Sarah Ellis and Helen Tupper: The best career path isn't always a straight line | TED

Transcriber:

Çeviri: Emine Mozioğlu Gözden geçirme: Can Boysan

Helen Tupper: When we met at university 20 years ago,

Helen Tupper: 20 yıl önce üniversitede tanıştığımızda

pek mümkün görünmeyen bir arkadaşlık kurduk.

we made for unlikely friends.

I'm an extrovert who gets involved in everything

Ben her şeye katılan

and talks to anyone,

ve herkesle konuşan dışa dönük biriyim.

Sarah Ellis: Bense dışa dönükleri enerjik

Sarah Ellis: ... and I'm an introverted ideas person

who finds extroverts energizing but a bit intimidating.

ama biraz korkutucu bulan içe dönük bir insanım.

HT: Farklılıklarımıza rağmen, ikimizde de başarı basamaklarını tırmanma

HT: Despite our differences, we both had an ambition to climb the ladder

and have a successful career.

ve başarılı bir kariyere sahip olma hırsı vardı.

SE: We were motivated by how far and how fast we could progress,

SE: Ne kadar hızla ve ne kadar uzağa ilerleyeceğimizle güdülenmiştik

and we thought that our route to the top would look something a bit like this.

ve zirveye giden rotamızın bir parça böyle görüneceğini sanıyorduk.

İşin ilk birkaç yılında

And in those first few years of work,

we were all about promotions and pay rises.

tek ilgilendiğimiz terfiler ve maaş artışlarıydı.

We were preoccupied by the positions that we held

Zihnimiz, sahip olduğumuz pozisyonların ve iş unvanlarımızın

and how senior our job titles sounded.

ne kadar üst düzey göründüğüyle meşguldü.

And on the surface, everything seemed to be on track.

İlk bakışta her şey yolunda gibi görünüyordu.

But we started to get the sense

Ancak merdivenin aslında bizi engelliyor olabileceği

that the ladder might actually be holding us back.

hissine kapılmaya başladık.

The obvious next step wasn't always the most appealing,

Sırada olduğu bariz olan basamak, her zaman en alımlısı olmuyordu

ve ikimiz de daha önce yaptığımız işlere bağlı olması gerekmeyen

and we were both excited about exploring opportunities

that weren't necessarily based on what we'd done before.

fırsatlar çıkması konusunda istekliydik.

It wasn't what we'd anticipated,

Bunu beklemiyorduk

but our careers had started to look and feel much more like this.

ama kariyerimiz daha çok bunun gibi göründüğü izlenimini vermeye başlamıştı.

Squiggly.

Çünkü kıvrımlıydı.

HT: A squiggly career is both full of uncertainty

HT: Kıvrımlı kariyer hem belirsizliklerle

and full of possibility.

hem de fırsatlarla doludur.

Change is happening all of the time.

Değişim her zaman olur.

Some of it is in our control,

Bazıları bizim kontrolümüzde,

and some of it's not.

bazıları değil.

Success isn't one-size-fits-all.

Başarı, herkes için aynı ölçüde değildir.

Our squiggles are as individual as we are.

Kıvrımlarımız bizim kadar bireyseldir.

Benim için bu,

And for me, that's meant a career

katlanabilir kredi kartlarıyla uğraştığım bir şirketten,

where I've moved from working on foldable credit cards in one company --

they didn't catch on --

bu arada bu ürün tutmadı,

sadakat programı oluşturup başlatmak için diğerine geçtiğim bir kariyer demek.

to building and launching a loyalty app for another.

And that one is still going.

O hâlâ devam ediyor.

SE: And I've moved from making magazines

SE: Bense dergi çıkarmaktan

to working on food waste,

yiyecek israfı üstünde çalışmaya,

haftada beş günden dört gün çalışmaya geçtim.

from a five- to a four-day week

so I could spend more time on personal projects and volunteering.

Böylece kişisel proje ve gönüllü işlere daha çok zaman harcayabiliyordum.

Daha şimdiden, babamdan daha fazla işim olmuştu

I've already had more jobs and worked in more organizations

ve daha fazla kuruluşta çalışmıştım.

than my dad,

and he's been working for twice as long as I have.

Üstelik o, benden iki kat daha uzun süredir çalışıyordu.

Kuralların dışına çıkan değil,

And I'm the rule, not the exception.

kuralları koyan benim.

HT: When we started to share the idea of squiggly careers with people,

HT: İnsanlarla kıvrımlı kariyer fikrini paylaşmaya başladığımızda

bu kadar benimsenmesine şaşırdık.

we were surprised by how much it stuck.

İnsanlara, belki ihtiyaç duyduklarını bile bilmedikleri

It seemed to give people something

that perhaps they didn't even know that they needed,

bir şey sunuyor gibi görünüyordu:

Hem deneyimlerini hem de arzularını tarif etmenin bir yoluydu bu.

a way of describing both their experiences and their aspirations.

Someone even told us that they took our book,

Hatta biri bize, önünde büyük bir kıvrım olan kitabımızı,

which has a big squiggle on the front of it,

şimdiye kadarki kariyerlerini tarif etmenin bir yolu olarak

into a job interview,

as a way of describing their career so far.

bir iş görüşmesine götürdüklerini söyledi.

But we underestimated one big problem:

Fakat biz büyük bir sorunu küçümsedik:

the legacy of the ladder is all around us.

Merdivenin güçlü etkisi her yanımızda.

It's in the companies that we work in and the conversations that we have.

Çalıştığımız şirketlerde, ettiğimiz sohbetlerde varlar.

It sounds like being asked in a job interview,

Bir iş görüşmesindeymişsin gibi hissettiriyor:

"Where do you see yourself in five years' time?"

Önümüzdeki beş yıl içinde kendinizi nerede görüyorsun?

It's the uncomfortable question of how we reward and motivate people

Bu, iyi iş çıkaran ama terfi etmek istemeyen insanları,

who do a great job but don't want to be promoted.

teşvik edip ödüllendirmek için sorulan, rahatsız edici bir soru.

Bir kuruluşta, öğrenmemize izin verecek olan kilitlerin

And it's the unfairness of our learning being unlocked

ancak ulaştığımız seviyeyle açılıyor olması da bir adaletsizlik.

by the level that we reach in an organization.

SE: Career ladders were created as a way to manage and motivate

SE: Kariyer basamakları,

tamamen yeni bir işçi neslini yönetme ve teşvik etme yöntemi olarak

a whole new generation of workers --

in the early 1900s.

1900’lerin başında oluşturuldu.

And that world of conformity and control from over 100 years ago

100 yıldan fazla bir süre öncesine ait o, uygunluk ve kontrol dünyası,

is unrecognizable today,

özellikle günümüzde,

especially when we consider

İngiltere’deki insanların sadece % 6’sının

only six percent of people in the UK now work nine-to-five.

dokuz beş çalıştığını göz önüne aldığımızda bugün tanınmıyor.

We can all expect to have five different types of career.

Hepimiz beş farklı kariyer türüne sahip olmayı umabiliriz.

And the World Economic Forum estimates

Dünya Ekonomi Forumu,

that 50 percent of the skills that we have right now

şu anda sahip olduğumuz becerilerin %50’sinin

won't be relevant by 2025.

2025’e kadar önemini yitireceğini öngörüyor.

HT: Ladders are limiting.

HT: Merdivenler sınırlayıcıdır.

They limit learning and they limit opportunity,

Öğrenmeyi ve fırsatları sınırlarlar,

and if organizations don't lose the ladder,

kuruluşlar da eğer merdivenleri ortadan kaldırmazlarsa

they will lose their people,

insanlarını kaybederler,

the people that are always adapting,

o insanlar ki daima uyum gösterirler,

that never stop learning

öğrenmeyi hiç bırakmazlar

and who are open to the opportunities that come their way.

ve önlerine çıkan fırsatlara açıktırlar.

2020 disrupted the way that all of us work,

2020 hepimizin çalışma şeklini altüst etti

and none of us know what will happen next.

ve hiçbirimiz bundan sonra ne olacağını bilmiyoruz.

But one thing we can be confident about

Fakat emin olabileceğimiz tek şey var,

is that the ladder is a redundant concept of careers.

o da merdivenin gereksiz bir kariyer anlayışı olduğu.

SE: Losing the ladder starts with redefining

SE: Merdiveni ortadan kaldırmak

iş ortamındaki öğrenmeyle olan ilişkimizi yeniden tarif etmekle başlar.

our relationship with learning at work.

We all now have the chance to curate our own curriculums,

Şimdi hepimizin kendi öğrenim programımızı oluşturma şansı var

ve onun neye benzeyeceği konusunda gerçekten yaratıcı olabiliriz:

and we can be really creative about what that looks like,

İzlediğiniz TED konuşmalarından,

whether it's the TED Talks that you're watching,

the books and blogs you're reading,

okuduğunuz kitap ve bloglardan

ya da dinlediğiniz podcast’lardan mı oluşacak.

the podcasts you're listening to.

Öğreniminiz size özeldir.

Your learning is personal to you.

And the good news is, your development is no longer dependent on other people.

İyi haber şu ki gelişiminiz artık diğer insanlara bağlı değil.

HT: Our learning can't be limited by the level we reach in an organization

Öğrenme, bir kuruluşta geldiğimiz seviyeyle sınırlandırılamaz

or only available to the fortunate few.

ya da sadece talihli birkaç kişi için var olamaz.

It's not the responsibility of a single department,

O, tek bir departmanın yükümlülüğü değildir

and it doesn't just happen when you go on a course.

ve siz bir kursa gittiniz diye de hemen gerçekleşmez.

No one has a monopoly on wisdom.

Bilgelik, kimsenin tekelinde değildir.

In squiggly careers, everybody is a learner,

Kıvrımlı kariyerlerde herkes öğrenci,

and everybody is a teacher.

herkes de öğretmendir.

We've been inspired by MVF,

Biz, MVF’den esinlendik;

a global technology and marketing company who've introduced a program

“Bağlantılı Öğrenme” adlı bir programı başlatmış olan

küresel bir teknoloji ve pazarlama şirketi.

called "Connected Learning."

They blind-match their employees so that people can learn from each other

Çalışanlarını, ne iş yaptıkları ya da kimi tanıdıkları gibi

yollarına çıkan engeller olmaksızın

without barriers like what job they do or who they know

birbirlerinden öğrenebilsinler diye körlemesine eşleştiriyorlar.

getting in the way.

Their CEO, Michael Teixeira, told us,

O şirketin CEO’su Michael Teixeira bize dedi ki

"Everybody is in charge of their own learning here.

“Burada herkes kendi öğreniminden sorumlu.

We all learn from each other and with each other,

Hepimiz birbirimizden ve birbirimizle öğreniyoruz,

and we're much better off as a result."

sonuç olarak çok daha iyi durumdayız.”

SE: In squiggly careers, we need to change our perspective on progression.

SE: Kıvrımlı kariyerlerde, ilerleme konusundaki

bakış açımızı değiştirmemiz gerekir.

The problem with career ladders is that they only go in one direction,

Kariyer basamaklarındaki sorun, sadece tek bir yöne gitmeleri

and you can only take one step at a time.

ve her seferinde sadece tek basamak çıkabilmenizdir.

If progression purely means promotion,

Eğer ilerleme sırf terfi demekse

we miss out on so many of the opportunities

etrafımızdaki fırsatların çoğunu

that are all around us.

kaçırıyoruz demektir.

We need to stop asking only, "What job comes next?"

Sadece, sırada hangi iş var diye sormayı bırakıp

and start asking, "What career possibilities am I curious about?"

hangi kariyer olasılıklarını merak ediyorum diye

sormaya başlamamız gerekiyor.

HT: Exploring our career possibilities increases our resilience.

HT: Kariyer olasılıklarımızı keşfetmek dayanıklılığımızı arttırır.

It gives us more options,

Bize daha fazla seçenek sunar,

and you create more connections.

daha fazla bağlantı kurarsınız.

We see how we can use our strengths in new ways

Gücümüzü yeni yöntemlerle nasıl kullanabileceğimizi

and spot the skills that might be useful for our future.

ve gelecekte yararlı olabilecek becerileri nasıl saptayabileceğimizi görürüz.

We can all start exploring our career possibilities.

Hepimiz kariyer olasılıklarımızı keşfetmeye başlayabiliriz.

It might be an ambitious possibility that you don't feel ready for yet.

Bu, henüz hazır hissetmediğiniz iddialı bir olasılık olabilir.

Or perhaps it's a pivot that feels interesting,

Ya da belki de ilginç

ama bir nebze ulaşılmaz gelen bir kilit mevkidir.

but just that bit out of reach.

Or maybe it's a dream that you've discounted.

Ya da belki yabana attığınız bir hayaldir.

The most important thing

Önemli olan şey,

is that you give yourself the permission to explore.

kendinize keşfetme izni vermenizdir.

SE: And this is not a one-way street.

SE: Bu tek yönlü bir yol değil.

We need support from the people that we work for

Çalıştığımız kuruluşlar ve işverenler tarafından

and the organizations that we work in.

desteklenmemiz gerekiyor.

And we've seen how this can work in practice

Bunun, uygulamada ne kadar işe yaradığını

Cook adında bir gıda üreticisinde gördük.

at a food manufacturer called Cook.

They have something called the "Dream Academy."

“Düş Akademisi” denen bir şeyleri var.

And in this academy, their colleagues can explore any career

Bu akademide, meslektaşları

kurumun içinde ya da dışında, ilgilerini çeken

that they're intrigued by,

in or out of the organization,

herhangi bir kariyeri keşfedebiliyorlar

ve hatta vazgeçtikleri tutkuları yeniden keşfediyorlar.

and even rediscover abandoned ambitions.

It could be to try stand-up comedy,

Bu; güldürü işini denemek,

to write their first children's book,

ilk çocuk kitaplarını yazmak,

to move from marketing to finance,

pazarlamadan finansa geçmek,

CEO olmak olabilir.

become the CEO.

Nothing is off the table.

Her şey olasılık dahilinde.

One employee said,

Bir çalışan dedi ki:

"The Dream Academy didn't open doors for me.

Düş Akademisi benim için kapıları açmadı.

It helped me to have the confidence to open them for myself."

Kapıları kendim için açacak güveni elde etmemi sağladı.

In career ladders,

Kariyer basamaklarında kimliklerimiz,

our identity can become about the titles that we've held,

sahip olduğumuz yeteneklerden çok

taşıdığımız ünvanlarla ilgili hale gelebilir.

rather than the talents that we have.

Everyone is talented,

Herkesin yeteneği var

and we can use those talents in many ways.

ve bu yetenekleri pek çok şekilde kullanabiliriz.

We don't need to constrain our careers.

Kariyerimizi sınırlandırmamız gerekmez.

En sevdiğim müzik grubu Fleetwood Mac’ın sözlerindeki gibi:

In the words of my favorite band, Fleetwood Mac, "You can go your own way."

“Kendi yolunda ilerleyebilirsin.”

HT: One of the things that sticks with me from my time at Microsoft

HT: Microsoft’taki günlerimden aklımda kalan şeylerden biri,

is that I'd go into the office, and I'd see a sign that said,

ofise her girişimde gördüğüm, üstünde şöyle yazan bir levhadır:

"Come as you are and do what you love."

“Olduğun gibi gel ve sevdiğin şeyi yap.”

And this was more than just words on a wall.

Bu sözler, sadece duvardaki bir yazı olmanın çok ötesindeydiler.

As a non-techie with a podcast on the side,

Ek iş olarak podcast hazırlayıp da teknolojiye merakı olmayan biri olarak

I certainly brought something different to the organization.

bu kuruluşa kesinlikle bir fark katmıştım.

But my uniqueness was embraced,

Yine de benim benzersizliğim kucaklandı

and there was no pressure to fit a perfect mold.

ve kalıba tam olarak oturmam için bir baskı olmadı.

I felt like I could be open about what I wanted to do

Gitmek istediğim yer ve yapmak istediğim şeye dair

serbest olabilirmişim gibi hissediyordum,

and where I wanted to go,

even if that was different to everybody else.

hatta bu diğerlerine farklı gelse bile.

In squiggly careers, there is room for everybody to succeed.

Kıvrımlı kariyerlerde, başarmak için herkese yer var.

And no two squiggles are the same.

Bir kıvrım ötekine benzemez.

The ladder has been holding us back for far too long.

Merdiven, bizi fazla uzun bir zamandır geri bırakıyor.

But it's not easy to change something that's been around for over 100 years.

Fakat 100 yıldan fazla bir zamandır var olan bir şeyi değiştirmek kolay değil.

What we need now is more than a radical rethink.

Şu anda, köklü şekilde düşünmekten fazlasına ihtiyacımız var.

radikal bir şekilde yeniden yapmaya ihtiyacımız var

We need a radical redo,

and change comes from action.

ve değişim eylemden gelir.

SE: Together, we have an ambition to make careers better for everyone.

SE: Birlikte, kariyerleri herkes için daha iyi hale getirme amacını güdüyoruz.

And we've seen just what's possible when people let go of the ladder.

Biz, insanlar merdiveni bıraktığında nelerin mümkün olduğunu gördük.

We see people who define their own success and take control of their careers.

Kendi başarılarını tanımlayan ve kariyerlerinin idaresini

kendi ellerine alan insanlar görüyoruz.

And we see organizations who benefit

Kendinden emin, meraklı ve sürekli öğrenen esnek çalışanlardan

from adaptable employees who are curious, confident and continually learning.

yararlanan kuruluşları görüyoruz.

HT: We want to ask you to become an advocate for squiggly careers.

HT: Biz sizden kıvrımlı kariyerlerin birer savunucusu olmanızı istiyoruz.

You might be a manager who could help somebody to explore

Birilerinin kariyer olasılıklarını keşfetmesine yardım edebilen

their career possibilities.

bir yönetici olabilirsiniz.

Or maybe you’re a mentor and you can give someone the confidence

Ya da belki bir rehbersiniz ve birilerine yeteneklerini yeni şekillerde

to see how they can use their talents in new ways.

nasıl kullanabileceklerini görmeleri için güven verebilirsiniz.

And now that we're all teachers,

Hepimiz öğretmen olduğumuza göre

let's share what we know so that everybody can succeed.

gelin bildiklerimizi paylaşalım ki herkes başarabilsin.

SE: It's finally time for us all to step off the ladder

SE: Nihayet hepimiz için merdivenden inme

and into the squiggle.

ve kıvrıma doğru adım atma zamanı geldi.