth and prosperity,

Eşi benzeri görülmemiş refah ve bolluk,

but that growth hasn't always delivered what we needed.

fakat bu büyüme bize her zaman ihtiyacımız olanı da vermedi.

H.L. Mencken once said that, "to every complex problem,

H.L. Mencken şöyle demiş: "Her kompleks problem için

there is a simple solution and it's wrong."

basit bir çözüm vardır ve genelde yanlış çıkar."

But I'm not saying growth is wrong,

Büyümenin yanlış olduğunu söylemiyorum,

but it's very striking that throughout the years of growth,

fakat bu büyüme döneminde birçok şeyin iyiye gitmemesi

many things didn't get better.

gerçekten çarpıcı.

Rates of depression carried on up, right across the Western world.

Batı dünyasında depresyon oranları arttı.

Amerika'ya baktığınızda kayda değer meseleleri

If you look at America, the proportion of Americans

with no one to talk to about important things

paylaşacak kimsesi olmayan Amerikalıların oranı

went up from a tenth to a quarter.

yüzde onlardan yirmi beşlere çıktı.

We commuted longer to work, but as you can see from this graph,

İşe gidiş süremiz uzadı, fakat grafikte de görüyorsunuz,

the longer you commute the less happy you're likely to be.

yol ne kadar uzarsa biz de o kadar mutsuz oluyoruz.

And it became ever clearer that economic growth

Artık gün gibi ortada, ekonomik büyüme

doesn't automatically translate into social growth or human growth.

sosyal hayata veya insanlara öyle hemen olumlu şekilde zuhur etmiyor.

We're now at another moment

Şimdiyse başka bir döneme geçtik,

when another wave of teenagers are entering a cruel job market.

gençlerden oluşan bir başka dalga daha acımasız iş dünyasına giriyor.

There will be a million unemployed young people here

Yıl sonunda burada bir milyon kadar

by the end of the year,

işsiz genç olacak,

thousands losing their jobs everyday in America.

Amerika'da her gün binlerce insan işinden oluyor.

We've got to do whatever we can to help them,

Onlara yardım etmek için elimizden ne geliyorsa yapmamız lazım.

but we've also got to ask, I think, a more profound question

Fakat bir yandan daha temel bir soru sormamız gerek:

of whether we use this crisis to jump forward

Bu krizi, insan ihtiyaçlarıyla daha uyumlu olan

to a different kind of economy that's more suited to human needs,

ekonomi modeline geçmek, ekonomi ve toplum arası dengeyi

to a better balance of economy and society.

daha iyi kurmak için mi kullanacağız?

Bence çıkarılacak tarihi derslerden bir tanesi,

And I think one of the lessons of history is that

even the deepest crises can be moments of opportunity.

en derin krizlerin bile fırsat yaratabileceği.

Uçlardaki fikirleri toplumsal tercihlere dönüştürüyorlar.

They bring ideas from the margins into the mainstream.

They often lead to the acceleration of much-needed reforms.

Genelde en çok ihtiyaç duyulan reformların hız kazanmasına ön ayak oluyorlar.

And you saw that in the '30s,

Bunu 1930'larda gördük,

when the Great Depression paved the way

Büyük Buhran zamanı Bretton Woods,

for Bretton Woods, welfare states and so on.

refah devleti gibi kavramların önünü açtı.

And I think you can see around us now,

Farkındasınızdır, günümüzde de

some of the green shoots of a very different kind of economy and capitalism

çok farklı ekonomi ve kapitalizm çeşitlerinin filizlendiğini

which could grow.

görebiliyoruz.

You can see it in daily life.

Bunu günlük hayatta gözlemleyebilirsiniz.

When times are hard, people have to do things for themselves,

Kriz zamanı, insanlar kendileri için adım atmak zorundalar;

and right across the world, Oxford, Omaha, Omsk,

mesela dünyanın dört bir yanında, Oxford, Omaha ve Omsk'ta

you can see an extraordinary explosion of urban farming,

kentsel tarımın revaçta olduğunu görebilirsiniz,

people taking over land, taking over roofs,

insanlar arazileri, çatı katlarını devralarak

turning barges into temporary farms.

onları geçici çiftliklere dönüştürüyorlar.

And I'm a very small part of this.

Ben de bu işe ufaktan dahil oldum.

I have 60,000 of these things in my garden.

Bahçemde bunlardan altmış bin adet var.

A few of these. This is Atilla the hen.

Bunlardan da birkaç tane var. Tanıştırayım, Tavuk Atilla.

And I'm a very small part of a very large movement,

Bu büyük hareketin çok ufak bir parçasıyım

zira bazıları için bu işler yaşamsal bir değer taşıyor

which for some people is about survival,

fakat farklı türde bir ekonomi ve değerler de işin içinde,

but is also about values, about a different kind of economy,

which isn't so much about consumption and credit,

üstelik burada tüketim ve krediler yok,

but about things which matter to us.

daha çok bize anlam ifade eden şeylerle ilgili.

And everywhere too, you can see a proliferation of time banks

Her yerde, zaman bankalarının ve paralel para birimlerinin

and parallel currencies,

çoğaldığını görüyoruz,

people using smart technologies to link up

insanlar akıllı teknolojileri, pazarın sunduğu bütün kaynakları

all the resources freed up by the market -- people, buildings, land --

bir araya getirmek için kullanıyorlar; insan, bina, toprak gibi.

and linking them to whomever has got the most compelling needs.

Bunları da kimin daha çok ihtiyacı varsa ona yönlendiriyorlar.

There's a similar story, I think, for governments.

Kanımca aynı durum hükûmetler için de geçerli.

Ronald Reagan, again, said the two funniest sentences

Yine Ronald Reagan bu konuda

in the English language are,

İngilizcedeki en komik iki cümleyi kurmuş:

"I'm from the government. And I'm here to help."

"Hükûmetten geliyorum. Size yardım etmek için buradayım."

But I think last year when governments did step in,

Ama sanırım geçen yıl devlet işe el koyduğunda

people were quite glad that they were there, that they did act.

insanlar aksiyon alınmasından epey memnun kaldılar.

But now, a few months on,

Birkaç ay sonra bugüne geldiğimizde

however good politicians are at swallowing frogs

politikacılar, başkaları gibi surat asmaksızın

without pulling a face, as someone once put it,

canlarını dişlerine takmış olsalar da

they can't hide their uncertainty.

gelgitlerini gizleyemediler.

Because it's already clear

Zira her şey gün gibi ortadaydı:

how much of the enormous amount of money they put into the economy,

Ekonomiye dökülen muazzam miktardaki para, bizi geleceğe hazırlamak yerine

really went into fixing the past, bailing out the banks, the car companies,

aslında geçmişi telafi etmek, banka ve araba şirketlerinin kefaletini

not preparing us for the future.

ödemek için harcanmıştı.

How much of the money is going into concrete and boosting consumption,

Bu paralar, çözmek zorunda olduğumuz çok derin problemler yerine

not into solving the really profound problems we have to solve.

betona ve tüketimi artırmaya harcandı.

And everywhere, as people think about the unprecedented sums

İnsanlar dört bir yanda krizi yoğun bir şekilde hissederken

which are being spent of our money and our children's money,

bize ve çocuklarımıza ait harcanan emsalsiz rakamları düşünerek

now, in the depth of this crisis, they're asking:

şunu sorguladılar:

Surely, we should be using this with a longer-term vision

Elbette bu parayı sadece sorumlulara ödeme yapmak yerine,

to accelerate the shift to a green economy,

yeşil ekonomiye geçişi hızlandırmak için,

to prepare for aging, to deal with some of the inequalities

nüfusu yaşlanmaya hazırlamak için

which scar countries like this and the United States

ve Birleşik Devletler gibi ülkelerde derin bir iz bırakan eşitsizliklere karşı

rather than just giving the money to the incumbents?

mücadele etmek için kullanabilirdik.

Surely, we should be giving the money to entrepreneurs, to civil society,

Elbette bu parayı girişimcilere, sivil topluma, insanlara

for people able to create the new,

yenilik yaratmaları için harcayabilirdik;

not to the big, well-connected companies,

büyük, birbirine bağımlı şirketlere

big, clunky government programs.

ya da büyük ve hantal hükûmet programlarına değil.

And, after all this, as the great Chinese sage Lao Tzu said,

Günün sonunda, Çinli büyük bilge Lao Tzu'nun söylediği gibi

"Governing a great country is like cooking a small fish.

"Büyük bir ülkeyi yönetmek, minik bir balığı pişirmeye benzer.

Don't overdo it."

Dozunu kaçırmamak gerekir."

And I think more and more people are also asking:

Üstelik bana kalırsa artık daha fazla insan şu soruyu soruyor:

Why boost consumption, rather than change what we consume?

Neden tüketimi artırmak yerine, tükettiklerimizi değiştirmiyoruz?

Like the mayor of São Paulo who's banned advertising billboards,

Tıpkı Billboard reklamlarını yasaklayan São Paulo belediye başkanı

or the many cities like San Francisco

ya da elektrikli arabalar için

putting in infrastructures for electric cars.

altyapı oluşturan San Francisco gibi.

You can see a bit of the same thing happening in the business world.

İş dünyasında da benzer olayların bir nebze gerçekleştiğini görebilirsiniz.

Some, I think some of the bankers

Birtakım bankacılar bir şey öğrenemezken

who have appear to have learned nothing and forgotten nothing.

bazıları da hiçbir şeyi unutmamışa benziyor.

But ask yourselves: What will be the biggest sectors of the economy

Kendinize sorun: On, yirmi, otuz yılda ekonomide

in 10, 20, 30 years time? It won't be the ones lining up for handouts,

en büyük sektörler hangileri olacak? Broşürlerde arabalar, uzay

like cars and aerospace and so on.

ve benzeri şeyler olmayacak.

The biggest sector, by far, will be health --

En büyük sektör sağlık sektörü olacak,

already 18 percent of the American economy,

şimdiden Amerikan ekonomisinin yüzde on sekizini kapsıyor

predicted to grow to 30, even 40 percent by mid-century.

ve yüzyılın yarısında yüzde otuz, hatta kırklara kadar büyümesi bekleniyor.

Elder care, child care, already much bigger employers than cars.

Yaşlı ve çocukların bakımı, şimdiden arabalardan daha fazla yer kaplıyor.

Education: six, seven, eight percent of the economy and growing.

Eğitim, ekonominin yüzde altısı, yedisi, sekizini kapsıyor ve büyüyor.

Environmental services, energy services, the myriad of green jobs,

Çevresel hizmetler, enerji hizmetleri, binlerce doğa dostu işin

they're all pointing to a very different kind of economy

her biri farklı türde bir ekonomiyi işaret ediyor;

which isn't just about products, but is using distributed networks,

bu ekonomi sadece ürünle ilgilenmiyor, dağılımlı iş ağlarını kullanıyor,

and it's founded above all on care, on relationships,

bakım, ilişkiler, insanların birbirleri üzerindeki etkisi,

on what people do to other people, often one to one,

genelde birebir ilişkiler üzerine kurulu;

rather than simply selling them a product.

sadece ürün satışından ibaret değil.

And I think that what connects the challenge for civil society,

Bence sivil toplum, hükûmet ve işletmelerin karşılaştıkları

the challenge for governments and the challenge for business now

ortak bir sıkıntı var

is, in a way, a very simple one, but quite a difficult one.

ve bu oldukça basit fakat bir o kadar zor.

We know our societies have to radically change.

Toplumumuzun radikal bir değişim geçirmesi gerektiğinin farkındayız.

We know we can't go back to where we were before the crisis.

Krizden önceki halimize dönemeyeceğimizi biliyoruz.

But we also know it's only through experiment

Fakat şunu da biliyoruz ki

şehirlerde karbon üretimini azaltmayı,

that we'll discover exactly how to run a low carbon city,

çok yaşlanmış nüfusa nasıl bakacağımızı,

how to care for a much older population,

madde bağımlılığı gibi durumlarla nasıl baş edeceğimizi deneyimle öğreneceğiz.

how to deal with drug addiction and so on.

And here's the problem.

Şöyle bir problem var:

In science, we do experiments systematically.

Bilimde deneyleri, sistematik şekilde yaparız.

Our societies now spend two, three, four percent of GDP

Günümüzde toplumlar, gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde üçünü, dördünü

to invest systematically in new discovery, in science, in technology,

sistematik olarak yeni keşiflere, bilime, teknolojiye yatırarak

to fuel the pipeline of brilliant inventions

bu tarz toplantılar gibi etkinliklere ilham olan

which illuminate gatherings like this.

muhteşem buluşları besliyorlar.

It's not that our scientists are necessarily much smarter

Mesele, bilim insanlarımızın 100 yıl öncesine göre

than they were a hundred years ago, maybe they are,

daha zeki olmaları değil; belki öyledir.

but they have a hell of a lot more backing than they ever did.

Fakat elimizde eskiye nazaran onları besleyecek daha çok şey var.

And what's striking though,

Buna karşın çapıcı olan şu ki

is that in society there's almost nothing comparable,

toplumda şefkat, empati, ilişkiler veya bakım gibi

no comparable investment,

kapitalizmin pek iyi olmadığı konularda

no systematic experiment, in the things capitalism isn't very good at,

ne benzer bir yatırım ne de sistematik bir deney var,

like compassion, or empathy, or relationships or care.

elle tutulur hiçbir şey yok.

Now, I didn't really understand that until I met this guy

Bu adamla tanışana kadar meselenin farkında değildim,

who was then an 80-year-old, slightly shambolic man

o zamanlar seksenlerinde olan bu adam birazcık kaotik biriydi;

who lived on tomato soup and thought ironing was very overrated.

mesela domates çorbasıyla beslenir ve ütü yapmayı pek gerekli görmezdi.

He had helped shape Britain's post-war institutions,

Savaş sonrası Britanya kurumlarını, kamusal hizmetleri

its welfare state, its economy,

ve ekonomiyi düzenlemeye yardım etmişti.

but had sort of reinvented himself as a social entrepreneur,

Fakat sonradan sosyal bir girişimci olarak kendini yeniden buldu,

became an inventor of many, many different organizations.

çok sayıda çok farklı organizasyonun mucidi oldu.

Some famous ones like the Open University, which has 110,000 students,

Bunlardan en çok bilinenler; 110.000 öğrencili Open University,

the University of the Third Age, which has nearly half a million older people

yaşlı insanların yarım milyon yaşlı insana ders verdiği

teaching other older people,

Third Age Üniversitesi,

as well as strange things like DIY garages and language lines

kendin tamir et garajları ve dil hizmeti gibi ilginç organizasyonlar

and schools for social entrepreneurs.

ve sosyal girişimciler için okullar.

And he ended his life selling companies to venture capitalists.

Sonunda bu şirketleri büyük sermayedarlara sattı.

He believed if you see a problem, you shouldn't tell someone to act,

Bir problemi fark edince birine söylemek yerine

you should act on it yourself, and he lived long enough

bizzat aksiyon alınması gerektiğine inanıyordu;

and saw enough of his ideas first scorned and then succeed

fikirlerinin beğenilmediğini ama sonradan başarılı olduğunu görecek kadar yaşadı.

that he said you should always take no as a question and not as an answer.

"Hayır kelimesini bir cevap olarak değil, bir soru olarak almanız gerekir." derdi.

And his life was a systematic experiment to find better social answers,

Hayatı, sosyal sorunlara cevap ürettiği sistematik bir deneydi;

not from a theory, but from experiment, and experiment involving the people

kaynağını teoriden değil deneyden alıyordu,

bazı sosyal ihtiyaçlar içindeki insanlarla

with the best intelligence on social needs,

which were usually the people living with those needs.

en akılcı çözümü geliştiren deneylerden.

And he believed we live with others, we share the world with others

Dünyayı diğer insanlarla paylaştığımıza,

and therefore our innovation must be done with others too,

dolayısıyla yeniliğin diğeriyle birlikte gerçekleşmesi gerektiğine inanıyordu,

not doing things at people, for them, and so on.

insanlar adına, insanlar için yapılmış şeylerle değil.

Now, what he did didn't used to have a name,

Yaptığı işlerin o zamanlar bir adı yoktu,

but I think it's rapidly becoming quite mainstream.

fakat artık ana akım olmaya başladılar.

It's what we do in the organization named after him

Adını taşıyan kurumda yaptığımız iş de bu aslında,

where we try and invent, create, launch new ventures,

burada deniyor ve icat ediyoruz, yeni girişimler oluşturuyoruz,

whether it's schools, web companies, health organizations and so on.

bazen bir okul, bazen bir web şirketi, sağlık kurumu gibi...

And we find ourselves part of a very rapidly growing global movement

Nihayetinde kendimizi çok hızlı gelişen bir küresel hareketin içinde bulduk,

of institutions working on social innovation,

bunlar içerisinde sosyal yenilik üzerine çalışan,

using ideas from design or technology or community organizing

tasarım veya teknolojiden fikir edinen kuruluşlar,

to develop the germs of a future world, but through practice and through demonstration

gelecek dünyanın filizlerini büyütmek üzere organize olan bir topluluk var,

and not through theory.

ne söylem ne de teori üretiyorlar, yalnızca deneyim var.

And they're spreading from Korea to Brazil to India to the USA

Üstelik Kore'den Brezilya'ya, Hindistan'dan ABD'ye

and across Europe.

ve Avrupa'ya yayılıyorlar.

And they've been given new momentum by the crisis, by the need for better answers

Krizle birlikte işsizliğe, toplumun çöküşü gibi problemlere

daha iyi cevaplar verme ihtiyacıyla birlikte hız kazanıyorlar.

to joblessness, community breakdown and so on.

Some of the ideas are strange.

Ortaya çıkan fikirlerin bazıları ilginç.

These are complaints choirs.

Bu, bir şikayet korosu.

People come together to sing about the things that really bug them.

İnsanlar sinirlerini bozan şeylere bir araya gelip türkü yakıyorlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Others are much more pragmatic: health coaches, learning mentors, job clubs.

Bazı topluluklar daha pragmatik: Sağlık ve eğitim koçları ve iş kulüpleri.

And some are quite structural, like social impact bonds

Bazıları ise daha yapısal işliyor; gençlerin suç işlemelerini engellemek

where you raise money to invest in diverting teenagers from crime

ya da yaşlı insanların sağlığını korumak gibi işler için

or helping old people keep out of hospital,

para toplayan sosyal fayda grupları gibi,

and you get paid back according to how successful your projects are.

projenizin başarısına göre geri ödeme alıyorsunuz.

Now, the idea that all of this represents,

Bence bu işlerin temelindeki fikir,

I think, is rapidly becoming a common sense

artık daha çok insana makul geliyor

and part of how we respond to the crisis,

ve teknoloji kadar sosyal gelişime de

recognizing the need to invest in innovation for social progress

yatırım yapmak gerekliliğine aymış insanların krize verdiği tepkinin de

as well as technological progress.

bir parçası halini alıyor.

There were big health innovation funds

Bu ülkede yılın başında yüksek meblağlı

launched earlier this year in this country,

kamu hizmeti inovasyon laboratuvarlarına ek olarak

as well as a public service innovation lab.

sağlık inovasyon fonları çıkarıldı.

Across northern Europe, many governments

Kuzey Avrupa'da birçok hükûmet

now have innovation laboratories within them.

inovasyon laboratuvarı kurdu.

And just a few months ago, President Obama

Sadece birkaç ay önce, Başkan Obama

launched the Office of Social Innovation in the White House.

Beyaz Saray'da Sosyal İnovasyon Ofisi'ni hayata geçirdi.

And what people are beginning to ask is:

İnsanlar ise şunu sormaya başladı:

Surely, just as we invest in R and D, two, three, four percent,

Elbette GSYİH'nin yüzde ikisini, üçünü, dördünü Ar-Ge'ye,

of our GDP, of our economy,

ekonomimize yatırmalıyız

what if we put, let's say, one percent of public spending

ama misal kamu harcamalarının yüzde birini

into social innovation, into elder care, new kinds of education,

sosyal inovasyona, yaşlı bakımına, yeni eğitim türlerine, engelli desteğinde

new ways of helping the disabled?

yeni yollar bulmaya ayırsak nasıl olur?

Perhaps we'd achieve similar productivity gains in society

Belki de toplum içerisinde de ekonomi ve teknolojide

to those we've had in the economy and in technology.

elde ettiklerimize benzer kazançlar elde ederdik.

And if, a generation or two ago, the big challenges

Belki bundan birkaç nesil önce

were ones like getting a man on the moon,

en büyük meydan okuma Ay'a insan göndermekti,

perhaps the challenges we need to set ourselves now

fakat bugün koyacağımız hedefler,

are ones like eliminating child malnutrition, stopping trafficking,

çocukların yetersiz beslenmesini engellemek, kaçakçılığı durdurmak olabilir,

or one, I think closer to home for America or Europe,

Amerika'ya ya da Avrupa'ya gelecek olursak

why don't we set ourselves the goal

neden bugünün vatandaşlarının ömrünü

of achieving a billion extra years of life for today's citizens.

bir milyar yıl uzatmayı hedeflemeyelim?

Now those are all goals which could be achieved within a decade,

Artık bunlar yalnızca radikal ve sistematik deneylerle

but only with radical and systematic experiment,

sadece on yılda ulaşılabilecek hedefler,

not just with technologies, but also with lifestyles and culture

sadece teknoloji değil, hayat tarzı, kültür ve politikayla birlikte

and policies and institutions too.

Now, I want to end by saying a little bit about what I think this means for capitalism.

Şimdi bunların kapitalizm için ne ifade ettiğini anlatarak bitirmek istiyorum.

I think what this is all about, this whole movement

Bence toplumun uç kesimlerinde filizlenmiş

which is growing from the margins, remains quite small.

bu hareketin özünde çok ufak bir şey var.

Nothing like the resources of a CERN or a DARPA or an IBM or a Dupont.

CERN, DARPA ya da IBM veya Dupont'a dökülen paralar değil.

What it's telling us is that capitalism is going to become more social.

Söylemek istediği şey, kapitalizmin daha sosyal bir yapıya bürüneceği.

It's already immersed in social networks.

Sosyal ağlar çoktan işe dahil oldu bile.

It will become more involved in social investment, and social care

Sosyal yatırımlarda, sosyal hizmetlerde

and in industries where the value comes from what you do with others,

ve sadece insanlara satış yapmakla değil,

not just from what you sell to them,

ortak eylemle, tüketim kadar üretimle

and from relationships as well as from consumption.

değer yaratan sanayilerde daha çok kendini gösterecek.

But interestingly too, it implies a future where society learns a few tricks from capitalism

Ama ilginçtir ki gelecekte kapitalizm, sonsuz devinen inovasyonu

toplumun DNA'sına yerleştirmenin, bir şeyleri denemenin ve içlerinden

about how you embed the DNA of restless continual innovation

işe yarayanlarla devam etmenin yollarını topluma öğretecek.

into society, trying things out and then growing and scaling the ones that work.

Now, I think this future will be quite surprising to many people.

Sanırım böyle bir gelecek birçok insana son derece şaşırtıcı gelecektir.

In recent years, a lot of intelligent people thought that capitalism had basically won.

Son yılllarda çok sayıda zeki insan, kapitalizmin kazandığını düşünüyordu.

History was over

Artık tarih yazılamazdı

and society would inevitably have to take second place to economy.

ve toplum kaçınılmaz biçimde ekonomi karşısında ikinci plana itilmişti.

But I've been struck with a parallel in how people often talk about capitalism today

Fakat ben, bugün insanların kapitalizm hakkındaki konuşmalarıyla,

and how they talked about the monarchy 200 years ago,

iki yüz yıl önce Fransız Devrimi ve Fransa'da monarşi geri geldikten sonra

just after the French Revolution and the restoration of the monarchy in France.

monarşi hakkındaki konuşmaları arasında çarpıcı bir paralellik görüyorum.

Then, people said monarchy dominated everywhere

O zaman insanlar monarşinin her şeye üstün geldiğini söylüyorlardı

because it was rooted in human nature.

çünkü bu, insanın doğasında vardı.

We were naturally deferential. We needed hierarchy.

Doğamız gereği itaat ediyorduk. Hiyerarşiye ihtiyacımız vardı.

Just as today, the enthusiasts of unrestrained capitalism

Bugün de kontrolsüz kapitalizm hayranları

say it's rooted in human nature,

bunun insan doğasında olduğunu söylüyorlar

only now it's individualism, inquisitiveness, and so on.

fakat bugün bireysellik, meraklılık gibi meseleleri konuşuyoruz.

Then monarchy had seen off its big challenger, mass democracy,

O zamanlar monarşi, en büyük rakibi kitle demokrasisini alt etmişti;

which was seen as a well-intentioned but doomed experiment,

iyi niyetli ama başarısız bir denemeydi,

just as capitalism has seen off socialism.

kapitalizmin sosyalizmi alt etmesi gibi.

Even Fidel Castro now says that the only thing worse

Artık Fidel Castro bile çok uluslu kapitalizm tarafından

than being exploited by multinational capitalism

sömürülmekten daha beter olan tek şeyin,

is not being exploited by multinational capitalism.

sömürülmemek olduğunu söylüyor.

And whereas then monarchies, palaces and forts dominated every city skyline

Eskiden monarşi, saray ve kaleler şehirlere hakimken

and looked permanent and confident,

ve hiç gitmeyecekmiş gibi dururken

today it's the gleaming towers of the banks which dominate every big city.

bugün büyük şehirler banka kulelerinin parıltılı gölgeleri altında.

I'm not suggesting the crowds are about to storm the barricades

Kalabalıkların barikatlara hücum ederek

and string up every investment banker from the nearest lamppost,

her bankacıyı tutup direklere bağlayacaklarını söylemiyorum,

though that might be quite tempting.

gerçi kulağa oldukça çekici geliyor.

But I do think we're on the verge of a period when,

Fakat bana kalırsa artık monarşide

just as happened to the monarchy and, interestingly, the military too,

ve ilginç biçimde militarizmde de olduğu gibi,

the central position of finance capital is going to come to an end,

finans kapitalin hakim pozisyonunu kaybettiği bir dönemdeyiz

and it's going to steadily move to the sides, the margins of our society,

ve toplum artık marjinal hale gelerek

transformed from being a master into a servant,

efendilikten hizmetkârlığa doğru kayıyor,

a servant to the productive economy and of human needs.

üretken ekonomiye ve insan ihtiyaçlarına hizmet ediyor.

And as that happens,

Bütün bunlar gerçekleşirken

we will remember something very simple and obvious about capitalism,

kapitalizm hakkında çok basit ve bariz bir şeyi hatırlayacağız;

which is that, unlike what you read in economics textbooks,

ekonomi kitaplarında yazanların aksine,

it's not a self-sufficient system.

kapitalizm kendi kendine yetebilen bir sistem değil.

It depends on other systems,

Diğer sistemlere,

on ecology, on family, on community,

ekolojiye, aileye, topluma bağlı

and if these aren't replenished, capitalism suffers too.

ve bu sistemler tazelenmezse kapitalizm de zarar görür.

And our human nature isn't just selfish, it's also compassionate.

İnsan doğası yalnızca bencil değil, aynı zamanda merhametli de.

It's not just competitive, it's also caring.

Yalnızca rekabet etmiyor, değer de veriyor.

Because of the depth of the crisis, I think we are at a moment of choice.

Krizin derinliği sebebiyle, seçim arifesinde olduğumuzu düşünüyorum.

The crisis is almost certainly deepening around us.

Açık bir şekilde kriz, bizim etrafımızda derinleşiyor.

It will be worse at the end of this year,

Bu yılın sonunda daha da kötü olacak,

quite possibly worse in a year's time than it is today.

muhtemelen bir yıl sonra daha da kötü.

But this is one of those very rare moments

Ama bu çok ender rastlanan anlardan biri;

when we have to choose whether we're just pedaling furiously

bir ya da iki yıl önceki konumumuza dönmek için

to get back to where we were a year or two ago,

telaşla pedala basmayı

and a very narrow idea of what the economy is for,

ve ekonominin neye hizmet ettiğine dair sınırlı fikirlerle yaşamayı seçeceğiz

or whether this is a moment to jump ahead, to reboot

ya da ileri bir hamleyle sistemi yeniden başlatmayı

and to do some of the things we probably should have been doing anyway.

ve yapmış olmamız gereken şeylerden bazılarını gerçekleştirmeyi seçeceğiz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)