Mae Jemison on teaching arts and sciences together

72,465 views ・ 2009-05-05

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Son Trinh Reviewer: Thu Ha Tran
00:18
What I want to do today is spend some time talking about some stuff
0
18725
3652
Điều tôi muốn làm hôm nay
là dành một ít thời gian
nói về những thứ đem lại cho tôi
00:22
that's giving me a little bit of existential angst,
1
22401
3585
một chút "cảm giác lo lắng hiện hữu", vì thiếu từ tốt hơn để diễn đạt,
00:26
for lack of a better word,
2
26010
1296
00:27
over the past couple of years.
3
27330
2086
trong vài năm qua.
00:29
And basically, these three quotes tell what's going on.
4
29440
5228
Và về cơ bản, ba câu trích dẫn này
cho biết những gì đang xảy ra.
00:34
"When God made the color purple, God was just showing off,"
5
34692
3264
"Khi Chúa tạo ra màu tím,
Chúa chỉ đang thể hiện thôi.
00:37
Alice Walker wrote in "The Color Purple."
6
37980
2519
Alice Walker viết trong quyển "Sắc Tím"
00:40
And Zora Neale Hurston wrote in "Dust Tracks On A Road,"
7
40523
3783
và Zora Neale Hurston đã viết
trong quyển "Những vệt bụi trên đường":
00:44
"Research is a formalized curiosity.
8
44330
2826
"Nghiên cứu là sự tò mò được hợp thức hóa.
Nó đang châm chọc và soi mói với một mục đích."
00:47
It's poking and prying with a purpose."
9
47180
2652
Và sau đó cuối cùng,
00:50
And then finally, when I think about the near future,
10
50274
2493
khi tôi nghĩ về tương lai gần,
00:52
we have this attitude, "Well, whatever happens, happens."
11
52791
3282
bạn biết đấy, chúng ta có một thái độ,
rồi việc gì đến cũng đến. Đúng không?
00:56
Right?
12
56097
1161
Vì vậy điều này đồng tình với câu nói
00:57
So that goes along with the Cheshire Cat saying,
13
57282
2538
của Chesire Cat.
00:59
"If you don't care much where you want to get to,
14
59844
2358
"Nếu bạn không quan tâm lắm
về việc bạn sẽ đi đâu,
01:02
it doesn't much matter which way you go."
15
62226
2142
bạn đi đường nào cũng không quan trọng."
01:04
But I think it does matter which way we go and what road we take,
16
64392
4294
Nhưng tôi nghĩ là nó quan trọng
việc bạn chọn cách nào, đường nào,
01:08
because when I think about design in the near future,
17
68710
2844
bởi vì khi tôi nghĩ về thiết kế trong tương lai gần,
01:11
what I think are the most important issues,
18
71578
2307
những vấn đề mà tôi nghĩ là quan trọng nhất,
01:13
what's really crucial and vital,
19
73909
1973
điều thực sự quan trọng
01:15
is that we need to revitalize the arts and sciences right now,
20
75906
4786
là chúng ta cần đem lại sức sống mới
cho nghệ thuật và khoa học
ngay bây giờ trong năm 2002.
01:20
in 2002.
21
80716
1504
01:22
(Applause)
22
82673
2691
(Vỗ tay)
Nếu chúng ta mô tả tương lai gần
01:27
If we describe the near future as 10, 20, 15 years from now,
23
87182
4366
là 10, 20, 15 năm sau,
01:31
that means that what we do today is going to be critically important,
24
91572
3819
điều đó nghĩa là việc chúng ta làm hôm nay
sẽ trở nên cực kì quan trọng,
01:35
because in the year 2015, in the year 2020, 2025,
25
95415
3981
bởi vì trong năm 2015, và năm 2020, 2025,
01:39
the world our society is going to be building on,
26
99420
2670
cái thế giới mà xã hội chúng ta sẽ xây dựng trên đó,
01:42
the basic knowledge and abstract ideas,
27
102114
2472
những kiến thức cơ bản và những ý tưởng trừu tượng
01:44
the discoveries that we came up with today,
28
104610
3101
những phát hiện của chúng ta hôm nay
01:47
just as all these wonderful things we're hearing about
29
107735
2964
cũng như tất cả những thứ tuyệt vời
01:50
here at the TED conference
30
110723
1256
mà chúng ta đang nghe tại hội nghị TED,
chúng ta đều cho là hiển nhiên trên thế giới lúc này,
01:52
that we take for granted in the world right now,
31
112003
2787
01:54
were really knowledge and ideas that came up
32
114814
2563
thực sự là những kiến thức và ý tưởng
01:57
in the 50s, the 60s and the 70s.
33
117401
2327
đã xuất hiện từ những năm 50, 60 và 70.
Đó là chất nền mà chúng ta đang khai thác hôm nay
02:00
That's the substrate that we're exploiting today.
34
120176
2381
02:02
Whether it's the internet,
35
122581
1324
dù là internet, kĩ thuật di truyền
02:03
genetic engineering, laser scanners,
36
123929
1843
máy quét laser, tên lửa dẫn đường
02:05
guided missiles, fiber optics, high-definition television,
37
125796
3249
sợi quang học, ti vi phân giải cao
cảm biến, viễn thám từ ngoài không gian
02:09
remote sensing from space and the wonderful remote-sensing photos
38
129984
4181
và những bức ảnh viễn thám tuyệt vời
02:14
that we see in 3D weaving, TV programs like Tracker and Enterprise,
39
134189
4807
mà chúng ta thấy trong "3d weaving",
những chương trình ti vi
như Tracker và Enterprise,
02:19
CD-rewrite drives, flat-screen, Alvin Ailey's "Suite Otis,"
40
139020
4395
ổ đĩa quang viết được, màn hình phẳng
Suite Otis của Alvin Ailey,
02:23
or Sarah Jones's "Your Revolution Will Not [Happen] Between These Thighs,"
41
143439
3581
hay là "Cuộc cách mạng của bạn sẽ không ở giữa những chiếc đùi này"
của Sarah Jones,
02:27
which, by the way, was banned by the FCC,
42
147044
1970
quyển này bị cấm bởi FCC, hay ska.
02:29
or ska --
43
149038
1151
02:30
all of these things, without question, almost without exception,
44
150213
4276
Tất cả những thứ này chắc chắn rằng,
hầu như không có ngoại lệ,
02:34
are really based on ideas and abstract and creativity
45
154513
3756
thực sự được dựa trên những ý tưởng
và sự trừu tượng và tính sáng tạo
02:38
from years before.
46
158293
1591
từ những năm trước đó.
02:39
So we have to ask ourselves:
47
159908
1470
Vì thế, chúng ta phải tự vấn rằng,
02:41
What are we contributing to that legacy right now?
48
161402
3009
chúng ta đang đóng góp gì vào cái di sản ấy ngay lúc này?
02:44
And when I think about it,
49
164435
1553
Và khi tôi đang nghĩ về điều đó,
tôi thật sự lo lắng.
02:46
I'm really worried.
50
166012
1154
02:47
To be quite frank, I'm concerned.
51
167190
2129
Thẳng thắn mà nói, tôi khá lo.
02:49
I'm skeptical that we're doing very much of anything.
52
169343
2819
Tôi hoài nghi việc chúng ta đã làm được nhiều trong một lĩnh vực nào đó.
02:52
We're, in a sense,
53
172593
1763
Trong một nghĩa nào đó, chúng ta đang không làm gì trong tương lai.
02:54
failing to act in the future.
54
174380
2626
02:57
We're purposefully, consciously being laggards.
55
177030
3159
Chúng ta đang trở nên lạc hậu một cách cố tình, có ý thức.
03:00
We're lagging behind.
56
180213
1435
Chúng ta đang tụt hậu.
Frantz Fanon, một bác sĩ tâm lý từ Martinique, nói:
03:02
Frantz Fanon, who was a psychiatrist from Martinique, said,
57
182097
2958
03:05
"Each generation must, out of relative obscurity,
58
185079
2922
"Mỗi thế hệ phải khám phá ra nhiệm vụ của mình,
03:08
discover its mission
59
188025
1694
03:09
and fulfill or betray it."
60
189743
2061
hoàn thành hoặc phản bội nó."
03:13
What is our mission? What do we have to do?
61
193633
2030
Nhiệm vụ của chúng ta là gì?
Chúng ta phải làm gì?
03:15
I think our mission is to reconcile, to reintegrate
62
195687
3472
Tôi nghĩ nhiệm vụ của chúng ta là
dung hòa, tái hòa nhập khoa học và nghệ thuật,
03:19
science and the arts,
63
199183
2349
03:21
because right now, there's a schism that exists in popular culture.
64
201556
4727
bởi vì ngay bây giờ có một sự chia rẽ
đang tồn tại trong văn hóa phổ thông.
03:26
People have this idea that science and the arts are really separate;
65
206307
4246
Bạn biết đấy, chúng ta có ý nghĩ rằng
khoa học và nghệ thuật tách rời nhau.
03:30
we think of them as separate and different things.
66
210577
2353
Chúng ta nghĩ về chúng như những thứ tách biệt và khác nhau,
03:32
And this idea was probably introduced centuries ago,
67
212954
3185
Và ý nghĩ này có lẽ đã xuất hiện
vài thế kỉ trước.
03:36
but it's really becoming critical now,
68
216163
2057
Nhưng giờ nó đang dần trở nên nghiêm trọng
03:39
because we're making decisions about our society every day
69
219110
4457
bởi vì chúng ta đang đưa ra những quyết định
về xã hội của chúng ta mỗi ngày, rằng
03:43
that, if we keep thinking that the arts are separate from the sciences,
70
223591
5209
nếu chúng ta cứ tiếp tục nghĩ rằng nghệ thuật thì tách rời khỏi khoa học,
03:48
and we keep thinking it's cute to say,
71
228824
1857
và nghĩ rằng thật bình thường khi nói,
03:50
"I don't understand anything about this one,
72
230705
2072
"Tôi không hiểu gì về cái này, tôi không hiểu gì về cái đó,"
03:52
I don't understand anything about the other one,"
73
232801
2381
thì chúng ta sẽ gặp vấn đề đấy.
03:55
then we're going to have problems.
74
235206
1652
Tôi không nghĩ là có ai tại đây ở TED nghĩ như vậy.
03:56
Now, I know no one here at TED thinks this.
75
236882
2039
Tất cả chúng ta đều biết rằng chúng có nối kết với nhau,
03:58
All of us, we already know that they're very connected.
76
238945
2616
nhưng tôi sẽ cho bạn biết,
04:01
But I'm going to let you know that some folks in the outside world,
77
241585
3195
một vài người ở thế giới bên ngoài,
tin hay không tùy bạn,
04:04
believe it or not, think it's neat when they say,
78
244804
2344
họ nghĩ là đúng khi nói rằng,
04:07
"Scientists and science is not creative.
79
247172
3270
bạn biết đấy, nhà khoa học và
khoa học thì không có tính sáng tạo.
04:10
Maybe scientists are ingenious, but they're not creative."
80
250466
2866
Có thể các nhà khoa học là thiên tài nhưng họ không có tính sáng tạo
04:13
And then we have this tendency,
81
253803
1493
Và sau đó chúng ta có xu hướng này,
04:15
the career counselors and various people say things
82
255320
2524
những người tư vấn nghề nghiệp, nhiều người nói những thứ như,
04:17
like, "Artists are not analytical.
83
257868
2613
"Họa sĩ thì không có tính phân tích,
04:20
They're ingenious, perhaps,
84
260505
1671
dù có thể họ là thiên tài,
nhưng không có tính phân tích,"
04:23
but not analytical."
85
263109
1338
04:25
And when these concepts underlie our teaching
86
265401
2382
Và khi những khái niệm này làm nền tảng cho việc dạy học
04:27
and what we think about the world,
87
267807
1896
và những gì ta nghĩ về thế giới,
04:29
then we have a problem,
88
269727
1326
thì chúng ta có một vấn đề, bởi vì
04:31
because we stymie support for everything.
89
271077
2110
chúng ta cản trở sự ủng hộ cho mọi thứ.
04:33
By accepting this dichotomy,
90
273211
1620
Bằng cách chấp nhận sự phân đôi này,
04:34
whether it's tongue-in-cheek,
91
274855
2111
dù nó chỉ là lời nói suông,
04:36
when we attempt to accommodate it in our world,
92
276990
2541
khi chúng ta cố chứa chấp nó trong thế giới của mình,
04:39
and we try to build our foundation for the world,
93
279555
2355
và khi chúng ta cố gắng
xây dựng nền tảng cho thế giới,
04:41
we're messing up the future,
94
281934
1538
chúng ta đang làm hỏng tương lai,
04:43
because: Who wants to be uncreative?
95
283496
2368
bởi vì, ai muốn trở thành người thiếu sáng tạo?
04:46
Who wants to be illogical?
96
286394
1690
Ai muốn trở thành người phi logic?
Tài năng sẽ chạy từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác
04:48
Talent would run from either of these fields
97
288108
2064
04:50
if you said you had to choose either.
98
290196
1773
nếu bạn được nói phải chọn một.
04:51
Then they'll go to something where they think,
99
291993
2213
Sau đó, sẽ đến lúc họ nghĩ,
"Tôi có thể vừa sáng tạo
04:54
"Well, I can be creative and logical at the same time."
100
294230
2606
và vừa có logic."
Tôi đã lớn lên trong những năm 60 và tôi sẽ thừa nhận điều đó,
04:56
Now, I grew up in the '60s and I'll admit it --
101
296860
2663
04:59
actually, my childhood spanned the '60s,
102
299547
3052
thực ra, tuổi thơ của tôi trải dài những năm 60,
05:02
and I was a wannabe hippie,
103
302623
1650
và tôi đã là một "híp pi"
05:04
and I always resented the fact that I wasn't old enough to be a hippie.
104
304297
4525
và tôi luôn phẫn nộ với sự thật rằng
tôi không thực sự đủ già
để trở thành một "híp pi".
05:08
And I know there are people here, the younger generation,
105
308846
2871
Và tôi biết có những người ở đây,
thế hệ trẻ hơn những người muốn trở thành "híp pi",
05:11
who want to be hippies.
106
311741
1464
05:13
People talk about the '60s all the time.
107
313229
2054
nhưng lúc nào người ta cũng nói về những năm 60,
05:15
And they talk about the anarchy that was there.
108
315307
2207
và họ nói về sự hỗn loạn ở đó.
05:17
But when I think about the '60s,
109
317538
1596
Nhưng khi tôi nghĩ về những năm 60, cái mà tôi thấy được
05:19
what I took away from it was that there was hope for the future.
110
319158
3738
là có hi vọng cho tương lai.
05:22
We thought everyone could participate.
111
322920
2050
Chúng tôi đã nghĩ mọi người đều có thể tham gia.
05:24
There were wonderful, incredible ideas that were always percolating,
112
324994
4025
Đã có những ý tưởng tuyệt vời, đáng kinh ngạc
luôn lan toả,
05:29
and so much of what's cool or hot today
113
329043
3038
và rất nhiều trong những thứ xuất sắc hoặc nóng hổi hôm nay
05:32
is really based on some of those concepts,
114
332105
2048
được dựa vào một số những khái niệm đó,
05:34
whether it's people trying to use the Prime Directive from Star Trek,
115
334177
3540
dù rằng người ta cố sử dụng Prime Directive từ Star Trek
05:37
being involved in things,
116
337741
1847
can dự vào nhiều thứ, hay một lần nữa
05:39
or, again, that three-dimensional weaving and fax machines
117
339612
3066
rằng dệt ba chiều và
máy fax mà tôi đọc trong quyển
05:42
that I read about in my weekly readers
118
342702
1858
Weekly Reader rằng công nghệ
05:44
that the technology and engineering was just getting started.
119
344584
2927
và kĩ thuật chỉ mới bắt đầu.
05:47
But the '60s left me with a problem.
120
347535
1756
Nhưng những năm 60 để lại cho tôi một vấn đề.
05:49
You see, I always assumed I would go into space,
121
349315
4645
Bạn thấy đó,
tôi luôn cho rằng mình sẽ bước ra ngoài không gian,
05:53
because I followed all of this.
122
353984
1666
bởi vì tôi đi theo tất cả những thứ này,
05:55
But I also loved the arts and sciences.
123
355674
2799
nhưng tôi cũng yêu nghệ thuật và khoa học.
Bạn thấy đó, khi tôi lớn lên như
05:58
You see, when I was growing up as a little girl and as a teenager,
124
358497
3124
một cô gái nhỏ và như một thiếu niên,
06:01
I loved designing and making doll clothes
125
361645
2455
Tôi đã yêu thiết kế và làm quần áo cho chó
và muốn trở thành một nhà thiết kế thời trang.
06:04
and wanting to be a fashion designer.
126
364124
1791
06:05
I took art and ceramics.
127
365939
1298
Tôi đã học lớp hội họa và gốm sứ. Tôi đã yêu nhảy múa.
06:07
I loved dance: Lola Falana, Alvin Ailey, Jerome Robbins.
128
367261
5592
Lola Falana. Alvin Ailey. Jerome Robbins.
06:13
And I also avidly followed the Gemini and the Apollo programs.
129
373442
4145
Và tôi cũng đã theo chương trình Gemini và Apollo
một cách say sưa.
06:17
I had science projects and tons of astronomy books.
130
377611
3367
Tôi đã có những đồ án khoa học
và hàng tấn sách thiên văn.
06:21
I took calculus and philosophy.
131
381002
1610
Tôi đã học giải tích và triết học.
06:22
I wondered about infinity and the Big Bang theory.
132
382636
3736
Tôi tự hỏi về sự vô hạn
và thuyết Big Bang.
06:26
And when I was at Stanford, I found myself, my senior year,
133
386396
3207
Và khi tôi ở Stanford,
vào năm cuối,
06:29
chemical engineering major,
134
389627
1306
tôi học chuyên ngành kĩ sư hóa học,
06:30
half the folks thought I was a political science and performing arts major,
135
390957
3532
mọi người nghĩ rằng tôi học khoa học chính trị
và học chuyên ngành nghệ thuật.
06:34
which was sort of true, because I was Black Student Union President,
136
394513
3239
điều đó có thể do
tôi là Chủ tịch Hội Sinh viên Da đen
06:37
and I did major in some other things.
137
397776
1777
và tôi đã chuyên về vài thứ khác.
06:39
And I found myself the last quarter
138
399577
1684
Và tôi đã tìm thấy chính mình
vào kì học cuối
06:41
juggling chemical engineering separation processes,
139
401285
2405
đang tung hứng các quá trình phân ly kĩ thuật hóa học,
06:43
logic classes, nuclear magnetic resonance spectroscopy,
140
403714
3178
các lớp logic, quang phổ cộng hưởng từ hạt nhân
06:46
and also producing and choreographing a dance production.
141
406916
3521
đồng thời sản xuất và dàn dựng một bài khiêu vũ.
Tôi phải phải lo phần ánh sáng và thiết kế
06:51
And I had to do the lighting and the design work,
142
411010
2580
06:53
and I was trying to figure out:
143
413614
2284
và tôi đang cố tìm hiểu xem,
06:55
Do I go to New York City to try to become a professional dancer,
144
415922
3235
có phải tôi tới New York
để trở thành một vũ công chuyên nghiệp,
06:59
or to go to medical school?
145
419181
1658
hay vào một trường y?
07:00
Now, my mother helped me figure that one out.
146
420863
2237
Bây giờ, mẹ tôi giúp tôi hiểu ra việc đó
07:03
(Laughter)
147
423124
3095
(Tiếng cười)
07:06
But when I went into space, I carried a number of things up with me.
148
426243
4654
Nhưng khi tôi bước vào vũ trụ,
khi tôi vào vũ trụ tôi mang theo nhiều thứ
07:10
I carried a poster by Alvin Ailey --
149
430921
1778
Tôi mang một tấm áp phích bởi Alvin Ailey,
07:12
you can figure out now, I love the dance company --
150
432723
2443
điều mà bạn có thể hiểu ra
vì tôi yêu công ty múa.
Tấm áp phích Alvin Ailey của Judith Jamison
07:15
an Alvin Ailey poster of Judith Jamison performing the dance "Cry,"
151
435190
3380
biểu diễn tiết mục múa 'Khóc",
07:18
dedicated to all black women everywhere;
152
438594
2037
dành cho tất cả phụ nữ da đen khắp mọi nơi.
07:20
a Bundu statue, which was from the women's society in Sierra Leone;
153
440655
3739
Một bước tượng Bundu,
từ Cộng đồng Phụ nữ ở Sierra Leone,
07:24
and a certificate for the Chicago Public School students
154
444418
2639
và một chứng chỉ
cho học sinh trường Chicago để làm việc
07:27
to work to improve their science and math.
155
447081
3153
nâng cao khả năng khoa học và toán của họ.
07:30
And folks asked me,
156
450919
1276
Người ta hỏi tôi,
07:32
"Why did you take up what you took up?"
157
452816
2250
"Sao cô lại mang lên những thứ đó?"
07:35
And I had to say,
158
455705
1158
Và tôi phải nói,
07:36
"Because it represents human creativity;
159
456887
2553
"Bởi vì nó tượng trưng cho sự sáng tạo của con người,
sự sáng tạo đã cho phép chúng ta,
07:39
the creativity that allowed us,
160
459464
2447
07:41
that we were required to have to conceive and build and launch
161
461935
2926
mà chúng ta được yêu cầu phải nhận thức và xây dựng
07:44
the space shuttle,
162
464885
1166
và phóng tàu con thoi,
07:46
which springs from the same source as the imagination and analysis
163
466075
3108
nảy nở từ chính cái nguồn như trí tưởng tượng và phân tích
07:49
that it took to carve a Bundu statue,
164
469207
2097
để khắc bức tượng Bundu.
07:51
or the ingenuity it took to design, choreograph and stage "Cry."
165
471328
5316
Hoặc sự khéo léo cần có để thiết kế,
dàn dựng, và sản xuất "Khóc".
Mỗi thứ trong số chúng
07:57
Each one of them are different manifestations, incarnations,
166
477120
3722
là biểu hiện, hóa thân khác nhau của sự sáng tạo,
08:00
of creativity -- avatars of human creativity.
167
480866
3796
thế thân của sức sáng tạo của con người.
08:05
And that's what we have to reconcile in our minds,
168
485114
2354
Đó là cái mà chúng ta phải dàn xếp trong tâm thức
08:07
how these things fit together.
169
487492
1454
để những điều này khớp với nhau.
08:08
The difference between arts and sciences is not analytical versus intuitive.
170
488970
4374
Sự khác biệt giữa nghệ thuật và khoa học
không là phân tích so với trực giác, đúng không?
08:13
Right?
171
493368
1151
e = m c bình phương đòi hỏi một bước trực giác,
08:14
E = mc2 required an intuitive leap,
172
494543
3792
rồi bạn mới phải
08:18
and then you had to do the analysis afterwards.
173
498359
2340
chứng minh sau đó.
08:21
Einstein said, in fact,
174
501514
1318
Einstein từng nói,
08:22
"The most beautiful thing we can experience
175
502856
2164
"Thứ đẹp nhất mà ta có thể trải nghiệm là sự bí ẩn.
08:25
is the mysterious.
176
505044
1304
08:26
It is the source of all true art and science."
177
506372
2802
Nó là nguồn của mọi nghệ thuật và khoa học đích thực."
08:29
Dance requires us to express and want to express
178
509673
2945
Nhảy đòi hỏi chúng ta phải bày tỏ và muốn bày tỏ
sự hân hoan trong cuộc sống, nhưng sau đó
08:32
the jubilation in life,
179
512642
1167
08:33
but then you have to figure out:
180
513833
1579
bạn phải tìm ra,
chuyển động nào tôi làm để đảm bảo
08:35
Exactly what movement do I do
181
515436
1417
08:36
to make sure it comes across correctly?
182
516877
2117
rằng nó đến chính xác.
08:39
The difference between arts and sciences
183
519018
1940
Sự khác biệt giữa nghệ thuật và khoa học
08:40
is also not constructive versus deconstructive.
184
520982
3517
cũng không phải giữa xây dựng và phá vỡ, phải không?
08:44
A lot of people think of the sciences as deconstructive,
185
524523
2659
Nhiều người nghĩ rằng
khoa học mang tính phá vỡ.
08:47
you have to pull things apart.
186
527206
1601
Bạn phải tách các phần ra.
08:48
And yeah, subatomic physics is deconstructive --
187
528831
3062
Và đúng, vật lý hạ nguyên tử
là giải cấu trúc.
08:51
you literally try to tear atoms apart
188
531917
2604
Bạn tách các nguyên tử ra
08:54
to understand what's inside of them.
189
534545
2036
để xem có gì bên trong chúng.
08:56
But sculpture, from what I understand from great sculptors,
190
536605
3551
Nhưng điêu khắc, từ thứ mà tôi hiểu từ các nhà điêu khắc vĩ đại,
09:00
is deconstructive,
191
540180
1181
cũng là giải cấu trúc,
09:01
because you see a piece and you remove what doesn't need to be there.
192
541385
3321
bởi vì bạn thấy một mảnh
và loại bỏ cái mà không cần thiết.
09:04
Biotechnology is constructive.
193
544730
1767
Công nghệ sinh học mang tính xây dựng.
09:07
Orchestral arranging is constructive.
194
547006
2451
Dàn dựng giàn giao hưởng mang tính xây dựng.
09:09
So, in fact, we use constructive and deconstructive techniques
195
549481
3111
Vì thế thực ra ta sử dụng những kĩ thuât mang tính xây dựng và phá vỡ
09:12
in everything.
196
552616
1155
trong mọi thứ.
09:14
The difference between science and the arts
197
554120
3619
Sự khác biệt giữa khoa học và nghệ thuật
09:17
is not that they are different sides of the same coin, even,
198
557763
3431
không phải là việc chúng là
những mặt khác nhau trên cùng một đồng tiền,
09:21
or even different parts of the same continuum,
199
561218
2298
hay kể cả những thành phần khác nhau
của cùng một tổng thể,
09:23
but rather, they're manifestations of the same thing.
200
563540
3371
mà chúng là những biểu hiện của cùng một thứ.
09:27
Different quantum states of an atom?
201
567499
2798
Những trạng thái lương tử khác nhau của một nguyên tử?
09:30
Or maybe if I want to be more 21st century,
202
570321
2047
Hay có thể, nếu nói cho giống thế kỷ 21 hơn,
09:32
I could say that they're different harmonic resonances of a superstring.
203
572392
3408
tôi có thể nói rằng chúng là những cộng hưởng khác nhau
của một siêu chuỗi.
09:35
But we'll leave that alone.
204
575824
1344
Nhưng ta cứ mặc nó đã. (Tiếng cười)
09:37
They spring from the same source.
205
577192
1678
Chúng nảy nở từ một nguồn.
09:39
The arts and sciences are avatars of human creativity.
206
579384
3218
Nghệ thuật và khoa học là những thế thân của
sự sáng tạo của con người. Nó là nỗ lực của chúng ta
09:42
It's our attempt as humans
207
582626
1476
09:44
to build an understanding of the universe, the world around us.
208
584126
3477
để xây dựng kiến thức
về vũ trụ, thế giới xung quanh chúng ta.
09:47
It's our attempt to influence things,
209
587627
2506
Nó là nỗ lực của chúng ta để gây ảnh hưởng,
09:50
the universe internal to ourselves
210
590157
2131
cái vũ trụ bên trong mỗi chúng ta
09:52
and external to us.
211
592312
1495
và bên ngoài chúng ta.
09:53
The sciences, to me, are manifestations of our attempt to express or share
212
593831
5606
Khoa học, với tôi, là những biểu hiện
của nỗ lực của chúng ta để thể hiện
09:59
our understanding, our experience,
213
599461
2688
hoặc chia sẻ vốn hiểu biết của mình,
kinh nghiệm của mình, để gây ảnh hưởng tới cái vũ trụ
10:02
to influence the universe external to ourselves.
214
602173
2834
bên ngoài chúng ta.
10:05
It doesn't rely on us as individuals.
215
605412
2731
Nó không phụ thuộc vào chúng ta như những cá thể.
10:08
It's the universe, as experienced by everyone.
216
608167
2810
Nó là vũ trụ, được trải nghiệm bởi mọi người.
10:11
The arts manifest our desire,
217
611577
2329
Và nghệ thuật hiện thân
khao khát của chúng ta, nỗ lực của chúng ta để chia sẻ
10:13
our attempt to share or influence others
218
613930
2307
hay ảnh hưởng những người khác thông qua những kinh nghiệm
10:16
through experiences that are peculiar to us as individuals.
219
616261
3614
những thứ lạ thường với chúng ta như những cá thể.
10:20
Let me say it again another way:
220
620719
1548
Để tôi nói lại bằng một cách khác:
10:22
science provides an understanding of a universal experience,
221
622291
4425
khoa học cung cấp hiểu biết
về một kinh nghiệm phổ quát,
10:26
and arts provide a universal understanding
222
626740
3216
còn nghệ thuật cung cấp hiểu biết phổ quát
10:29
of a personal experience.
223
629980
1899
về một kinh nghiệm cá nhân.
10:32
That's what we have to think about,
224
632832
2035
Đó là cái mà chúng ta phải nghĩ về,
10:34
that they're all part of us, they're all part of a continuum.
225
634891
2910
rằng chúng là một phần của chúng ta,
chúng là một phần của một tổng thể.
10:37
It's not just the tools, it's not just the sciences,
226
637825
3202
Nó không chỉ là công cụ,
không chỉ là khoa học, bạn biết đấy,
10:41
the mathematics and the numerical stuff and the statistics,
227
641051
2974
toán học và thứ số học và thống kê,
vì chúng ta đã nghe khá nhiều
10:44
because we heard, very much on this stage,
228
644049
2045
trên sân khấu này, họ nói về nhạc mang tính toán học. Đúng không?
10:46
people talked about music being mathematical.
229
646118
2419
10:49
Arts don't just use clay,
230
649923
1623
Nghệ thuật không chỉ dùng đất sét,
10:51
aren't the only ones that use clay, light and sound and movement.
231
651570
3181
không phải thứ duy nhất dùng đất sét,
ánh sáng và âm thanh và chuyển động.
10:55
They use analysis as well.
232
655776
3721
Chúng cũng sử dụng phân tích.
10:59
So people might say,
233
659973
1163
Vì thế người ta có thể nói,
11:01
"Well, I still like that intuitive versus analytical thing,"
234
661160
2883
tôi vẫn thích cái ý tưởng trực quan so với phân tích,
bởi vì mọi người muốn làm
11:04
because everybody wants to do the right brain, left brain thing.
235
664067
3031
cái thứ não phải, não trái, đúng không?
Chúng ta đều bị kết luận là
11:07
We've all been accused of being right-brained or left-brained
236
667122
2889
thiên về não phải hay trái
vào một thời điểm nào đó,
11:10
at some point in time,
237
670035
1160
tùy vào người mà chúng ta bất đồng. (Tiếng cười)
11:11
depending on who we disagreed with.
238
671219
1820
11:13
(Laughter)
239
673063
1324
11:14
You know, people say "intuitive" --
240
674411
1894
Người ta nói trực giác giống như
11:16
that's like you're in touch with nature,
241
676329
1935
bạn liên lạc với thiên nhiên,
11:18
in touch with yourself and relationships;
242
678288
1985
liên lạc với bản thân và các mối quan hệ.
11:20
analytical, you put your mind to work.
243
680297
2233
Phân tích: bạn đặt trí óc vào công việc,
11:22
I'm going to tell you a little secret. You all know this, though.
244
682554
3069
và tôi sẽ kể cho các bạn một bí mật,
dù các bạn đều biết rồi, nhưng đôi khi người ta
11:25
But sometimes people use this analysis idea,
245
685647
2099
dùng cái ý tưởng phân tích này,
11:27
that things are outside of ourselves,
246
687770
1832
rằng những thứ bên ngoài chúng ta,
11:29
to say, this is what we're going to elevate
247
689626
3454
là cái chúng ta sẽ nâng lên
như là thứ khoa học đích thực, quan trọng nhất, đúng không?
11:33
as the true, most important sciences, right?
248
693104
3054
11:36
Then you have artists -- and you all know this is true as well --
249
696182
3459
Và rồi bạn có các nghệ sĩ,
bạn cũng đều biết là,
11:39
artists will say things about scientists
250
699665
3311
các nghệ sĩ sẽ nói về các nhà khoa học
bởi vì họ nói rằng họ quá cụ thể,
11:43
because they say they're too concrete, they're disconnected from the world.
251
703000
4036
họ không kết nối với thế giới.
11:47
But, we've even had that here on stage,
252
707060
2578
Nhưng chúng ta có ngay cả điều đó trên sân khấu này,
11:49
so don't act like you don't know what I'm talking about.
253
709662
2741
nên đừng làm ra vẻ bạn không biết
tôi đang nói về cái gì. (Tiếng cười)
11:52
(Laughter)
254
712427
1194
11:53
We had folks talking about the Flat Earth Society
255
713645
2340
Chúng ta có những người nói về Trái Đất Phẳng
xã hội và những người xếp hoa,
11:56
and flower arrangers,
256
716009
1175
11:57
so there's this whole dichotomy
257
717208
1914
vì thế, chúng ta tiếp tục mang theo sự phân chia
11:59
that we continue to carry along, even when we know better.
258
719146
2937
kể cả khi chúng ta hiểu biết hơn.
12:02
And folks say we need to choose either-or.
259
722841
2603
Và người ta nói chúng ta cần chọn cái này hoặc cái khác.
Nhưng nó sẽ thật ngu ngốc
12:06
But it would really be foolish to choose either one,
260
726492
2906
khi chỉ chọn một, phải không?
12:09
intuitive versus analytical.
261
729422
2014
Trực giác so với phân tích?
12:11
That's a foolish choice.
262
731460
1187
Đó là một sự chọn lựa ngu ngốc.
12:12
It's foolish just like trying to choose between being realistic or idealistic.
263
732671
4503
Nó ngu ngốc giống như cố chọn giữa
trở nên thực tế hay lý tưởng.
12:17
You need both in life.
264
737198
1545
Bạn cần cả hai trong cuộc sống.
Tại sao mọi người làm việc này?
12:19
Why do people do this?
265
739167
1156
12:20
I'm going to quote a molecular biologist, Sydney Brenner,
266
740347
2705
Tôi sẽ trích lời nhà sinh học phân tử, Sydne Brenner,
12:23
who's 70 years old, so he can say this.
267
743076
1883
người mà phải sống tới 70 tuổi để có thể nói điều này.
12:24
He said, "It's always important to distinguish between chastity
268
744983
3213
Ông nói, "Điều quan trọng là phân biệt
giữa thanh tịnh và bất lực."
12:28
and impotence."
269
748220
1224
12:29
Now --
270
749830
1185
Bây giờ... (Tiếng cười)
12:31
(Laughter)
271
751039
2103
12:33
I want to share with you a little equation, OK?
272
753166
5810
tôi muốn chia sẻ với các bạn
một phương trình nho nhỏ, được chứ?
12:39
How does understanding science and the arts fit into our lives
273
759000
5197
Làm thế nào để hiểu biết về khoa học
và nghệ thuật tương thích với cuộc sống của chúng ta
và cái gì đang xảy ra và những thứ
12:44
and what's going on
274
764221
1155
12:45
and the things we're talking about here at the design conference?
275
765400
3103
mà chúng ta đang nói tới ở đây
tại hội nghị thiết kế này, và đây là
12:48
And this is a little thing I came up with:
276
768527
2078
một điều nho nhỏ tôi đã nghĩ ra,
12:50
understanding
277
770629
1167
hiểu biết và tiềm lực và ý chí của chúng ta
12:51
and our resources and our will
278
771820
1843
khiến chúng ta có những kết quả.
12:54
cause us to have outcomes.
279
774174
1311
12:55
Our understanding is our science, our arts, our religion;
280
775509
3084
Hiểu biết của chúng ta là khoa học, nghệ thuật của chúng ta,
12:58
how we see the universe around us;
281
778617
2335
tôn giáo của chúng ta, là cách ta quan sát vũ trụ
13:00
our resources, our money, our labor, our minerals --
282
780976
2697
tiềm lực, tiền bạc của chúng ta,
lao động, khoáng chất của chúng ta, những thứ đó
13:03
those things that are out there in the world we have to work with.
283
783697
3164
ở ngoài kia trong cái thế giới
13:06
But more importantly, there's our will.
284
786885
1976
mà ta phải làm việc.
Mà quan trọng hơn, là ý chí của chúng ta.
13:09
This is our vision,
285
789532
1169
Đây là tầm nhìn, nguyện vọng của chúng ta
13:10
our aspirations of the future, our hopes, our dreams,
286
790725
2589
về tương lai, hi vọng, ước mơ của chúng ta,
13:13
our struggles and our fears.
287
793338
1381
sự đấu tranh và nỗi sợ của chúng ta.
13:14
Our successes and our failures influence what we do with all of those.
288
794743
3699
Những thành công và thất bại của chúng ta ảnh hưởng đến
việc ta làm với tất cả thứ đó, và với tôi,
13:18
And to me, design and engineering, craftsmanship and skilled labor,
289
798466
4121
thiết kế và công việc kĩ sư, thủ công
và lao động có tay nghề, là tất cả những thứ
13:22
are all the things that work on this to have our outcome,
290
802611
3174
mang lại kết quả cho chúng ta,
13:25
which is our human quality of life.
291
805809
1808
cũng là chất lượng cuộc sống của chúng ta.
Bạn muốn thế giới ở đâu?
13:28
Where do we want the world to be?
292
808397
1976
13:30
And guess what?
293
810776
1167
Và đoán xem?
13:31
Regardless of how we look at this,
294
811967
1648
Dù cho ta nhìn nhận điều này thế nào,
13:33
whether we look at arts and sciences as separate or different,
295
813639
2957
dù ta cho rằng nghệ thuật và khoa học tách biệt hoặc khác nhau
13:36
they're both being influenced now and they're both having problems.
296
816620
3225
thì bây giờ chúng đều đang bị ảnh hưởng
và chúng đều có vấn đề.
13:39
I did a project called S.E.E.ing the Future:
297
819869
2089
Tôi đã làm một đồ án gọi là S.E.E.ing the Future:
13:41
Science, Engineering and Education.
298
821982
1697
Khoa học, Kĩ sư và Giáo dục,
13:43
It was looking at how to shed light
299
823703
1706
tôi đang tìm cách
sử dụng hiệu quả nhất của tài trợ chính phủ.
13:45
on the most effective use of government funding.
300
825433
2269
13:47
We got a bunch of scientists in all stages of their careers.
301
827726
2866
Chúng ta có một nhóm các nhà khoa học ở các giai đoạn
13:50
They came to Dartmouth College, where I was teaching.
302
830616
2498
trong sự nghiệp. Họ đã đến với Cao Đẳng Dartmouth,
nơi tôi đang dạy, và họ đã nói
13:53
And they talked about, with theologians and financiers:
303
833138
2636
với các nhà thần học và các nhà tài chính,
13:55
What are some of the issues of public funding
304
835798
2125
về những vấn đề của công quỹ
13:57
for science and engineering research?
305
837947
1824
cho nghiên cứu khoa học và kĩ thuật.
13:59
What's most important about it?
306
839795
1601
Cái quan trọng nhất về việc đó là gì?
Có vài ý tưởng đã nổi lên mà
14:02
There are some ideas that emerged
307
842068
1604
14:03
that I think have really powerful parallels to the arts.
308
843696
2648
tôi nghĩ có những sự tương đồng mạnh mẽ với nghệ thuật.
14:06
The first thing they said was that the circumstances
309
846368
2500
Điều đầu tiên họ nói là
những hoàn cảnh mà chúng ta tìm ra bản thân mình
14:08
that we find ourselves in today in the sciences and engineering
310
848892
3398
ngày nay trong khoa học và kĩ thuật
14:12
that made us world leaders
311
852314
1579
mà biến chúng ta thành những lãnh đạo thế giới thì rất khác
14:13
are very different than the '40s, the '50s, and the '60s and the '70s,
312
853917
5257
với những năm 40, 50 và 60
và 70 khi chúng ta nổi lên
14:19
when we emerged as world leaders,
313
859198
1612
là những nhà lãnh đạo thế giới, vì chú ta không còn
14:20
because we're no longer in competition with fascism,
314
860834
2453
cạnh tranh với chủ nghĩa phát xít,
14:23
with Soviet-style communism.
315
863311
1395
14:24
And by the way, that competition wasn't just military;
316
864730
3372
chủ nghĩa cộng sản kiểu Xô Viết,
và cuộc cạnh tranh này không những chỉ quân sự,
14:28
it included social competition and political competition as well,
317
868126
4433
nó bao gồm cạnh tranh xã hội
và cả cạnh tranh chính trị nữa,
14:32
that allowed us to look at space as one of those platforms
318
872583
3608
điều đó cho ta nhìn vào không gian
như là một trong những nền tảng đó để chứng minh
14:36
to prove that our social system was better.
319
876215
2341
rằng xã hệ thống xã hội của chúng ta đã từng tốt hơn.
14:38
Another thing they talked about was that the infrastructure
320
878580
3317
Họ còn nói về cơ sở hạ tầng
14:41
that supports the sciences
321
881921
1345
hỗ trợ các ngành khoa học đang trở nên lỗi thời.
14:43
is becoming obsolete.
322
883290
1298
14:44
We look at universities and colleges --
323
884612
2496
Nhìn vào các trường đại học và cao đẳng,
các cao đẳng nhỏ, trung
14:47
small, mid-sized community colleges across the country --
324
887132
3158
xuyên suốt đất nước,
14:50
their laboratories are becoming obsolete.
325
890314
2414
những phòng thí nghiệm của họ đang dần lỗi thời,
14:52
And this is where we train most of our science workers
326
892752
2650
và đây là nơi chúng ta huấn luyện hầu hết các công nhân
14:55
and our researchers -- and our teachers, by the way.
327
895426
3234
khoa học, các nhà nghiên cứu của chúng ta,
và các giáo viên của chúng ta, nhân tiện,
14:58
And there's a media that doesn't support the dissemination of any more than
328
898684
4753
và sau đó có một giới truyền thông
không ủng hộ việc truyền bá gì hơn
15:03
the most mundane and inane of information.
329
903461
2888
ngoài thứ thông tin trần tục và ngớ ngẩn nhất.
15:06
There's pseudoscience, crop circles, alien autopsy, haunted houses,
330
906373
3418
Có giả khoa học, những vòng tròn bí ẩn,
khám nghiệm người ngoài hành tinh, những ngôi nhà ma ám
15:09
or disasters.
331
909815
1218
hay những thảm họa. Và đó là những gì ta thấy.
15:11
And that's what we see.
332
911057
1374
15:12
This isn't really the information you need to operate in everyday life
333
912455
3323
Và đó không thực sự là thông tin
bạn cần trong cuộc sống hàng ngày
15:15
and figure out how to participate in this democracy
334
915802
2392
và tìm ra cách tham gia vào nền dân chủ này
15:18
and determine what's going on.
335
918218
1702
và xác định những gì đang xảy ra.
15:19
They also said there's a change in the corporate mentality.
336
919944
2765
Họ cũng nói rằng có một sự thay đổi
15:22
Whereas government money had always been there
337
922733
2162
trong tâm lý doanh nghiệp.
Trong khi ngân sách chính phủ luôn dành cho
15:24
for basic science and engineering research,
338
924919
2091
nghiên cứu khoa học cơ bản và kĩ thuật.
15:27
we also counted on some companies to do some basic research.
339
927034
3762
Chúng ta cũng trông cậy vào vài công ty để thực hiện
vài nghiên cứu đơn giản, nhưng thực tế là
15:30
But what's happened now is companies put more energy
340
930820
2821
là các công ty đang dồn sức vào
15:33
into short-term product development
341
933665
2535
phát triển sản phẩm ngắn hạn
15:36
than they do in basic engineering and science research.
342
936967
3208
hơn là nghiên cứu kĩ thuật cơ bản
và khoa học.
15:41
And education is not keeping up.
343
941738
2675
Và giáo dục thì không bắt kịp.
15:44
In K through 12, people are taking out wet labs.
344
944437
3659
Ở bậc học K-12, người ta đang loại bỏ
những phòng thí nghiệm sinh hóa.
15:48
They think if we put a computer in the room,
345
948120
2076
15:50
it's going to take the place of actually mixing the acids
346
950220
3272
Họ nghĩ một cái máy vi tính
sẽ thay thế được việc trộn axít,
15:53
or growing the potatoes.
347
953516
1499
hay trồng các củ khoai tây.
15:55
And government funding is decreasing in spending,
348
955039
2308
Và tài trợ chính phủ đang giảm dần
15:57
and then they're saying, let's have corporations take over,
349
957371
2795
trong chi tiêu và rồi họ nói,
hãy để các tập đoàn tiếp quản,
16:00
and that's not true.
350
960190
1156
và điều đó không đúng. Tài trợ chính phủ
16:01
Government funding should at least do things
351
961370
3186
ít nhất nên làm những thứ như nhận ra
16:04
like recognize cost benefits of basic science and engineering research.
352
964580
3931
hiệu ích của nghiên cứu khoa học
cơ bản và kĩ thuật. Chúng ta phải biết
16:08
We have to know that we have a responsibility as global citizens
353
968535
3093
rằng chúng ta có một trách nhiệm
là công dân toàn cầu trong thế giới này.
16:11
in this world.
354
971652
1158
16:12
We have to look at the education of humans.
355
972834
2046
Chúng ta phải nhìn vào giáo dục của con người.
16:14
We need to build our resources today to make sure that they're trained
356
974904
3335
Chúng ta cần xây dựng những nguồn lực hôm nay
để chắc chắn rằng họ được rèn luyện
16:18
so they understand the importance of these things.
357
978263
2374
để hiểu tầm quan trọng của chúng
16:20
And we have to support the vitality of science.
358
980661
3224
và chúng ta phải ủng hộ
sức sống của khoa học, và điều đó không có nghĩa là
16:23
That doesn't mean that everything has to have one thing that's going to go on,
359
983909
3923
mọi thứ phải có một thứ gì đó
16:27
or that we know exactly what's going to be the outcome of it,
360
987856
2874
sẽ tiếp tục, hay chúng ta biết
chính xác cái gì sẽ là kết quả của nó,
16:30
but that we support the vitality and the intellectual curiosity
361
990754
3059
mà chúng ta ủng hộ sức sống và
16:33
that goes along [with it].
362
993837
1248
sự tò mò hữu trí tuệ đi kèm,
và nếu nghĩ về những điều tương đồng với nghệ thuật,
16:35
And if you think about those parallels to the arts --
363
995109
2523
16:37
the competition with the Bolshoi Ballet spurred
364
997656
4070
cuộc thi với Bolshoi Ballet
16:41
the Joffrey and the New York City Ballet to become better.
365
1001750
3249
thúc đẩy Joffrey và New York City Ballet
trở nên tốt hơn.
16:45
Infrastructure, museums, theaters, movie houses across the country
366
1005023
4202
Cơ sở hạ tầng viện bảo tàng, nhà hát, rạp chiếu phim trên khắp đất nước
đang dần biến mất.
16:49
are disappearing.
367
1009249
1152
16:50
We have more television stations with less to watch,
368
1010425
2439
Chúng ta có thêm trạm thu truyền hình với ít thứ để xem hơn,
16:52
we have more money spent on rewrites
369
1012888
3759
chúng ta có nhiều tiền để chi vào
16:56
to get old television programs
370
1016671
1885
việc viết lại để đưa các chương trình truyền hình cũ
16:58
in the movies.
371
1018580
1357
lên phim ảnh.
17:00
We have corporate funding now that,
372
1020731
2372
Bây giờ chúng ta có tài trợ của các công ty,
17:03
when it goes to support the arts,
373
1023127
3361
mà khi nói đến hỗ trợ nghệ thuật,
17:06
it almost requires that the product be part of the picture
374
1026512
3179
hầu hết yêu cầu sản phẩm
trở thành một phần của bức tranh mà người họa sĩ vẽ,
17:09
that the artist draws.
375
1029715
1297
và chúng ta có các sân vận động được đặt tên lặp đi lặp lại
17:11
We have stadiums that are named over and over again by corporations.
376
1031036
3905
17:14
In Houston, we're trying to figure out what to do with that Enron Stadium thing.
377
1034965
3782
bởi các tập đoàn.
Ở Houston, chúng ta đang cố hình dung
phải làm gì với cái sân Enron Stadium.
17:18
(Laughter)
378
1038771
1019
17:19
Fine arts and education in the schools is disappearing,
379
1039814
2881
(Tiếng cười) Và mĩ thuật và giáo dục
ở trường đang dần biến mất, và chúng ta có
17:22
And we have a government that seems like it's gutting the NEA
380
1042719
3730
một chính quyền dường như nó đang làm thất vọng
NEA và những chương trình khác,
17:26
and other programs.
381
1046473
1163
17:27
So we have to really stop and think:
382
1047660
2099
vì thế chúng ta phải thực sự dừng lại và nghĩ,
17:29
What are we trying to do with the sciences and the arts?
383
1049783
3032
chúng ta đang cố làm gì
với khoa học và nghệ thuật?
17:32
There's a need to revitalize them.
384
1052839
1873
Hồi sinh chúng là cần thiết.
17:34
We have to pay attention to it.
385
1054736
1571
Chúng ta phải để ý đến điều đó. Tôi chỉ muốn
17:36
I just want to tell you quickly what I'm doing --
386
1056331
2757
kể với bạn nhanh chóng cái tôi đang làm.
17:39
(Applause)
387
1059421
5880
(Vỗ tay)
17:46
I want to tell you what I've been doing a little bit since ...
388
1066369
3408
Tôi muốn kể với bạn cái tôi đã và đang làm
một chút bởi vì tôi cảm thấy điều này cần
17:50
I feel this need to sort of integrate some of the ideas
389
1070318
3442
đại loại tích hợp một số ý tưởng
17:53
that I've had and run across over time.
390
1073784
2400
mà tôi đã có hoặc tình cờ tìm thấy trong khoảng thời gian.
17:56
One of the things that I found out is that there's a need to repair
391
1076208
4348
Một trong những điều mà tôi tìm ra
là cần phải sửa
18:00
the dichotomy between the mind and body as well.
392
1080580
2563
sự phân chia giữa tâm trí và cơ thể.
18:03
My mother always told me, you have to be observant,
393
1083167
2649
Mẹ tôi luôn nói,
con phải biết quan sát, xem điều gì
18:05
know what's going on in your mind and your body.
394
1085840
2242
đang xảy ra trong tâm trí và cơ thể con,
18:08
And as a dancer, I had this tremendous faith in my ability to know my body,
395
1088106
3674
và là một vũ công tôi đã có
niềm tin to lớn vào khả năng biết cơ thể mình,
18:11
just as I knew how to sense colors.
396
1091804
1976
cũng như tôi biết cách cảm nhận màu sắc.
18:14
Then I went to medical school,
397
1094286
1659
Rồi tôi học trường y,
18:16
and I was supposed to just go on what the machine said about bodies.
398
1096627
4191
và tôi lẽ ra phải tuân theo
những gì máy móc nói về cơ thể.
18:20
You know, you would ask patients questions and some people would tell you,
399
1100842
3548
Bạn biết đấy, bạn sẽ hỏi bệnh nhân
và vài người sẽ nói,
18:24
"Don't listen to what the patient said."
400
1104414
1908
"Đừng, đừng, đừng nghe những gì bệnh nhân nói."
18:26
We know that patients know and understand their bodies better,
401
1106346
2944
Chúng ta biết rằng bệnh nhân
biết và hiểu về cơ thể của họ hơn,
18:29
but these days we're trying to divorce them from that idea.
402
1109314
3510
nhưng ngày nay chúng ta đang cố chia rẽ họ với cái ý tưởng đó.
18:32
We have to reconcile the patient's knowledge of their body
403
1112848
3892
Chúng ta phải dung hòa
kiến thức của bệnh nhân về cơ thể của họ
18:36
with physicians' measurements.
404
1116764
1593
với các phép đo của bác sĩ.
18:39
We had someone talk about measuring emotions
405
1119658
2917
Chúng ta đã có vài người nói về
đo lường cảm xúc và khiến những cái máy
18:42
and getting machines to figure out what to keep us from acting crazy.
406
1122599
3957
hình dung ra cái để khiến chúng ta
không hành động điên rồ. Đúng không?
18:47
No, we shouldn't measure.
407
1127360
1385
Không, chúng ta không nên đo,
18:48
We shouldn't use machines to measure road rage
408
1128769
2309
không nên dùng những cái máy
để đo chứng "điên đường" và
18:51
and then do something to keep us from engaging in it.
409
1131102
2509
làm gì đó để ngăn chặn việc đó.
18:53
Maybe we can have machines help us to recognize that we have road rage,
410
1133635
3968
Có thể chúng ta nên có những cỗ máy giúp phát hiện bệnh "điên đường"
18:57
and then we need to know how to control that without the machines.
411
1137627
3181
rồi chúng ta cần biết cách kiểm soát nó
mà không cần máy móc.
19:00
We even need to be able to recognize that without the machines.
412
1140832
3261
Chúng ta thậm chí cần có khả năng nhận ra điều đó
mà không cần máy móc.
19:04
What I'm very concerned about is:
413
1144117
2502
Điều tôi rất quan tâm tới là
19:06
How do we bolster our self-awareness as humans, as biological organisms?
414
1146643
5649
làm thế nào để chúng ta tăng cường sự tự nhận thức của chính mình
như là những con người, những cơ thể sinh học?
19:12
Michael Moschen spoke of having to teach
415
1152316
2809
Michael Moschen đã nói về việc phải dạy
19:15
and learn how to feel with my eyes, to see with my hands.
416
1155149
4577
và học cách để cảm nhận với con mắt,
để thấy với bàn tay của mình.
19:19
We have all kinds of possibilities to use our senses by,
417
1159750
3987
Chúng ta có thể sử dụng các giác quan
bằng mọi loại khả năng, và đó là
19:23
and that's what we have to do.
418
1163761
2149
điều chúng ta phải làm.
19:25
That's what I want to do --
419
1165934
1831
Đó là điều tôi muốn làm, cố sử dụng
19:27
to try to use bioinstrumentation, those kind of things,
420
1167789
3377
các công cụ về dữ liệu sinh lý, những loại như vậy
19:31
to help our senses in what we do.
421
1171190
3085
để giúp các giác quan của chúng ta trong việc chúng ta làm,
19:34
That's the work I've been doing now,
422
1174299
1719
và đó là việc tôi đang làm bây giờ tại
19:36
as a company called BioSentient Corporation.
423
1176042
2062
tập đoàn BioSentient.
19:38
I figured I'd have to do that ad, because I'm an entrepreneur,
424
1178128
2923
Tôi nghĩ tôi phải làm quảng cáo đó, vì
tôi là một nhà doanh nghiệp, vì nhà doanh nghiệp
19:41
and "entrepreneur" says "somebody who does what they want to do,
425
1181075
4151
nói rằng ai đó làm điều
họ muốn vì họ không phá sản
19:45
because they're not broke enough that they have to get a real job."
426
1185250
3177
đủ để họ phải có một công việc thực sự.
19:48
(Laughter)
427
1188451
1002
(Tiếng cười) Nhưng đó là công việc tôi đang làm
19:49
But that's the work I'm doing, BioSentient Corporation,
428
1189477
2590
với tập đoàn BioSentient, cố gắng hình dung
19:52
trying to figure out: How do we integrate these things?
429
1192091
2596
chúng ta tích hợp những điều này thế nào?
19:54
Let me finish by saying that my personal design issue for the future
430
1194711
4677
Để tôi kết thúc bằng việc nói rằng
vấn đề thiết kế cho tương lai của cá nhân tôi
19:59
is really about integrating;
431
1199412
1962
thực sự là về tích hợp, nghĩ về
20:01
to think about that intuitive and that analytical.
432
1201398
2817
thứ trực quan và phân tích đó.
20:04
The arts and sciences are not separate.
433
1204239
2305
Nghệ thuật và khoa học không tách biệt.
20:07
High school physics lesson before you leave:
434
1207420
2440
Tiết học vật lý trung học trước khi các bạn ra về.
20:09
high school physics teacher used to hold up a ball.
435
1209884
2390
Giáo viên vật lý trung học đã từng cầm một trái banh.
20:12
She would say, "This ball has potential energy.
436
1212298
2720
Cô sẽ nói trái banh này
có thế năng, nhưng không có gì
20:15
But nothing will happen to it, it can't do any work,
437
1215042
2503
sẽ xảy ra với nó, nó không thể sinh công
20:17
until I drop it and it changes states."
438
1217569
2047
cho tới khi tôi thả rơi nó và nó thay đổi trạng thái.
20:20
I like to think of ideas as potential energy.
439
1220411
2657
Tôi thích nghĩ về những ý tưởng như thế năng.
20:23
They're really wonderful,
440
1223092
1836
Chúng thực sự tuyệt vời, nhưng không có gì
20:24
but nothing will happen until we risk putting them into action.
441
1224952
4270
sẽ xảy ra tới khi chúng ta mạo hiểm
thực hiện nó.
20:29
This conference is filled with wonderful ideas.
442
1229246
3791
Buổi hội nghị này chứa đầy
những ý tưởng tuyệt vời.
20:33
We're going to share lots of things with people.
443
1233452
2507
Chúng ta sẽ chia sẻ nhiều thứ
20:35
But nothing's going to happen
444
1235983
1713
với mọi người, nhưng chẳng có gì sẽ xảy ra
20:37
until we risk putting those ideas into action.
445
1237720
3118
cho tới khi chúng ta mạo hiểm thực hiện những ý tưởng đó.
20:40
We need to revitalize the arts and sciences today.
446
1240862
2728
Chúng ta cần khôi phục nghệ thuật và khoa học ngày nay
20:43
We need to take responsibility for the future.
447
1243614
2495
chúng ta cần chịu trách nhiệm cho tương lai
Chúng ta không thể lẩn trốn phía sau nói rằng
20:46
We can't hide behind saying it's just for company profits,
448
1246133
3624
nó chỉ cho lợi nhuận công ty,
20:49
or it's just a business,
449
1249781
1227
hoặc nó chỉ là một vụ kinh doanh, hoặc tôi là một hoạ sĩ
20:51
or I'm an artist or an academician.
450
1251032
2245
hoặc một hội viên hàn lâm viện.
20:54
Here's how you judge what you're doing:
451
1254039
2032
Đây là cách bạn đánh giá cái bạn đang làm.
20:56
I talked about that balance between intuitive, analytical.
452
1256095
3461
Tôi đã nói về sự cân bằng giữa
trực quan và phân tích.
Fran Lebonwitz, nhà phê bình yêu thích của tôi,
21:00
Fran Lebowitz, my favorite cynic,
453
1260600
2788
21:03
said, "The three questions of greatest concern ..." --
454
1263412
2583
cô ấy đã nói về ba câu hỏi
của mối quan tâm lớn nhất,
21:06
now I'm going to add on to design --
455
1266019
1867
21:07
"... are: Is it attractive?"
456
1267910
2176
giờ tôi sẽ thêm vào thiết kế, là
"Nó có hấp dẫn không?"
21:11
That's the intuitive.
457
1271299
1694
Đó là trực quan.
21:13
"Is it amusing?" -- the analytical,
458
1273017
2591
"Nó có vui không?" Sự phân tích.
21:15
and, "Does it know its place?" -- the balance.
459
1275632
2685
"Và nó có biết vị thế của mình không?"
21:18
Thank you very much.
460
1278341
1172
Sự cân bằng. Cảm ơn các bạn rất nhiều.
21:19
(Applause)
461
1279537
2658
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7