Mae Jemison on teaching arts and sciences together

Mae Jemison'dan sanat ve bilimlerin birlikte eğitimi üzerine

Çeviri: Zeynep CELEBI Gözden geçirme: Sancak Gülgen

What I want to do today is spend some time talking about some stuff

Bugün son birkaç yıl boyunca

bana, tabiri caizse, bir miktar

that's giving me a little bit of existential angst,

varoluşsal öfke katan

bir konuya biraz zaman

for lack of a better word,

over the past couple of years.

ayırmak istiyorum.

And basically, these three quotes tell what's going on.

Ve kısaca bu üç alıntı

bize neler olup bittiğini anlatıyor.

"When God made the color purple, God was just showing off,"

"Tanrı renklerden moru yarattığında

sadece şov yapıyordu."

Alice Walker wrote in "The Color Purple."

Alice Walter, The Color Purple'da böyle yazdı.

And Zora Neale Hurston wrote in "Dust Tracks On A Road,"

Ve Zora Neale Hurston'ın

Dust Tracks on a Road'taki sözleri,

"Research is a formalized curiosity.

"Araştırma, şekillendirilmiş meraktır.

Amaçlı olarak onu dürtmek ve ateşlemektir."

It's poking and prying with a purpose."

Ve son olarak,

And then finally, when I think about the near future,

yakın geleceği düşündüğüm zaman,

we have this attitude, "Well, whatever happens, happens."

bu yaklaşıma sahip olduğumuzu biliyorsunuz,

ne olursa kendi kendine olur. Öyle değil mi?

Right?

Şimdi de Cheshire Kedisi'nin dedikleri geliyor,

So that goes along with the Cheshire Cat saying,

"Nereye varmak istediğini

"If you don't care much where you want to get to,

umursamıyorsan,

it doesn't much matter which way you go."

hangi yöne gittiğin pek de fark etmez."

But I think it does matter which way we go and what road we take,

Oysa, bence hangi yöne gittiğimiz

ve hangi yolu seçtiğimiz bir fark yaratıyor,

because when I think about design in the near future,

çünkü yakın gelecekteki tasarımı düşündüğümde,

bence en önemli meseleler,

what I think are the most important issues,

en elzem ve hayati olan şey,

what's really crucial and vital,

bilim ve sanatı 2002 yılı

is that we need to revitalize the arts and sciences right now,

itibariyle hemen şimdi

yeniden canlandırmamızdır.

in 2002.

yeniden canlandırmamızdır.

(Applause)

Yakın geleceği, bugünden

If we describe the near future as 10, 20, 15 years from now,

10, 20, 15 yıl olarak tanımlarsak,

bugün yaptığımız şeylerin

that means that what we do today is going to be critically important,

çok kritik olduğu anlamına gelir,

because in the year 2015, in the year 2020, 2025,

çünkü 2015 yılında,

2020 ve 2025 yılında,

the world our society is going to be building on,

toplumumuzun temellendiği dünya

temel bilgiler ve soyut fikirler,

the basic knowledge and abstract ideas,

bugün ulaştığımız keşifler olacaktır.

the discoveries that we came up with today,

Burada TED konferansında duyduğumuz tüm

just as all these wonderful things we're hearing about

bu muhteşem şeyler

here at the TED conference

ki şimdinin dünyasında ele alınıyorlar,

that we take for granted in the world right now,

gerçekte

were really knowledge and ideas that came up

50'lerin, 60'ların ve 70'lerin

bilgi ve fikirleridir.

in the 50s, the 60s and the 70s.

İşte bugün araştırdığımız alt katman budur.

That's the substrate that we're exploiting today.

Whether it's the internet,

Bugün, internet olsun,

genetic engineering, laser scanners,

lazer tarayıcılar, güdümlü füzeler, fiber optiklerden,

guided missiles, fiber optics, high-definition television,

yüksek-çözünürlüklü televizyona,

algı sisteminden, uzaydan uzaktan-algılama

remote sensing from space and the wonderful remote-sensing photos

ve gördüğümüz uzaktan algılama resimlerine

3B dokumadan, Tracker (Takipçi) ve

that we see in 3D weaving, TV programs like Tracker and Enterprise,

Enterprise (Girişimci) gibi TV programlarına, CD sürücülere

düz ekrandan, Alvin Ailey'in "Suite Otis"ine

CD-rewrite drives, flat-screen, Alvin Ailey's "Suite Otis,"

düz ekrandan, Alvin Ailey'in "Suite Otis"ine

Sarah Jones'un " Sizin Devriminiz Böyle Gerçekleşmeyecek"e,

or Sarah Jones's "Your Revolution Will Not [Happen] Between These Thighs,"

bu arada bu FCC tarafından yasaklanmıştı,

which, by the way, was banned by the FCC,

ya da ska, sorusuz,

or ska --

neredeyse istisnasız tüm bu şeyler,

all of these things, without question, almost without exception,

bundan yıllar önceki

fikirler, düşünce ve

are really based on ideas and abstract and creativity

yaratıcılık üzerinde

temellenmiştir.

from years before.

So we have to ask ourselves:

O zaman kendimize sormalıyız,

What are we contributing to that legacy right now?

"Peki biz şimdi bu mirasa neler katıyoruz?"

Ve ben bunu düşündüğümde,

And when I think about it,

kaygılanıyorum. Açık olmak gerekirse, endişeliyim.

I'm really worried.

To be quite frank, I'm concerned.

Çok bir şey yaptığımız

I'm skeptical that we're doing very much of anything.

konusunda endişeliyim.

We're, in a sense,

Gelecekte gibi davranma rolünde başarısız gibiyiz.

failing to act in the future.

Mahsus ve bilinçli olarak uyuşuğuz.

We're purposefully, consciously being laggards.

Geriden

takip ediyoruz.

We're lagging behind.

Martinque'den

Frantz Fanon, who was a psychiatrist from Martinique, said,

Frantz Fannon adında bir psikiyatrist

"Each generation must, out of relative obscurity,

demişti ki: "Her nesil göreceli bilinmezlikten uzaklaşmalı,

vazifesini keşfetmeli ve ona uymalı veya ona ihanet etmeli."

discover its mission

and fulfill or betray it."

Peki bizim vazifemiz ne? Ne yapmamız gerek?

What is our mission? What do we have to do?

Bence görevimiz bilim ve sanatı

I think our mission is to reconcile, to reintegrate

bir araya getirmek ve

birlikte sunmaktır. Çünkü hala

science and the arts,

because right now, there's a schism that exists in popular culture.

bilim ve sanatı birbirinden bağımsız

düşünenler çoğunluktalar.

People have this idea that science and the arts are really separate;

İnsanlar bilim ve sanatı

ayrı ayrı ele alıyorlar.

we think of them as separate and different things.

Onları farklı düşünüyor olmamızın

And this idea was probably introduced centuries ago,

nedeni muhtemelen

yüzyıllar öncesine dayanıyor,

but it's really becoming critical now,

fakat henüz ciddi bir durum aldı,

çünkü hergün toplumumuz

because we're making decisions about our society every day

hakkında kararlar veriyoruz.

that, if we keep thinking that the arts are separate from the sciences,

Eğer sanatın bilimden farklı

olduğunu düşünmeye devam edersek

ve şöyle konuşmanın hoş olduğunu düşünürsek,

and we keep thinking it's cute to say,

"Buna kafam basmıyor,

"I don't understand anything about this one,

bundan da bir şey anlamıyorum."

I don't understand anything about the other one,"

bazı sorunlarla karşı karşıyayız demektir.

then we're going to have problems.

TED'deki hiç kimsenin böyle düşünmeyeceği

Now, I know no one here at TED thinks this.

kesin. Hepimiz sıkı sıkıya bağlı

All of us, we already know that they're very connected.

oldukları konusunda hemfikiriz.

But I'm going to let you know that some folks in the outside world,

Ama size dış dünyadan bazı söylentileri aktarayım,

ister inanın ister inanmayın,

believe it or not, think it's neat when they say,

şöyle derken zeki olduklarını sanırlar,

"Scientists and science is not creative.

"Bence fen bilimleriyle uğraşanlar

hiç de yaratıcı değiller. Zeki olsalar bile

Maybe scientists are ingenious, but they're not creative."

yaratıcı değiller."

And then we have this tendency,

Ama bizde kariyer danışmanı ve benzeri çeşitli insanlarda

the career counselors and various people say things

şunu söyleme eğilimi vardır,

like, "Artists are not analytical.

"Sanatçılar analitik değildir.

Belki zekidirler,

They're ingenious, perhaps,

ama analitik değiller."

but not analytical."

And when these concepts underlie our teaching

Bu fikirler öğretimimizin temelini oluşturduğunda,

and what we think about the world,

ve dünyayı böyle düşündüğümüzde,

then we have a problem,

bir sorun var demektir, çünkü

because we stymie support for everything.

desteklediğimiz şeylere engel oluyoruz.

By accepting this dichotomy,

Bu ikilemi kabul ederek,

whether it's tongue-in-cheek,

şaka yoluyla da olsa,

when we attempt to accommodate it in our world,

bu fikri kendi dünyamıza yerleştirmeye çalışırsak

and we try to build our foundation for the world,

ve benimsersek

we're messing up the future,

geleceğimizi berbat ederiz.

because: Who wants to be uncreative?

Sonuçta kim üretkenlikten yoksun olmak ister ki?

Ya da mantıksız olmak?

Who wants to be illogical?

Yetenekli birine bu iki alandan birini seçmesini

Talent would run from either of these fields

söylerseniz ikisinden de kaçacaktır.

if you said you had to choose either.

Then they'll go to something where they think,

Hem yeteneklerini hem zekalarını

kullanabilecekleri bir yer

"Well, I can be creative and logical at the same time."

aramaya başlayacaklardır.

Now, I grew up in the '60s and I'll admit it --

Ben 60'larda yaşadım. Şunu itiraf edeyim ki,

actually, my childhood spanned the '60s,

çocukluğum 60'lı yıllara denk geldi

and I was a wannabe hippie,

ve ben hep bir hippi olmak istedim,

and I always resented the fact that I wasn't old enough to be a hippie.

fakat hiçbir zaman yaşım tutmadığı için

çok içerlemiştim.

And I know there are people here, the younger generation,

Mutlaka burada da hippi olmak

isteyen gençler vardır.

who want to be hippies.

İnsanlar 60'lar hakkında konuşmaya başladıklarında

People talk about the '60s all the time.

o yıllardaki anarşiden dem vuruyorlar.

And they talk about the anarchy that was there.

Ben 60'ları düşündüğümde, bugünden tek farkının

But when I think about the '60s,

yılların götürdüğü umutlar

what I took away from it was that there was hope for the future.

olduğunu görüyorum.

We thought everyone could participate.

Herkesin iş birliği içerisinde olacağını sanıyorduk.

There were wonderful, incredible ideas that were always percolating,

Her an yepyeni, dahice fikirler

ortaya atılıyor

ve bugün piyasada ne varsa,

and so much of what's cool or hot today

bunların birçoğu,

is really based on some of those concepts,

insanların ilk kez Star Trek

whether it's people trying to use the Prime Directive from Star Trek,

direktifleriyle konuşmasından tutun da

being involved in things,

bunun dışında

or, again, that three-dimensional weaving and fax machines

3B dokumacılığa ve

faks makinelerine kadar, bugün her yerde

that I read about in my weekly readers

karşıma çıkan şeyler

that the technology and engineering was just getting started.

daha yeni yeni temelleniyordu.

But the '60s left me with a problem.

Fakat ben 60'larda bir sorunla karşılaştım.

You see, I always assumed I would go into space,

O güne kadar hep uzaya gideceğimi düşünmüştüm,

çünkü bunun için çalışmıştım.

because I followed all of this.

Aynı zamanda sanata da ilgim vardı.

But I also loved the arts and sciences.

Ben daha küçük bir

You see, when I was growing up as a little girl and as a teenager,

kız çocuğuyken bile

I loved designing and making doll clothes

köpek kıyafetleri tasarlar ve

moda tasarımcısı olmayı hayal ederdim.

and wanting to be a fashion designer.

I took art and ceramics.

Seramik ile uğraştım. Dans etmeyi severdim.

I loved dance: Lola Falana, Alvin Ailey, Jerome Robbins.

Lola Falana. Alvin Ailey. Jerome Robbins.

Fakat bir yandan da Gemini ve Apollo

And I also avidly followed the Gemini and the Apollo programs.

programlarını kaçırmadan izlerdim.

I had science projects and tons of astronomy books.

Bir sürü bilim projesi hazırlamış, astronomi kitaplarını

yalayıp yutmuştum. Matematik ve felsefe okudum.

I took calculus and philosophy.

Sonsuzluk ve Büyük Patlama

I wondered about infinity and the Big Bang theory.

teorilerine merak duyuyordum.

Stanford'taki son senemde,

And when I was at Stanford, I found myself, my senior year,

kimya mühendisliği okuyorken,

chemical engineering major,

okulun yarısı benim siyasal bilimler bölümünde

half the folks thought I was a political science and performing arts major,

ya da sahne sanatlarında olduğumu sanıyordu.

Bu bir bakıma doğruydu,

which was sort of true, because I was Black Student Union President,

çünkü Siyahi Öğrenciler Birliğinin başkanlığı

and I did major in some other things.

yapıyor ve farklı alanlarda uğraşıyordum,

And I found myself the last quarter

ve dönemin sonlarına doğru

juggling chemical engineering separation processes,

kimyasal çözümleme yöntemleri

logic classes, nuclear magnetic resonance spectroscopy,

mantık dersleri, nükleer manyetik rezonans

spektroskopisi ile boğuşurken bir de

and also producing and choreographing a dance production.

dans koreografisi hazırlıyor,

ışıklandırma ve dizayn işleriyle ilgileniyor,

And I had to do the lighting and the design work,

iki arada bir derede kalmış

and I was trying to figure out:

New York'a gidip profesyonel

Do I go to New York City to try to become a professional dancer,

bir dansçı mı olmalı yoksa

tıp mı okumalı diye düşünüyordum.

or to go to medical school?

Now, my mother helped me figure that one out.

İşte annemin bu kararımda

(Laughter)

büyük yardımı dokundu.

But when I went into space, I carried a number of things up with me.

Fakat ben uzaya gittiğimde

yanımda götürdüğüm bazı şeyler

I carried a poster by Alvin Ailey --

oldu. Bunlardan biri

you can figure out now, I love the dance company --

Alvin Ailey posteriydi, ki artık ne kadar

sevdiğimi anlamışsınızdır.

an Alvin Ailey poster of Judith Jamison performing the dance "Cry,"

Judith Jamison'un tüm zenci kadınlara

dedicated to all black women everywhere;

adadığı "Feryat" dansını sergilediği

a Bundu statue, which was from the women's society in Sierra Leone;

Alvin Ailey posteri, Sierra Leone'daki

Kadınlar Topluluğundan gelen bir Bundu heykeli

and a certificate for the Chicago Public School students

ve Chicago Devlet Okulundaki öğrencilerin

fen bilgisinde ilerlemeleri

to work to improve their science and math.

karşılığında bir sertifika.

And folks asked me,

"Niye bütün bunları

"Why did you take up what you took up?"

yanına aldın?" diye soranlar oldu.

Şöyle yanıt verdim,

And I had to say,

"Because it represents human creativity;

"Çünkü tüm bunlar insanoğlunun

yaratıcılığını simgeliyor. O yaratıcılık ki

the creativity that allowed us,

bize uzay mekiği tasarlamak için

that we were required to have to conceive and build and launch

gerekli olanı sağlarken

the space shuttle,

aynı zamanda

which springs from the same source as the imagination and analysis

bir Bundu heykelini oymak için ustalığı

that it took to carve a Bundu statue,

ya da kareograf hazırlamak

or the ingenuity it took to design, choreograph and stage "Cry."

ve "Feryat"ı sahnelemek için beceriyi vermiştir.

Her biri de insan yaratıcılığının

Each one of them are different manifestations, incarnations,

farklı yollarla ifade edilişi,

of creativity -- avatars of human creativity.

yansıması, vücut bulmuş halidir.

Bizim farkına varmamız gereken de

And that's what we have to reconcile in our minds,

bunların nasıl bağdaştıklarıdır.

how these things fit together.

The difference between arts and sciences is not analytical versus intuitive.

Bilim ve sanatı birbirinden

sezgisel ve analitik diye ayıramayız, değil mi?

Right?

E=MC kare başlangıçta

E = mc2 required an intuitive leap,

sezgisel bir adım, ardından analizler

and then you had to do the analysis afterwards.

ile ortaya çıktı.

Einstein'ın kendisi, "Tecrübe edebileceğimiz en güzel

Einstein said, in fact,

"The most beautiful thing we can experience

ve en derin heyecan mistik duygudur.

is the mysterious.

Bu gerçek ilmin tohumudur." demiştir.

It is the source of all true art and science."

Dans, hayattaki coşkunluğu

Dance requires us to express and want to express

sahneye taşımayı gerektirir,

the jubilation in life,

bunun için de doğru hareketleri

but then you have to figure out:

bunun için de doğru hareketleri

Exactly what movement do I do

to make sure it comes across correctly?

önceden hesap etmeniz lazımdır.

Bilim ve sanatı ayıran yıkıcı ya da

The difference between arts and sciences

is also not constructive versus deconstructive.

yapıcı oluşları da olamaz,

değil mi? Birçok kimse bilimi

A lot of people think of the sciences as deconstructive,

yıkıcı olarak algılar.

Bir şeyleri parçalamanız gerekir.

you have to pull things apart.

And yeah, subatomic physics is deconstructive --

Tabiki atom fiziğinin işleyişi

böyledir. Gerçekten de

you literally try to tear atoms apart

içerisindekini anlamak için atomları

to understand what's inside of them.

ayırmanız gerekir. Fakat heykelcilik de,

But sculpture, from what I understand from great sculptors,

tüm o görkemli heykel yapıtları,

böyle oluşmuştur. Esasında yaptıkları

is deconstructive,

orada olmaması gereken bir parçayı

because you see a piece and you remove what doesn't need to be there.

çıkarmaktır.

Biotechnology is constructive.

Biyoteknoloji yapıcıdır.

Orkestra düzeni yapıcıdır.

Orchestral arranging is constructive.

Yani aslında ayırma ve birleştirme

So, in fact, we use constructive and deconstructive techniques

yollarını her yerde kullanmaktayız.

in everything.

Bilim ve sanatın farkı

The difference between science and the arts

onların aynı paranın farkı yüzleri

is not that they are different sides of the same coin, even,

olmaları bile değildir,

hatta aralarında aynı süremdeki farklı

or even different parts of the same continuum,

parçalar olması kadar fark yoktur.

but rather, they're manifestations of the same thing.

Aynı şeyin değişik tezahürleridir.

Different quantum states of an atom?

Ya da bir atomun farklı kuantum hali?

Hatta daha 21. yüzyıl deyişiyle

Or maybe if I want to be more 21st century,

aynı süpercimin farklı

I could say that they're different harmonic resonances of a superstring.

harmonik rezonanslarına benzetebilirim.

But we'll leave that alone.

Ama bunu pek kurcalamayalım.

They spring from the same source.

Her ikisi de aynı kaynaktan doğuyor.

The arts and sciences are avatars of human creativity.

Sanat ve bilim insan yaratıcılığının

vücut bulmuş halleridir. Evrendeki

It's our attempt as humans

işleyişi anlamaya çalışmak

to build an understanding of the universe, the world around us.

bizim işimizdir.

It's our attempt to influence things,

Hem iç hem dış dünyamızla

etkileşim kurmak da

the universe internal to ourselves

bizim görevimizdir.

and external to us.

The sciences, to me, are manifestations of our attempt to express or share

Bana göre fen bilimleri dış

dünyayı tanımak,

anlamak ve ifade etmek için

our understanding, our experience,

ortaya çıkardığımız

to influence the universe external to ourselves.

sonuçlardır.

It doesn't rely on us as individuals.

Bizi bireyler olarak ele almaz.

Herkesin içinde yaşadığı evreni

It's the universe, as experienced by everyone.

konu alır. Sanat dalları ise

The arts manifest our desire,

yalnızca bize özgü olanı

our attempt to share or influence others

paylaşma arzusu

through experiences that are peculiar to us as individuals.

sonucu oluşmuştur.

Başka bir deyişle;

Let me say it again another way:

bilim bize evrensel

science provides an understanding of a universal experience,

bir bakış kazandırırken; sanat ile

and arts provide a universal understanding

kişisel bir tecrübeden evrensel

of a personal experience.

sonuçlar çıkarmayı öğreniriz.

That's what we have to think about,

Bizim anlamamız gereken de

that they're all part of us, they're all part of a continuum.

birbirinden ayrı düşünülemez

olduklarıdır.

It's not just the tools, it's not just the sciences,

Sadece aletler, bilimler

ya da matematik, sayı ve

the mathematics and the numerical stuff and the statistics,

istatistiklerden ibaret olmadıklarıdır.

because we heard, very much on this stage,

Burada bir sürü kişinin müziği

people talked about music being mathematical.

matematikle ilişkilendirdiğine

tanık olduk. Sanat da bir tek

Arts don't just use clay,

kilden yapılmıyor ya da ışık,

aren't the only ones that use clay, light and sound and movement.

ses ve hareketlerden oluşmuyor.

They use analysis as well.

İçerisinde analitik de bulunduruyor.

İnsanlar sezgisel ve analitik

So people might say,

ayrımı savunmaya devam edebilir,

"Well, I still like that intuitive versus analytical thing,"

sağ lob sol lob durumu

because everybody wants to do the right brain, left brain thing.

işlerine geliyor olabilir.

Hepimiz içinde bulunduğumuz tartışmaya

We've all been accused of being right-brained or left-brained

göre her iki tarafı da

at some point in time,

kullanıyor olmakla

depending on who we disagreed with.

itham edilmişizdir.

(Laughter)

You know, people say "intuitive" --

İnsanlar sezgisel olanı

that's like you're in touch with nature,

tanımlamaya başladıklarında doğayla,

in touch with yourself and relationships;

çevreyle içiçe olmaya benzetirler.

analytical, you put your mind to work.

Analitik denildiğinde ise kendini işine kaptırırsın.

I'm going to tell you a little secret. You all know this, though.

Size bir sır vereceğim: gerçi bunu

biliyorsunuz ama, bazen insanlar

But sometimes people use this analysis idea,

şu analizi yapıyor, maddenin bizim

that things are outside of ourselves,

dışımızda var olduğunu söylüyor

to say, this is what we're going to elevate

ve bunun doğruluğunu

kabul etmemiz gerekiyor.

as the true, most important sciences, right?

Sonra bir de sanatçılar var,

Then you have artists -- and you all know this is true as well --

bunları da tanıyorsunuz,

artists will say things about scientists

bilim insanlarının dar görüşlü,

dış dünyadan kopuk

because they say they're too concrete, they're disconnected from the world.

olduklarını düşünen sanatçılar.

But, we've even had that here on stage,

Böylelerini bu sahnede

so don't act like you don't know what I'm talking about.

bile gördük, o yüzden

bilmiyormuş gibi yapmayın.

(Laughter)

We had folks talking about the Flat Earth Society

Dünya Düzdür Cemiyetini ve

çiçek aranjmancıları ağırladık.

and flower arrangers,

so there's this whole dichotomy

Ne kadar ilerleme kaydetsek de

that we continue to carry along, even when we know better.

bu ikilem sürüyor.

And folks say we need to choose either-or.

İkisinden birini seçmemizi söylüyorlar.

Fakat böyle bir tercih yapmak

But it would really be foolish to choose either one,

yanlış olmaz mı?

intuitive versus analytical.

Sezgisel ile analitik arasında?

That's a foolish choice.

Mantıksız bir seçim. Mantıksız çünkü

It's foolish just like trying to choose between being realistic or idealistic.

bunun gerçekçi ya da idealistik olanı

seçmekten farkı yok.

You need both in life.

Hayatta her ikisi de lazım. Niçin

Why do people do this?

bunu yapıyorlar? Moleküler biyolojist

I'm going to quote a molecular biologist, Sydney Brenner,

Sydney Brenner'ın sözünü aktaracağım.

who's 70 years old, so he can say this.

Kendisi yetmişinde olduğu için kayda değer.

He said, "It's always important to distinguish between chastity

"Erdemli olma ile boyun eğme

arasındaki farkı bilmek önemlidir."

and impotence."

Now --

Şimdi de

(Laughter)

size bir denklemden

I want to share with you a little equation, OK?

söz edeceğim.

Bilim ve sanatın hayatımızda

How does understanding science and the arts fit into our lives

ne şekilde yer aldığı ve

burada, bu dizayn konferansında

and what's going on

and the things we're talking about here at the design conference?

konuştuklarımız, bir de

birikimimiz, kaynaklarımız ve

And this is a little thing I came up with:

isteklerimizin nasıl sonuçlar

understanding

and our resources and our will

doğurduğu ile ilgili

söyleyeceklerim var.

cause us to have outcomes.

Our understanding is our science, our arts, our religion;

Bizim bilgimiz aynı zamanda bilimimiz,

sanatımız, inancımız, dünyaya bakışımız,

how we see the universe around us;

kaynaklarımız, paramız, emeğimiz,

our resources, our money, our labor, our minerals --

madenimiz, hayatımızda

those things that are out there in the world we have to work with.

yer alan tüm bu şeyleri

var eder.

But more importantly, there's our will.

En önemlisi de amaçlarımızı...

This is our vision,

Bizim görüşümüz, geleceğe dair

our aspirations of the future, our hopes, our dreams,

planlarımız, umutlarımız, hayallerimiz,

our struggles and our fears.

mücadelemiz ve korkularımızdır.

Our successes and our failures influence what we do with all of those.

Başarı ve başarısızlıklarımız

bütün bunları etkiler, ve bence,

And to me, design and engineering, craftsmanship and skilled labor,

uygarlıkları bir yere getiren de

tasarım ve mühendislikler, zanaatkarlık

are all the things that work on this to have our outcome,

ve nitelikli iş gücü

which is our human quality of life.

olmuştur.

Where do we want the world to be?

Nerede olmak istiyoruz?

And guess what?

Ne var biliyor musunuz,

Regardless of how we look at this,

her ne kadar sanata ve bilime

whether we look at arts and sciences as separate or different,

farklı iki şeymiş gibi yaklaşsak da,

they're both being influenced now and they're both having problems.

her ikisi de değişim geçiriyor

ve bunda sorun yaşıyorlar.

I did a project called S.E.E.ing the Future:

Geleceğe Dair: Bilim, Mühendislik

Science, Engineering and Education.

ve Eğitim adıyla bir proje hazırladım.

It was looking at how to shed light

Devlet fonlarının en karlı kullanımı

on the most effective use of government funding.

konusu üzerinde çalışıyordu.

We got a bunch of scientists in all stages of their careers.

Değişik alanlardan uzmanlar getirmiştik.

They came to Dartmouth College, where I was teaching.

O sıralar ğretmenlik yaptığım Dartmouth

Kolejinde kamu kaynaklarının bilim ve

And they talked about, with theologians and financiers:

mühendislikler payında kullanımı

What are some of the issues of public funding

hakkında teologlar ve

for science and engineering research?

finansörlerin fikirlerini aldılar.

What's most important about it?

Önemini tartıştılar.

There are some ideas that emerged

Orada konuşulan bazı fikirlerin

that I think have really powerful parallels to the arts.

sanat ile yakın benzerlik gösterdiğini

The first thing they said was that the circumstances

düşünüyorum. Söyledikleri ilk şey

that we find ourselves in today in the sciences and engineering

bugünkü koşullar ile zamanında

dünyada hakimiyet kurmamıza yarayan bilim ve

that made us world leaders

mühendisliğin, 40'lı 50'li

are very different than the '40s, the '50s, and the '60s and the '70s,

60'lı ve 70'li yılların,

farklı olduğunu çünkü artık

when we emerged as world leaders,

faşizim ve sovyet komünizm ile

because we're no longer in competition with fascism,

mücadele içinde olmadığımızı,

with Soviet-style communism.

bu arada bu çatışmalar sadece

And by the way, that competition wasn't just military;

askeri değildi, aynı zamanda

sosyal ve politik

it included social competition and political competition as well,

yönleri de vardı ve

bize farklı bir gözle bakarak

that allowed us to look at space as one of those platforms

sosyal yapımızın daha iyi olduğunu

anlama imkanı sağladı.

to prove that our social system was better.

Another thing they talked about was that the infrastructure

Değindikleri bir başka konu da

fen bilimlerini destekleyen altyapının

that supports the sciences

yetersiz kalması ile ilgiliydi.

is becoming obsolete.

We look at universities and colleges --

Üniversite ve kolejlere baktığımızda,

small, mid-sized community colleges across the country --

ülkenin dört bir yanındaki devlet okullarında,

bizim bilim adamları, araştırmacılar,

their laboratories are becoming obsolete.

And this is where we train most of our science workers

öğretmenler yetiştiğimiz

laboratuvarların eksik kaldığını

and our researchers -- and our teachers, by the way.

ve bir de sıradan,

And there's a media that doesn't support the dissemination of any more than

günlük haberler yayımlamaktan

başka bilgi vermeyen bir medyaya

sahip olduğumuzu görüyoruz.

the most mundane and inane of information.

Hurafeler, hasat çemberleri,

There's pseudoscience, crop circles, alien autopsy, haunted houses,

uzaylı otopsileri, perili evler, afetler...

Bunları izliyoruz ama bize

or disasters.

And that's what we see.

olan bitenden haberdar

This isn't really the information you need to operate in everyday life

olmak ve demokratik gelişmeleri

and figure out how to participate in this democracy

takip etmek için

gerekli olanlar bunlar değil.

and determine what's going on.

They also said there's a change in the corporate mentality.

Kurumsal zihniyette oluşan

değişiklikten de söz ettiler. Devlet

Whereas government money had always been there

bilimsel araştırmalar için bütçesinde

for basic science and engineering research,

yer ayırmışken biz aynı zamanda

we also counted on some companies to do some basic research.

bazı şirketlere de bel bağladık,

fakat sonuçta şirketler bilimsel

But what's happened now is companies put more energy

gelişime odaklanmak yerine

into short-term product development

kısa sürede sonuç alabilecekleri

çalışmalara öncelik

than they do in basic engineering and science research.

verdiler.

Eğitim konusu da iç açıcı değil.

And education is not keeping up.

K-12 laboratuvar araç gereçlerini

In K through 12, people are taking out wet labs.

topluyorlar. Odaya bir bilgisayar koyunca

They think if we put a computer in the room,

aynı işi göreceğini sanıyorlar,

it's going to take the place of actually mixing the acids

asitleri karıştıracağını,

patates yetiştireceğini...

or growing the potatoes.

Devlet fonlarından daha az harcama

And government funding is decreasing in spending,

yapılıyor ve diyorlar ki

and then they're saying, let's have corporations take over,

şirketler üstesinden gelir,

and that's not true.

ama gerçekte böyle değil. Devlet fonlarının

Government funding should at least do things

en azından bilimsel araştırmalardaki

like recognize cost benefits of basic science and engineering research.

kar-zarar durumunu belirlemesi

gerekir. Dünya vatandaşı

We have to know that we have a responsibility as global citizens

olarak görevlerimiz olduğunu

bilmemiz gerekiyor.

in this world.

We have to look at the education of humans.

İnsanların eğitimi ile ilgilenmemiz

We need to build our resources today to make sure that they're trained

şart. Kaynaklarımızı şimdiden belirleyelim ki

ileride bilinçli ve önemini

so they understand the importance of these things.

kavrayacak düzeyde olsunlar.

And we have to support the vitality of science.

Ayrıca bilimin gerekliliğini

vurgulamalıyız, fakat bu şu anlama

That doesn't mean that everything has to have one thing that's going to go on,

gelmemeli, bu böyle olursa şu da

şu demektir, bu şu eşitliği verir

or that we know exactly what's going to be the outcome of it,

gibi değil de önemini kavratarak

but that we support the vitality and the intellectual curiosity

entelektüel merakı

körüklemeye çalışmalı.

that goes along [with it].

Bir de bunların sanat kısmını

And if you think about those parallels to the arts --

düşünürsek, Bolshoi Balesi ile

the competition with the Bolshoi Ballet spurred

tutuştuğumuz rekabet

Joffrey ve New York Balesi'ni

the Joffrey and the New York City Ballet to become better.

ateşledi.

Altyapı müzeleri, tiyatrolar,

Infrastructure, museums, theaters, movie houses across the country

sinemaların sayısı

azalıyor. Daha çok televizyon

are disappearing.

We have more television stations with less to watch,

kanalı, daha az izlenecek şey var;

we have more money spent on rewrites

eski televizyon programlarını

yeniden çekmek için

to get old television programs

in the movies.

para harcıyoruz.

We have corporate funding now that,

Şirket fonlarımız var tabii ama

bir şirkete gittiğinde, sanat için

when it goes to support the arts,

bir yatırım olduğunda, karşılığında

it almost requires that the product be part of the picture

bu ürünün ressamın çizdiği resmin

bir parçası olması bekleniyor,

that the artist draws.

We have stadiums that are named over and over again by corporations.

şirketlerin isimlerini duyurmak için döşediği

bir sürü stadyum var.

In Houston, we're trying to figure out what to do with that Enron Stadium thing.

Houston'da, şu Ernon Stadyum'u

için ne yapacağımızı düşünüyoruz.

(Laughter)

Fine arts and education in the schools is disappearing,

Okullarda verilen güzel sanatlar

eğitimi kalkıyor ve devletimiz

And we have a government that seems like it's gutting the NEA

NEA ve benzeri programları

temizlemeye çalışıyor.

and other programs.

So we have to really stop and think:

Şöyle durup düşünmemiz gerekiyor:

What are we trying to do with the sciences and the arts?

bilim ve sanat konusunda

ne yapmaya çalışıyoruz?

There's a need to revitalize them.

Onlara işlerlik kazandırmak gerekiyor.

We have to pay attention to it.

Bununla ilgilenmemiz gerekiyor. Ben

I just want to tell you quickly what I'm doing --

size kısaca ne yaptığımdan

(Applause)

söz edeceğim.

Uzun süredir üzerinde düşündüğüm

I want to tell you what I've been doing a little bit since ...

bazı fikirlerimi bir araya getirmek

I feel this need to sort of integrate some of the ideas

amacıyla yaptıklarımdan

that I've had and run across over time.

söz etmek istiyorum.

Öğrendiğim şeylerden biri

One of the things that I found out is that there's a need to repair

vücut ve akıl arasındaki ikiliğin

the dichotomy between the mind and body as well.

onarılması gerektiği oldu.

Annem hep şöyle derdi,

My mother always told me, you have to be observant,

uyanık olmalısın, aklından geçen ile

know what's going on in your mind and your body.

bedeninin farkında olmalısın.

And as a dancer, I had this tremendous faith in my ability to know my body,

Bir dansçı olarak renklere

duyarlılığım kadar bedenimi tanıma

just as I knew how to sense colors.

becerime de inancım büyüktü.

Then I went to medical school,

Sonra tıp okuluna gittim ve orada

and I was supposed to just go on what the machine said about bodies.

makinlerin insan vücudu hakkında

söyledikleriyle yetinmeliydim.

You know, you would ask patients questions and some people would tell you,

Hani hastaya sorular sorduğunuzda

bazıları müdahale ederek

"Don't listen to what the patient said."

"Sen hastanın söylediklerini

We know that patients know and understand their bodies better,

boşver." diyecektir. Biliyoruz ki

kendi bedenini en iyi hasta tanır,

but these days we're trying to divorce them from that idea.

fakat son zamanlarda bu gerçeği

We have to reconcile the patient's knowledge of their body

bilmezden geliyoruz. Hastanın

ifadesiyle doktorun raporlarını

with physicians' measurements.

birlikte değerlendirmeliyiz.

Ruh halinizi ölçerek yanlış

We had someone talk about measuring emotions

hareketlerde bulunmayı önleyecek

and getting machines to figure out what to keep us from acting crazy.

makinler olması gerektiğini

savunan biri çıkmıştı.

Hayır, ölçüm yapmamız gerekmez,

No, we shouldn't measure.

We shouldn't use machines to measure road rage

yol ayrımında kaldığımızda ne

yapacağımızı söyleyerek bizim katılımımızı

and then do something to keep us from engaging in it.

engelleyecek makineler kullanamayız.

Maybe we can have machines help us to recognize that we have road rage,

Belki bir yol ayrımında olduğumuzu

fark ettirecek makineler olabilir,

and then we need to know how to control that without the machines.

ancak makineler olmadan üstesinden

We even need to be able to recognize that without the machines.

gelebilmeliyiz. Bunu bile makinesiz

fark edebiliyor olmamız gerek.

What I'm very concerned about is:

Gerçekten endişendiğim konu

How do we bolster our self-awareness as humans, as biological organisms?

insanlar olarak, biyolojik organizmalar olarak

özfarkındalığı nasıl desteklediğimiz.

Michael Moschen gözler ile hissedip

Michael Moschen spoke of having to teach

eller ile görmeyi öğrenme ve öğretme

and learn how to feel with my eyes, to see with my hands.

ile ilgili konuşmuştu.

Duyumlarımızı her şekilde kullanma

We have all kinds of possibilities to use our senses by,

yetisine sahibiz ve bizim

and that's what we have to do.

yapmamız gereken de bu.

That's what I want to do --

Benim yapmak istediğim de bu,

to try to use bioinstrumentation, those kind of things,

biyolojik ölçüm gibi şeyleri

kullanarak duyularımıza yol göstermek.

to help our senses in what we do.

BioSentient Şirketi adıyla

That's the work I've been doing now,

kurduğum yerde bu işi sürdürüyorum.

as a company called BioSentient Corporation.

Bunu belirtmem gerektiğini düşündüm,

I figured I'd have to do that ad, because I'm an entrepreneur,

çünkü ben bir girişimciyim ve

and "entrepreneur" says "somebody who does what they want to do,

girişimci de yapmak istediği işin

peşinden gidendir, çünkü henüz gerçek bir

because they're not broke enough that they have to get a real job."

iş edinecek kadar sefil halde değildir.

Benim BioSentient Şirketindeki işim

(Laughter)

But that's the work I'm doing, BioSentient Corporation,

bunları bir araya getirmenin

yollarını aramak.

trying to figure out: How do we integrate these things?

İzin verirseniz son olarak

Let me finish by saying that my personal design issue for the future

gelecek için kişisel tasarımın

entegre etme, sezgisel ve analitik olanı

is really about integrating;

düşünme olduğunu belirteyim.

to think about that intuitive and that analytical.

Bilim ve sanat birbirinden ayrı şeyler değil.

The arts and sciences are not separate.

High school physics lesson before you leave:

Siz gitmeden bir de lisede fizik dersi

high school physics teacher used to hold up a ball.

örneği... Lise fizik hocası bir topu

elinde tutar. O topun potansiyel bir

She would say, "This ball has potential energy.

enerjisi olduğunu, fakat elinden topu

But nothing will happen to it, it can't do any work,

düşürmediği, durum değiştirmediği sürece

until I drop it and it changes states."

bir işlevi de olmayacağını söyler.

Ben de fikirleri potansiyel enerji gibi düşünürüm.

I like to think of ideas as potential energy.

Gerçekten müthiştirler, fakat biz

They're really wonderful,

but nothing will happen until we risk putting them into action.

onları eyleme dönüştürmezsek

bir işe yaramazlar.

This conference is filled with wonderful ideas.

Bu konferans harika

fikirlerle dolu.

We're going to share lots of things with people.

İnsanlarla bir alay şey paylaşacağız,

But nothing's going to happen

fakat bunları gerçekleştirene kadar

until we risk putting those ideas into action.

bir karşılığı olmayacak.

We need to revitalize the arts and sciences today.

Bugünün sanat ve bilimini bir olarak

düşünmeli, gelecek için sorumluluk

We need to take responsibility for the future.

üstlenmeliyiz. Şirket kazançları için

We can't hide behind saying it's just for company profits,

deyip bunun arkasına saklanamayız,

or it's just a business,

sadece bir iş, ben sanatçıyım

or I'm an artist or an academician.

ben akademisyenim diyemeyiz.

İşte ne yaptığınıza nasıl değer biçeceğiniz,

Here's how you judge what you're doing:

size sezgisel ve analitik arasındaki

I talked about that balance between intuitive, analytical.

dengeden söz ettim.

Fran Levowitz, benim gözde kiniğim,

Fran Lebowitz, my favorite cynic,

diyor ki, üç soruda en büyük

said, "The three questions of greatest concern ..." --

kaygılarım, benim de tasarıma

now I'm going to add on to design --

ekleyeceğim,

"... are: Is it attractive?"

"Çekici mi?"

Bu sezgisel olan.

That's the intuitive.

"Etkileyici mi?" Bu analitik.

"Is it amusing?" -- the analytical,

and, "Does it know its place?" -- the balance.

"Ve yerini biliyor mu?"

İşte denge. Çok teşekkür ederim.

Thank you very much.

(Applause)

İşte denge. Çok teşekkür ederim.