Elon Musk: A future worth getting excited about | Tesla Texas Gigafactory interview | TED

Chris Anderson: Elon Musk, great to see you.

Translator: Katerina Bylyku Reviewer: Helena Bedalli

Chris Anderson: Elon Musk, kënaqësi të të shoh. Si je?

How are you?

Elon Musk: Good. How are you?

Elon Musk: Mirë. Si je ti?

CA: We're here at the Texas Gigafactory the day before this thing opens.

CA: Jemi këtu në Gigafabrikën e Teksasit një ditë para hapjes së saj.

It's been pretty crazy out there.

Duket një çmenduri e vërtetë këtu.

Thank you so much for making time on a busy day.

Falemnderit që gjete kohë në një ditë kaq të ngarkuar.

I would love you to help us, kind of, cast our minds,

Do të doja të na ndihmoje, si të them të përfytyrojmë,

I don't know, 10, 20, 30 years into the future.

ndoshta, 10,20, 30 vite përpara në të ardhmen.

And help us try to picture what it would take

Dhe të mundoheshim të përfytyronim si do të qe

to build a future that's worth getting excited about.

të ndërtonim një të ardhme që ja vlen të entuziazmohesh.

The last time you spoke at TED,

Herën e fundit që mbajtët fjalim në TED, ju thatë se ky qëllim ju nxit goxha.

you said that that was really just a big driver.

You know, you can talk about lots of other reasons to do the work you're doing,

E di, mund të japim shumë arsye se përse e bëjmë punën tonë

but fundamentally, you want to think about the future

por më së shumti, mendojmë për të ardhmen

and not think that it sucks.

dhe s’na pëlqen që të duket kot. EM: Po, kështu është.

EM: Yeah, absolutely.

I think in general, you know,

Mendoj se, në përgjithësi,

there's a lot of discussion of like, this problem or that problem.

diskutohet shumë në lidhje me një problem ose një tjetër.

And a lot of people are sad about the future

Dhe shumë njerëz trishtohen për të ardhmen

and they're ...

dhe bëhen …

Pessimistic.

Pesimistë.

And I think ...

Dhe mendoj …

this is ...

se kjo…

This is not great.

s’është në rregull.

I mean, we really want to wake up in the morning

Dua të them, ne duam vërtet të zgjohemi në mëngjes

and look forward to the future.

dhe t’i kemi sytë nga e ardhmja.

We want to be excited about what's going to happen.

Duam të jemi entuziastë për çfarë po vjen.

And life cannot simply be about sort of,

Dhe jeta s’mund të s’kalojë vetëm, duke zgjidhur

solving one miserable problem after another.

probleme të tmershme një pas një.

CA: So if you look forward 30 years, you know, the year 2050

CA: Kështu po t’i hedhim sytë drejt 30 vjetësh, viti 2050

has been labeled by scientists

është cilësuar prej shkencëtarëve

as this, kind of, almost like this doomsday deadline on climate.

si viti katastrofik përsa i përket klimës.

There's a consensus of scientists, a large consensus of scientists,

Ka një dakortësi mes tyre, një numër i madh,

who believe that if we haven't completely eliminated greenhouse gases

që besojnë se nëse s’i kemi asgjësuar gazrat serrë

or offset them completely by 2050,

apo shmangur plotësisht deri më 2050, po i bëjmë vend një katastrofë klimaterike.

effectively we're inviting climate catastrophe.

Do you believe there is a pathway to avoid that catastrophe?

Mendon se ka një mënyrë për ta shmangur?

And what would it look like?

Dhe si mund të jetë?

EM: Yeah, so I am not one of the doomsday people,

EM: Po, unë s’jam nga ata njerëzit që flasin për katastrofën

which may surprise you.

gjë që mund të të surprizojë.

I actually think we're on a good path.

Unë mendoj se kemi marrë një drejtim pozitiv.

But at the same time,

Por në të njëjtën kohë

I want to caution against complacency.

dua të paralajmëroj që të mos vetëkënaqemi.

So, so long as we are not complacent,

Kështu që, për sa kohë s’jemi të vetëkënaqur,

as long as we have a high sense of urgency

për aq kohë sa qëndrojmë vigjilentë

about moving towards a sustainable energy economy,

për tu orientuar drejt një ekonomi bazuar në energji të qëndrueshme

then I think things will be fine.

mendoj se do të jemi mirë.

So I can't emphasize that enough,

Ndaj nuk i vë rëndësi asaj çka thuhet

as long as we push hard and are not complacent,

për sa kohë ndërmarrim veprime s’jemi të vetëkënaqur,

the future is going to be great.

e ardhmja do të jetë e shkëlqyer.

Don't worry about it.

Mos u shqetësoni për të. D.m.th. shqetësohuni

I mean, worry about it,

but if you worry about it, ironically, it will be a self-unfulfilling prophecy.

por nëse shqetësoheni për të, për ironi, do jetë një profeci jo vetë përmbushëse.

So, like, there are three elements to a sustainable energy future.

Kemi tre elementë që bëjnë të mundur një të ardhme me energji të qëndrueshme.

One is of sustainable energy generation, which is primarily wind and solar.

Një është energjia e qëndrueshme e prodhuar prej erës dhe diellit.

There's also hydro, geothermal,

Gjithashtu hidro, gjeotermike,

I'm actually pro-nuclear.

Jam pro nuklearitetit.

I think nuclear is fine.

Është OK ta përdorim.

But it's going to be primarily solar and wind,

Por do të jetë kryesisht, energji diellore dhe prej erës

as the primary generators of energy.

si burimet parësore të energjisë.

The second part is you need batteries to store the solar and wind energy

Pjesa e dytë që duhen janë bateritë për ruajtjen e dy energjive

because the sun doesn't shine all the time,

sepse s’ka mot me diell gjithmonë

the wind doesn't blow all the time.

dhe jo gjithnjë fryn erë.

So it's a lot of stationary battery packs.

Kështu që ka grumbuj baterish të palëvizshme.

And then you need electric transport.

Kemi nevojë edhe për transportin elektrik.

So electric cars, electric planes, boats.

Si makina elektrike, aeroplanë elektrikë, anije.

And then ultimately,

Dhe megjithëse

it’s not really possible to make electric rockets,

nuk është e mundur të krijojmë raketa elektrike

but you can make the propellant used in rockets

gazi shtytës i raketave mund të prodhohet

using sustainable energy.

nga kjo energji.

So ultimately, we can have a fully sustainable energy economy.

Kështu në fund të fundit, do kemi ekonomi me energji totalisht të qëndrueshme .

And it's those three things:

Me këto të treja: energji

solar/wind, stationary battery pack, electric vehicles.

diellore/me erë, bateri të palëvizshme, makina elektrike.

So then what are the limiting factors on progress?

Cilët janë faktorët që e pengojnë?

The limiting factor really will be battery cell production.

Faktor pengues mund të jetë prodhimi i qelizave bateri.

So that's going to really be the fundamental rate driver.

Kjo do të jetë në fakt edhe shtysa më e madhe.

And then whatever the slowest element

Qoftë dhe elementi më i vogël

of the whole lithium-ion battery cells supply chain,

i zinxhirit furnizues i baterive qelizë të litiumit

from mining and the many steps of refining

që nga përftimi i tij dhe gjithë hapat e përpunimit

to ultimately creating a battery cell

deri te krijimi i qelizave bateri

and putting it into a pack,

dhe paketimi i tij,

that will be the limiting factor on progress towards sustainability.

që do jetë faktori pengues në vazhdim në lidhje me qëndrueshmërinë.

CA: All right, so we need to talk more about batteries,

CA: Dakort, duhet të flasim më shumë për bateritë

because the key thing that I want to understand,

sepse ajo çka dua të kuptoj,

like, there seems to be a scaling issue here

duket sikur ka një problem me shkallëzimin

that is kind of amazing and alarming.

që është e mrekullueshme por dhe alarmuese.

You have said that you have calculated

Ju thatë që kishit llogaritur

that the amount of battery production that the world needs for sustainability

se sasia e prodhimit të baterive në botë që duhen për qëndrueshmërinë

is 300 terawatt hours of batteries.

është 300 teravat orë për bateri.

That's the end goal?

Ky është qëllimi?

EM: Very rough numbers,

EM: Numra mjaft të përafërt, do ftoja të tjerë të kontrrollonin llogaritjet

and I certainly would invite others to check our calculations

because they may arrive at different conclusions.

tona sepse mund të dalin në tjetër përfundim.

But in order to transition, not just current electricity production,

Por në mënyrë që të zhvendosen, jo vetëm prodhimi i elektricitetit

but also heating and transport,

por edhe ngrohja dhe transporti,

which roughly triples the amount of electricity that you need,

që trefishon sasinë e elektricitetit që nevojitet,

it amounts to approximately 300 terawatt hours of installed capacity.

shkon rreth 300 teravat orë të kapacitetit të instaluar.

CA: So we need to give people a sense of how big a task that is.

CA: Kështu që duhet tu japim një ide njerëzve se sa e madhe është kjo detyrê.

I mean, here we are at the Gigafactory.

Dua të them, këtu jemi te Gigafabrika.

You know, this is one of the biggest buildings in the world.

E dini, kjo është një nga ndërtesat më të mëdha në botë.

What I've read, and tell me if this is still right,

Me çfarë kam lexuar, më thuaj nëse kam të drejtë

is that the goal here is to eventually produce 100 gigawatt hours

se qëllimi është të prodhohen 100 gigavat orë

of batteries here a year eventually.

bateri në vit këtu me një fjalë.

EM: We will probably do more than that,

EM: Ne ndoshta do të bëjmë më shumë

but yes, hopefully we get there within a couple of years.

por po, shpresoj të arrijmë këtë në disa vjet.

CA: Right.

CA: Në rregull,

But I mean, that is one --

Por, dua të them, kjo është një - -

EM: 0.1 terrawat hours.

EM: 0.1 teravat orë.

CA: But that's still 1/100 of what's needed.

CA: Por kjo është vetëm 1/100 e asaj që duhet.

How much of the rest of that 100 is Tesla planning to take on

Sa prej kësaj pjesës së mbetur planifikon Tesla të marrë

let's say, between now and 2030, 2040,

përsipër, le të themi midis 2030, 2040,

when we really need to see the scale up happen?

kur kemi nevojë për përshpejtim?

EM: I mean, these are just guesses.

EM: D.m.th, këto janë hamendësime.

So please, people shouldn't hold me to these things.

Prandaj ju lutem, mos u mbështetni tek unë për këtë.

It's not like this is like some --

Nuk është si diçka - -

What tends to happen is I'll make some like,

Ajo çka ndodh është se nëse bëj,

you know, best guess

hamendësime

and then people, in five years,

pastaj do të ketë njerëz, për pesë vjet

there’ll be some jerk that writes an article:

ndonjë negativ që do të bëjë një artikull:

"Elon said this would happen, and it didn't happen.

«Elon tha se kjo do të ndodhte, por nuk ndodhi.

He's a liar and a fool."

Ai është gënjeshtar dhe budalla.»

It's very annoying when that happens.

Është shumë e mërzitshme kjo.

So these are just guesses, this is a conversation.

Këto janë hamendësime, kjo është një bisedë.

CA: Right.

CA: Në rregull.

EM: I think Tesla probably ends up doing 10 percent of that.

EM: Mendoj se Tesla mund të bëjë rreth 10% të kësaj.

Roughly.

Përafërsisht.

CA: Let's say 2050

CA: Le të themi, më 2050

we have this amazing, you know, 100 percent sustainable electric grid

do të kemi, një rrjet të mrekullueshëm elektrik 100% të qëndrueshëm

made up of, you know, some mixture of the sustainable energy sources

të përbërë nga përzierja e disa burimeve energjie të qëndrueshme

you talked about.

për të cilat folëm.

That same grid probably is offering the world

I njëjti rrjet na ofron në botë

really low-cost energy, isn't it,

energji me pak kosto, apo jo

compared with now.

duke e krahasuar me tani.

And I'm curious about like,

Dhe jam kurioz të di

are people entitled to get a little bit excited

a duhet të jenë paksa entuziastë njerëzit me të drejtë

about the possibilities of that world?

për mundësitë e kësaj bote?

EM: People should be optimistic about the future.

EM: Duhet të jenë optimistë për të ardhmen.

Humanity will solve sustainable energy.

Njerëzit do gjejnë zgjidhje

mbi energjinë e qëndrueshme.

It will happen if we, you know, continue to push hard,

Do të ndodhi nëse vazhdojmë të përpiqemi fort

the future is bright and good from an energy standpoint.

e ardhmja duket e ndritshme dhe e bukur për sa i përket energjisë.

And then it will be possible to also use that energy to do carbon sequestration.

Dhe pastaj do të jetë e mundur ta përdorim energjinë për izolimin e karbonit.

It takes a lot of energy to pull carbon out of the atmosphere

Duhet shumë energji për ta larguar karbonin nga atmosfera

because in putting it in the atmosphere it releases energy.

sepse kur shkon në atmosferë, çlirohet energji.

So now, you know, obviously in order to pull it out,

Tani e dini se për ta zhdukur atë duhet të përdorim shumë energji padyshim.

you need to use a lot of energy.

But if you've got a lot of sustainable energy from wind and solar,

Por nëse kemi sasi të madhe energjie të qëndrueshme diellore dhe nga era,

you can actually sequester carbon.

mund ta izolojmë karbonin.

So you can reverse the CO2 parts per million of the atmosphere and oceans.

Kështu mund të zhvendosim pjesët e CO2 për milion nga atmosfera dhe oqeanet.

And also you can really have as much fresh water as you want.

Dhe gjithashtu mund të kemi ujë të freskët sa duam.

Earth is mostly water.

Toka është më shumë ujë.

We should call Earth “Water.”

Duhet ta quajmë «Uji».

It's 70 percent water by surface area.

Ka 70 % ujë në sipërfaqe.

Now most of that’s seawater,

Shumica është uji i detit

but it's like we just happen to be on the bit that's land.

por ne jetojmë në pjesën ku është toka.

CA: And with energy, you can turn seawater into --

CA: Dhe me anë të energjisë, mund ta kthejmë ujin e detit në - -

EM: Yes.

EM: Po.

CA: Irrigating water or whatever water you need.

CA: Ujë për ujitje apo çfarëdo nevoje.

EM: At very low cost.

EM: Me një kosto të ulët.

Things will be good.

Gjërat do të jenë mirë. CA:Gjërat do të jenë mirë.

CA: Things will be good.

And also, there's other benefits to this non-fossil fuel world

Dhe ka përfitime të tjera në një botë pa karburante fosile

where the air is cleaner --

ajri është i pastër

EM: Yes, exactly.

EM: Po, ekzaktësisht.

Because, like, when you burn fossil fuels,

Sepse, kur digjen karburantet fosile,

there's all these side reactions

ka efekte anësore

and toxic gases of various kinds.

dhe gazra toksikë të llojeve të ndryshme.

And sort of little particulates that are bad for your lungs.

Dhe pjesëza të vogla që i bëjnë dëm mushkërive.

Like, there's all sorts of bad things that are happening

Të gjitha këto gjëra negative që po ndodhin

that will go away.

do largohen.

And the sky will be cleaner and quieter.

Dhe qielli do të jetë më i pastër dhe më i qetë.

The future's going to be good.

E ardhmja do të jetë e mirë.

CA: I want us to switch now to think a bit about artificial intelligence.

CA: Do doja të sillnim ndërmend inteligjencën artificiale.

But the segue there,

Por vazhdojmë këtu,

you mentioned how annoying it is when people call you up

ju e përmendët sa e mërzitshme është kur njerëzit ju kujtojnë

for bad predictions in the past.

parashikimet e gabuara në të kaluarën.

So I'm possibly going to be annoying now,

Kështu që ndoshta do të bëhem pak i mërzitshëm,

but I’m curious about your timelines and how you predict

por jam kurioz si funksionojnë afatet kohore tuaja dhe si e parashikoni

and how come some things are so amazingly on the money and some aren't.

si me disa gjëra mund të bëni para dhe si me disa jo.

So when it comes to predicting sales of Tesla vehicles, for example,

Kështu kur vjen puna te parashikimet e shitjes së makinave Tesla, p.sh.

you've kind of been amazing,

ju e keni bërë mrekullisht,

I think in 2014 when Tesla had sold that year 60,000 cars,

Mendoj se në 2014-tën kur Tesla shiti 60,000 makina,

you said, "2020, I think we will do half a million a year."

ju thatë, «në 2020-tën mendoj se do prodhojmë gjysmë milion në vit.»

EM: Yeah, we did almost exactly a half million.

EM: Po prodhuam rreth gjysmë milion.

CA: You did almost exactly half a million.

CA: Ju prodhuat rreth gjysmë milioni.

You were scoffed in 2014 because no one since Henry Ford,

Ju ju tallën në 2014 sepse asnjë që prej Henri Fordit

with the Model T, had come close to that kind of growth rate for cars.

me modelin T, s’ishte pranë kësaj shkalle prodhimi me makinat.

You were scoffed, and you actually hit 500,000 cars

Ju ju tallën, dhe në fakt shitët 500,000 makina

and then 510,000 or whatever produced.

dhe pastaj 510,000 apo sidoqoftë.

But five years ago, last time you came to TED,

Por pesë vjet më parë, herën e fundit kur erdhët te TED

I asked you about full self-driving,

ju pyeta për vetë drejtimin e plotë

and you said, “Yeah, this very year,

dhe ju thatë, «Po, këtë vit,

I'm confident that we will have a car going from LA to New York

kam besimin se do të kemi një veturë që shkon nga LA në New York

without any intervention."

pa e ngarë.»

EM: Yeah, I don't want to blow your mind, but I'm not always right.

EM: Po, s’dua të të çudit, por jo gjithnjë kam të drejtë.

CA: (Laughs)

CA: (Qesh)

What's the difference between those two?

Cili është ndryshimi midis tyre?

Why has full self-driving in particular been so hard to predict?

Përse vetë drejtimi i makinave është veçanërisht i vështirë për tu parashikuar?

EM: I mean, the thing that really got me,

EM: Dua të them, ajo që më preku

and I think it's going to get a lot of other people,

dhe mendoj se do preki dhe shumë njerëz të tjerë,

is that there are just so many false dawns with self-driving,

është se ka shumë konceptime të gënjeshtërta për vetë drejtimin

where you think you've got the problem,

kur mendon se e ke menaxhuar problemin,

have a handle on the problem,

po e trajton,

and then it, no, turns out you just hit a ceiling.

dhe pastaj, del që jo dhe nervozoheni shumë.

Because if you were to plot the progress,

Sepse nëse do planifikonim zhvillimin,

the progress looks like a log curve.

zhvillimi do dukej si një kurbë logaritmi. Si një seri kurbash.

So it's like a series of log curves.

So most people don't know what a log curve is, I suppose.

Mendoj se shumë s’e dinë çfarë është kurbë logaritmi.

CA: Show the shape with your hands.

CA: Mund ta tregosh me duart e tua.

EM: It goes up you know, sort of a fairly straight way,

EM: Një vijë që shkon lart, drejt,

and then it starts tailing off

dhe fillon të zbehet

and you start getting diminishing returns.

dhe kthehet duke u zvogëluar.

And you're like, uh oh,

Dhe ju thoni, uh, oh

it was trending up and now it's sort of, curving over

po ngrihej dhe tani po ulet

and you start getting to these, what I call local maxima,

dhe ndodhin këto që i quaj lartësi lokale,

where you don't realize basically how dumb you were.

ku nuk e kupton sa budalla u tregove.

And then it happens again.

Dhe pastaj ndodh sërish.

And ultimately...

Dhe më në fund…

These things, you know, in retrospect, they seem obvious,

Këto gjëra, bëhen të dukshme kur i kthehesh

but in order to solve full self-driving properly,

por që të mundësojmë vetë drejtimin e plotë

you actually have to solve real-world AI.

duhet të mundësojmë IA në botën reale.

Because what are the road networks designed to work with?

Sepse përse janë ndërtuar rrjetet rrugore?

They're designed to work with a biological neural net, our brains,

Ato janë ndërtuar për tu lidhur me rrjetën nervore biologjike, trurin tonë

and with vision, our eyes.

dhe me shikimin tonë, sytë tanë.

And so in order to make it work with computers,

Dhe që të lidhen me kompjuterat

you basically need to solve real-world AI and vision.

duhet të mundësojmë lidhjen mes IA në botën reale me shikimin.

Because we need cameras

Sepse na nevojiten kamerat

and silicon neural nets

dhe rrjeta silikoni nervore

in order to have self-driving work

që të funksionojë vetë drejtimi

for a system that was designed for eyes and biological neural nets.

në një sistem të ndërtuar për sytë dhe rrjetat nervore biologjike.

You know, I guess when you put it that way,

Kur e sheh kështu

it's sort of, like, quite obvious

është e dukshme se

that the only way to solve full self-driving

mënyra e vetme për

vetëdrejtimin

is to solve real world AI and sophisticated vision.

është mundësimi i IA dhe shikimit të sofistikuar.

CA: What do you feel about the current architecture?

CA: Çfarë mendoni për infrastrukturë e tanishme?

Do you think you have an architecture now

Mendoni se ka një infrastrukturë tani

where there is a chance

që mundëson

for the logarithmic curve not to tail off any anytime soon?

mosuljen e kurbës në një kohë të afërt?

EM: Well I mean, admittedly these may be infamous last words,

EM: Dua të them, pa dyshim që këto mund të jenë fjalët e fundit negative,

but I actually am confident that we will solve it this year.

por kam vetëbesim se këtë vit do e rregullojmë.

That we will exceed --

Se do e kapërcejmë - -

The probability of an accident,

Mundësinë e ndodhjes së një problemi,

at what point do you exceed that of the average person?

si e kapërcen në krahasim me një person të thjeshtë?

I think we will exceed that this year.

Mendoj se do e kalojmë këtë vit.

CA: What are you seeing behind the scenes that gives you that confidence?

CA: Çfarë sheh prapa perdeve që ta jep këtë vetëbesimin?

EM: We’re almost at the point where we have a high-quality

EM: Jemi në pikën ku pothuaj kemi arritur një vektor

unified vector space.

hapësinor uniform të cilësisë së lartë.

In the beginning, we were trying to do this with image recognition

Në fillim, po përpiqeshim ta bënim këtë me anë të njohjes së imazheve

on individual images.

në imazhe individuale.

But if you get one image out of a video,

Por nëse nxjerr një imazh nga një video,

it's actually quite hard to see what's going on without ambiguity.

është mjaft e vështirë të kuptosh çpo ndodh qartë.

But if you look at a video segment of a few seconds of video,

Por nëse shihni një segment video nga pak sekonda të videos,

that ambiguity resolves.

kjo paqartësi zgjidhet.

So the first thing we had to do is tie all eight cameras together

Kështu gjëja e parë që bëmë ishte të lidhnim tetë kamera bashkë

so they're synchronized,

që të sinkronizoheshin

so that all the frames are looked at simultaneously

kështu gjithë pamjet shihen në të njëjtën kohë

and labeled simultaneously by one person,

dhe klasifikohen njëherazi nga një person sepse

because we still need human labeling.

sërish na duhet klasifikimi njerëzor.

So at least they’re not labeled at different times by different people

Kështu ato nuk klasifikohen nga njerëz të ndryshëm, në kohë të ndryshme

in different ways.

në mënyra të ndryshme.

So it's sort of a surround picture.

Kështu është një pikturë me kufij.

Then a very important part is to add the time dimension.

Pastaj një pjesë e rëndësishme është shtimi i dimensionit të kohës.

So that you’re looking at surround video,

Kështu nëse po shihni videon e qarkuar,

and you're labeling surround video.

po e klasifikoni atë.

And this is actually quite difficult to do from a software standpoint.

Dhe kjo është vërtet e vështirë të realizohet nga një softuer.

We had to write our own labeling tools

Na duhej të shkruanim klasifikimet tona

and then create auto labeling,

dhe të krijonim auto klasifikimin,

create auto labeling software to amplify the efficiency of human labelers

të krijonim softuerin e auto klasifikimit për rritjen e rendimentit te njerëzit

because it’s quite hard to label.

sepse klasifikimi është i vështirë.

In the beginning, it was taking several hours

Në fillim, po merrte shumë orë

to label a 10-second video clip.

të klasifikonim një klip 10 sekonda.

This is not scalable.

Kjo s’është e përshtatshme.

So basically what you have to have is you have to have surround video,

Kështu që duhet të qarkohet videoja,

and that surround video has to be primarily automatically labeled

dhe kjo video duhet të klasifikohet automatikisht së pari

with humans just being editors

me njerëz si redaktorë

and making slight corrections to the labeling of the video

dhe duke bërë korrigjime të vogla në klasifikim

and then feeding back those corrections into the future auto labeler,

dhe duke i futur korrigjimet në vetë klasifikimin e të ardhmes

so you get this flywheel eventually

dhe keni volantin më në fund

where the auto labeler is able to take in vast amounts of video

ku vetë klasifikuesi mund të përpunojë sasi më të mëdha videoje

and with high accuracy,

me saktësi të lartë,

automatically label the video for cars, lane lines, drive space.

automatikisht klasifikon videon për makina, linja korsie, hapësirë makinash

CA: What you’re saying is ...

CA: Ajo që po thua është …

the result of this is that you're effectively giving the car a 3D model

rezultatii kësaj është se po i jep makinës një model 3D

of the actual objects that are all around it.

të objekteve ekzistuese pranë jush.

It knows what they are,

Ajo i njeh ato,

and it knows how fast they are moving.

dhe e disa sa shpejt po lëvizin.

And the remaining task is to predict

Dhe puna e mbetur është të parashikohen

what the quirky behaviors are that, you know,

sjelljet e çuditshme,

that when a pedestrian is walking down the road with a smaller pedestrian,

si kur një këmbësor po kalon rrugën me një këmbësor të vogël,

that maybe that smaller pedestrian might do something unpredictable

dhe ky këmbësor i vogël bën diçka të papritur

or things like that.

ose diçka si kjo.

You have to build into it before you can really call it safe.

Duhet ta rregulloni këtë para se ta quani të sigurt.

EM: You basically need to have memory across time and space.

EM: Pra, në thelb duhet të ketë një kujtesë në hapësirë dhe kohë.

So what I mean by that is ...

Ajo që dua të them është …

Memory can’t be infinite,

Kujtesa s’mund të jetë e pafundme,

because it's using up a lot of the computer's RAM basically.

sepse përdor shumë kujtesë të kompjuterit.

So you have to say how much are you going to try to remember?

Ju do pyesni sa mund të mbajë mend?

It's very common for things to be occluded.

Është shumë e zakonshme për gjërat të pengohen.

So if you talk about say, a pedestrian walking past a truck

Nëse themi p. sh. një këmbësor ecën para një kamioni

where you saw the pedestrian start on one side of the truck,

ti e sheh këtë këmbësor nga njëra anë

then they're occluded by the truck.

pastaj ata s’ dallohen më nga ky kamion.

You would know intuitively,

Ju e kuptoni intuitivisht,

OK, that pedestrian is going to pop out the other side, most likely.

OK, ky këmbësor ndoshta do kalojë nga ana tjetër.

CA: A computer doesn't know it.

CA: Një kompjuter nuk e di këtë.

EM: You need to slow down.

EM: Duhet të ngadalësoheni.

CA: A skeptic is going to say that every year for the last five years,

CA: Një person skeptik do thotë se për cilindo nga pesë vitet e fundit,

you've kind of said, well,

ju keni thënë se,

no this is the year,

ky është viti,

we're confident that it will be there in a year or two or, you know,

kemi vetëbesim se do e realizojmë këtë në një a dy vjet,

like it's always been about that far away.

kështu është thënë gjithmonë.

But we've got a new architecture now,

Por ju e keni infrastrukturën tani,

you're seeing enough improvement behind the scenes

po shihni goxha përmirësim prapa perdeve

to make you not certain, but pretty confident,

jo që ju bën të sigurt, por me vetëbesim

that, by the end of this year,

se, nga fundi i këtij viti

what in most, not in every city, and every circumstance

ndoshta jo në të tëra qytetet apo rrethanat

but in many cities and circumstances,

por në shumë qytete dhe rrethana,

basically the car will be able to drive without interventions

makinat në fakt do mund të ecin pa ndërhyrje

safer than a human.

më sigurt se me një njeri. EM: Po

EM: Yes.

I mean, the car currently drives me around Austin

Dua të them, makina më lëviz rreth Austin

most of the time with no interventions.

gjithë kohën pa ndërhyrje.

So it's not like ...

Kështu që s’është si …

And we have over 100,000 people

Dhe kemi më shumë se 100,000 njerëz

in our full self-driving beta program.

në programin beta të vetë drejtimit të plotë.

So you can look at the videos that they post online.

Ju mund të shihni videot që postojnë online.

CA: I do.

CA: E bëj këtë.

And some of them are great, and some of them are a little terrifying.

Dhe disa prej tyre janë të mrekullueshme, disa janë pak të frikshme.

I mean, occasionally the car seems to veer off

Nganjëherë makina duket sikur largohet

and scare the hell out of people.

dhe tremb njerëzit.

EM: It’s still a beta.

EM: Është ende faza beta.

CA: But you’re behind the scenes, looking at the data,

CA: Por ju jeni prapa perdes dhe shihni të dhënat,

you're seeing enough improvement

shihni mjaft përmirësim

to believe that a this-year timeline is real.

për të besuar se këtë vit do realizohet vërtet.

EM: Yes, that's what it seems like.

EM: Po, kështu duket.

I mean, we could be here talking again in a year,

Dua të them, ne mund të flasim sërish vitin tjetër

like, well, another year went by, and it didn’t happen.

dhe të mos jetë realizuar edhe pas këtij viti.

But I think this is the year.

Por, mendoj këtë vit po.

CA: And so in general, when people talk about Elon time,

CA: Dhe në përgjithësi, kur njerëzit flasin për kohën e Elonit

I mean it sounds like you can't just have a general rule

duket si të mos ketë një rregull pritjeje fiks

that if you predict that something will be done in six months,

se nëse parashikon diçka të realizohet në gjashtë muaj,

actually what we should imagine is it’s going to be a year

imagjino çfarë mund të bëhet në një vit

or it’s like two-x or three-x, it depends on the type of prediction.

ose dy apo tre, varet nga lloji i parashikimit.

Some things, I guess, things involving software, AI, whatever,

Disa gjëra, si ato që përfshijnë softuer, IA, çfarëdo

are fundamentally harder to predict than others.

janë thellësisht më të vështira për tu parashikuar.

Is there an element

A ka një element

that you actually deliberately make aggressive prediction timelines

që ju i bëni qëllimisht këto parashikime energjike

to drive people to be ambitious?

që të bëni njerëzit ambiciozë?

Without that, nothing gets done?

Pa këtë, asgjë nuk bëhet?

EM: Well, I generally believe, in terms of internal timelines,

EM: Besoj se sa i përket, afateve të brendshme

that we want to set the most aggressive timeline that we can.

ne duam të vendosim afate kohore sa më energjike që mundet.

Because there’s sort of like a law of gaseous expansion where,

Sepse është si ligji i zgjerimit termik i gazrave

for schedules, where whatever time you set,

dhe për planet, që çfarëdo afat kohor që vendos

it's not going to be less than that.

nuk do marri më pak se kjo

It's very rare that it'll be less than that.

Është kaq e rrallë dhe do jetë më pak se kaq.

But as far as our predictions are concerned,

Po për sa i përket parashikimeve,

what tends to happen in the media

ajo që ndodh në media

is that they will report all the wrong ones

është se aty raportohen ato të gabuarat,

and ignore all the right ones.

dhe injorohen të saktat.

Or, you know, when writing an article about me --

Ose, e di kur shkruhet një artikull për mua - -

I've had a long career in multiple industries.

Kam pasur karrierë të gjatë në shumë industri.

If you list my sins, I sound like the worst person on Earth.

Nëse liston gabimet e mia do

dukem personi më i keq në Tokë. Por nëse i vë në peshore veprimet e mia

But if you put those against the things I've done right,

it makes much more sense, you know?

duken të arsyeshme e sheh?

So essentially like, the longer you do anything,

Pra, sa më gjatë të bëhet diçka,

the more mistakes that you will make cumulatively.

më shumë gabime do bëhen

Which, if you sum up those mistakes,

Që nëse i mbledh këto gabime

will sound like I'm the worst predictor ever.

do dukem si parashikuesi më i keq në botë.

But for example, for Tesla vehicle growth,

Por, p.sh. për rritjen e prodhimit e veturave Tesla,

I said I think we’d do 50 percent, and we’ve done 80 percent.

unë thashë që mendoj se do arrijmë 50%, dhe kemi arritur 80.

CA: Yes.

CA: Po.

EM: But they don't mention that one.

EM: Por ata nuk e përmendin këtë.

So, I mean, I'm not sure what my exact track record is on predictions.

Kështu që, s’jam i sigurt se si është historia ime e parashikimeve.

They're more optimistic than pessimistic, but they're not all optimistic.

Ato anojnë më shumë nga optimizmi, por jo të gjitha janë optimiste.

Some of them are exceeded probably more or later,

Disa prej tyre janë tejkaluar, ndoshta më vonë

but they do come true.

por ato vijnë në jetë.

It's very rare that they do not come true.

Shumë rrallë s’realizohen.

It's sort of like, you know,

Ndodh kështu,

if there's some radical technology prediction,

nëse bëhen disa parashikime radikale mbi teknologjinë,

the point is not that it was a few years late,

nuk ka rëndësi nëse vonohen,

but that it happened at all.

por fakti që realizohet.

That's the more important part.

Kjo është pjesa e rëndësishme.

CA: So it feels like at some point in the last year,

CA: Vjet, në njëfarë pike u duk sikur

seeing the progress on understanding,

duke parë zhvillimin për sa i përket të kuptuarit,

the Tesla AI understanding the world around it,

të kuptuarit e botës nga IA te Tesla,

led to a kind of, an aha moment at Tesla.

na shtyu të thoshim aha.

Because you really surprised people recently when you said

Sepse ju vërtet na surprizuat kohët e fundit kur thatë

probably the most important product development

se ndoshta zhvillimi më i rëndësishëm i produktit

going on at Tesla this year is this robot, Optimus.

që po bëhej këtë vit qe roboti, Optimus te Tesla.

EM: Yes.

EM: Po.

CA: Many companies out there have tried to put out these robots,

CA: Shumë kompani janë përpjekur të nxjerrin si këto robotë,

they've been working on them for years.

që i kanë përpunuar në këto vite.

And so far no one has really cracked it.

Dhe asnjë s’ka arritur të godasë.

There's no mass adoption robot in people's homes.

Robotët nuk përdoren në masë nëpër shtëpi.

There are some in manufacturing, but I would say,

Ka disa në prodhim, por unë do të thoja

no one's kind of, really cracked it.

asnjë s’ka arritur të godasë si duhet.

Is it something that happened

A ndodhi diçka

in the development of full self-driving that gave you the confidence to say,

gjatë zhvillimit të vetë drejtimit të plotë që ju dha vetëbesim të thoni,

"You know what, we could do something special here."

«E di çfarë, ne mund të bëjmë diçka të veçantë.»

EM: Yeah, exactly.

EM: Po, ekzaktësisht.

So, you know, it took me a while to sort of realize

Kështu që më mori disa kohë, të kuptoja

that in order to solve self-driving,

se në vend të zhvillonim vetë drejtimin

you really needed to solve real-world AI.

duhet të zhvillonim IA në botën reale.

And at the point of which you solve real-world AI for a car,

Dhe kur arrin të bësh të funksionojë IA për makina,

which is really a robot on four wheels,

që është një robot me katër rrota,

you can then generalize that to a robot on legs as well.

ju mund ta bëni këtë edhe për një robot me këmbë.

The two hard parts I think --

Dy pjesët e ngurta -

like obviously companies like Boston Dynamics

si p.sh. te kompani si Boston Dynamics

have shown that it's possible to make quite compelling,

e kanë treguar se mundet të prodhohen robotë shumë

sometimes alarming robots.

bindes dhe alarmantë ngahera.

CA: Right.

CA: Në rregull.

EM: You know, so from a sensors and actuators standpoint,

EM: E di, nga këndvështrimi i sensorëve dhe aktivizuesve,

it's certainly been demonstrated by many

është treguar nga shumë

that it's possible to make a humanoid robot.

se mundet të prodhohen robotë humanoidë

The things that are currently missing are enough intelligence

Gjërat që mungojnë tani janë mençuria e mjaftueshme

for the robot to navigate the real world and do useful things

për robotin që të lëvizin në botën reale dhe të jenë të dobishëm

without being explicitly instructed.

pa u dhënë udhëzime nga jashtë.

So the missing things are basically real-world intelligence

Pra, këto janë ato që mungojnë, mençuria në botën reale

and scaling up manufacturing.

dhe shtimi në prodhim.

Those are two things that Tesla is very good at.

Në këto dy gjëra Tesla është mjaft e mirë.

And so then we basically just need to design the specialized actuators

Dhe pastaj thjesht duhet të dizenjojmë aktivizuesit dhe sensorët

and sensors that are needed for humanoid robot.

e specializuar për këta robotë.

People have no idea, this is going to be bigger than the car.

Njerëzit s’ja kanë idenë, kjo do të jetë më e madhe se makina.

CA: So let's dig into exactly that.

CA: Le të qëndrojmë këtu.

I mean, in one way, it's actually an easier problem than full self-driving

Dua të them, nga një anë është problem më i lehtë se vetë drejtimi i plotë

because instead of an object going along at 60 miles an hour,

sepse në vend të një objekti që lëviz 60 milje në orë,

which if it gets it wrong, someone will die.

që nëse shkon gabim, dikush mund të humbi jetën.

This is an object that's engineered to only go at what,

Ky është një objekt i projektuar të shkojë deri

three or four or five miles an hour.

pesë apo gjashtë apo tetë km në orë.

And so a mistake, there aren't lives at stake.

Dhe një gabim s’ka më jetë në rrezik.

There might be embarrassment at stake.

Mund të ketë njëfarë turpi.

EM: So long as the AI doesn't take it over and murder us in our sleep or something.

EM: Për sa kohë IA nuk përparon dhe na vret duke fjetur apo diçka e tillë.

CA: Right.

CA: E vërtetë.

(Laughter)

(Të qeshura)

So talk about --

Për sa i përket - -

I think the first applications you've mentioned

Mendoj se aplikimet e para që ju përmendët

are probably going to be manufacturing,

ndoshta do të prodhohen

but eventually the vision is to have these available for people at home.

por me qëllim që të jenë të disponueshëm për përdorim në shtëpi.

If you had a robot that really understood the 3D architecture of your house

Nëse kemi një robot që mund të njohë arkitekturen 3D të shtëpisë

and knew where every object in that house was

dhe të dijë vendndodhjen e objekteve në shtëpi

or was supposed to be,

ose ku duhet të jenë

and could recognize all those objects,

dhe t’i njihte këto objekte,

I mean, that’s kind of amazing, isn’t it?

Dua të them, a nuk do të ishte e mrekullueshme?

Like the kind of thing that you could ask a robot to do

Si p.sh. t’i kërkoja një roboti

would be what?

të bëjë diçka?

Like, tidy up?

P.sh. të pastrojë?

EM: Yeah, absolutely.

EM: Po, pa dyshim.

Make dinner, I guess, mow the lawn.

Të përgatisë darkën, të kosisë barërat, besoj.

CA: Take a cup of tea to grandma and show her family pictures.

CA: T’i japi një filxhan çaj gjyshes dhe ti tregojë foto të familjes.

EM: Exactly. Take care of my grandmother and make sure --

EM: Fiks. Të kujdeset për gjyshen dhe të sigurohet - -

CA: It could obviously recognize everyone in the home.

CA: Do arrinte të njihte këdo në familje.

It could play catch with your kids.

Mund të loste me të kapura me fëmijët.

EM: Yes. I mean, obviously, we need to be careful

EM: Po, por duhet të sigurohemi

this doesn't become a dystopian situation.

që të mos kthehet në një situatë distopike.

I think one of the things that's going to be important

Mendoj se një nga gjërat e rëndësishme

is to have a localized ROM chip on the robot

do jetë një ROM çip i vendosur te roboti

that cannot be updated over the air.

që të mos marri komanda përmes ajrit.

Where if you, for example, were to say, “Stop, stop, stop,”

Si p.sh. nëse ju i thoni «Stop, stop, stop»,

if anyone said that,

nëse dikush i thotë këtë

then the robot would stop, you know, type of thing.

pastaj roboti do të ndalonte, gjëra të tilla.

And that's not updatable remotely.

Dhe s’mund të marri komanda në distancë.

I think it's going to be important to have safety features like that.

Mendoj se është e rëndësishme të ketë karakteristika sigurie.

CA: Yeah, that sounds wise.

CA: Po, duket me vend.

EM: And I do think there should be a regulatory agency for AI.

EM: Mendoj se duhet të ketë një agjensi rregullatore për IA.

I've said that for many years.

E kam thënë për shumë vite.

I don't love being regulated,

Nuk më pëlqen të jetë kështu,

but I think this is an important thing for public safety.

por besoj se është e rëndësishme për sigurinë publike.

CA: Let's come back to that.

CA: Le t’i kthehemi kësaj.

But I don't think many people have really sort of taken seriously

Nuk mendoj se njerëzit e kanë marrë seriozisht idenë e

the notion of, you know, a robot at home.

të pasurit një roboti në shtëpi.

I mean, at the start of the computing revolution,

Në fillim të revolucionit të kompjuterave

Bill Gates said there's going to be a computer in every home.

Bill Gates tha se do ketë një kompjuter në çdo shtëpi.

And people at the time said, yeah, whatever, who would even want that.

Dhe njerëzit në atë kohë thanë se askush s’do ta dojë këtë.

Do you think there will be basically like in, say, 2050 or whatever,

Mendoni se do të ketë në vitin 2050 apo një vit çfarëdo,

like a robot in most homes, is what there will be,

një robot në shtëpitë tona,

and people will love them and count on them?

dhe njerëzit do t’i duan dhe vlerësojnë?

You’ll have your own butler basically.

Ju do të keni shërbëtorin tuaj kështu.

EM: Yeah, you'll have your sort of buddy robot probably, yeah.

EM: Po, do të keni llojin tuaj të robotit shok, ndoshta.

CA: I mean, how much of a buddy?

CA: Sa shok, do pyesja?

How many applications have you thought,

Sa lloj aplikimesh do ketë mendoni ju,

you know, can you have a romantic partner, a sex partner?

dua të them mund të kemi një partner, apo partner seksi?

EM: It's probably inevitable.

EM: Është e paevitueshme.

I mean, I did promise the internet that I’d make catgirls.

Unë i premtova internetit se do prodhoja vajza mace.

We could make a robot catgirl.

Ne mund të prodhojmë robotin vajzë mace.

CA: Be careful what you promise the internet.

CA: Bëj kujdes se çfarë i premton internetit.

(Laughter)

(Të qeshura)

EM: So, yeah, I guess it'll be whatever people want really, you know.

EM: Po, mendoj do jetë ajo çfarëdo duan ata të jetë.

CA: What sort of timeline should we be thinking about

CA: Të çfarë lloji do të jenë

of the first models that are actually made and sold?

modelet e para që do prodhohen dhe shiten?

EM: Well, you know, the first units that we intend to make

EM: Njësitë e para që synojmë të bëjmë

are for jobs that are dangerous, boring, repetitive,

janë për punë të rrezikshme, të mërzitshme, përsëritëse,

and things that people don't want to do.

dhe gjëra që njerëzit s’duan t’i bëjnë.

And, you know, I think we’ll have like an interesting prototype

Mendoj se do të kemi një prototip interesant

sometime this year.

këtë vit.

We might have something useful next year,

Mund të kemi diçka të dobishme vitin tjetër, por për të

but I think quite likely within at least two years.

qenë më të sigurt, them se do e kemi brenda 2 vitesh.

And then we'll see rapid growth year over year

Dhe do shohim rritje të shpejtë vit pas viti

of the usefulness of the humanoid robots

në dobishmërinë e këtyre robotëve

and decrease in cost and scaling up production.

dhe ulje të kostos dhe rritje të prodhimit.

CA: Initially just selling to businesses,

CA: Si fillim do t’i shisni te bizneset,

or when do you picture you'll start selling them

ose kur e përfytyroni do t’i shisni edhe në vende ku

where you can buy your parents one for Christmas or something?

blihen si dhurata Krishtlindjesh për prindërit apo diçka e tillë?

EM: I'd say in less than ten years.

EM: Do realizohet në më pak se 10 vjet. CA: Më trego për kostot.

CA: Help me on the economics of this.

So what do you picture the cost of one of these being?

Sa mendon se do shkojë kostoja për një prej tyre?

EM: Well, I think the cost is actually not going to be crazy high.

EM: Mendoj se kostoja nuk do të jetë çmendurisht e lartë.

Like less than a car.

Më pak se një veturë.

Initially, things will be expensive because it'll be a new technology

Në fillim, do të kushtojë shtrenjtë, sepse është teknologji e re me

at low production volume.

volum të ulët prodhimi.

The complexity and cost of a car is greater than that of a humanoid robot.

Ndërlikimet dhe kostoja e makinës është më e madhe se e robotit.

So I would expect that it's going to be less than a car,

Kështu besoj se do kushtojë më pak,

or at least equivalent to a cheap car.

ose sa një makinë e lirë.

CA: So even if it starts at 50k, within a few years,

CA: Pra nëse nis me 50000 në disa vjet

it’s down to 20k or lower or whatever.

do ulet në 20000 ose më pak.

And maybe for home they'll get much cheaper still.

Ata për shtëpi do kushtojnë më lirë.

But think about the economics of this.

Por bëni llogaritë e kêsaj.

If you can replace a $30,000,

Nëse krahasoni rrogën vjetore të një punëtori

$40,000-a-year worker,

$30,000 apo $40,000

which you have to pay every year,

që e paguani çdo vit,

with a one-time payment of $25,000

me një çmim prej $25,000

for a robot that can work longer hours,

blini një robot që punon shumë më gjatë

a pretty rapid replacement of certain types of jobs.

një zëvendësim i shpejtë i disa llojeve të punës.

How worried should the world be about that?

Sa duhet të shqetësohemi për këtë?

EM: I wouldn't worry about the sort of, putting people out of a job thing.

EM: Nuk do shqetësohesha për nxjerrjen nga loja të njerëzve.

I think we're actually going to have, and already do have,

Mendoj se do kemi dhe ka,

a massive shortage of labor.

një mungesë të madhe punëtorësh. Kështu mendoj se do kemi

So I think we will have ...

Not people out of work,

Jo njerëz pa punë

but actually still a shortage labor even in the future.

por një mungesë punëtorësh në të ardhmen.

But this really will be a world of abundance.

Por kjo do të sjelli një botë të bollshme.

Any goods and services will be available to anyone who wants them.

Çdo e mirë dhe shërbim do jetë e disponueshme për atë që e do.

It'll be so cheap to have goods and services, it will be ridiculous.

Shërbimet dhe të mirat do të kushtojnë lirë fare, është qesharake.

CA: I'm presuming it should be possible to imagine a bunch of goods and services

CA: Supozoj se disa të mira dhe shërbime

that can't profitably be made now but could be made in that world,

që nuk mund të prodhohen tani, do të jenë të disponueshme

courtesy of legions of robots.

në legjionin e robotëve.

EM: Yeah.

EM: Po.

It will be a world of abundance.

Do jetë një botë me bollëk.

The only scarcity that will exist in the future

Mungesa e vetme që do jetë në të ardhmen

is that which we decide to create ourselves as humans.

do jetë ajo që do krijojmë ne njerëzit.

CA: OK.

CA: OK.

So AI is allowing us to imagine a differently powered economy

Kështu IA po na lejon të imagjinojmë një ekonomi të fuqizuar

that will create this abundance.

ndryshe që do krijojë bollëkun.

What are you most worried about going wrong?

Çfarë të shqetëson që mund të shkojë keq?

EM: Well, like I said, AI and robotics will bring out

EM: Po, si thashë IA dhe robotika do të

what might be termed the age of abundance.

sjelli çfarë mund të quhet epoka e bollëkut.

Other people have used this word,

Të tjerë e kanë përdorur këtë fjalë

and that this is my prediction:

dhe ky është parashikimi im:

it will be an age of abundance for everyone.

do ketë një epokë bollëku për këdo.

But I guess there’s ...

Por mendoj se ka …

The dangers would be the artificial general intelligence

Rreziqet mund të jenë që IA e përgjithshme

or digital superintelligence decouples from a collective human will

ose superinteligjenca digjitale mund të shkëputet nga

and goes in the direction that for some reason we don't like.

vullneti njerëzor dhe merr drejtim të papëlqyer.

Whatever direction it might go.

Çfarëdo drejtimi.

You know, that’s sort of the idea behind Neuralink,

Kjo është disi ideja e Neuralink

is to try to more tightly couple collective human world

të përpiqet për të forcuar më shumë njerëzit me

to digital superintelligence.

me superinteligjencën digjitale.

And also along the way solve a lot of brain injuries and spinal injuries

Dhe gjithashtu të shërojmë disa dëmtime të trurit dhe shpinës

and that kind of thing.

apo të këtij lloji.

So even if it doesn't succeed in the greater goal,

Edhe nëse nuk ka sukses në qëllimin parësor

I think it will succeed in the goal of alleviating brain and spine damage.

mendoj që do ketë sukses në lehtësimin e dëmtimeve të trurit dhe shpinës.

CA: So the spirit there is that if we're going to make these AIs

CA: Ideja është që nëse do prodhohen IA-të

that are so vastly intelligent, we ought to be wired directly to them

që janë tepër inteligjentë ne do lidhemi me ta direkt

so that we ourselves can have those superpowers more directly.

pra do kemi ato superfuqi më afër

But that doesn't seem to avoid the risk that those superpowers might ...

Por kjo nuk e shmang rrezikun që këto superfuqi … të

turn ugly in unintended ways.

kthehen në shfaqje të shëmtuar.

EM: I think it's a risk, I agree.

EM: Ka rrezik, jam dakort.

I'm not saying that I have some certain answer to that risk.

Nuk po them se kam një përgjigje lidhur me rrezikun.

I’m just saying like

Thjesht po them

maybe one of the things that would be good

ndoshta një nga gjërat e mira

for ensuring that the future is one that we want

për të siguruar të ardhmen që duam

is to more tightly couple

është të lidhim më shumë

the collective human world to digital intelligence.

botën njerëzore me inteligjencën digjitale.

The issue that we face here is that we are already a cyborg,

Problemi që ekziston është se ne jemi tashmë cyborg

if you think about it.

po ta mendosh.

The computers are an extension of ourselves.

Kompjuterat janë një zgjerim i vetes sonë.

And when we die, we have, like, a digital ghost.

Kur të ndërrojmë jetë, do kemi një fantazëm digjitale.

You know, all of our text messages and social media, emails.

E di mendoj, mesazhet dhe rrjetet tona sociale, emaili.

And it's quite eerie actually,

Është e frikshme,

when someone dies but everything online is still there.

se kur një person ndërron jetë, materialet online janë aty.

But you say like, what's the limitation?

Por ju do thoni, cilat janë kufizimet?

What is it that inhibits a human-machine symbiosis?

Çfarë e ndalon simbiozën mes njerëzve dhe robotëve?

It's the data rate.

Shkalla e të dhënave.

When you communicate, especially with a phone,

Kur komunikojmë, veçanërisht me telefon

you're moving your thumbs very slowly.

gishtat tanë lëvizin shumë ngadalë

So you're like moving your two little meat sticks

Sikur lëvizni dy shkopinjtë e vegjël të mishit

at a rate that’s maybe 10 bits per second, optimistically, 100 bits per second.

në shkallën mbase 10 bit për sekondë, më e shpejta 100 bit.

And computers are communicating at the gigabyte level and beyond.

Ndërsa kompjuterat komunikojnë në nivelin e gigabajteve dhe më shumë.

CA: Have you seen evidence that the technology is actually working,

CA: Keni prova se kjo teknologji do funksionojë

that you've got a richer, sort of, higher bandwidth connection, if you like,

nëse keni një lidhje me gjerësi brezi më të lartë,

between like external electronics and a brain

midis një paisjeje të jashtme elektronike dhe trurit

than has been possible before?

që ka qenë e mundur më parë?

EM: Yeah.

EM: Po.

I mean, the fundamental principles of reading neurons,

Dua të them që parimet bazë të leximit të neuroneve

sort of doing read-write on neurons with tiny electrodes,

si lexim-shkrimi i neuroneve me elektroda të vogla,

have been demonstrated for decades.

janë bërë të mundura më parë.

So it's not like the concept is new.

Nuk është koncept i panjohur.

The problem is that there is no product that works well

Problemi është se s’ka produkt që të funksionojë mirë

that you can go and buy.

që të mund ta blesh.

So it's all sort of, in research labs.

Por ai gjendet vetëm në laborator.

And it's like some cords sticking out of your head.

Dhe është në formë litarësh të lidhur me kokën.

And it's quite gruesome, and it's really ...

Duket i tmerrshëm dhe vërtet …

There's no good product that actually does a good job

S’ka një produkt të mirë që të kryejë mirë punën

and is high-bandwidth and safe

dhe të jetë i sigurt me gjerësi brezi të lartë të cilën mund të duash ta blesh.

and something actually that you could buy and would want to buy.

But the way to think of the Neuralink device

Mënyra e perceptimit të paisjes Neuralink

is kind of like a Fitbit or an Apple Watch.

është si e Fitbit ose orës Apple.

That's where we take out sort of a small section of skull

Ne marrim një pjesë të vogël të kafkës dhe

about the size of a quarter,

sa çereku pothuajse,

replace that with what,

dhe e zëvendësojmë me diçka

in many ways really is very much like a Fitbit, Apple Watch

të ngjashme si Fitbit apo ora Apple

or some kind of smart watch thing.

apo si një orë inteligjente.

But with tiny, tiny wires,

Por me tela të vegjël

very, very tiny wires.

fare, fare të vegjël.

Wires so tiny, it’s hard to even see them.

Aq të vegjël, sa mezi i sheh.

And it's very important to have very tiny wires

Është me rëndësi të jenë aq të vegjël

so that when they’re implanted, they don’t damage the brain.

që kur të futen në tru të mos e dëmtojnë atë.

CA: How far are you from putting these into humans?

CA: Sa larg realizimit të kësaj jemi?

EM: Well, we have put in our FDA application

Ne kemi shprehur në aplikimin tonë te FDA (AFAUI) që aspirojmë

to aspirationally do the first human implant this year.

ta kryejmë këtë për herë të parë këtë vit.

CA: The first uses will be for neurological injuries

CA: Përdorimet e para do jenë për dëmtimet neurologjike

of different kinds.

të llojeve të ndryshme.

But rolling the clock forward

Por duke çuar orën para

and imagining when people are actually using these

dhe të imagjinosh njerëzit që perdorin keto

for their own enhancement, let's say,

për përmirësimin e tyre, le të themi

and for the enhancement of the world,

apo për përmirësimin e botës,

how clear are you in your mind

sa të qartë jeni në mendje

as to what it will feel like to have one of these inside your head?

në krahasim me ndjesinë e të pasurit një nga këto në kokë?

EM: Well, I do want to emphasize we're at an early stage.

EM: Dua të them se ende jemi në fillim.

And so it really will be many years before we have

Dhe do duhet shumë kohë para se të kemi një paisje

anything approximating a high-bandwidth neural interface

me gjerësi brezi të lartë nervore

that allows for AI-human symbiosis.

që lejon simbiozën mes IA-s dhe njeriut.

For many years, we will just be solving brain injuries and spinal injuries.

Për shumë vite, do trajtojmë dëmtimet e trurit dhe të shpinës.

For probably a decade.

Ndoshta për një dekadë.

This is not something that will suddenly one day

Kjo nuk do bëhet sa hap e mbyll sytë

it will have this incredible sort of whole brain interface.

sepse do ketë lidhje të mrekullueshme me tërë trurin

It's going to be, like I said,

Për të paktën 10 vjet siç

at least a decade of really just solving brain injuries

thashë do merremi vetëm me dëmtimet

and spinal injuries.

e trurit dhe shpinës.

And really, I think you can solve a very wide range of brain injuries,

Dhe vërtet mendoj se mund të trajtojmë një sërë dëmtimesh të trurit

including severe depression, morbid obesity, sleep,

përfshirë depresionin e thellë, obezitetin e theksuar, problemet

potentially schizophrenia,

e gjumit, skizofreninë

like, a lot of things that cause great stress to people.

një sërë gjërash që shkaktojnë stres.

Restoring memory in older people.

Rikthimi i kujtesës te njerëzit e vjetër.

CA: If you can pull that off, that's the app I will sign up for.

CA: Nëse mund ta bëni këtë, pikërisht këtu do rregjistrohem.

EM: Absolutely.

EM: Pa dyshim.

CA: Please hurry. (Laughs)

CA: Të lutem nxito.(Qesh).

EM: I mean, the emails that we get at Neuralink are heartbreaking.

EM: Dua të them, emailet që ne marrim në Neuralink janë zemërthyese.

I mean, they'll send us just tragic, you know,

Na vijnë histori tragjike e di

where someone was sort of, in the prime of life

ku dikush ka qenë në lule të rinisë

and they had an accident on a motorcycle

ka pësuar aksident me motor

and someone who's 25, you know, can't even feed themselves.

diku te 25 vjeç i cili as nuk mund të ushqehet dot vetë.

And this is something we could fix.

Dhe ne mund ta rregullojmë këtë.

CA: But you have said that AI is one of the things you're most worried about

CA: Por ju keni thënë se IA është një nga gjërat më shqetësuese për ju

and that Neuralink may be one of the ways

dhe se Neuralink është një nga mënyrat

where we can keep abreast of it.

me të cilat mund të ecim bashkë me të.

EM: Yeah, there's the short-term thing,

EM: Po, kjo është çështje afatshkurtër,

which I think is helpful on an individual human level with injuries.

dhe besoj se do t’i ndihmojë njerëzit me dëmtime.

And then the long-term thing is an attempt

Dhe synimi afatgjatë është një përpjekje

to address the civilizational risk of AI

të flasim për rrezikun e asimilimit nga IA

by bringing digital intelligence

duke afruar intelligjencën digjitale

and biological intelligence closer together.

dhe atë biologjike.

I mean, if you think of how the brain works today,

Dua të them, nëse vëreni si funksionon truri sot,

there are really two layers to the brain.

në të ka dy shtresa.

There's the limbic system and the cortex.

Ato janë sistemi limbik dhe korteksi.

You've got the kind of, animal brain where --

Si ai truri i kafshës - -

it’s kind of like the fun part, really.

që është vërtet gazmore.

CA: It's where most of Twitter operates, by the way.

CA: Aty ku operon Twitter më shumë, meqë ra fjala

EM: I think Tim Urban said,

EM: Kam përshtypjen se Tim Urban tha, ne jemi si majmunët por me kompjuter brenda .

we’re like somebody, you know, stuck a computer on a monkey.

You know, so we're like, if you gave a monkey a computer,

Jepini një majmuni një kompjuter,

that's our cortex.

ky është korteksi jonë.

But we still have a lot of monkey instincts.

Por ne kemi ende shumë instikte të majmunit.

Which we then try to rationalize as, no, it's not a monkey instinct.

Që duam t’i racionalizojmë, themi jo s’janë ashtu.

It’s something more important than that.

Është diçka më e rëndësishme se kaq.

But it's often just really a monkey instinct.

Por shpesh është thjesht instikt majmuni.

We're just monkeys with a computer stuck in our brain.

Ne jemi thjesht majmunë me një kompjuter në tru.

But even though the cortex is sort of the smart,

Por edhe pse korteksi është i zgjuar,

or the intelligent part of the brain,

ose pjesa inteligjente,

the thinking part of the brain,

pjesa mendimtare e trurit,

I've not yet met anyone who wants to delete their limbic system

s’kam takuar dikë që dëshiron ta fshijë sistemin e tyre limbik

or their cortex.

ose korteksin e tyre.

They're quite happy having both.

Ata janë të lumtur që i kanë të dyja. Gjithkush i do të dyja pjesët.

Everyone wants both parts of their brain.

And people really want their phones and their computers,

Dhe duan edhe telefonat e tyre dhe kompjuterat

which are really the tertiary, the third part of your intelligence.

që janë pjesë e tretë e inteligjencës.

It's just that it's ...

Vetëm se …

Like the bandwidth,

Si gjerësia e brezit,

the rate of communication with that tertiary layer is slow.

shkalla e komunikimit me shtresën e tretë është e ngadaltë.

And it's just a very tiny straw to this tertiary layer.

Dhe lidhet vetëm një tel shumë shumë i vogël me shtresën e tretë.

And we want to make that tiny straw a big highway.

Dhe këtë tel të vogël duam ta bëjmë një autostradë.

And I’m definitely not saying that this is going to solve everything.

Por nuk është se kjo do zgjidhi gjithçka.

Or this is you know, it’s the only thing --

Ose nuk është se ky është problemi - -

it’s something that might be helpful.

i vetëm.

And worst-case scenario,

Dhe në rastin më të keq,

I think we solve some important brain injury,

mendoj se sërish mund t’i trajtojmë disa dëmtime të trurit

spinal injury issues, and that's still a great outcome.

të shpinës dhe kjo është e mrekullueshme gjithashtu.

CA: Best-case scenario,

CA: Në rastin më të mirë

we may discover new human possibility, telepathy,

mund të hapim më shumë horizonte, telepati,

you've spoken of, in a way, a connection with a loved one, you know,

ju keni thënë, në njëfarë mënyre të lidhemi me dikë të afërt

full memory and much faster thought processing maybe.

kujtesë e plotë dhe përpunim mendimi më i lartë ndoshta.

All these things.

Të gjitha gjërat.

It's very cool.

Është shumë interesante.

If AI were to take down Earth, we need a plan B.

Nêse IA zapton Tokën, na duhet një plan B.

Let's shift our attention to space.

Le të flasim për hapësirën.

We spoke last time at TED about reusability,

Herën e shkuar folëm

për ripërdorimin

and you had just demonstrated that spectacularly for the first time.

në TED dhe ju e treguat spektakularisht për herë të parë.

Since then, you've gone on to build this monster rocket, Starship,

Që atëherë ju keni ndërtuar raketën monster, anijen Yll,

which kind of changes the rules of the game in spectacular ways.

që solli ndryshim rrënjësor në mënyrë spektakolare.

Tell us about Starship.

Na flisni për anijen Yll.

EM: Starship is extremely fundamental.

EM: Anija Yll është kaq e rëndësishme.

So the holy grail of rocketry or space transport

Sepse e mesmja e artë për raketat dhe transportin hapësinor është

is full and rapid reusability.

ripërdorimi i plotë dhe i shpejtë.

This has never been achieved.

Kjo nuk është arritur kurrë.

The closest that anything has come is our Falcon 9 rocket,

Më shumë iu afruam me raketën tonë Falcon 9

where we are able to recover the first stage, the boost stage,

ku arritëm të riprodhonim fazën e parë, fazën e nxitjes

which is probably about 60 percent of the cost of the vehicle

që bëjnë rreth 60% të kostos së mjeteve

of the whole launch, maybe 70 percent.

ndoshta 70%, të të gjithë lëshimit.

And we've now done that over a hundred times.

Ne e kemi bërë këtë rreth 100 herë.

So with Starship, we will be recovering the entire thing.

Me anijen Yll do e riprodhojmë të tërë.

Or at least that's the goal.

Ose të paktën ky është qëllimi.

CA: Right.

CA: Dakort.

EM: And moreover, recovering it in such a way

EM: Dhe për më tepër, riprodhimi në këtë mënyrë

that it can be immediately re-flown.

që të rirrjedhi menjëherë.

Whereas with Falcon 9, we still need to do some amount of refurbishment

Me Falcon 9, na u desh të bënim rinovim

to the booster and to the fairing nose cone.

të fazës së parë dhe të konit të hundës.

But with Starship, the design goal is immediate re-flight.

Por me Starship, synimi është rifluturimi i menjëhershëm.

So you just refill propellants and go again.

I hedhim substancat shtytëse dhe shkon sërish.

And this is gigantic.

Kjo është e madhe.

Just as it would be in any other mode of transport.

Ashtu si me çdo mjet transporti.

CA: And the main design

CA: Dhe dizajni kryesor

is to basically take 100 plus people at a time,

është të transportojë më shumë se 100 njerëz njëherazi

plus a bunch of things that they need, to Mars.

dhe gjërat që u duhen drejt Marsit.

So, first of all, talk about that piece.

Së pari, na fol për këtë.

What is your latest timeline?

Cili është afati kohor?

One, for the first time, a Starship goes to Mars,

Një, për herë të parë një Starship do të shkojë në Mars,

presumably without people, but just equipment.

supozohet pa njerëz, vetëm me paisje.

Two, with people.

Dy, me njerëz.

Three, there’s sort of,

Tre,

OK, 100 people at a time, let's go.

me 100 njerëz le të them.

EM: Sure.

EM: E sigurt.

And just to put the cost thing into perspective,

Të bëjmë një përllogaritje të kostos

the expected cost of Starship,

kostoja e përafërt e Starship

putting 100 tons into orbit,

duke vendosur 100 tonë në orbitë

is significantly less than what it would have cost

është shumë më pak se kostoja

or what it did cost to put our tiny Falcon 1 rocket into orbit.

e një rakete të vogël Falcon 1 në orbitë.

Just as the cost of flying a 747 around the world

Ashtu si kostoja e të fluturuarit 747 herë rreth botës është

is less than the cost of a small airplane.

më e vogël se kostoja e një aeroplani të vogël.

You know, a small airplane that was thrown away.

E një aeroplani të vogël që është flakur.

So it's really pretty mind-boggling that the giant thing costs less,

Është vërtet paradoksale që gjërat e mëdha kushtojnë më pak,

way less than the small thing.

se të voglat

So it doesn't use exotic propellants

Nuk është se përdoren substanca shtytëse ekzotike

or things that are difficult to obtain on Mars.

apo gjërat që s’gjenden kollaj në Mars.

It uses methane as fuel,

Përdoret metani si karburant

and it's primarily oxygen, roughly 77-78 percent oxygen by weight.

dhe kryesisht oksigjen, rreth 77-78% oksigjen në peshë.

And Mars has a CO2 atmosphere and has water ice,

Dhe Marsi ka një atmosferë me CO2 dhe ujë të akullt

which is CO2 plus H2O, so you can make CH4, methane,

që është CO2 plus H2O, dhe kështu nxjerrim metan CH4,

and O2, oxygen, on Mars.

dhe O2, oksigjen, në Mars.

CA: Presumably, one of the first tasks on Mars will be to create a fuel plant

CA: Një nga punët e para që do kryhet në Mars është mbjellja e bimëve

that can create the fuel for the return trips of many Starships.

që do prodhojnë biokarburant për kthimin e shumë Starship.

EM: Yes.

EM: Po.

And actually, it's mostly going to be oxygen plants,

Më tepër, do jenë bimë oksigjeni

because it's 78 percent oxygen, 22 percent fuel.

sepse ka 78% oksigjen, 22% karburant.

But the fuel is a simple fuel that is easy to create on Mars.

Por karburanti është karburant i thjeshtë që prodhohet lehtë në Mars.

And in many other parts of the solar system.

Dhe në pjesë të tjera të sistemit diellor.

So basically ...

Kështu që …

And it's all propulsive landing, no parachutes,

Dhe zbarkimi me shtytje, pa parashutë

nothing thrown away.

asgjë s’do flaket.

It has a heat shield that’s capable of entering on Earth or Mars.

Ka një mburojë nxehtësie që mund të hyjë në Tokë dhe Mars.

We can even potentially go to Venus.

Ne mund të shkojmë në Venus.

but you don't want to go there.

por ju s’e doni këtë.

(Laughs)

(Qesh)

Venus is hell, almost literally.

Venusi është ferr, pothuajse.

But you could ...

Por ju mund …

It's a generalized method of transport to anywhere in the solar system,

Është një mënyrë e përhapur transporti në sistemin diellor

because the point at which you have propellant depo on Mars,

sepse duke pasur depo substancash shtytëse në Mars

you can then travel to the asteroid belt

ju mund të vini qark rrethit asteroid

and to the moons of Jupiter and Saturn

dhe rreth hënave të Jupiterit dhe Saturnit

and ultimately anywhere in the solar system.

dhe gjithandej në sistemin diellor.

CA: But your main focus

CA: Por fokusi juaj kryesor

and SpaceX's main focus is still Mars.

dhe i SpaceX është Marsi.

That is the mission.

Ky është misioni.

That is where most of the effort will go?

Këtu do shkojë e gjitha përpjekja?

Or are you actually imagining a much broader array of uses

Apo keni ndërmend një sërë përdorimesh

even in the coming, you know,

edhe në vitet pasuese,

the first decade or so of uses of this.

në dekadën e parë.

Where we could go, for example, to other places

Ku mund të shkojmë p.sh

in the solar system to explore,

në sistemin diellor

perhaps NASA wants to use the rocket for that reason.

ndoshta NASA do ta përdori raketën për këtë arsye.

EM: Yeah, NASA is planning to use a Starship to return to the moon,

EM: Po, NASA ka në plan të përdori një Starship për tu rikthyer në hënë,

to return people to the moon.

të rikthejë njerëzit në hënë.

And so we're very honored that NASA has chosen us to do this.

Jemi shumë të nderuar që NASA na ka zgjedhur.

But I'm saying it is a generalized --

Por po them është një zgjidhje

it’s a general solution

e përgjithshme

to getting anywhere in the greater solar system.

për të shkuar kudo në sistemin më të madh diellor.

It's not suitable for going to another star system,

S’është e përshtatshme për

udhëtim në sisteme yjësie

but it is a general solution for transport anywhere in the solar system.

të tjera, por e mjaftueshme për eksplorimin e sistemit diellor.

CA: Before it can do any of that,

CA: Para se ta realizojë këtë,

it's got to demonstrate it can get into orbit, you know, around Earth.

duhet të tregojë se mund të hyjë në orbitën rreth Tokës.

What’s your latest advice on the timeline for that?

Sa kohë parashikon të marri kjo?

EM: It's looking promising for us to have an orbital launch attempt

EM: Mendoj se mund të bëjmë një përpjekje

in a few months.

në pak muaj.

So we're actually integrating --

Ne po bashkojmë - -

will be integrating the engines into the booster

do bashkojmë motorët te faza e parë e raketës

for the first orbital flight starting in about a week or two.

për fluturimin orbital që nis për një javë a dy.

And the launch complex itself is ready to go.

Dhe lëshimi i kompleksit do realizohet.

So assuming we get regulatory approval,

Dhe duke marrë aprovimin rregullator

I think we could have an orbital launch attempt within a few months.

mendoj se do realizojmë lëshimin në orbitë në disa muaj.

CA: And a radical new technology like this

CA: Me një teknologji të re si kjo

presumably there is real risk on those early attempts.

ka vërtet rrezik në provat e para.

EM: Oh, 100 percent, yeah.

EM: Oh, 100%, po.

The joke I make all the time is that excitement is guaranteed.

Bëj shaka gjithmonë duke thënë se entuziazmi është i garantuar.

Success is not guaranteed, but excitement certainly is.

Suksesi jo, kurse entuziazmi po.

CA: But the last I saw on your timeline,

CA: Gjëja e fundit për tu bërë në listën tuaj

you've slightly put back the expected date

e keni shtyrë pak datën e përcaktuar

to put the first human on Mars till 2029, I want to say?

për të çuar njerëzit në Mars, deri më 2029?

EM: Yeah, I mean, so let's see.

EM: Po, të shohim në fakt.

I mean, we have built a production system for Starship,

Ne kemi ndërtuar një sistem prodhimi për anijen Yll,

so we're making a lot of ships and boosters.

kështu që po prodhojmë plot anije dhe përforcues.

CA: How many are you planning to make actually?

CA: Sa planifikoni të prodhoni?

EM: Well, we're currently expecting to make a booster and a ship

EM: Ne shpresojmë të prodhojmë një përforcues dhe një anije

roughly every, well, initially, roughly every couple of months,

pothuajse, si fillim, pothuajse çdo dy muaj,

and then hopefully by the end of this year, one every month.

dhe pastaj nga fundi i vitit, shpresojmë çdo muaj.

So it's giant rockets, and a lot of them.

Një raketë gjigante, dhe shumë prej tyre.

Just talking in terms of rough orders of magnitude,

Për sa i përket madhësisë së furnizimeve

in order to create a self-sustaining city on Mars,

për të krijuar një qytet që mbahet vetë në Mars,

I think you will need something on the order of a thousand ships.

mendoj se duhen mijëra anije.

And we just need a Helen of Sparta, I guess, on Mars.

Dhe na duhet një Helenë e Spartës, mendoj në Mars.

CA: This is not in most people's heads, Elon.

CA: Ky nuk është mendimi i të gjithëve, Elon.

EM: The planet that launched 1,000 ships.

EM: Planeti që lëshoi 1,000 anije.

CA: That's nice.

CA: Duket e këndshme.

But this is not in most people's heads,

Por jo të gjithë kanë këtë mendim,

this picture that you have in your mind.

atë që e imagjinon ti vetë.

There's basically a two-year window,

Ka një mundësi çdo dy vjet,

you can only really fly to Mars conveniently every two years.

ku mund të flururoni drejt Marsit çdo dy vjet lehtësisht.

You were picturing that during the 2030s,

Ju e përfytyronit të ndodhte gjatë 2030-tës,

every couple of years,

çdo dy vjet,

something like 1,000 Starships take off,

rreth 1,000 Starship do të niseshin,

each containing 100 or more people.

me 100 njerëz ose më tepër.

That picture is just completely mind-blowing to me.

Kjo më impresionon shumë.

That sense of this armada of humans going to --

Ideja e një ushtrie njerëzish që shkojne - -

EM: It'll be like "Battlestar Galactica," the fleet departs.

EM: Do jetë si nisja e «Galaktika Lufta e Yjeve». CA: Mendon se do financohet

CA: And you think that it can basically be funded by people

spending maybe a couple hundred grand on a ticket to Mars?

prej njerëzve që do shpenzojnë qindra dollarë për një biletë?

Is that price about where it has been?

A është çmimi atje siç ka qenë?

EM: Well, I think if you say like,

EM: Nëse pyet

what's required in order to get enough people and enough cargo to Mars

se çfarë na duhet për të nisur furnizim dhe njerëz mjaftueshëm në Mars

to build a self-sustaining city.

për një qytet që mbahet vetë.

And it's where you have an intersection

Këtu kemi një grup

of sets of people who want to go,

të njerëzve që duan të ikin,

because I think only a small percentage of humanity will want to go,

sepse një përqindje e vogël besoj do duan të shkojnë,

and can afford to go or get sponsorship in some manner.

dhe mund të mundësojnë udhëtimin.

That intersection of sets, I think,

Ky grup i njerëzve, mendoj

needs to be a million people or something like that.

do jetë një milion njerëz ose diçka e përafërt.

And so it’s what can a million people afford, or get sponsorship for,

Dhe çfarë mund të arrijnë një milion njerëz, apo sponsorizojnë

because I think governments will also pay for it,

mendoj dhe qeveria do i mbështesi

and people can take out loans.

ose mund të marrin kredi.

But I think at the point at which you say, OK, like,

Por kur thua Ok,

if moving to Mars costs are, for argument’s sake, $100,000,

nëse shkojmë në Mars, kostot janë le të themi $100,000,

then I think you know, almost anyone can work and save up

mendoj se gjithkush mund të punojë dhe kursejë

and eventually have $100,000 and be able to go to Mars if they want.

që të fitojë aq sa për të shkuar atje.

We want to make it available to anyone who wants to go.

Ne duam ta bëjmë çmimin të arritshëm nga të gjithë.

It's very important to emphasize that Mars, especially in the beginning,

Është e rëndësishme të kuptojmë që Marsi, sidomos në fillim

will not be luxurious.

s’do jetë luksoz.

It will be dangerous, cramped, difficult, hard work.

Do jetë një punë e rrezikshme, e parehatshme, dhe e vështirë.

It's kind of like that Shackleton ad for going to the Antarctic,

Do jetë si udhëtimi i Shackletonit në Antarktikë,

which I think is actually not real, but it sounds real and it's cool.

që s’besoj se është real por duket si i tillë dhe interesant.

It's sort of like, the sales pitch for going to Mars is,

Prezantimi i udhëtimit në Mars është

"It's dangerous, it's cramped.

«Është e rrezikshme, e parehatshme. Mbase

You might not make it back.

s’do ktheheni dot mbrapsht.

It's difficult, it's hard work."

Është një punë e vështirë.»

That's the sales pitch.

Ky është prezantimi.

CA: Right.

CA: Në rregull.

But you will make history.

Por ti do bësh histori.

EM: But it'll be glorious.

EM: Por do jetë e lavdishme.

CA: So on that kind of launch rate you're talking about over two decades,

CA: Me ritmin që ti thua pas dy dekadash,

you could get your million people to Mars, essentially.

ju mund të çoni miliona njerëz në Mars, në thelb.

Whose city is it?

I kujt është qyteti?

Is it NASA's city, is it SpaceX's city?

Është qyteti i NASA-s apo i SpaceX-it?

EM: It’s the people of Mars’ city.

EM: Janë banorët e Marsit.

The reason for this, I mean, I feel like why do this thing?

Do thuash pse po e bëj këtë gjë?

I think this is important for maximizing

Mendoj se është e rëndësishme për shtimin në maksimum

the probable lifespan of humanity or consciousness.

të jetëgjatësisë së njeriut dhe vetëdijes.

Human civilization could come to an end for external reasons,

Qytetërimi njerëzor mund të arrijë një fund për disa arsye,

like a giant meteor or super volcanoes or extreme climate change.

nga meteor gjigant, apo super vullkane apo ndryshime klimaterike ekstreme.

Or World War III, or you know, any one of a number of reasons.

Ose lufta e tretë Botërore, për shumë arsye.

But the probable life span of civilizational consciousness

Por jetëgjatësia e vetëdijes së qytetërimit

as we know it,

siç e dimë,

which we should really view as this very delicate thing,

duhet parë drejt kësaj gjëje delikate

like a small candle in a vast darkness.

si një qiri i vogël në mes të errësirës së pamatë.

That is what appears to be the case.

Kjo është çështja.

We're in this vast darkness of space,

Ne jemi mes kësaj errësire të pamatë

and there's this little candle of consciousness

dhe ky qiri i vogël i vetëdijes

that’s only really come about after 4.5 billion years,

që erdhi rreth 4,5 miliarda vite më pas,

and it could just go out.

dhe mund të fiket.

CA: I think that's powerful,

CA: Mendoj se kjo është e jashtëzakonshme dhe se do inspironi shumë njerëz.

and I think a lot of people will be inspired by that vision.

And the reason you need the million people

Dhe arsyeja pse duhen miliona njerëz

is because there has to be enough people there

është se duhen mjaftueshëm njerëz

to do everything that you need to survive.

për të bërë gjithçka duhet që të mbijetojmë.

EM: Really, like the critical threshold is if the ships from Earth stop coming

EM: Vërtet, pragu kritik është nëse anijet nga Toka ndalojnë së ardhuri

for any reason,

për çfarëdo arsye,

does the Mars City die out or not?

a vdes Qyteti i Marsit apo jo?

And so we have to --

Dhe kështu duhet - -

You know, people talk about like, the sort of, the great filters,

Njerëzit flasin për filtrat e mëdhenj

the things that perhaps, you know,

gjëra si, mbase ti i di

we talk about the Fermi paradox, and where are the aliens?

flitet për paradoksin e Fermit dhe ku janë alienët?

Well maybe there are these various great filters

Ndoshta ka filtra të larmishëm të mëdhenj

that the aliens didn’t pass,

që alienët nuk i kaluan

and so they eventually just ceased to exist.

dhe ekzistenca ndaloi.

And one of the great filters is becoming a multi-planet species.

Një nga filtrat është të bëhemi qenie shumë-planetare.

So we want to pass that filter.

Dhe këtë filtër duam të kalojmë.

And I'll be long-dead before this is, you know, a real thing,

Dhe do kalojë goxha kohë pasi të ndërroj jetë unë,

before it happens.

deri sa ta arrijmë.

But I’d like to at least see us make great progress in this direction.

Por do doja të shikoja që po bëjmë zhvillim të paktën.

CA: Given how tortured the Earth is right now,

CA: Duke parë sa është torturuar Toka,

how much we're beating each other up,

sa shumë jemi sulmuar me njëri-tjetrin,

shouldn't there be discussions going on

duhet të ketë diskutime

with everyone who is dreaming about Mars to try to say,

me të gjithë që ëndërrojnë të shkojnë në Mars,

we've got a once in a civilization's chance

dhe thonë se kemi shansin për një qytetërim

to make some new rules here?

dhe për të bërë rregulla të reja?

Should someone be trying to lead those discussions

Duhet dikush të kryesojë këto diskutime

to figure out what it means for this to be the people of Mars' City?

për të kuptuar çfarë do të thotë të jesh banor i Qytetit të Marsit?

EM: Well, I think ultimately

EM: Po, mendoj

this will be up to the people of Mars to decide

se është e drejta e këtyre banorëve

how they want to rethink society.

të vendosin për modelimin e shoqërisë.

Yeah there’s certainly risk there.

Po ka gjithashtu rrezik.

And hopefully the people of Mars will be more enlightened

Dhe shpresoj se banorët e Marsit do jenë më mendjendritur

and will not fight amongst each other too much.

dhe nuk do luftojnë mes tyre.

I mean, I have some recommendations,

Kam disa rekomandime,

which people of Mars may choose to listen to or not.

që banorët mund t’i dëgjojnë ose jo.

I would advocate for more of a direct democracy,

Unë do përkrahja një demokraci më direkte

not a representative democracy,

jo atë përfaqësuese

and laws that are short enough for people to understand.

dhe ligje të shkurtra që kuptohen.

Where it is harder to create laws than to get rid of them.

Ligjet që janë më të vështira për tu krijuar se sa për tu shmangur.

CA: Coming back a bit nearer term,

CA: Le të flasim për të, ardhmen e afërt, do doja të flisnim për mundësitë

I'd love you to just talk a bit about some of the other possibility space

that Starship seems to have created.

Starship ka krijuar.

So given --

Duke qenë se - -

Suddenly we've got this ability to move 100 tons-plus into orbit.

Papritmas kemi aftësinë të vendosim më shumë se 100 tonë në orbitë.

So we've just launched the James Webb telescope,

Kështu sa ka dalë teleskopi i James Webb,

which is an incredible thing.

që është diçka e pabesueshme.

It's unbelievable.

E pabesueshme.

EM: Exquisite piece of technology.

EM: Një paisje teknologjie e sofistikuar. CA: Paisje e sofistikuar.

CA: Exquisite piece of technology.

But people spent two years trying to figure out how to fold up this thing.

Por njerëzit për dy vite u munduan të kuptonin si përdorej kjo gjë.

It's a three-ton telescope.

Është një teleskop tre ton.

EM: We can make it a lot easier if you’ve got more volume and mass.

EM: Mund të jetë më e lehtë nëse kemi më shumë volum dhe masë.

CA: But let's ask a different question.

CA: Por le të bëjmë një pyetje tjetër.

Which is, how much more powerful a telescope could someone design

Sa teleskop i fuqishëm mund të ndërtohet duke u bazuar

based on using Starship, for example?

në Starship, p.sh.?

EM: I mean, roughly, I'd say it's probably an order of magnitude more resolution.

EM: Do thosha, që është një gradë madhësie.

If you've got 100 tons and a thousand cubic meters volume,

Nëse kemi 100 ton dhe një mijë volum metër kub

which is roughly what we have.

dhe ne e kemi.

CA: And what about other exploration through the solar system?

CA: Çfarë do thoshit për eksplorimin e sistemit diellor?

I mean, I'm you know --

Dua të them - -

EM: Europa is a big question mark.

EM: Europa është një pikëpyetje e madhe

CA: Right, so there's an ocean there.

CA: E kuptoj, ka një oqean atje.

And what you really want to do is to drop a submarine into that ocean.

Dhe ajo çfarëdo të bësh është lëshimi i një nëndetëseje në oqean.

EM: Maybe there's like, some squid civilization,

EM: Ndoshta ka një qytetërim kallamarësh atje

cephalopod civilization under the ice of Europa.

qytetërim cefalopodësh nën akullin e Europa.

That would be pretty interesting.

Do qe interesante.

CA: I mean, Elon, if you could take a submarine to Europa

CA: Dua të them, Elon, nëse lëshojmë një nëndetëse atje

and we see pictures of this thing being devoured by a squid,

dhe shohim foto të kallamarëve që e gllabërojnë

that would honestly be the happiest moment of my life.

ky do qe momenti më i lumtur në jetën time.

EM: Pretty wild, yeah.

EM: Po, do qe çmenduri.

CA: What other possibilities are out there?

CA: Çfarë mundësish të tjera ka?

Like, it feels like if you're going to create a thousand of these things,

Sikur të krijohen tërë gjërat që the dhe

they can only fly to Mars every two years.

të fluturojnë çdo dy vjet drejt Marsit

What are they doing the rest of the time?

Çfarë do bëjnë pjesën tjetër të kohës?

It feels like there's this explosion of possibility

Duket sikur ka një shpërthim mundësish

that I don't think people are really thinking about.

që njerëzit as s’ja kanë idenë.

EM: I don't know, we've certainly got a long way to go.

EM: S’e di, ka goxha rrugë për të bërë.

As you alluded to earlier, we still have to get to orbit.

Siç thatë më parë, duhet të shkojmë në orbitë

And then after we get to orbit,

Pasi të hyjmë atje,

we have to really prove out and refine full and rapid reusability.

duhet vërtet të provojmë dhe përmirësojmë ripërdorimin e plotë dhe të shpejtë.

That'll take a moment.

Kjo do marri disa kohë.

But I do think we will solve this.

Por mendoj se do e zgjidhim.

I'm highly confident we will solve this at this point.

Kam vetëbesim të lartë që do e zgjidhim.

CA: Do you ever wake up with the fear

CA: A zgjohesh me frikën

that there's going to be this Hindenburg moment for SpaceX where ...

që do ndodhi me SpaceX si ndodhi me Hidenburgun

EM: We've had many Hindenburg.

EM: Na ka ndodhur shumë herë.

Well, we've never had Hindenburg moments with people, which is very important.

Nuk ka ndodhur me njerëz, që është me rëndësi për tu thënë.

Big difference.

Ka një ndryshim të madh.

We've blown up quite a few rockets.

Na kanë shpërthyer shumë raketa.

So there's a whole compilation online that we put together

Ka një dokument në linjë që e vendosim ne

and others put together,

dhe të tjerët që tregon

it's showing rockets are hard.

se të merresh me to është e vështirë.

I mean, the sheer amount of energy going through a rocket boggles the mind.

E gjithë energjia që përshkon raketën të shokon

So, you know, getting out of Earth's gravity well is difficult.

Të dalësh nga graviteti i Tokës është e vështirë.

We have a strong gravity and a thick atmosphere.

Këtu ka gravitet të fortë

atmosferë të trashë.

And Mars, which is less than 40 percent,

Dhe Marsi, ka më pak se 40%,

it's like, 37 percent of Earth's gravity

ka rreth 37% gravitetit të Tokës

and has a thin atmosphere.

dhe atmosferë të hollë.

The ship alone can go all the way

Anija mund të shkojë vetëm rreth

from the surface of Mars to the surface of Earth.

sipërfaqes së Marsit deri në atë të Tokës.

Whereas getting to Mars requires a giant booster and orbital refilling.

Të shkosh në Mars kërkon një nxitës gjigant dhe rimbushje orbitale.

CA: So, Elon, as I think more about this incredible array of things

CA: Elon, sa më shumë mendoj për këto gjëra të pabesueshme

that you're involved with,

që je i përfshirë

I keep seeing these synergies,

duke parë këtë sinergji

to use a horrible word,

të përdorin një fjalë të tmerrshme

between them.

midis tyre.

You know, for example,

E di, p.sh.

the robots you're building from Tesla could possibly be pretty handy on Mars,

robotët që po ndërtohen te Tesla mund të jenë të dobishëm në Mars,

doing some of the dangerous work and so forth.

për të bërë punë të rrezikshme dhe më tepër.

I mean, maybe there's a scenario where your city on Mars

Ndoshta keni një skenar ku qyteti në Mars

doesn't need a million people,

nuk ka nevojë për një milion,

it needs half a million people and half a million robots.

por për gjysëm milion njerëz dhe robotë.

And that's a possibility.

Kjo është një mundësi.

Maybe The Boring Company could play a role

Ndoshta The Boring Company mund të luajë

helping create some of the subterranean dwelling spaces that you might need.

një rol për të krijuar disa hapësira banimi nëntokësore që mund të na duhen.

EM: Yeah.

EM: Po.

CA: Back on planet Earth,

CA: Ndërsa në planetin Tokë,

it seems like a partnership between Boring Company and Tesla

duket si një partneritet mes Boring Company dhe Tesla

could offer an unbelievable deal to a city

mund të ofrojë një marrëveshje për qytetin

to say, we will create for you a 3D network of tunnels

që do krijojë një rrjet tuneli 3D

populated by robo-taxis

të populluar nga robotë taksi

that will offer fast, low-cost transport to anyone.

që do ofrojnë transport të shpejtë dhe ekonomik për këdo.

You know, full self-driving may or may not be done this year.

Vetë drejtimi i plotë mund edhe të mos kryhet këtë vit. Dhe në qytete si Mumbai,

And in some cities, like, somewhere like Mumbai,

I suspect won't be done for a decade.

mendoj se s’do realizohet as për një dekadë.EM: Disa vende janë më të vështira.

EM: Some places are more challenging than others.

CA: But today, today, with what you've got,

CA: Por sot, sot me çfarë keni

you could put a 3D network of tunnels under there.

mund të krijoni një rrjet tunelesh 3D poshtë.

EM: Oh, if it’s just in a tunnel, that’s a solved problem.

EM: Oh, nëse flasim për tunel, është problem i zgjidhur.

CA: Exactly, full self-driving is a solved problem.

CA: Po, vetë drejtimi i plotë gjithashtu. Mendoj se ka një sinergji të mahnitshme.

To me, there’s amazing synergy there.

With Starship,

Me anijen Yll,

you know, Gwynne Shotwell talked about by 2028 having from city to city,

Gwynne Shotwell tha se më 2028 mund të kemi nga një qytet në të tjetër,

you know, transport on planet Earth.

transport në planetin Tokë.

EM: This is a real possibility.

EM: Ka një mundësi reale.

The fastest way to get from one place to another,

Mënyra më e shpejtë për të levizur nga një vend në tjetrin,

if it's a long distance, is a rocket.

nëse ka një distancë të gjatë, është raketa. Në fakt është RBNK.

It's basically an ICBM.

CA: But it has to land --

CA: Por duhet të zbarkojë - - Duke qenë RBNK mund të zbarkojë në det,

Because it's an ICBM, it has to land probably offshore,

because it's loud.

sepse bën zhurmë.

So why not have a tunnel that then connects to the city with Tesla?

Pse të mos kemi një tunel që lidh qytetin me Tesla-n?

And Neuralink.

Dhe Neuralink.

I mean, if you going to go to Mars

Nëse do shkosh në Mars

having a telepathic connection with loved ones back home,

të kesh një lidhje telepatike me të afërmit tuaj në shtëpi,

even if there's a time delay...

edhe nëse ka vonesë në kohë …

EM: These are not intended to be connected, by the way.

EM: Këto nuk synohen të lidhen, meqë ra fjala.

But there certainly could be some synergies, yeah.

Por do ketë disa sinergji, kuptohet.

CA: Surely there is a growing argument

CA: Sigurisht, ka një argument që vjen e forcohet se kur i bën këto gjëra bashkë

that you should actually put all these things together

into one company

në një kompani

and just have a company devoted to creating a future

dhe të kesh një kompani të orientuar drejt krijimit të së

that’s exciting,

ardhmes së bukur dhe

and let a thousand flowers bloom.

të lësh mijëra lule të lulëzojnë.

Have you been thinking about that?

E ke menduar këtë?

EM: I mean, it is tricky because Tesla is a publicly-traded company,

EM: Është me rrezik sepse Tesla është kompani me aksione publike,

and the investor base of Tesla and SpaceX

dhe baza e investimeve të Tesla dhe SpaceX

and certainly Boring Company and Neuralink are quite different.

dhe po ashtu dhe Boring Company është e ndryshme.

Boring Company and Neuralink are tiny companies.

Boring Company dhe Neuralink janë kompani të vogla.

CA: By comparison.

CA: Duke i krahasuar.

EM: Yeah, Tesla's got 110,000 people.

EM: Po, Tesla ka 110,000 punonjës.

SpaceX I think is around 12,000 people.

Te SpaceX mendoj se janë rreth 12,000 njerëz.

Boring Company and Neuralink are both under 200 people.

Boring Company dhe Neuralink janë të dyja me 200 njerëz.

So they're little, tiny companies,

Ato janë kompani të vogla,

but they will probably get bigger in the future.

por që do i zgjerojmë në të ardhmen mbase.

They will get bigger in the future.

Ato do bëhen më të mëdha në të ardhmen. Nuk është e lehtë të kombinohen këto.

It's not that easy to sort of combine these things.

CA: Traditionally, you have said that for SpaceX especially,

CA: Zakonisht, ju keni thënë se SpaceX-in veçanërisht,

you wouldn't want it public,

s’doni ta bëni publike,

because public investors wouldn't support the craziness of the idea

sepse investuesit nuk do mbështesnin idenë e çmendur

of going to Mars or whatever.

që të shkojmë në Mars apo çfarëdoqoftë. EM: Po, kthimi në qenie multi

EM: Yeah, making life multi-planetary

is outside of the normal time horizon of Wall Street analysts.

planetare është jashtë radarit për analistët e Wall Street.

(Laughs)

(Qesh)

To say the least.

Më e pakta.

CA: I think something's changed, though.

CA: Mendoj se diçka ka ndryshuar, megjithatë.

What's changed is that Tesla is now so powerful and so big

Çfarë ka ndryshuar është se Tesla është e fuqishme dhe e madhe dhe po vetëfinancohet

and throws off so much cash

that you actually could connect the dots here.

dhe mund ta bëni lidhjen vetë.

Just tell the public that x-billion dollars a year, whatever your number is,

Thjesht thojini publikut se x-miliarda dollar në vit, çfarëdo numri

will be diverted to the Mars mission.

do investohen në misionet e Marsit.

I suspect you'd have massive interest in that company.

Dyshoj se do të keni interes masiv në këtë kompani.

And it might unlock a lot more possibility for you, no?

Dhe mund të hapi shumë mundësi apo jo?

EM: I would like to give the public access to ownership of SpaceX,

EM: Do doja të ktheja SpaceX në kompani publike

but I mean the thing that like,

por e gjithë kjo,

the overhead associated with a public company is high.

shpenzimet e një kompanie publike janë të larta.

I mean, as a public company, you're just constantly sued.

Si një kompani publike, paditesh vazhdimisht.

It does occupy like, a fair bit of ...

Zë një vend, goxha …

You know, time and effort to deal with these things.

Koha dhe përpjekjet që harxhon duke u marrë me këto gjëra.

CA: But you would still only have one public company, it would be bigger,

CA: Por ju mund të zotëroni dhe vetëm një kompani publike, më të madhe,

and have more things going on.

dhe të përparoni më shumë.

But instead of being on four boards, you'd be on one.

Por përveç se të qenit në katër borde, do jeni në nji.

EM: I'm actually not even on the Neuralink or Boring Company boards.

EM: Unë nuk jam as në bordin e Neuralinkut apo të The Boring Company.

And I don't really attend the SpaceX board meetings.

Dhe nuk marr pjesë në mbledhjet e SpaceX.

We only have two a year,

Ne bëjmë dy në vit,

and I just stop by and chat for an hour.

dhe unë thjesht diskutoj për një orë.

The board overhead for a public company is much higher.

Shpenzimet e bordit në një kompani publike janë më të larta.

CA: I think some investors probably worry about how your time is being split,

CA: Mendoj se disa investues shqetësohen si e shpenzoni ju kohën,

and they might be excited by you know, that.

dhe kjo mund t’i entuziazmojë.

Anyway, I just woke up the other day

Gjithsesi, u zgjova një ditë

thinking, just, there are so many ways in which these things connect.

duke menduar se këto gjëra lidhen në shumë mënyra.

And you know, just the simplicity of that mission,

Dhe thjeshtësia e këtij misioni,

of building a future that is worth getting excited about,

e ndërtimit të një ardhmeje që ia vlen të entuziazmohesh,

might appeal to an awful lot of people.

mund të tërheqi tmerrësisht shumë njerëz.

Elon, you are reported by Forbes and everyone else as now, you know,

Elon, ju jeni shpallur nga Forbes dhe gjithkush tjetër

the world's richest person.

si njeriu më i pasur në botë.

EM: That’s not a sovereign.

EM: Ky nuk është sovranitet. CA: (Qesh)

CA: (Laughs)

EM: You know, I think it’s fair to say

EM: Është e drejtë kur thuhet

that if somebody is like, the king or de facto king of a country,

se dikush që është mbret apo mbret de facto i një vendi, ai ka

they're wealthier than I am.

një mirëqënie më të lartë se mua.

CA: But it’s just harder to measure --

CA: Por është e vështirë të matet - -

So $300 billion.

Pra 300 miliardë.

I mean, your net worth on any given day

Pasuria jote rritet ose ulet

is rising or falling by several billion dollars.

me miliarda dollarë në një ditë.

How insane is that?

Çfarë çmendurie apo jo?

EM: It's bonkers, yeah.

EM: Po, është befasuese vërtet. CA: Si e ke menaxhuar këtë fakt nga ana

CA: I mean, how do you handle that psychologically?

There aren't many people in the world who have to even think about that.

psikologjike? Jo shumë njerëz në botë kanë shansin të mendojnë për këtë.

EM: I actually don't think about that too much.

EM: Nuk mendoj shumë për këtë.

But the thing that is actually more difficult

Por gjëja më e vështirë është

and that does make sleeping difficult

që e vështirëson shumë gjumin

is that, you know,

është që

every good hour or even minute

çdo orë të mundshme ose minutë

of thinking about Tesla and SpaceX

që unë mendoj për Teslën apo SpaceX

has such a big effect on the company

ka një efekt të madh në kompani

that I really try to work as much as possible,

dhe mundohem të punoj sa më shumë

you know, to the edge of sanity, basically.

brenda kufijve të normales.

Because you know, Tesla’s getting to the point where

Sepse Tesla po shkon drejt një pike

probably will get to the point later this year,

ndoshta do arrijë këtë pikë më vonë,

where every high-quality minute of thinking

ku për aq kohë sa mendohet me mençuri për të

is a million dollars impact on Tesla.

kjo do ndikojë me miliona dollarë.

Which is insane.

Që duket çmenduri.

I mean, the basic, you know, if Tesla is doing, you know,

Dua të them me këtë se nëse Tesla po bën

sort of $2 billion a week, let’s say, in revenue,

rreth 2 miliardë në javë, të ardhura le të themi,

it’s sort of $300 million a day, seven days a week.

rreth 300 milionë dollarë në ditë, shtatë ditë të javës.

You know, it's ...

E di është …

CA: If you can change that by five percent in an hour’s brainstorm,

CA: Nëse mund ta ndryshosh këtë me 5 % duke kaluar një orë duke menduar

that's a pretty valuable hour.

kjo do qe orë kaq e vlefshme.

EM: I mean, there are many instances where a half-hour meeting,

EM: Ka shumë shembuj ku në një takim gjysëm orësh,

I was able to improve the financial outcome of the company

arrita të rrisja gjendjen ekonomike të kompanisë

by $100 million in a half-hour meeting.

me 100 milionë dollarë në kaq kohë.

CA: There are many other people out there

CA: Ka shumë njerëz

who can't stand this world of billionaires.

që s’i durojnë dot këta miliarderë.

Like, they are hugely offended by the notion

Sikur fyhen prej kësaj

that an individual can have the same wealth as, say,

një pasuri aq sa dhe

a billion or more of the world's poorest people.

një miliard apo më shumë se gjithë njerëzit më të varfër.

EM: If they examine sort of --

EM: Nëse ekzaminojnë diçka si - -

I think there's some axiomatic flaws that are leading them to that conclusion.

ka disa gabime të pakundërshtueshme që i çon në këto përfundime.

For sure, it would be very problematic if I was consuming,

Sigurisht, do qe mjaft problematike po të konsumoja

you know, billions of dollars a year in personal consumption.

miliarda dollarë për përdorim personal.

But that is not the case.

Por ky nuk është rasti.

In fact, I don't even own a home right now.

Në fakt, unë nuk zotëroj as një shtëpi.

I'm literally staying at friends' places.

Qëndroj nëpër miq.

If I travel to the Bay Area,

Nëse jam në Bay Area,

which is where most of Tesla engineering is,

ku janë pjesa më e madhe e fabrikave të Teslës, pushoj në dhomat e lira të miqve.

I basically rotate through friends' spare bedrooms.

I don't have a yacht, I really don't take vacations.

S’kam jaht, nuk bëj pushime.

It’s not as though my personal consumption is high.

Nuk është se shpenzoj shumë.

I mean, the one exception is a plane.

Përveç aeroplanit.

But if I don't use the plane, then I have less hours to work.

Por kur nuk e përdor, kam më pak kohë për të punuar.

CA: I mean, I personally think you have shown that you are mostly driven

CA: Personalisht, mendoj se ti ke treguar

by really quite a deep sense of moral purpose.

se ke vërtet një qëllim moral.

Like, your attempts to solve the climate problem

Përpjekjet e tua për të zgjidhur problemin e klimës

have been as powerful as anyone else on the planet that I'm aware of.

kanë qenë aq të fuqishme sa gjithkush që njoh.

And I actually can't understand,

Dhe nuk e kuptoj

personally, I can't understand the fact

personalisht nuk e kuptoj

that you get all this criticism from the Left about,

si të majtët të kritikojnë

"Oh, my God, he's so rich, that's disgusting."

«Oh Zot i madh, sa i pasur është, kjo të mërzit».Klima është përgjegjësi e tyre.

When climate is their issue.

Philanthropy is a topic that some people go to.

Filantropia është një çështje që diskutohet.

Philanthropy is a hard topic.

Është e vështirë ta diskutosh.

How do you think about that?

Çfarë mendon?

EM: I think if you care about the reality of goodness

EM: Nëse mendon vërtet për të mirën,

instead of the perception of it, philanthropy is extremely difficult.

përtej perceptimit të saj, kjo është çështje e komplikuar.

SpaceX, Tesla, Neuralink and The Boring Company are philanthropy.

SpaceX, Tesla, Neuralink dhe Boring Company janë filantropi.

If you say philanthropy is love of humanity,

Kur themi filantropi, kemi thënë dashuri për njerëzimin,

they are philanthropy.

kjo është.

Tesla is accelerating sustainable energy.

Tesla po mbështet energjinë e qëndrueshme.

This is a love -- philanthropy.

Kjo është dashuri - - filantropi.

SpaceX is trying to ensure the long-term survival of humanity

SpaceX po mundohet të sigurojë mbijetesën afatgjatë të njerëzve me specie

with a multiple-planet species.

të shumëfishta planetare. Kjo është dashuri për njerëzimin.

That is love of humanity.

You know, Neuralink is trying to help solve brain injuries

Neuralink po përpiqet të shërojë dëmtimet e trurit

and existential risk with AI.

dhe të rregullojë rrezikun ekzistencial me IA.

Love of humanity.

Dashuria për njerëzimin.

Boring Company is trying to solve traffic, which is hell for most people,

Boring Company po përpiqet të rregullojë trafikun, që e tmerron shumicën

and that also is love of humanity.

dhe kjo tregon gjithashtu dashuri.

CA: How upsetting is it to you

CA: Sa të mërzit

to hear this constant drumbeat of,

të dëgjosh të njëjtin avaz,

"Billionaires, my God, Elon Musk, oh, my God?"

«Miliarderët, O Zot, Elon Musk, O Zot?»

Like, do you just shrug that off

Si ja del me këtë

or does it does it actually hurt?

apo të lëndon?

EM: I mean, at this point, it's water off a duck's back.

EM: Në këtë pikë, s’më bën më përshtypje.

CA: Elon, I’d like to, as we wrap up now,

CA: Elon, do doja, meqë po e mbyllim,

just pull the camera back and just think ...

të heqim kamerën dhe mendo …

You’re a father now of seven surviving kids.

Je një baba i shtatë fëmijëve.

EM: Well, I mean, I'm trying to set a good example

EM: Në fakt, mundohem të jap një shembull, se numri i lindjeve është aq i ulët

because the birthrate on Earth is so low

that we're facing civilizational collapse

sa po përballemi me kolaps të qytetërimit

unless the birth rate returns to a sustainable level.

derisa të normalizohet numri i lindjeve.

CA: Yeah, you've talked about this a lot,

CA: Po, ju keni folur për këtë,

that depopulation is a big problem,

që shpopullizimi është një problem i madh,

and people don't understand how big a problem it is.

dhe njerëzit nuk e kuptojnë rëndësinë e saj.

EM: Population collapse is one of the biggest threats

EM: Kolapsi i popullsisë është një nga kërcënimet më të mëdha për të ardhmen.

to the future of human civilization.

And that is what is going on right now.

Dhe kjo është ajo që po ndodh tani.

CA: What drives you on a day-to-day basis to do what you do?

CA: Çfarë të nxit të veprosh në këtë mënyrë çdo ditë?

EM: I guess, like, I really want to make sure

EM: Dua të siguroj

that there is a good future for humanity

një të ardhme të ndritur për njerëzimin

and that we're on a path to understanding the nature of the universe,

të jemi në gjendje të kuptojmë universin

the meaning of life.

kuptimin e jetës.

Why are we here, how did we get here?

Pse jemi këtu, si u gjendëm në këtë vend?

And in order to understand the nature of the universe

Për të kuptuar universin

and all these fundamental questions,

dhe këto pyetje bazë,

we must expand the scope and scale of consciousness.

duhet të zgjerojmë njohuritë mbi ndërgjegjjen.

Certainly it must not diminish or go out.

Sigurisht s’duhet të zvogëlohet apo zhduket fare.Se s’do kuptonim këtë pastaj.

Or we certainly won’t understand this.

I would say I’ve been motivated by curiosity more than anything,

Do thosha që jam motivuar nga kurioziteti më shumë se gjithçka,

and just desire to think about the future

dhe dëshira për të menduar për të ardhmen

and not be sad, you know?

dhe të shmang trishtimin, e di?

CA: And are you?

CA: A je kështu?

Are you not sad?

Nuk je i mërzitur?

EM: I'm sometimes sad,

EM: Ndonjëherë jam,

but mostly I'm feeling I guess

por më shumë ndihem

relatively optimistic about the future these days.

optimist për të ardhmen tani.

There are certainly some big risks that humanity faces.

Na kanosen disa rreziqe të mëdha.

I think the population collapse is a really big deal,

Mendoj se kolapsi i popullsisë është mjaft i rrezikshëm,

that I wish more people would think about

shpresoj që njerëzitt’i kushtojnë vëmendje kësaj se numri i lindjeve

because the birth rate is far below what's needed to sustain civilization

është më i ulët se sa nevojitet për mbajtjen e numrit të popullsisë

at its current level.

në nivelin e tanishëm.

And there's obviously ...

Dhe padyshim …

We need to take action on climate sustainability,

Duhet të punojmë për qëndrueshmërinë klimatike

which is being done.

gjë e cila po arrihet.

And we need to secure the future of consciousness

Dhe të sigurojmë të ardhmen

by being a multi-planet species.

duke u bërë një specie multi-planetare.

We need to address --

Duhet të adresojmë

Essentially, it's important to take whatever actions we can think of

Vërtet është e rëndësishme që të veprojmë sido që ta mendojmë

to address the existential risks that affect the future of consciousness.

për të cekur rreziqet ekzistenciale që ndikojnë në të ardhmen e vetëdijes.

CA: There's a whole generation coming through

CA: Një brez i tërë në këto kohë

who seem really sad about the future.

ndihet i trishtuar për të ardhmen.

What would you say to them?

Çfarë do u thoshe?

EM: Well, I think if you want the future to be good, you must make it so.

EM: Nëse doni që e ardhmja të jetë e ndritur, duhet ta ndërtoni atë.

Take action to make it good.

Ndërmerrni veprime për ta bërë atë ashtu.

And it will be.

Dhe ajo do bëhet ashtu.

CA: Elon, thank you for all this time.

CA: Elon, faleminderit për kohën që kaluam bashkë. Patëm një mbyllje të bukur.

That is a beautiful place to end.

Thanks for all you're doing.

Falemnderit për çka po bën.

EM: You're welcome.

EM: Ju lutem.