Elon Musk: A future worth getting excited about | Tesla Texas Gigafactory interview | TED

Chris Anderson: Elon Musk, great to see you.

Translator: An Pham Reviewer: Ai Van Tran

Chris Anderson: Elon Musk, rất hân hạnh.

How are you?

Anh thế nào?

Elon Musk: Good. How are you?

Elon Musk: Ổn. Anh thì sao?

CA: We're here at the Texas Gigafactory the day before this thing opens.

CA: Chúng tôi đã đến Texas Gigafactory một ngày trước khi nó mở cửa.

It's been pretty crazy out there.

Ngoài đó khá là điên rồ.

Thank you so much for making time on a busy day.

Cảm ơn rất nhiều vì anh đã dành thời gian trong một ngày bận rộn.

I would love you to help us, kind of, cast our minds,

Tôi rất muốn anh giúp chúng tôi hình thành trí tưởng tượng của mình,

I don't know, 10, 20, 30 years into the future.

tôi không biết, có lẽ là đi đến 10, 20, 30 năm nữa trong tương lai.

And help us try to picture what it would take

Anh giúp chúng tôi hình dung những gì sẽ cần

to build a future that's worth getting excited about.

để tạo dựng một tương lai đáng mong đợi với.

The last time you spoke at TED,

Lần gần nhất anh chia sẻ ở TED,

you said that that was really just a big driver.

anh đã nói rằng đó thực sự chỉ là một động lực lớn.

You know, you can talk about lots of other reasons to do the work you're doing,

Anh biết đấy, anh có thể kể ra nhiều lý do khác nhau để làm công việc hiện tại,

but fundamentally, you want to think about the future

nhưng về cơ bản, anh muốn nhìn về tương lai chứ không phải nghĩ xem

and not think that it sucks.

nó tồi tệ như thế nào.

EM: Yeah, absolutely.

EM: Chắc chắn rồi.

I think in general, you know,

Theo tôi, nhìn chung thì

there's a lot of discussion of like, this problem or that problem.

có rất nhiều cuộc thảo luận về sự yêu thích, cái này hay cái kia.

And a lot of people are sad about the future

Rất nhiều người cảm thấy âu sầu về tương lai

and they're ...

và họ ...

Pessimistic.

bi quan.

And I think ...

Tôi nghĩ...

this is ...

điều này...

This is not great.

Điều này không hay.

I mean, we really want to wake up in the morning

Ý tôi là, chúng ta thực sự muốn thức dậy vào buổi sáng

and look forward to the future.

và nghĩ về tương lai.

We want to be excited about what's going to happen.

Chúng ta muốn háo hức về những gì sắp xảy ra.

And life cannot simply be about sort of,

Và cuộc sống không phải chỉ đơn giản là

solving one miserable problem after another.

giải quyết vấn đề nan giải này đến vấn đề khác.

CA: So if you look forward 30 years, you know, the year 2050

CA: Vậy nếu anh nhìn trước 30 năm, anh biết đấy, năm 2050

has been labeled by scientists

được dán nhãn bởi các nhà khoa học

as this, kind of, almost like this doomsday deadline on climate.

như thể là ngày tận thế về khí hậu.

There's a consensus of scientists, a large consensus of scientists,

Có một sự đồng tình giữa các nhà khoa học, một sự đồng thuận lớn,

who believe that if we haven't completely eliminated greenhouse gases

họ tin rằng nếu chúng ta không loại bỏ hoàn toàn khí thải nhà kính

or offset them completely by 2050,

hoặc dịch chuyển hoàn toàn chúng vào năm 2050,

effectively we're inviting climate catastrophe.

hệ quả là chúng ta đang mời gọi thảm họa khí hậu.

Do you believe there is a pathway to avoid that catastrophe?

Anh có tin rằng có một hướng đi để tránh thảm họa đó không?

And what would it look like?

Và nó sẽ trông như thế nào?

EM: Yeah, so I am not one of the doomsday people,

EM: Vâng, vì tôi không phải là một trong những người dự báo ngày tận thế, điều này

which may surprise you.

có thể làm anh ngạc nhiên đấy.

I actually think we're on a good path.

Tôi thực sự nghĩ chúng ta đang đi đúng hướng.

But at the same time,

Nhưng đồng thời,

I want to caution against complacency.

tôi muốn cảnh báo về sự tự mãn.

So, so long as we are not complacent,

Miễn là chúng ta không tự mãn,

as long as we have a high sense of urgency

miễn là chúng ta có ý thức về sự cấp bách

about moving towards a sustainable energy economy,

của việc chuyển đổi sang nền kinh tế năng lượng bền vững,

then I think things will be fine.

tôi nghĩ mọi thứ sẽ ổn.

So I can't emphasize that enough,

Vì tôi không thể nhấn mạnh điều đó đủ,

as long as we push hard and are not complacent,

miễn là chúng ta nỗ lực và không tự mãn,

the future is going to be great.

tương lai sẽ trở nên tuyệt vời.

Don't worry about it.

Đừng lo lắng về nó.

I mean, worry about it,

Ý tôi là có lo lắng,

but if you worry about it, ironically, it will be a self-unfulfilling prophecy.

nhưng nếu bạn lo lắng, trớ trêu thay, đó sẽ là một lời tiên tri chưa tự ứng nghiệm.

So, like, there are three elements to a sustainable energy future.

Có ba yếu tố để tạo nên một tương lai năng lượng bền vững.

One is of sustainable energy generation, which is primarily wind and solar.

Một là sản xuất năng lượng bền vững, chủ yếu là gió và mặt trời.

There's also hydro, geothermal,

Ngoài ra còn có thủy điện, địa nhiệt,

I'm actually pro-nuclear.

tôi thực sự ủng hộ hạt nhân.

I think nuclear is fine.

Tôi nghĩ hạt nhân vẫn ổn.

But it's going to be primarily solar and wind,

Tuy nhiên, chủ yếu sẽ là năng lượng mặt trời và gió,

as the primary generators of energy.

những nguồn phát năng lượng chủ yếu.

The second part is you need batteries to store the solar and wind energy

Phần thứ hai là bạn cần pin để dự trữ năng lượng mặt trời và năng lượng gió

because the sun doesn't shine all the time,

vì mặt trời không phải lúc nào cũng chiếu sáng,

the wind doesn't blow all the time.

gió không phải lúc nào cũng thổi.

So it's a lot of stationary battery packs.

Vì vậy, cần rất nhiều bộ pin cố định.

And then you need electric transport.

Sau đó bạn cần tải điện.

So electric cars, electric planes, boats.

Có ô tô điện, máy bay điện, thuyền điện.

And then ultimately,

Và cuối cùng,

it’s not really possible to make electric rockets,

không thực sự có thể tạo ra tên lửa điện,

but you can make the propellant used in rockets

nhưng bạn có thể chế tạo thuốc phóng được sử dụng trong tên lửa

using sustainable energy.

nhờ sử dụng năng lượng bền vững.

So ultimately, we can have a fully sustainable energy economy.

Đến cuối cùng, chúng ta có thể có một nền kinh tế năng lượng bền vững toàn diện.

And it's those three things:

Và đó là ba thứ:

solar/wind, stationary battery pack, electric vehicles.

năng lượng mặt trời/gió, pin cố định, xe điện.

So then what are the limiting factors on progress?

Vậy thì những trở ngại cho tiến trình này là gì?

The limiting factor really will be battery cell production.

Yếu tố hạn chế thực sự sẽ là việc sản xuất tế bào pin.

So that's going to really be the fundamental rate driver.

Đó thực sự sẽ là động lực cơ bản.

And then whatever the slowest element

Sau đó, bất kể yếu tố nào chậm nhất

of the whole lithium-ion battery cells supply chain,

trong toàn bộ chuỗi cung ứng tế bào pin lithium-ion,

from mining and the many steps of refining

từ khai thác và nhiều bước tinh chỉnh

to ultimately creating a battery cell

để cuối cùng tạo ra một tế bào pin

and putting it into a pack,

và đưa nó vào một khối,

that will be the limiting factor on progress towards sustainability.

đó sẽ là yếu tố hạn chế đối với tiến trình hướng tới sự bền vững.

CA: All right, so we need to talk more about batteries,

CA: Ổn thôi, chúng ta cần nói thêm về pin,

because the key thing that I want to understand,

bởi vì điều cốt yếu mà tôi muốn hiểu,

like, there seems to be a scaling issue here

dường như có một vấn đề về quy mô ở đây

that is kind of amazing and alarming.

có vẻ đáng kinh ngạc và đáng báo động.

You have said that you have calculated

Anh nói anh đã tính toán

that the amount of battery production that the world needs for sustainability

lượng pin sản xuất mà thế giới cần cho sự bền vững

is 300 terawatt hours of batteries.

là 300 terawatt giờ pin.

That's the end goal?

Mục đích cuối đó chăng?

EM: Very rough numbers,

EM: Những con số rất thô,

and I certainly would invite others to check our calculations

tôi nhất định sẽ mời người khác kiểm tra tính toán của chúng tôi

because they may arrive at different conclusions.

vì họ có thể đưa ra các kết luận khác nhau.

But in order to transition, not just current electricity production,

Nhưng để chuyển đổi, không chỉ sản xuất lượng điện hiện tại,

but also heating and transport,

mà cũng phải sưởi ấm và tải điện,

which roughly triples the amount of electricity that you need,

yêu cầu tăng gấp ba lần lượng điện cần thiết

it amounts to approximately 300 terawatt hours of installed capacity.

đòi hỏi công suất lắp đặt khoảng 300 terawatt giờ.

CA: So we need to give people a sense of how big a task that is.

CA: Vì vậy, ta cần cho mọi người biết đó là một nhiệm vụ trọng đại như thế nào.

I mean, here we are at the Gigafactory.

Ý tôi là, chúng ta đang ở Gigafactory.

You know, this is one of the biggest buildings in the world.

Anh biết đấy, đây là một trong những tòa nhà lớn nhất thế giới.

What I've read, and tell me if this is still right,

Dựa trên những gì tôi đã đọc, anh có thể cho tôi biết

is that the goal here is to eventually produce 100 gigawatt hours

điều này đúng không, mục tiêu cuối cùng ở đây tạo ra 100 gigawatt giờ

of batteries here a year eventually.

pin mỗi năm.

EM: We will probably do more than that,

EM: Có thể làm được nhiều hơn thế,

but yes, hopefully we get there within a couple of years.

nhưng hy vọng chúng tôi sẽ đạt được số đó trong vòng vài năm.

CA: Right.

CA: Hợp lý.

But I mean, that is one --

Nhưng ý tôi là, đó là một --

EM: 0.1 terrawat hours.

EM: 0.1 terrawat giờ.

CA: But that's still 1/100 of what's needed.

CA: Nhưng đó chỉ là 1/100 so với nhu cầu.

How much of the rest of that 100 is Tesla planning to take on

Tesla dự định thực hiện bao nhiêu trong số còn lại của 100 đó

let's say, between now and 2030, 2040,

trong khoảng thời gian từ nay đến năm 2030, 2040,

when we really need to see the scale up happen?

khi chúng ta thực sự cần phải mở rộng quy mô?

EM: I mean, these are just guesses.

EM: Ý tôi, đây là những phỏng đoán.

So please, people shouldn't hold me to these things.

Vì vậy, mọi người đừng níu kéo tôi vào những điều này.

It's not like this is like some --

Nó không giống thế này, nó kiểu như --

What tends to happen is I'll make some like,

Những gì có thể xảy ra là tôi đưa ra vài thứ, kiểu như, anh biết đấy,

you know, best guess

các dự đoán khả thi nhất

and then people, in five years,

và rồi mọi người, trong năm năm,

there’ll be some jerk that writes an article:

sẽ có một số người viết một bài báo:

"Elon said this would happen, and it didn't happen.

“Elon đã nói điều này sẽ xảy ra, nhưng nó đã không xảy xa.

He's a liar and a fool."

Anh ấy dối trá và là kẻ ngốc.”

It's very annoying when that happens.

Rất khó chịu khi nghe như vậy.

So these are just guesses, this is a conversation.

Vậy, đấy là những suy đoán, đây là một cuộc trò chuyện.

CA: Right.

CA: Đúng rồi.

EM: I think Tesla probably ends up doing 10 percent of that.

EM: Tôi nghĩ Tesla sẽ làm được 10% số đó.

Roughly.

Đại khái vậy.

CA: Let's say 2050

CA: Giả sử năm 2050,

we have this amazing, you know, 100 percent sustainable electric grid

chúng ta có hệ thống lưới điện bền vững này, 100% lưới điện bền vững

made up of, you know, some mixture of the sustainable energy sources

được tạo thành từ một số hỗn hợp của các nguồn năng lượng bền vững

you talked about.

mà anh đã đề cập.

That same grid probably is offering the world

Chính lưới điện đó đã cung cấp cho toàn cầu năng lượng

really low-cost energy, isn't it,

với chi phí cực kỳ thấp, phải không,

compared with now.

so với bây giờ.

And I'm curious about like,

Và tôi thấy tò mò, kiểu như,

are people entitled to get a little bit excited

mọi người có được phép cảm thấy phấn khích

about the possibilities of that world?

về viễn cảnh của thế giới đó không?

EM: People should be optimistic about the future.

EM: Mọi người nên lạc quan về tương lai.

Humanity will solve sustainable energy.

Con người sẽ tìm ra giải pháp cho năng lượng bền vững.

It will happen if we, you know, continue to push hard,

Điều đó sẽ xảy ra nếu chúng ta, anh biết đấy, tiếp tục nỗ lực cố gắng,

the future is bright and good from an energy standpoint.

tương lai sẽ tươi sáng và đầy hứa hẹn về mặt năng lượng.

And then it will be possible to also use that energy to do carbon sequestration.

Về sau cũng có thể sử dụng năng lượng đó để cô lập các-bon.

It takes a lot of energy to pull carbon out of the atmosphere

Cần rất nhiều năng lượng để kéo các-bon ra khỏi khí quyển

because in putting it in the atmosphere it releases energy.

bởi vì khi đưa nó vào khí quyển, nó sẽ giải phóng năng lượng.

So now, you know, obviously in order to pull it out,

Vì vậy, giờ thì anh biết đấy, rõ ràng để kéo nó ra,

you need to use a lot of energy.

cần sử dụng rất nhiều năng lượng.

But if you've got a lot of sustainable energy from wind and solar,

Nhưng nếu có nhiều năng lượng bền vững từ gió và mặt trời,

you can actually sequester carbon.

thực sự có thể cô lập các-bon.

So you can reverse the CO2 parts per million of the atmosphere and oceans.

Vì vậy, có thể đảo ngược phần triệu CO2 của bầu khí quyển và đại dương.

And also you can really have as much fresh water as you want.

Thì muốn bao nhiêu nước ngọt cũng có.

Earth is mostly water.

Quả đất chủ yếu là nước.

We should call Earth “Water.”

Ta nên gọi Quả đất là “Nước”.

It's 70 percent water by surface area.

Theo diện tích bề mặt thì 70% là nước.

Now most of that’s seawater,

Hầu hết đó là nước biển,

but it's like we just happen to be on the bit that's land.

nhưng giống như chúng ta chỉ tình cờ ở trên đất liền.

CA: And with energy, you can turn seawater into --

CA: Và với năng lượng, anh có thể biến nước biển thành -

EM: Yes.

EM: Đúng vậy.

CA: Irrigating water or whatever water you need.

CA: Nước tưới hoặc bất cứ loại nước nào anh cần.

EM: At very low cost.

EM: Ở chi phí rất thấp.

Things will be good.

Mọi thứ sẽ ổn.

CA: Things will be good.

CA: Mọi thứ sẽ ổn.

And also, there's other benefits to this non-fossil fuel world

Và có cái lợi khác ở nơi mà dùng nhiên liệu không hóa thạch,

where the air is cleaner --

nơi không khí trong sạch hơn -

EM: Yes, exactly.

EM: Vâng, chính xác.

Because, like, when you burn fossil fuels,

Bởi vì, khi bạn đốt nhiên liệu hóa thạch,

there's all these side reactions

có tất cả những phản ứng phụ

and toxic gases of various kinds.

và các loại khí độc hại khác nhau.

And sort of little particulates that are bad for your lungs.

Và các loại hạt nhỏ sẽ gây hại cho phổi của bạn.

Like, there's all sorts of bad things that are happening

Giống như, tất cả những điều tồi tệ đang xảy ra

that will go away.

sẽ biến mất.

And the sky will be cleaner and quieter.

Và bầu trời sẽ trong lành và yên bình hơn.

The future's going to be good.

Tương lai sẽ trở nên tốt đẹp.

CA: I want us to switch now to think a bit about artificial intelligence.

CA: Tôi muốn chúng ta tưởng tượng một chút về trí tuệ nhân tạo.

But the segue there,

Tuy nhiên, anh đã đề cập đến việc

you mentioned how annoying it is when people call you up

cảm thấy khó chịu như thế nào khi mọi người gọi tên anh

for bad predictions in the past.

vì những dự đoán sai trong quá khứ.

So I'm possibly going to be annoying now,

Vậy tôi có thể đang làm phiền anh,

but I’m curious about your timelines and how you predict

nhưng tôi đang băn khoăn về thời gian biểu của anh, cách anh dự đoán, và sao

and how come some things are so amazingly on the money and some aren't.

một số thứ lại diễn ra đúng như vậy còn số khác lại không.

So when it comes to predicting sales of Tesla vehicles, for example,

Khi nói đến ước tính doanh số bán xe Tesla, để làm ví dụ,

you've kind of been amazing,

anh rất hay đấy,

I think in 2014 when Tesla had sold that year 60,000 cars,

tôi nhớ vào năm 2014, khi Tesla bán được 60.000 chiếc xe trong năm đó,

you said, "2020, I think we will do half a million a year."

anh đã nói, “Năm 2020, tôi nghĩ chúng ta sẽ bán được nửa triệu chiếc một năm.”

EM: Yeah, we did almost exactly a half million.

EM: Chúng tôi đã bán gần đúng nửa triệu.

CA: You did almost exactly half a million.

CA: Anh đã bán gần đúng nửa triệu.

You were scoffed in 2014 because no one since Henry Ford,

Anh đã bị chế giễu vào năm 2014 bởi vì không ai kể từ Henry Ford,

with the Model T, had come close to that kind of growth rate for cars.

với Model T, đạt được tốc độ tăng trưởng cho ô tô như vậy.

You were scoffed, and you actually hit 500,000 cars

Anh đã bị chế giễu, anh thực sự đạt mốc 500.000 chiếc ô tô

and then 510,000 or whatever produced.

và 510.000 chiếc sau đó hoặc thứ gì đó khác.

But five years ago, last time you came to TED,

Nhưng cách đây 5 năm, lần gần nhất khi anh đến TED,

I asked you about full self-driving,

tôi đã hỏi anh về sự tự lái hoàn toàn,

and you said, “Yeah, this very year,

và anh nói, “Vâng, ngay trong năm nay,

I'm confident that we will have a car going from LA to New York

tôi tự tin rằng chúng ta sẽ có một chiếc ô tô đi từ LA đến New York

without any intervention."

mà cần không sự can thiệp nào.”

EM: Yeah, I don't want to blow your mind, but I'm not always right.

EM: Tôi không muốn anh thất vọng, không phải lúc nào tôi cũng đúng.

CA: (Laughs)

CA: (Cười)

What's the difference between those two?

Điều gì khác biệt giữa hai cái này?

Why has full self-driving in particular been so hard to predict?

Tại sao xe tự lái hoàn toàn thực tế lại khó đoán đến thế?

EM: I mean, the thing that really got me,

EM: Điều tôi đã thực sự gặp phải,

and I think it's going to get a lot of other people,

và tôi nghĩ nhiều người cũng giống tôi,

is that there are just so many false dawns with self-driving,

đó là mắc quá nhiều sai lầm với xe tự lái,

where you think you've got the problem,

khi bạn nghĩ bạn nắm bắt được vấn đề rồi,

have a handle on the problem,

có phương pháp xử lý cho nó,

and then it, no, turns out you just hit a ceiling.

thì thực tế là không, và bạn thật sự cảm thấy bất mãn.

Because if you were to plot the progress,

Bởi vì nếu bạn vẽ biểu đồ tiến trình, thì tiến trình sẽ giống như

the progress looks like a log curve.

một đường cong log.

So it's like a series of log curves.

Nó như thể một chuỗi đường cong log.

So most people don't know what a log curve is, I suppose.

Phần đa không hiểu đường cong log là gì, tôi nghĩ vậy.

CA: Show the shape with your hands.

CA: Dùng tay anh chỉ đi.

EM: It goes up you know, sort of a fairly straight way,

EM: Anh biết đấy, nó đi lên, một cách khá thẳng,

and then it starts tailing off

sau đó nó bắt đầu giảm dần

and you start getting diminishing returns.

và anh bắt đầu có chuyển động ngược giảm dần.

And you're like, uh oh,

Và cảm giác như, uh oh,

it was trending up and now it's sort of, curving over

nó đang có xu hướng tăng lên và bây giờ nó kiểu như, uốn cong lại

and you start getting to these, what I call local maxima,

và bắt đầu đến những chỗ này, thứ mà tôi gọi là cực đại cục bộ,

where you don't realize basically how dumb you were.

nơi về cơ bản bạn không nhận ra mình đã ngớ ngẩn thế nào.

And then it happens again.

Và diều này lặp lại.

And ultimately...

Cuối cùng thì ...

These things, you know, in retrospect, they seem obvious,

Những điều này, khi nhìn lại, chúng có vẻ rõ ràng,

but in order to solve full self-driving properly,

nhưng để giải quyết vấn đề tự lái hoàn toàn đúng cách,

you actually have to solve real-world AI.

bạn thực sự phải giải quyết AI trong thế giới thực.

Because what are the road networks designed to work with?

Vì các mạng lưới đường bộ được sử dụng để hoạt động với chức năng gì?

They're designed to work with a biological neural net, our brains,

Chúng được thiết kế để hoạt động với mạng lưới thần kinh sinh học,

and with vision, our eyes.

bộ não và thị giác, đôi mắt của chúng ta.

And so in order to make it work with computers,

Và do đó, để làm cho nó hoạt động với máy tính, về cơ bản

you basically need to solve real-world AI and vision.

bạn cần phải giải quyết AI và thị giác trong thế giới thực.

Because we need cameras

Bởi vì chúng tôi cần máy ảnh

and silicon neural nets

và lưới thần kinh silicon

in order to have self-driving work

để có thể tự lái

for a system that was designed for eyes and biological neural nets.

cho một hệ thống được thiết kế cho mắt và lưới thần kinh sinh học.

You know, I guess when you put it that way,

Tôi đoán khi ta diễn đạt theo cách đó,

it's sort of, like, quite obvious

như thể, khá rõ ràng rằng cách

that the only way to solve full self-driving

duy nhất để giải quyết việc tự lái hoàn toàn

is to solve real world AI and sophisticated vision.

là giải quyết AI và thị giác phức tạp trong thế giới thực.

CA: What do you feel about the current architecture?

CA: Anh cảm thấy gì về kiến trúc hiện tại?

Do you think you have an architecture now

Anh có nghĩ anh có một kiến trúc

where there is a chance

mà ở đó có thể

for the logarithmic curve not to tail off any anytime soon?

đường công logarit sẽ không bị cắt sớm không?

EM: Well I mean, admittedly these may be infamous last words,

EM: Ý tôi là, phải thừa nhận đây có thể là những lời tai tiếng cuối cùng,

but I actually am confident that we will solve it this year.

nhưng tôi tin chúng ta sẽ giải quyết được nó trong năm nay.

That we will exceed --

Chúng ta sẽ vượt -

The probability of an accident,

Xác suất xảy ra tai nạn,

at what point do you exceed that of the average person?

bạn nổi trội hơn so với người thường ở những điểm nào?

I think we will exceed that this year.

Chúng tôi sẽ đánh bại số đó năm nay.

CA: What are you seeing behind the scenes that gives you that confidence?

CA: Điều gì anh thấy đằng sau hậu trường mang lại cho anh sự tự tin đó?

EM: We’re almost at the point where we have a high-quality

EM: Chúng ta sắp đạt đến điểm mà chúng ta có một không gian

unified vector space.

véc-tơ hợp nhất chất lượng cao.

In the beginning, we were trying to do this with image recognition

Lúc đầu, chúng tôi đã cố gắng làm điều này với việc nhận dạng hình ảnh

on individual images.

trên các tấm hình riêng lẻ.

But if you get one image out of a video,

Nhưng nếu bạn lấy một hình từ video,

it's actually quite hard to see what's going on without ambiguity.

thì thực sự rất khó để xem điều gì đang xảy ra mà không cảm thấy bị mơ hồ.

But if you look at a video segment of a few seconds of video,

Nếu bạn nhìn vào một đoạn video dài vài giây, thì sự mơ hồ đó

that ambiguity resolves.

sẽ được giải quyết.

So the first thing we had to do is tie all eight cameras together

Vậy điều đầu tiên chúng tôi phải làm là nối cả tám máy ảnh lại với nhau

so they're synchronized,

để chúng được đồng bộ,

so that all the frames are looked at simultaneously

để tất cả các khung hình được nhìn đồng thời

and labeled simultaneously by one person,

và được gắn nhãn đồng thời bởi một người,

because we still need human labeling.

vì chúng tôi vẫn cần con người gắn nhãn.

So at least they’re not labeled at different times by different people

Ít nhất chúng không bị người khác gắn nhãn vào những thời điểm khác nhau

in different ways.

theo những cách khác.

So it's sort of a surround picture.

Nó như kiểu một bức tranh có viền bao quanh.

Then a very important part is to add the time dimension.

Sau đó, một phần rất quan trọng là thêm chiều thời gian.

So that you’re looking at surround video,

Bạn đang xem xét video có viền bao quanh và bạn đang gắn nhãn

and you're labeling surround video.

video có viền bao quanh.

And this is actually quite difficult to do from a software standpoint.

Và điều này thực sự khá khó thực hiện về mặt phần mềm.

We had to write our own labeling tools

Chúng tôi đã phải viết các công cụ ghi nhãn của riêng mình,

and then create auto labeling,

sau đó tạo nhãn tự động,

create auto labeling software to amplify the efficiency of human labelers

tạo phần mềm dán nhãn tự động để nâng cao hiệu quả của người dán nhãn vì

because it’s quite hard to label.

việc gắn nhãn khá khó khăn.

In the beginning, it was taking several hours

Ban đầu, phải mất vài giờ để gắn nhãn

to label a 10-second video clip.

cho một đoạn video dài 10 giây.

This is not scalable.

Cái này không mở rộng được.

So basically what you have to have is you have to have surround video,

Vì vậy, về cơ bản những gì bạn phải có là video với viền bao quanh,

and that surround video has to be primarily automatically labeled

và video với viền bao quanh đó chủ yếu phải được gắn nhãn tự động

with humans just being editors

con người chỉ là người chỉnh sửa

and making slight corrections to the labeling of the video

và thực hiện các chỉnh sửa nhỏ đối với nhãn của video

and then feeding back those corrections into the future auto labeler,

và sau đó đưa các chỉnh sửa đó vào trình gắn nhãn tự động trong tương lai

so you get this flywheel eventually

vậy cuối cùng với cái đà này

where the auto labeler is able to take in vast amounts of video

trình gắn nhãn tự động có thể thu nhận lượng lớn video

and with high accuracy,

và với độ chính xác cao,

automatically label the video for cars, lane lines, drive space.

tự động gắn nhãn video cho ô tô, làn đường và không gian lái xe.

CA: What you’re saying is ...

CA: Những gì anh đang nói là ...

the result of this is that you're effectively giving the car a 3D model

kết quả của điều này là anh đang cung cấp một cách hiệu quả cho ô tô một mô hình 3D

of the actual objects that are all around it.

thể hiện các thực thể xung quanh nó.

It knows what they are,

Chiếc ô tô biết chúng là gì,

and it knows how fast they are moving.

và nó biết chúng đang di chuyển nhanh thế nào.

And the remaining task is to predict

Và nhiệm vụ còn lại là dự đoán

what the quirky behaviors are that, you know,

những hành vi kỳ quặc, ví dụ như anh biết đấy,

that when a pedestrian is walking down the road with a smaller pedestrian,

khi một người đi bộ đang đi trên đường với một người đi bộ thấp bé hơn,

that maybe that smaller pedestrian might do something unpredictable

có thể người thấp bé hơn làm điều gì đó không thể đoán trước được

or things like that.

hoặc đại loại thế.

You have to build into it before you can really call it safe.

Phải tích hợp sẵn nó trước khi xem nó là an toàn.

EM: You basically need to have memory across time and space.

EM: Về cơ bản, bạn cần có bộ nhớ xuyên thời gian và không gian.

So what I mean by that is ...

Vì vậy, ý tôi muốn nói là ...

Memory can’t be infinite,

Bộ nhớ không thể là vô hạn,

because it's using up a lot of the computer's RAM basically.

bởi vì về cơ bản nó đang sử dụng rất nhiều RAM của máy tính.

So you have to say how much are you going to try to remember?

Vậy bạn phải cố gắng ghi nhớ nhiều đến mức nào?

It's very common for things to be occluded.

Chuyện mọi thứ bị che khuất rất phổ biến.

So if you talk about say, a pedestrian walking past a truck

Chẳng hạn, nếu bạn nói về một người đi bộ đi ngang qua một chiếc xe

where you saw the pedestrian start on one side of the truck,

và bạn thấy người đi bộ xuất hiện ở một bên của xe tải,

then they're occluded by the truck.

họ bị xe tải che khuất.

You would know intuitively,

Bạn sẽ biết bằng trực giác,

OK, that pedestrian is going to pop out the other side, most likely.

OK, người đi bộ đó rất có thể sẽ xuất hiện từ phía đối diện.

CA: A computer doesn't know it.

CA: Máy tính thì không biết đâu.

EM: You need to slow down.

EM: Cần giảm tốc độ.

CA: A skeptic is going to say that every year for the last five years,

CA: Một người hoài nghi sẽ nói rằng hàng năm trong vòng 5 năm qua,

you've kind of said, well,

anh đã nói như thế này,

no this is the year,

không phải là năm nay,

we're confident that it will be there in a year or two or, you know,

chúng tôi tin rằng nó sẽ đến sau một hoặc hai năm hoặc, anh biết đấy,

like it's always been about that far away.

kiểu như nó luôn ở rất xa vậy.

But we've got a new architecture now,

Nhưng bây giờ chúng ta đã có một kiến trúc mới,

you're seeing enough improvement behind the scenes

anh thấy đủ những cải tiến đằng sau hậu trường

to make you not certain, but pretty confident,

để khiến anh không chắc chắn, nhưng khá tự tin rằng,

that, by the end of this year,

vào cuối năm nay, hầu hết mọi thứ,

what in most, not in every city, and every circumstance

không phải ở mọi thành phố và mọi hoàn cảnh

but in many cities and circumstances,

nhưng trong nhiều thành phố và hoàn cảnh,

basically the car will be able to drive without interventions

về cơ bản chiếc xe sẽ có thể lái mà không cần can thiệp,

safer than a human.

an toàn hơn con người.

EM: Yes.

EM: Đúng vậy.

I mean, the car currently drives me around Austin

Ý tôi là, chiếc xe hiện đang chở tôi quanh Austin

most of the time with no interventions.

hầu như không cần sự can thiệp của tôi.

So it's not like ...

Vì vậy nó không giống như ...

And we have over 100,000 people

Và chúng tôi có hơn 100.000 người

in our full self-driving beta program.

trong chương trình beta tự lái hoàn toàn của mình.

So you can look at the videos that they post online.

Anh có thể xem những đoạn video họ đã đăng trực tuyến.

CA: I do.

CA: Tôi đã xem.

And some of them are great, and some of them are a little terrifying.

Và một số trong đó rất tuyêt, một số thì lại hơi đáng sợ.

I mean, occasionally the car seems to veer off

Đôi khi chiếc xe trông như đi chệch hướng

and scare the hell out of people.

và khiến mọi người sợ hãi.

EM: It’s still a beta.

EM: Nó vẫn là một bản beta.

CA: But you’re behind the scenes, looking at the data,

CA: Nhưng anh ở phía sau hậu trường, nhìn vào dữ liệu,

you're seeing enough improvement

anh thấy đủ sự cải thiện

to believe that a this-year timeline is real.

để tin rằng mốc thời gian trong năm nay là sự thật.

EM: Yes, that's what it seems like.

EM: Vâng, nó kiểu như vậy.

I mean, we could be here talking again in a year,

Ý tôi là, chúng ta có thể ở đây trò chuyện lại lần nữa sau một năm,

like, well, another year went by, and it didn’t happen.

như thể, một năm nữa trôi qua, và điều đó đã không xảy ra.

But I think this is the year.

Nhưng tôi nghĩ năm nay đã đến lúc.

CA: And so in general, when people talk about Elon time,

CA: Và nói chung, khi mọi người nói về thời điểm của Elon,

I mean it sounds like you can't just have a general rule

ý tôi là có vẻ như anh không thể chỉ có một quy tắc chung rằng

that if you predict that something will be done in six months,

nếu anh dự đoán cái gì đó sẽ được thực hiện trong sáu tháng,

actually what we should imagine is it’s going to be a year

thì những gì chúng ta nên tưởng tượng sẽ là một năm

or it’s like two-x or three-x, it depends on the type of prediction.

hoặc giống như hai x hoặc ba x, phụ thuộc vào loại dự đoán.

Some things, I guess, things involving software, AI, whatever,

Tôi đoán rằng một số thứ liên quan đến phần mềm, AI, những thứ tương tự,

are fundamentally harder to predict than others.

về cơ bản khó dự đoán hơn những thứ khác.

Is there an element

Có yếu tố nào

that you actually deliberately make aggressive prediction timelines

mà anh chủ đích thiết lập thời gian biểu dự đoán một cách vồ vập

to drive people to be ambitious?

để khiến mọi người trở nên tham vọng?

Without that, nothing gets done?

Thiếu nó, không làm được gì chăng?

EM: Well, I generally believe, in terms of internal timelines,

EM: Tôi tin rằng, về thời gian biểu nội bộ,

that we want to set the most aggressive timeline that we can.

chúng tôi muốn thiết lập dòng thời gian vồ vập nhất mà chúng tôi có thể.

Because there’s sort of like a law of gaseous expansion where,

Bởi vì có một loại giống như quy luật khí giãn nở,

for schedules, where whatever time you set,

đối với lịch biểu, ở bất kỳ thời gian nào bạn lập,

it's not going to be less than that.

nó sẽ không ít hơn thế.

It's very rare that it'll be less than that.

Rất hiếm khi nó sẽ ít hơn thế.

But as far as our predictions are concerned,

Nhưng theo như dự đoán của chúng tôi,

what tends to happen in the media

điều hay xảy ra trên truyền thông

is that they will report all the wrong ones

là họ sẽ báo cáo tất cả những cái sai

and ignore all the right ones.

và bỏ qua những cái đúng.

Or, you know, when writing an article about me --

Hoặc, anh biết đấy, khi viết một bài báo về tôi --

I've had a long career in multiple industries.

tôi có một thời gian dài làm việc đa ngành.

If you list my sins, I sound like the worst person on Earth.

Nếu liệt kê lỗi của tôi, tôi sẽ như người tệ nhất trái đất.

But if you put those against the things I've done right,

Nhưng khi so sánh những điều đó với những điều tôi đã làm đúng,

it makes much more sense, you know?

nó có ý nghĩa hơn rất nhiều, nhỉ?

So essentially like, the longer you do anything,

Vì vậy, về cơ bản, bạn làm bất cứ điều gì càng lâu,

the more mistakes that you will make cumulatively.

bạn sẽ càng mắc nhiều sai lầm.

Which, if you sum up those mistakes,

Nếu tổng hợp những sai lầm đó,

will sound like I'm the worst predictor ever.

có vẻ như tôi là người dự đoán tồi tệ nhất từ trước đến nay.

But for example, for Tesla vehicle growth,

Nhưng ví dụ, đối với tăng trưởng xe Tesla,

I said I think we’d do 50 percent, and we’ve done 80 percent.

tôi đã nói rằng tôi nghĩ chúng tôi sẽ làm được 50% và chúng tôi đã làm được 80%.

CA: Yes.

CA: Vâng.

EM: But they don't mention that one.

EM: Nhưng họ không đề cập đến nó.

So, I mean, I'm not sure what my exact track record is on predictions.

Ý tôi là, tôi không chắc thành tích chính xác của mình về các dự đoán là gì.

They're more optimistic than pessimistic, but they're not all optimistic.

Chúng lạc quan hơn là bi quan, nhưng không phải tất cả đều lạc quan.

Some of them are exceeded probably more or later,

Một số trong số chúng rất có thể bị vượt quá sớm hay muộn,

but they do come true.

nhưng chúng đã trở thành sự thật.

It's very rare that they do not come true.

Rất hiếm khi chúng không thành hiện thực.

It's sort of like, you know,

Nó như thể, anh biết đấy,

if there's some radical technology prediction,

đại loại là nếu có một dự đoán công nghệ cấp tiến nào đó,

the point is not that it was a few years late,

thì vấn đề không phải là nó đã muộn vài năm,

but that it happened at all.

mà là nó đã xảy ra.

That's the more important part.

Đó là phần quan trọng hơn.

CA: So it feels like at some point in the last year,

CA: Vì vậy, có cảm giác như vào một thời điểm nào đó trong năm ngoái,

seeing the progress on understanding,

khi chứng kiến sự tiến bộ về hiểu biết,

the Tesla AI understanding the world around it,

AI của Tesla hiểu được thế giới xung quanh nó,

led to a kind of, an aha moment at Tesla.

điều này dẫn đến một thời khắc tuyệt vời ở Tesla.

Because you really surprised people recently when you said

Bởi vì gần đây anh đã làm mọi người ngạc nhiên khi nói rằng

probably the most important product development

có lẽ sản phẩm quan trọng nhất

going on at Tesla this year is this robot, Optimus.

đang diễn ra tại Tesla trong năm nay chính là người máy này, Optimus.

EM: Yes.

EM: Đúng vậy.

CA: Many companies out there have tried to put out these robots,

CA: Nhiều công ty đã cố gắng phát hành những con rô bốt này và họ đã

they've been working on them for years.

nghiên cứu chúng trong nhiều năm.

And so far no one has really cracked it.

Và cho đến nay vẫn chưa ai thật sự làm được.

There's no mass adoption robot in people's homes.

Không có thứ gọi là rô-bốt được áp dụng hàng loạt trong nhà của mọi người.

There are some in manufacturing, but I would say,

Có một số trong lĩnh vực sản xuất, nhưng tôi phải nói rằng,

no one's kind of, really cracked it.

chưa ai thực sự làm được điều này.

Is it something that happened

Có phải điều gì đó đã xảy ra

in the development of full self-driving that gave you the confidence to say,

trong quá trình phát triển sự tự lái hoàn toàn đã giúp anh tự tin để nói,

"You know what, we could do something special here."

“Các bạn, chúng tôi có thể tạo nên điều đặc biệt.”

EM: Yeah, exactly.

EM: Vâng, chính xác đấy.

So, you know, it took me a while to sort of realize

Anh biết đấy, tôi đã mất một thời gian để nhận ra

that in order to solve self-driving,

để giải quyết vấn đề tự lái,

you really needed to solve real-world AI.

cần giải quyết AI trong thế giới thực.

And at the point of which you solve real-world AI for a car,

Tại thời điểm bạn giải quyết AI thế giới thực cho chiếc ô tô,

which is really a robot on four wheels,

cơ bản là một rô-bốt có bốn bánh,

you can then generalize that to a robot on legs as well.

sau đó bạn cũng có thể tổng quát hóa nó cho một rô-bốt đi bằng các chân.

The two hard parts I think --

Tôi nghĩ hai phần khó --

like obviously companies like Boston Dynamics

rõ ràng là các công ty như Boston Dynamics

have shown that it's possible to make quite compelling,

đã chỉ ra rằng có thể tạo ra những con rô-bốt khá cưỡng bách,

sometimes alarming robots.

đôi khi đáng báo động.

CA: Right.

CA: Đúng rồi.

EM: You know, so from a sensors and actuators standpoint,

EM: Anh biết đấy, từ khía cạnh cảm biến và thiết bị truyền động,

it's certainly been demonstrated by many

nhiều người đã chứng minh rằng việc chế tạo một rô-bốt

that it's possible to make a humanoid robot.

hình người là hoàn toàn khả thi.

The things that are currently missing are enough intelligence

Những thứ hiện đang thiếu là trí thông minh đủ

for the robot to navigate the real world and do useful things

để robot điều hướng trong thế giới thực và làm những việc hữu ích

without being explicitly instructed.

mà không cần được hướng dẫn rõ ràng.

So the missing things are basically real-world intelligence

Vì vậy, những thứ còn thiếu về cơ bản là trí thông minh trong thế giới thực

and scaling up manufacturing.

và việc mở rộng quy mô sản xuất.

Those are two things that Tesla is very good at.

Đó là hai điều mà Tesla làm rất tốt.

And so then we basically just need to design the specialized actuators

Về cơ bản chúng ta chỉ cần thiết kế các bộ truyền động và cảm biến

and sensors that are needed for humanoid robot.

chuyên biệt cần thiết cho rô bốt hình người.

People have no idea, this is going to be bigger than the car.

Mọi người không nghĩ rằng cái này sẽ lớn hơn một chiếc ô tô.

CA: So let's dig into exactly that.

CA: Vậy ta hãy tìm hiểu chính xác về nó.

I mean, in one way, it's actually an easier problem than full self-driving

Theo tôi nó là một thử thách đơn giản hơn so với việc tự lái hoàn toàn

because instead of an object going along at 60 miles an hour,

bởi vì, thay vì một vật thể di chuyển với tốc độ 60 dặm một giờ,

which if it gets it wrong, someone will die.

mà nếu phạm sai lầm, ai đó sẽ chết.

This is an object that's engineered to only go at what,

Đây là một vật thể được thiết kế để chỉ đi với tốc độ

three or four or five miles an hour.

ba hoặc bốn hoặc năm dặm một giờ.

And so a mistake, there aren't lives at stake.

Và do đó nếu có một sai sót, không có sinh mạng nào bị đe dọa.

There might be embarrassment at stake.

Có thể có sự bối rối đang bị đe dọa.

EM: So long as the AI doesn't take it over and murder us in our sleep or something.

EM: Miễn là AI không tiếp quản và giết ta trong giấc ngủ hay đại loại vậy.

CA: Right.

CA: Đúng thế.

(Laughter)

(Cười)

So talk about --

Vậy hãy nói về --

I think the first applications you've mentioned

Tôi nghĩ những ứng dụng đầu tiên anh đề cập

are probably going to be manufacturing,

có thể sẽ được sản xuất, nhưng cuối cùng

but eventually the vision is to have these available for people at home.

mục tiêu là có sẵn những thứ này để sử dụng tại nhà.

If you had a robot that really understood the 3D architecture of your house

Nếu có một rô bốt thực sự hiểu kiến trúc 3D của ngôi nhà của bạn

and knew where every object in that house was

và biết mọi vật thể trong ngôi nhà đó ở đâu

or was supposed to be,

hoặc được cho là ở đâu

and could recognize all those objects,

và có thể nhận ra tất cả những vật thể đó,

I mean, that’s kind of amazing, isn’t it?

ý tôi là, điều đó thật tuyệt, phải không?

Like the kind of thing that you could ask a robot to do

Một số việc anh có thể yêu cầu rô bốt làm

would be what?

là gì?

Like, tidy up?

Dọn dẹp chẳng hạn?

EM: Yeah, absolutely.

EM: Chắc chắn rồi.

Make dinner, I guess, mow the lawn.

Làm bữa tối, chắc thế, cắt cỏ nữa.

CA: Take a cup of tea to grandma and show her family pictures.

CA: Đưa một tách trà cho người bà và cho bà xem những hình ảnh về gia đình.

EM: Exactly. Take care of my grandmother and make sure --

EM: Chính xác. Chăm sóc bà tôi và đảm bảo --

CA: It could obviously recognize everyone in the home.

CA: Rõ ràng là nó có thể nhận ra mọi người trong nhà.

It could play catch with your kids.

Nó có thể chơi đuổi bắt với con bạn.

EM: Yes. I mean, obviously, we need to be careful

EM: Vâng, rõ ràng, chúng ta cần phải cẩn thận

this doesn't become a dystopian situation.

để điều này không trở thành một tình huống khó hiểu.

I think one of the things that's going to be important

Tôi nghĩ một trong những điều quan trọng

is to have a localized ROM chip on the robot

là phải có chip ROM được cục bộ hóa trên rô bốt

that cannot be updated over the air.

mà không thể cập nhật qua mạng.

Where if you, for example, were to say, “Stop, stop, stop,”

Ví dụ, nếu bạn nói, “Dừng lại, dừng lại, dừng lại”,

if anyone said that,

nếu ai đó nói như vậy,

then the robot would stop, you know, type of thing.

thì rô-bốt sẽ dừng lại, đại loại là vậy.

And that's not updatable remotely.

Và điều đó không thể cập nhật từ xa.

I think it's going to be important to have safety features like that.

Tôi nghĩ điều quan trọng là phải có các tính năng an toàn như vậy.

CA: Yeah, that sounds wise.

CA: Nghe có vẻ khôn ngoan.

EM: And I do think there should be a regulatory agency for AI.

EM: Và tôi nghĩ rằng nên có một cơ quan quản lý về AI.

I've said that for many years.

Tôi đã nói thế nhiều năm qua.

I don't love being regulated,

Tôi không thích bị quản lý,

but I think this is an important thing for public safety.

nhưng điều này cần thiết cho sự an toàn của cộng đồng.

CA: Let's come back to that.

CA: Hãy quay lại vấn đề đó.

But I don't think many people have really sort of taken seriously

Nhưng tôi không nghĩ nhiều người đã thực sự coi trọng khái niệm

the notion of, you know, a robot at home.

có một rô-bốt ở nhà.

I mean, at the start of the computing revolution,

Ý tôi là, khi bắt đầu cuộc cách mạng điện toán,

Bill Gates said there's going to be a computer in every home.

Bill Gates đã nói chiếc máy tính sẽ có trong mọi gia đình.

And people at the time said, yeah, whatever, who would even want that.

Và mọi người thời điểm đó nói, ừ thì, dù thế nào, ai muốn điều đó chứ.

Do you think there will be basically like in, say, 2050 or whatever,

Anh có nghĩ về cơ bản sẽ có những thứ giống như năm 2050 hay không,

like a robot in most homes, is what there will be,

kiểu như một con rô-bốt có mặt trong hầu hết các ngôi nhà, thế đó,

and people will love them and count on them?

mọi người sẽ yêu thích và tin tưởng chúng chứ?

You’ll have your own butler basically.

Bạn sẽ có quản gia của riêng mình.

EM: Yeah, you'll have your sort of buddy robot probably, yeah.

EM: Vâng, chắc là anh sẽ có một người bạn rô-bốt của riêng mình.

CA: I mean, how much of a buddy?

CA: Một anh bạn vậy có giá nhiêu?

How many applications have you thought,

Anh đã nghĩ bao nhiêu ứng dụng rồi, anh biết đấy,

you know, can you have a romantic partner, a sex partner?

có thể có một người bạn lãng mạn, một người bạn tình không?

EM: It's probably inevitable.

EM: Đó có lẽ là điều không thể tránh khỏi.

I mean, I did promise the internet that I’d make catgirls.

Ý tôi là, tôi đã hứa trên mạng tôi sẽ làm những cô mèo máy.

We could make a robot catgirl.

Chúng tôi có thể tạo ra một cô mèo máy.

CA: Be careful what you promise the internet.

CA: Cẩn thận với những gì anh hứa trên mạng.

(Laughter)

(Cười)

EM: So, yeah, I guess it'll be whatever people want really, you know.

EM: Vâng, tôi đoán nó sẽ là bất cứ điều gì mọi người thực sự muốn, anh biết rồi đấy.

CA: What sort of timeline should we be thinking about

CA: Chúng ta nên nghĩ đến loại thời gian nào

of the first models that are actually made and sold?

khi đề cập đến những mẫu đầu tiên thực sự đươc sản xuất và bán đi?

EM: Well, you know, the first units that we intend to make

EM: Anh biết đấy, những đơn vị đầu tiên mà chúng tôi dự định làm

are for jobs that are dangerous, boring, repetitive,

là dành cho những công việc nguy hiểm, nhàm chán, lặp đi lặp lại và những thứ

and things that people don't want to do.

mà mọi người không muốn làm.

And, you know, I think we’ll have like an interesting prototype

Tôi nghĩ ta sẽ có một nguyên mẫu đáng chú ý vào một thời điểm

sometime this year.

trong năm nay.

We might have something useful next year,

Chúng tôi có thể có một cái gì đó hữu ích trong năm tới,

but I think quite likely within at least two years.

nhưng tôi nghĩ rất có thể trong vòng ít nhất hai năm.

And then we'll see rapid growth year over year

Ta sẽ chứng kiến sự gia tăng nhanh hàng năm

of the usefulness of the humanoid robots

về tính hữu dụng của rô-bốt hình người

and decrease in cost and scaling up production.

cũng như việc giảm chi phí và mở rộng quy mô sản xuất.

CA: Initially just selling to businesses,

CA: Ban đầu chỉ là bán cho doanh nghiệp,

or when do you picture you'll start selling them

hay khi nào anh hình dung rằng anh sẽ bắt đầu bán chúng

where you can buy your parents one for Christmas or something?

ở nơi mà ta có thể mua cho cha mẹ mình một thứ nhân dịp Giáng sinh hay không?

EM: I'd say in less than ten years.

EM: Tôi nghĩ chưa đến mười năm nữa.

CA: Help me on the economics of this.

CA: Giúp tôi về tính kinh tế của việc này.

So what do you picture the cost of one of these being?

Anh hình dung chi phí của một trong những bản thể này là bao nhiêu?

EM: Well, I think the cost is actually not going to be crazy high.

EM: Chà, tôi nghĩ chi phí thực sự sẽ không cao đến mức điên rồ.

Like less than a car.

Cỡ ít hơn một chiếc ô tô.

Initially, things will be expensive because it'll be a new technology

Ban đầu, mọi thứ sẽ đắt vì nó là một công nghệ mới với số lượng

at low production volume.

sản xuất thấp.

The complexity and cost of a car is greater than that of a humanoid robot.

Độ phức tạp và chi phí của chiếc ô tô lớn hơn so với rô-bốt hình người.

So I would expect that it's going to be less than a car,

Vì vậy, tôi nghĩ giá của nó sẽ rẻ hơn chiếc ô tô, hoặc ít nhất là tương đương

or at least equivalent to a cheap car.

với một chiếc ô tô giá rẻ.

CA: So even if it starts at 50k, within a few years,

CA: Ngay cả khi giá bắt đầu ở mức 50k, vài năm sau,

it’s down to 20k or lower or whatever.

nó sẽ giảm xuống 20k hoặc thấp hơn nữa.

And maybe for home they'll get much cheaper still.

Và có thể với các gia đình, chúng sẽ rẻ hơn nhiều.

But think about the economics of this.

Nhưng hãy nghĩ về tính kinh tế.

If you can replace a $30,000,

Nếu có thể thay thế một công nhân 30.000,

$40,000-a-year worker,

40.000 đô la một năm,

which you have to pay every year,

con số phải trả hàng năm,

with a one-time payment of $25,000

với khoản thanh toán một lần là 25.000 đô la

for a robot that can work longer hours,

cho một rô bốt có thể làm việc nhiều giờ hơn,

a pretty rapid replacement of certain types of jobs.

đó là một sự thay thế khá nhanh chóng cho với một số loại công việc nhất định.

How worried should the world be about that?

Thế giới nên lo lắng như thế nào về điều đó?

EM: I wouldn't worry about the sort of, putting people out of a job thing.

EM: Tôi sẽ không lo lắng về khả năng các cá nhân bị mất việc làm.

I think we're actually going to have, and already do have,

Tôi nghĩ rằng chúng ta thực sự sẽ có, và đã có,

a massive shortage of labor.

sự thiếu hụt lao động lớn.

So I think we will have ...

Vì vậy, tôi nghĩ chúng ta sẽ có ...

Not people out of work,

Không ai phải mất việc,

but actually still a shortage labor even in the future.

mà thật ra vẫn có tình trạng thiếu lao động trong tương lai.

But this really will be a world of abundance.

Nhưng đây thực sự sẽ là một thế giới phong phú.

Any goods and services will be available to anyone who wants them.

Mọi hàng hóa và dịch vụ sẽ có sẵn cho bất kỳ ai muốn sở hữu chúng.

It'll be so cheap to have goods and services, it will be ridiculous.

Sẽ rất rẻ khi mua các sản phẩm và dịch vụ, điều đó thật nực cười.

CA: I'm presuming it should be possible to imagine a bunch of goods and services

CA: Tôi cho rằng có thể hình dung ra một loạt hàng hóa và dịch vụ

that can't profitably be made now but could be made in that world,

không thể sinh lời ngay bây giờ nhưng có thể được tạo ra trong thế giới đó,

courtesy of legions of robots.

nhờ sự hỗ trợ của các binh đoàn rô-bốt.

EM: Yeah.

EM: Đúng vậy.

It will be a world of abundance.

Đó sẽ là một thế giới đa dạng.

The only scarcity that will exist in the future

Sự khan hiếm duy nhất sẽ tồn tại trong tương lai

is that which we decide to create ourselves as humans.

là thứ mà chúng ta đã chọn để tạo ra với tư cách là con người.

CA: OK.

CA: OK.

So AI is allowing us to imagine a differently powered economy

AI cho phép chúng ta hình dung ra một nền kinh tế được cung cấp năng lượng khác

that will create this abundance.

sẽ tạo ra sự phong phú này.

What are you most worried about going wrong?

Anh lo lắng điều gì nhất khi đi nhầm đường?

EM: Well, like I said, AI and robotics will bring out

EM: Như tôi đã nói, AI và người máy sẽ tạo ra

what might be termed the age of abundance.

thứ có thể được gọi là kỷ nguyên phong phú.

Other people have used this word,

Những người khác đã sử dụng từ này,

and that this is my prediction:

và đây là dự đoán của tôi:

it will be an age of abundance for everyone.

đó sẽ là một kỷ nguyên phong phú cho tất cả mọi người.

But I guess there’s ...

Nhưng tôi đoán là có ...

The dangers would be the artificial general intelligence

Những mối nguy hiểm nói chung sẽ là trí thông minh nhân tạo

or digital superintelligence decouples from a collective human will

hoặc siêu trí tuệ kỹ thuật số tách rời khỏi ý chí chung của con người

and goes in the direction that for some reason we don't like.

và đi theo hướng mà vì một lý do nào đó chúng ta không thấy thích.

Whatever direction it might go.

Dù nó có thể đi theo hướng nào.

You know, that’s sort of the idea behind Neuralink,

Đó là mục tiêu đằng sau Neuralink,

is to try to more tightly couple collective human world

nhằm cố gắng thắt chặt mối liên kết giữa thế giới tập thể người

to digital superintelligence.

với siêu trí tuệ kỹ thuật số.

And also along the way solve a lot of brain injuries and spinal injuries

Và cũng trên con đường đó, giải quyết chấn thương não, chấn thương cột sống

and that kind of thing.

và những thứ tương tự.

So even if it doesn't succeed in the greater goal,

Ngay cả khi nó không đạt được mục tiêu lớn hơn,

I think it will succeed in the goal of alleviating brain and spine damage.

tôi tin rằng nó sẽ đạt được mục tiêu giảm tổn thương não và cột sống.

CA: So the spirit there is that if we're going to make these AIs

CA: Vì vậy, tinh thần ở đây là nếu chúng ta tạo ra những AI

that are so vastly intelligent, we ought to be wired directly to them

cực kỳ thông minh này, chúng ta phải được kết nối trực tiếp với chúng

so that we ourselves can have those superpowers more directly.

để bản thân chúng ta có thể có những siêu năng lực đó một cách trực tiếp hơn.

But that doesn't seem to avoid the risk that those superpowers might ...

Nhưng điều đó dường như không tránh khỏi nguy cơ những siêu năng lực đó có thể ...

turn ugly in unintended ways.

trở nên xấu xí theo những cách ngoài ý muốn.

EM: I think it's a risk, I agree.

EM: Tôi đồng ý đó là rủi ro.

I'm not saying that I have some certain answer to that risk.

Tôi không nói rằng tôi có một số giải đáp chắc chắn cho rủi ro đó.

I’m just saying like

Tôi chỉ muốn nói rằng

maybe one of the things that would be good

có lẽ một trong những điều cần

for ensuring that the future is one that we want

để đảm bảo rằng tương lai là nơi mà chúng ta mong muốn

is to more tightly couple

là gắn bó chặt chẽ hơn

the collective human world to digital intelligence.

thế giới chung của con người với trí thông minh kỹ thuật số.

The issue that we face here is that we are already a cyborg,

Vấn đề mà chúng ta phải đối mặt ở đây là chúng ta đã là nửa người nửa máy,

if you think about it.

nếu thật sự nghĩ như vậy.

The computers are an extension of ourselves.

Máy tính là một phần mở rộng của chính chúng ta.

And when we die, we have, like, a digital ghost.

Và khi chúng ta chết, chúng ta giống như bóng ma kỹ thuật số.

You know, all of our text messages and social media, emails.

Anh biết đấy, các tin nhắn văn bản và mạng xã hội, email của chúng ta.

And it's quite eerie actually,

Và nó thực sự khá kỳ lạ,

when someone dies but everything online is still there.

khi ai đó chết nhưng mọi thứ trên mạng của họ vẫn ở đó.

But you say like, what's the limitation?

Nhưng nói như thế thì, giới hạn là gì?

What is it that inhibits a human-machine symbiosis?

Điều gì ngăn cản sự cộng sinh giữa người và máy?

It's the data rate.

Đó là tốc độ dữ liệu.

When you communicate, especially with a phone,

Khi giao tiếp, đặc biệt là với điện thoại,

you're moving your thumbs very slowly.

bạn đang di chuyển ngón tay cái rất chậm.

So you're like moving your two little meat sticks

Vậy, bạn giống như đang di chuyển hai miếng thịt nhỏ của mình

at a rate that’s maybe 10 bits per second, optimistically, 100 bits per second.

với tốc độ có thể là 10 bit mỗi giây, hoặc lạc quan hơn là 100 bit mỗi giây.

And computers are communicating at the gigabyte level and beyond.

Và các máy tính đang giao tiếp ở cấp độ gigabyte và thậm chí hơn thế nữa.

CA: Have you seen evidence that the technology is actually working,

CA: Anh đã biết bằng chứng nào cho thấy công nghệ đang hoạt động,

that you've got a richer, sort of, higher bandwidth connection, if you like,

mà khi có một liên kết băng thông phong phú hơn, cao cấp hơn,

between like external electronics and a brain

giữa các thiết bị điện tử bên ngoài và não bộ

than has been possible before?

so với trước đây chưa?

EM: Yeah.

EM: Vâng.

I mean, the fundamental principles of reading neurons,

Ý tôi là, các nguyên tắc cơ bản của việc đọc các tế bào thần kinh,

sort of doing read-write on neurons with tiny electrodes,

loại thực hiện đọc-ghi trên các tế bào thần kinh với các điện cực nhỏ,

have been demonstrated for decades.

đã được chứng minh trong nhiều thập kỷ.

So it's not like the concept is new.

Vì vậy, nó không phải là khái niệm mới.

The problem is that there is no product that works well

Vấn đề là không có sản phẩm nào hoạt động tốt

that you can go and buy.

mà bạn có thể đi mua.

So it's all sort of, in research labs.

Tất cả chúng đều ở trong các phòng nghiên cứu.

And it's like some cords sticking out of your head.

Và như thể có một số dây cáp nhô ra khỏi hộp sọ của bạn.

And it's quite gruesome, and it's really ...

Và nó khá khủng khiếp, nó thực sự ...

There's no good product that actually does a good job

Không có sản phẩm tốt nào thật sự hoạt động tốt,

and is high-bandwidth and safe

có băng thông cao và an toàn,

and something actually that you could buy and would want to buy.

mà là thứ bạn có thể mua và muốn mua.

But the way to think of the Neuralink device

Nhưng có thể nghĩ về thiết bị Neuralink

is kind of like a Fitbit or an Apple Watch.

giống như nghĩ về Fitbit hoặc Apple Watch.

That's where we take out sort of a small section of skull

Đó là nơi chúng tôi lấy ra một phần hộp sọ nhỏ

about the size of a quarter,

có kích thước bằng một phần tư,

replace that with what,

thay thế nó

in many ways really is very much like a Fitbit, Apple Watch

bằng thứ trông rất giống Fitbit, Apple Watch hoặc

or some kind of smart watch thing.

hoặc một số loại đồng hồ thông minh.

But with tiny, tiny wires,

Nhưng với những sợi dây rất nhỏ, rất nhỏ,

very, very tiny wires.

những sợi dây siêu, siêu nhỏ.

Wires so tiny, it’s hard to even see them.

Sợi rất nhỏ, thậm chí khó nhìn thấy chúng.

And it's very important to have very tiny wires

Điều trọng yếu là phải có những sợi dây rất nhỏ

so that when they’re implanted, they don’t damage the brain.

để khi chúng được cấy ghép, chúng không làm tổn thương não.

CA: How far are you from putting these into humans?

CA: Còn bao xa nữa anh sẽ đưa những thứ này vào con người?

EM: Well, we have put in our FDA application

EM: Chà, chúng tôi đã đệ trình đề xuất FDA của chúng tôi

to aspirationally do the first human implant this year.

về việc thực hiện cấy ghép người đầu tiên trong năm nay.

CA: The first uses will be for neurological injuries

CA: Việc sử dụng đầu tiên sẽ dành cho các loại chấn thương thần kinh

of different kinds.

khác nhau.

But rolling the clock forward

Nhưng hãy tiến về phía trước

and imagining when people are actually using these

và tưởng tượng xem khi nào mọi người thực sự sử dụng những thứ này

for their own enhancement, let's say,

cho sự phát triển của bản thân của chính họ, giả sử nhé,

and for the enhancement of the world,

và để nâng cấp thế giới,

how clear are you in your mind

bạn hiểu rõ cảm giác của mình

as to what it will feel like to have one of these inside your head?

như thế nào khi có một trong những thứ này trong đầu?

EM: Well, I do want to emphasize we're at an early stage.

EM: À, tôi muốn nhấn mạnh rằng chúng tôi đang ở giai đoạn đầu.

And so it really will be many years before we have

Và vì vậy, thực sự sẽ phải mất nhiều năm nữa chúng ta

anything approximating a high-bandwidth neural interface

mới có bất cứ thứ gì gần giống với giao diện thần kinh có băng thông cao

that allows for AI-human symbiosis.

cho phép sự cộng sinh giữa con người và AI.

For many years, we will just be solving brain injuries and spinal injuries.

Nhiều năm tới, chúng tôi sẽ chỉ giải quyết chấn thương não và chấn thương cột sống.

For probably a decade.

Có lẽ là một thập kỷ.

This is not something that will suddenly one day

Đây không phải là thứ sẽ bỗng nhiên xuất hiện vào một ngày nào đó

it will have this incredible sort of whole brain interface.

với kiểu giao diện não bộ toàn diện gây ấn tượng thế này.

It's going to be, like I said,

Như tôi đã nói,

at least a decade of really just solving brain injuries

sẽ phải trải qua ít nhất một thập kỷ chỉ để giải quyết chấn thương não bộ

and spinal injuries.

và chấn thương cột sống.

And really, I think you can solve a very wide range of brain injuries,

Và thành thật mà nói, tôi tin rằng có thể giải quyết một loạt

including severe depression, morbid obesity, sleep,

các chấn thương não, gồm trầm cảm nặng, bệnh béo phì, khó ngủ, tâm thần phân liệt

potentially schizophrenia,

tiềm ẩn,

like, a lot of things that cause great stress to people.

và rất nhiều chứng rối loạn khác gây ra nhiều căng thẳng cho mọi người.

Restoring memory in older people.

Phục hồi trí nhớ ở người lớn tuổi.

CA: If you can pull that off, that's the app I will sign up for.

CA: Nếu anh có thể làm được vậy, tôi sẽ đăng ký ứng dụng đó.

EM: Absolutely.

EM: Tất nhiên rồi.

CA: Please hurry. (Laughs)

Ca: Vậy hãy nhanh lên. (Cười)

EM: I mean, the emails that we get at Neuralink are heartbreaking.

EM: Ý tôi là, những email mà chúng tôi nhận được ở Neuralink rất đau lòng.

I mean, they'll send us just tragic, you know,

Họ sẽ gửi đến cho chúng tôi những câu chuyện khủng khiếp

where someone was sort of, in the prime of life

về những người đang ở đỉnh cao của cuộc đời

and they had an accident on a motorcycle

và bị tan nạn xe máy,

and someone who's 25, you know, can't even feed themselves.

và một người 25 tuổi, anh biết không, thậm chí không thể tự kiếm ăn.

And this is something we could fix.

Và đây là điều chúng tôi có thể sửa đổi.

CA: But you have said that AI is one of the things you're most worried about

Nhưng anh đã nói rằng AI là một trong những mối quan tâm chính của anh

and that Neuralink may be one of the ways

Neuralink là một trong những cách

where we can keep abreast of it.

chúng ta có thể bám sát nó.

EM: Yeah, there's the short-term thing,

EM: Vâng, có một điều ngắn hạn,

which I think is helpful on an individual human level with injuries.

mà tôi nghĩ là hữu ích đối với chấn thương ở cấp độ cá nhân.

And then the long-term thing is an attempt

Và sau đó, điều dài hạn là nỗ lực

to address the civilizational risk of AI

giải quyết rủi ro văn minh của AI

by bringing digital intelligence

bằng cách đưa trí tuệ kỹ thuật số

and biological intelligence closer together.

và trí tuệ sinh học lại gần nhau hơn.

I mean, if you think of how the brain works today,

Nếu nghĩ về cách bộ não ngày nay hoạt động,

there are really two layers to the brain.

thì thực sự có hai lớp đối với bộ não.

There's the limbic system and the cortex.

Có hệ thống thần kinh và vỏ não.

You've got the kind of, animal brain where --

Ta có bộ não động vật --

it’s kind of like the fun part, really.

nó là một phần thú vị, thực sự vậy.

CA: It's where most of Twitter operates, by the way.

CA: Đó là nơi vận hành của phần đa Twitter.

EM: I think Tim Urban said,

EM: Tôi nghĩ Tim Urban đã nói rồi,

we’re like somebody, you know, stuck a computer on a monkey.

chúng tôi giống như ai đó, anh biết đấy, mắc kẹt máy tính với một con khỉ.

You know, so we're like, if you gave a monkey a computer,

Chúng tôi như thể, nếu cho một con khỉ một chiếc máy tính,

that's our cortex.

đó là vỏ não chúng tôi.

But we still have a lot of monkey instincts.

Ta vẫn giống nhiều bản năng của loài khỉ.

Which we then try to rationalize as, no, it's not a monkey instinct.

Chúng tôi cố gắng hợp lý hóa rằng, không, đó không phải bản năng của chúng.

It’s something more important than that.

Nó còn quan trọng hơn thế.

But it's often just really a monkey instinct.

Nhưng nó thường chỉ là bản năng của loài khỉ.

We're just monkeys with a computer stuck in our brain.

Ta chỉ là những con khỉ với chiếc máy tính bị mắc kẹt trong não của ta.

But even though the cortex is sort of the smart,

Mặc dù thực tế vỏ não thuộc loại thông minh

or the intelligent part of the brain,

hoặc là phần trí tuệ

the thinking part of the brain,

và tư duy của não,

I've not yet met anyone who wants to delete their limbic system

tôi vẫn chưa biết ai có mong muốn loại bỏ hệ thống thần kinh

or their cortex.

hoặc vỏ não của họ.

They're quite happy having both.

Họ hài lòng khi sở hữu cả hai.

Everyone wants both parts of their brain.

Mọi người muốn cả hai phần của não bộ.

And people really want their phones and their computers,

Mọi người mong muốn điện thoại và máy tính của họ,

which are really the tertiary, the third part of your intelligence.

là thành phần cấp ba hoặc là phần thứ ba của trí thông minh của họ.

It's just that it's ...

Chỉ là nó ...

Like the bandwidth,

Giống như băng thông,

the rate of communication with that tertiary layer is slow.

tốc độ giao tiếp với lớp thứ ba tương đối chậm.

And it's just a very tiny straw to this tertiary layer.

Và nó chỉ là một cái ống hút rất nhỏ ở lớp thứ ba này.

And we want to make that tiny straw a big highway.

Và chúng tôi muốn biến ống hút nhỏ đó thành một xa lộ lớn.

And I’m definitely not saying that this is going to solve everything.

Và tôi không nói rằng điều này sẽ giải quyết được mọi thứ.

Or this is you know, it’s the only thing --

Hoặc đây là, đó là thứ duy nhất --

it’s something that might be helpful.

đó là thứ có thể hữu ích.

And worst-case scenario,

Và trong viễn cảnh tệ nhất,

I think we solve some important brain injury,

chúng tôi giải quyết được một số vấn đề cốt yếu về chấn thương não,

spinal injury issues, and that's still a great outcome.

chấn thương cột sống, đó vẫn là một kết quả tuyệt vời.

CA: Best-case scenario,

CA: Viễn cảnh tốt nhất,

we may discover new human possibility, telepathy,

chúng tôi khám phá ra khả năng mới của con người,

you've spoken of, in a way, a connection with a loved one, you know,

thần giao cách cảm, theo một cách nào đó, ta đã nói về mối liên hệ với người thân,

full memory and much faster thought processing maybe.

anh biết đấy, một bộ nhớ đầy đủ và có thể xử lý những suy nghĩ nhanh hơn nhiều.

All these things.

Tất cả những thứ này.

It's very cool.

Nó rất thú vị.

If AI were to take down Earth, we need a plan B.

Nếu AI muốn hạ gục Trái đất, chúng ta cần một kế hoạch B.

Let's shift our attention to space.

Hãy chuyển sự chú ý của chúng ta sang không gian.

We spoke last time at TED about reusability,

Lần trước ta đã nói chuyện tại TED về việc

and you had just demonstrated that spectacularly for the first time.

tái sử dụng và anh vừa chứng minh điều đó lần đầu rất ngoạn mục.

Since then, you've gone on to build this monster rocket, Starship,

Kể từ đó, anh đã tiếp tục chế tạo tên lửa khổng lồ này, Starship,

which kind of changes the rules of the game in spectacular ways.

nó đã làm thay đổi đáng kể luật định trong lĩnh vực này.

Tell us about Starship.

Kể chúng tôi về Starship đi.

EM: Starship is extremely fundamental.

EM: Starship thì cực kỳ cơ bản thôi.

So the holy grail of rocketry or space transport

Chén thánh của ngành tên lửa hay việc du hành vũ trụ là khả năng

is full and rapid reusability.

tái sử dụng đầy đủ và nhanh chóng.

This has never been achieved.

Điều này chưa từng đạt được.

The closest that anything has come is our Falcon 9 rocket,

Điều gần nhất có thể xảy đến là tên lửa Falcon 9 của chúng tôi,

where we are able to recover the first stage, the boost stage,

nơi chúng tôi có thể phục hồi giai đoạn đầu tiên, giai đoạn tăng cường,

which is probably about 60 percent of the cost of the vehicle

có thể chiếm khoảng 60 phần trăm chi phí của phương tiện

of the whole launch, maybe 70 percent.

trong toàn bộ quá trình phóng, cũng có thể đến 70 phần trăm.

And we've now done that over a hundred times.

Và chúng tôi đã làm điều đó hơn một trăm lần.

So with Starship, we will be recovering the entire thing.

Vì vậy, với Starship, chúng tôi sẽ khôi phục toàn bộ.

Or at least that's the goal.

Hoặc ít nhất đó sẽ là mục tiêu.

CA: Right.

CA: Vâng.

EM: And moreover, recovering it in such a way

EM: Và hơn nữa, khôi phục nó theo cách

that it can be immediately re-flown.

có thể bay lại ngay lập tức.

Whereas with Falcon 9, we still need to do some amount of refurbishment

Mặt khác, với Falcon 9, chúng tôi vẫn cần tân trang lại một số chi tiết

to the booster and to the fairing nose cone.

đối với bộ tăng cường và bộ phận cản mũi hình nón.

But with Starship, the design goal is immediate re-flight.

Nhưng với Starship, mục tiêu thiết kế là làm sao để bay lại ngay lập tức.

So you just refill propellants and go again.

Vì vậy, bạn chỉ cần đổ đầy thuốc phóng và bay tiếp.

And this is gigantic.

Và để làm được cần một khoản rất lớn.

Just as it would be in any other mode of transport.

Cũng giống như bất kỳ phương thức vận tải nào khác.

CA: And the main design

CA: Và thiết kế cơ bản

is to basically take 100 plus people at a time,

là để có thể vận chuyển 100 người trở lên cùng một lúc,

plus a bunch of things that they need, to Mars.

đi kèm với một loạt những thứ mà họ cần, lên sao Hỏa.

So, first of all, talk about that piece.

Vậy, trước hết, hãy nói về công trình đó.

What is your latest timeline?

Lịch trình sớm nhất của anh là gì?

One, for the first time, a Starship goes to Mars,

Một, lần đầu tiên, một con tàu Starship đi đến sao Hỏa,

presumably without people, but just equipment.

có lẽ không có con người, mà chỉ toàn thiết bị.

Two, with people.

Hai, có người đi theo.

Three, there’s sort of,

Ba, đại loại là,

OK, 100 people at a time, let's go.

OK, 100 người đi cùng một lúc, đi nào.

EM: Sure.

EM: Chắc chắn là thế.

And just to put the cost thing into perspective,

Và chỉ cần nhìn vào khía cạnh chi phí,

the expected cost of Starship,

chi phí dự kiến của Starship,

putting 100 tons into orbit,

sẽ đưa 100 tấn vào quỹ đạo,

is significantly less than what it would have cost

thấp hơn nhiều so với chi phí mà nó sẽ phải trả

or what it did cost to put our tiny Falcon 1 rocket into orbit.

hoặc chi phí để phóng tên lửa Falcon 1 nhỏ bé của chúng tôi lên quỹ đạo.

Just as the cost of flying a 747 around the world

Cũng như chi phí bay 747 vòng quanh thế giới

is less than the cost of a small airplane.

thấp hơn chi phí của một chiếc máy bay nhỏ.

You know, a small airplane that was thrown away.

Anh biết đấy, một chiếc máy bay nhỏ mà đã bị vứt bỏ.

So it's really pretty mind-boggling that the giant thing costs less,

Vì vậy, thực sự khá kinh ngạc khi một vật thể khổng lồ có giá thấp hơn nhiều

way less than the small thing.

so với thứ nhỏ bé.

So it doesn't use exotic propellants

Do đó, nó không dựa vào các chất đẩy bất thường

or things that are difficult to obtain on Mars.

hoặc vật liệu khó tìm thấy trên sao Hỏa.

It uses methane as fuel,

Nó sử dụng khí mê-tan làm nhiên liệu,

and it's primarily oxygen, roughly 77-78 percent oxygen by weight.

và nó chủ yếu là ô-xi, khoảng 77-78 phần trăm ô-xi theo trọng lượng.

And Mars has a CO2 atmosphere and has water ice,

Và sao Hỏa có bầu khí quyển CO2 và có nước đá,

which is CO2 plus H2O, so you can make CH4, methane,

CO2 cộng với H2O, vì vậy bạn có thể tạo ra CH4, mê-tan,

and O2, oxygen, on Mars.

và O2, ô-xi, trên sao Hỏa.

CA: Presumably, one of the first tasks on Mars will be to create a fuel plant

CA: Có lẽ, một trong những nhiệm vụ đầu tiên trên sao Hỏa sẽ là tạo ra nhà máy

that can create the fuel for the return trips of many Starships.

nhiên liệu, nơi tạo ra nhiên liệu phục vụ cho các chuyến trở về của những Starship.

EM: Yes.

EM: Chính xác.

And actually, it's mostly going to be oxygen plants,

Và trên thực tế, chủ yếu là các nhà máy ô-xi,

because it's 78 percent oxygen, 22 percent fuel.

bởi vì 78 phần trăm sẽ là ô-xi, 22 phần trăm là nhiên liệu.

But the fuel is a simple fuel that is easy to create on Mars.

Nhưng nhiên liệu này là một loại đơn giản dễ tạo ra trên sao Hỏa.

And in many other parts of the solar system.

Và ở nhiều nơi khác của hệ mặt trời.

So basically ...

Về cơ bản ...

And it's all propulsive landing, no parachutes,

Tất cả đều là hạ cánh bằng lực đẩy, không có dù,

nothing thrown away.

không phải vứt bỏ thứ gì.

It has a heat shield that’s capable of entering on Earth or Mars.

Nó có một lá chắn nhiệt cho phép nó hạ cánh xuống Trái đất hoặc sao Hỏa.

We can even potentially go to Venus.

Ta cũng có thể đến sao Kim, nhưng

but you don't want to go there.

bạn không muốn đến đó đâu.

(Laughs)

(Cười)

Venus is hell, almost literally.

Sao Kim gần như là địa ngục theo nghĩa đen.

But you could ...

Nhưng bạn có thể ...

It's a generalized method of transport to anywhere in the solar system,

Đó là một phương thức vận chuyển tổng quát đến bất kỳ nơi nào trong hệ mặt trời,

because the point at which you have propellant depo on Mars,

bởi vì tại điểm bạn có kho thuốc phóng trên sao Hỏa,

you can then travel to the asteroid belt

bạn có thể đi đến vành đai tiểu hành tinh

and to the moons of Jupiter and Saturn

và đến các mặt trăng của sao Mộc và sao Thổ

and ultimately anywhere in the solar system.

và cuối cùng là bất kỳ đâu trong hệ mặt trời.

CA: But your main focus

CA: Nhưng trọng tâm chính của anh

and SpaceX's main focus is still Mars.

và trọng tâm chính của SpaceX vẫn là Sao Hỏa.

That is the mission.

Đó là sứ mệnh.

That is where most of the effort will go?

Đó có phải là nơi mà phần lớn nỗ lực sẽ được hướng đến?

Or are you actually imagining a much broader array of uses

Hay anh đang thực sự hình dung ra một loạt các ứng dụng rộng lớn hơn nhiều,

even in the coming, you know,

thậm chí trong tương lai, anh biết đấy,

the first decade or so of uses of this.

trong khoảng thập kỷ đầu tiên của việc sử dụng thứ này.

Where we could go, for example, to other places

Ví dụ, nơi chúng ta có thể đến để khám phá

in the solar system to explore,

các phần khác của hệ mặt trời,

perhaps NASA wants to use the rocket for that reason.

NASA có thể muốn sử dụng tên lửa cho mục đích đó.

EM: Yeah, NASA is planning to use a Starship to return to the moon,

EM: Đúng vậy, NASA đang có kế hoạch dùng tàu Starship để quay trở lại mặt trăng,

to return people to the moon.

đưa con người trở lại mặt trăng.

And so we're very honored that NASA has chosen us to do this.

Và vì vậy chúng tôi rất vinh dự khi NASA đã chọn chúng tôi để thực hiện điều này.

But I'm saying it is a generalized --

Nhưng tôi đang nói rằng đó là một giải pháp tổng quát --

it’s a general solution

đó là một giải pháp chung

to getting anywhere in the greater solar system.

để đi đến bất kỳ đâu trong hệ mặt trời lớn hơn.

It's not suitable for going to another star system,

Nó không phù hợp để du hành đến một hệ sao khác,

but it is a general solution for transport anywhere in the solar system.

nhưng nó là một giải pháp chung cho việc du hành khắp hệ mặt trời.

CA: Before it can do any of that,

CA: Anh biết đấy, trước khi

it's got to demonstrate it can get into orbit, you know, around Earth.

làm được điều đó, nó phải chứng minh nó có thể đi xung quanh Trái đất.

What’s your latest advice on the timeline for that?

Lời khuyên mới nhất của anh về lịch trình cho việc đó là gì?

EM: It's looking promising for us to have an orbital launch attempt

EM: Chúng tôi hứa hẹn sẽ nỗ lực thử phóng lên quỹ đạo

in a few months.

trong vài tháng tới.

So we're actually integrating --

Vì vậy, chúng tôi thực sự đang tích hợp --

will be integrating the engines into the booster

sẽ tích hợp các động cơ vào bộ tăng cường

for the first orbital flight starting in about a week or two.

cho chuyến bay quỹ đạo đầu tiên bắt đầu sau khoảng một hoặc hai tuần.

And the launch complex itself is ready to go.

Và bản thân tổ hợp phóng đã sẵn sàng hoạt động.

So assuming we get regulatory approval,

Vì vậy, giả sử chúng tôi nhận được sự chấp thuận theo quy định,

I think we could have an orbital launch attempt within a few months.

tôi nghĩ chúng tôi có thể sẽ nỗ lực phóng lên quỹ đạo trong vòng vài tháng sau.

CA: And a radical new technology like this

CA: Và một công nghệ mới hoàn toàn thế này

presumably there is real risk on those early attempts.

có lẽ có rủi ro thực sự đối với những nỗ lực ban đầu.

EM: Oh, 100 percent, yeah.

EM: Vâng, 100 phần trăm.

The joke I make all the time is that excitement is guaranteed.

Tôi luôn đùa rằng đảm bảo sẽ rất đáng kỳ vọng.

Success is not guaranteed, but excitement certainly is.

Tuy thành công thì chưa chắc nhưng sự kỳ vọng thì có.

CA: But the last I saw on your timeline,

Nhưng, theo lịch trình của anh,

you've slightly put back the expected date

anh đã đẩy lùi ngày dự kiến

to put the first human on Mars till 2029, I want to say?

đưa người đầu tiên lên sao Hỏa cho đến năm 2029, đúng chứ?

EM: Yeah, I mean, so let's see.

EM: Đúng, ý tôi là, để xem thế nào.

I mean, we have built a production system for Starship,

Ý tôi là, chúng tôi đã xây dựng một hệ thống sản xuất cho Starship,

so we're making a lot of ships and boosters.

vì vậy chúng tôi đang chế tạo rất nhiều tàu và tên lửa đẩy.

CA: How many are you planning to make actually?

CA: Thực sự anh định làm bao nhiêu?

EM: Well, we're currently expecting to make a booster and a ship

EM: Chà, chúng tôi hiện đang kỳ vọng sản xuất một bộ tăng cường và một con tàu

roughly every, well, initially, roughly every couple of months,

khoảng vài tháng một lần,

and then hopefully by the end of this year, one every month.

và sau đó hy vọng vào cuối năm nay, một chiếc mỗi tháng.

So it's giant rockets, and a lot of them.

Có rất nhiều tên lửa không lồ, rất nhiều.

Just talking in terms of rough orders of magnitude,

Chỉ nói về mức độ đơn giản thô sơ,

in order to create a self-sustaining city on Mars,

để xây dựng một khu định cư tự duy trì trên sao Hỏa,

I think you will need something on the order of a thousand ships.

tôi nghĩ sẽ cần thứ gì đó đi kèm theo đơn đặt hàng của một nghìn con tàu.

And we just need a Helen of Sparta, I guess, on Mars.

Và chúng ta chỉ cần một Helen của Sparta, tôi đoán thế, trên sao Hỏa.

CA: This is not in most people's heads, Elon.

CA: Hầu hết mọi người không nghĩ như vậy, Elon.

EM: The planet that launched 1,000 ships.

EM: Hành tinh này đã phóng 1.000 con tàu.

CA: That's nice.

CA: Thật tuyệt.

But this is not in most people's heads,

Nhưng không phải ai cũng biết về

this picture that you have in your mind.

bức tranh mà anh đang hình dung.

There's basically a two-year window,

Về cơ bản có thời hạn hai năm,

you can only really fly to Mars conveniently every two years.

bạn chỉ có thể bay đến sao Hỏa tiện nhất hai năm một lần.

You were picturing that during the 2030s,

Anh đang tưởng tượng rằng vào những năm 2030,

every couple of years,

vài năm một lần,

something like 1,000 Starships take off,

1.000 chiếc Starship sẽ cất cánh

each containing 100 or more people.

mỗi chiếc chứa 100 hành khách trở lên.

That picture is just completely mind-blowing to me.

Sự mường tượng đó hoàn toàn làm tôi mê mẩn.

That sense of this armada of humans going to --

Cái cảm giác đội quân này của con người sẽ --

EM: It'll be like "Battlestar Galactica," the fleet departs.

EM: Nó sẽ như “Battlestar Galactica”, hạm đội khởi hành.

CA: And you think that it can basically be funded by people

CA: Và anh có nghĩ nó có thể được tài trợ bởi những người

spending maybe a couple hundred grand on a ticket to Mars?

có thể chi vài trăm nghìn đô la cho một vé lên sao Hỏa?

Is that price about where it has been?

Giá của nó đã có phải không?

EM: Well, I think if you say like,

EM: Tôi nghĩ nếu anh nói như thế

what's required in order to get enough people and enough cargo to Mars

thì cần có đủ người và đủ hàng hóa lên sao Hỏa

to build a self-sustaining city.

để xây dựng một thành phố tự duy trì.

And it's where you have an intersection

Và đó là nơi có sự giao thoa

of sets of people who want to go,

của nhiều nhóm người muốn đi,

because I think only a small percentage of humanity will want to go,

bởi vì tôi nghĩ rằng chỉ một tỷ lệ nhỏ nhân loại sẽ muốn đi,

and can afford to go or get sponsorship in some manner.

và có thể đủ khả năng để đi hoặc nhận tài trợ theo một cách nào đó.

That intersection of sets, I think,

Tôi nghĩ rằng sự giao nhau

needs to be a million people or something like that.

giữa các tập hợp phải là một triệu người hoặc cỡ đó.

And so it’s what can a million people afford, or get sponsorship for,

Và đó là thứ mà một triệu người có thể chi trả hoặc nhận tài trợ

because I think governments will also pay for it,

vì tôi nghĩ rằng các chính phủ sẽ trả tiền

and people can take out loans.

cho việc đó và mọi người cũng có thể vay vốn.

But I think at the point at which you say, OK, like,

Nhưng tôi tin vào thời điểm mà anh nói, OK,

if moving to Mars costs are, for argument’s sake, $100,000,

giả sử việc di dời lên sao Hỏa tốn 100.000 đô la,

then I think you know, almost anyone can work and save up

tôi nghĩ thực tế mọi người đều có thể làm việc và tiết kiệm tiền

and eventually have $100,000 and be able to go to Mars if they want.

và cuối cùng có 100.000 đô la và có thể đi du lịch đến sao Hỏa nếu họ muốn.

We want to make it available to anyone who wants to go.

Chúng tôi muốn cung cấp nó cho bất kỳ ai muốn đi.

It's very important to emphasize that Mars, especially in the beginning,

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là sao Hỏa, trong thời gian đầu,

will not be luxurious.

sẽ không quá xa xỉ.

It will be dangerous, cramped, difficult, hard work.

Sẽ rất nguy hiểm, tù túng, khó khăn, vất vả.

It's kind of like that Shackleton ad for going to the Antarctic,

Nó giống như quảng cáo của Shackleton về việc đi đến Nam Cực,

which I think is actually not real, but it sounds real and it's cool.

mà tôi nghĩ thực ra không có thật, nhưng nó nghe có vẻ thật và tuyệt.

It's sort of like, the sales pitch for going to Mars is,

Nó giống như chiêu trò bán hàng cho việc đi đến sao Hỏa là,

"It's dangerous, it's cramped.

“Nó nguy hiểm, nó tù túng.

You might not make it back.

Bạn có thể không quay lại được.

It's difficult, it's hard work."

Khó lắm, vất vả nữa.”

That's the sales pitch.

Chiêu trò bán hàng đấy.

CA: Right.

CA: Đúng vậy.

But you will make history.

BẠn sẽ làm nên lịch sử.

EM: But it'll be glorious.

EM: Nó sẽ rất vinh quang.

CA: So on that kind of launch rate you're talking about over two decades,

CA: Với tốc độ phóng như vậy mà anh đang nói đến trong hơn hai thập kỷ,

you could get your million people to Mars, essentially.

về cơ bản, có thể đưa hàng triệu người của mình lên sao Hỏa.

Whose city is it?

Thành phố là của ai?

Is it NASA's city, is it SpaceX's city?

Nó là của NASA, hay nó là của SpaceX?

EM: It’s the people of Mars’ city.

EM: Nó là của người dân sao Hỏa.

The reason for this, I mean, I feel like why do this thing?

Lý do cho điều này, ý tôi là, tôi không chắc sao mình lại làm điều này.

I think this is important for maximizing

Tôi nghĩ điều này rất quan trọng để tối đa hóa

the probable lifespan of humanity or consciousness.

tuổi thọ có thể của con người hoặc ý thức.

Human civilization could come to an end for external reasons,

Nền văn minh của loài người có thể kết thúc vì những lý do bên ngoài,

like a giant meteor or super volcanoes or extreme climate change.

như một thiên thạch khổng lồ, siêu núi lửa hoặc biến đổi khí hậu khắc nghiệt.

Or World War III, or you know, any one of a number of reasons.

Hoặc chiến tranh thế giới thứ ba, anh biết đấy, bất kỳ lý do nào.

But the probable life span of civilizational consciousness

Nhưng tuổi thọ có thể có của nhận thức văn minh

as we know it,

mà chúng ta biết,

which we should really view as this very delicate thing,

chúng ta thực sự nên xem nó như một thứ rất mong manh,

like a small candle in a vast darkness.

như một ngọn nến nhỏ trong bóng tối bao la.

That is what appears to be the case.

Đó dường như là trường hợp.

We're in this vast darkness of space,

Chúng ta đang ở trong không gian đen kịt khổng lồ này,

and there's this little candle of consciousness

và có một ngọn nến ý thức nhỏ bé này

that’s only really come about after 4.5 billion years,

chỉ mới xuất hiện gần đây sau 4,5 tỷ năm

and it could just go out.

và nó có thể vụt tắt.

CA: I think that's powerful,

CA: Tôi nghĩ điều này có

and I think a lot of people will be inspired by that vision.

tác động mạnh, nhiều người sẽ được truyền cảm hứng từ đó.

And the reason you need the million people

Và lý do bạn cần hàng triệu người

is because there has to be enough people there

là vì ở đó phải có đủ người

to do everything that you need to survive.

để làm mọi thứ bạn cần để tồn tại.

EM: Really, like the critical threshold is if the ships from Earth stop coming

EM: Thực sự, điểm cốt yếu là tàu vũ trụ từ Trái đất có ngừng đến

for any reason,

vì lý do gì hay không,

does the Mars City die out or not?

và liệu thành phố sao Hỏa có chết hay không?

And so we have to --

Và vì vậy chúng ta phải --

You know, people talk about like, the sort of, the great filters,

Mọi người nói về nhiều thứ đại loại như, những bộ lọc vĩ đại,

the things that perhaps, you know,

những thứ mà có lẽ, anh biết đấy, ta nói về nghịch lý Fermi,

we talk about the Fermi paradox, and where are the aliens?

và người ngoài hành tinh thì đang nơi nào?

Well maybe there are these various great filters

Có lẽ có những bộ lọc vĩ đại khác

that the aliens didn’t pass,

mà người ngoài hành tinh

and so they eventually just ceased to exist.

không vượt qua được, và vì vậy cuối cùng họ không còn tồn tại.

And one of the great filters is becoming a multi-planet species.

Một trong những bộ lọc vĩ đại đang biến thành loài đa hành tinh.

So we want to pass that filter.

Vì vậy, chúng tôi muốn vượt qua bộ lọc đó.

And I'll be long-dead before this is, you know, a real thing,

Và tôi sẽ chết trong một khoảng thời gian dài trước khi điều này thật sự

before it happens.

xảy ra.

But I’d like to at least see us make great progress in this direction.

Nhưng ít nhất tôi muốn thấy chúng tôi đạt được tiến bộ vượt bậc theo hướng này.

CA: Given how tortured the Earth is right now,

CA: Với việc Trái đất hiện đang bị tra tấn

how much we're beating each other up,

khổ sở như thế nào, chúng ta đang đánh đập nhau nhiều ra sao,

shouldn't there be discussions going on

không nên có những cuộc thảo luận

with everyone who is dreaming about Mars to try to say,

với tất cả những người đang mơ về sao Hỏa để cố gắng nói rằng,

we've got a once in a civilization's chance

chúng ta đã từng có cơ hội trong một nền văn minh

to make some new rules here?

để đưa ra một số quy tắc mới ở đây?

Should someone be trying to lead those discussions

Liệu ai đó có nên cố gắng dẫn dắt những cuộc thảo luận đó

to figure out what it means for this to be the people of Mars' City?

để tìm ra ý nghĩa của việc đây là người dân của thành phố sao Hỏa?

EM: Well, I think ultimately

EM: Tôi nghĩ cuối cùng thì

this will be up to the people of Mars to decide

điều này sẽ do người sao Hỏa quyết định xem

how they want to rethink society.

họ muốn nhìn nhận lại xã hội như thế nào.

Yeah there’s certainly risk there.

Vâng, chắc chắn có rủi ro ở đó.

And hopefully the people of Mars will be more enlightened

Và hy vọng những người thuộc sao Hỏa sẽ giác ngộ hơn

and will not fight amongst each other too much.

và không gây gỗ với nhau quá nhiều.

I mean, I have some recommendations,

Ý tôi là, tôi có một số khuyến nghị,

which people of Mars may choose to listen to or not.

những người thuộc sao Hỏa có thể chọn nghe theo hoặc không.

I would advocate for more of a direct democracy,

Tôi mong muốn dân chủ trực tiếp hơn

not a representative democracy,

là dân chủ đại diện,

and laws that are short enough for people to understand.

cũng như các quy tắc đủ ngắn gọn để mọi người hiểu.

Where it is harder to create laws than to get rid of them.

Nơi mà việc đưa ra luật còn khó hơn là bãi bỏ chúng.

CA: Coming back a bit nearer term,

CA: Trở lại với thuật ngữ gần hơn,

I'd love you to just talk a bit about some of the other possibility space

tôi hi vọng anh nói một chút về một số không gian tiềm năng khác

that Starship seems to have created.

mà Starship dường như đã tạo ra.

So given --

Vậy cho là --

Suddenly we've got this ability to move 100 tons-plus into orbit.

Đột nhiên, chúng ta có khả năng phóng 100 tấn trở lên vào không gian.

So we've just launched the James Webb telescope,

Chúng ta cũng vừa ra mắt kính thiên văn James Webb,

which is an incredible thing.

một điều không thể tin được.

It's unbelievable.

Không thể tin nổi.

EM: Exquisite piece of technology.

EM: Nét đẹp tuyệt vời của công nghệ.

CA: Exquisite piece of technology.

CA: Nét đẹp tuyệt của công nghệ.

But people spent two years trying to figure out how to fold up this thing.

Nhưng con người đã mất hai năm để cố gắng tìm ra cách gấp lại thứ này.

It's a three-ton telescope.

Kính thiên văn nặng ba tấn.

EM: We can make it a lot easier if you’ve got more volume and mass.

EM: Nó có thể giản đơn hơn nếu thể tích và khối lượng lớn hơn.

CA: But let's ask a different question.

CA: Nhưng hỏi một câu khác nhé.

Which is, how much more powerful a telescope could someone design

Một chiếc kính thiên văn mà ai đó có thể tạo ra dựa trên tàu Starship chẳng hạn,

based on using Starship, for example?

sẽ mạnh hơn thế nào?

EM: I mean, roughly, I'd say it's probably an order of magnitude more resolution.

EM: Tôi muốn nói đó rất có thể là một thứ có độ phân giải cao hơn.

If you've got 100 tons and a thousand cubic meters volume,

Nếu bạn có 100 tấn và một nghìn mét khối thể tích, thì đó là

which is roughly what we have.

những gì chúng tôi đang có.

CA: And what about other exploration through the solar system?

CA: Còn những cuộc thám hiểm khác qua hệ mặt trời thì sao?

I mean, I'm you know --

Ý tôi là, anh biết đấy --

EM: Europa is a big question mark.

EM: Europa là một dấu hỏi lớn.

CA: Right, so there's an ocean there.

CA: Đúng vậy, có một đại dương ở đó.

And what you really want to do is to drop a submarine into that ocean.

Và điều anh muốn làm là thả một chiếc tàu ngầm xuống đại dương đó.

EM: Maybe there's like, some squid civilization,

EM: Có thể có một nền văn minh mực

cephalopod civilization under the ice of Europa.

hoặc một nền văn minh của động vật thân mềm dưới lớp băng Europa.

That would be pretty interesting.

Điều đó sẽ khá thú vị.

CA: I mean, Elon, if you could take a submarine to Europa

CA: Elon, nếu anh có thể gửi một chiếc tàu ngầm đến Europa

and we see pictures of this thing being devoured by a squid,

và cho chúng tôi xem những bức ảnh thứ này bị một con mực ăn tươi nuốt sống,

that would honestly be the happiest moment of my life.

đó sẽ là khoảnh khắc tuyệt vời nhất trong đời tôi.

EM: Pretty wild, yeah.

EM: Đúng là khá hoang dã.

CA: What other possibilities are out there?

CA: Có những khả năng nào khác nữa ngoài đó?

Like, it feels like if you're going to create a thousand of these things,

Có vẻ như nếu anh định tạo ra hàng nghìn thứ này,

they can only fly to Mars every two years.

chúng chỉ có thể lên sao Hỏa hai năm một lần.

What are they doing the rest of the time?

Chúng sẽ làm gì với thời gian còn lại?

It feels like there's this explosion of possibility

Có vẻ có sự thổi bùng khả năng này mà tôi không nghĩ

that I don't think people are really thinking about.

mọi người đang thực sự suy nghĩ đến.

EM: I don't know, we've certainly got a long way to go.

EM: Tôi không rõ, ta còn một chặng đường dài phía trước.

As you alluded to earlier, we still have to get to orbit.

Như anh đã ám chỉ trước đó, ta vẫn phải tiến vào quỹ đạo.

And then after we get to orbit,

Và sau khi ta lên quỹ đạo, ta phải

we have to really prove out and refine full and rapid reusability.

thực sự chứng minh và điều chỉnh khả năng tái sử dụng đầy đủ và nhanh chóng.

That'll take a moment.

Điều này cần thời gian.

But I do think we will solve this.

Tôi nghĩ chúng ta sẽ làm được.

I'm highly confident we will solve this at this point.

Tôi rất tự tin ta sẽ giải quyết được vấn đề vào lúc này.

CA: Do you ever wake up with the fear

CA: Anh có bao giờ thức dậy

that there's going to be this Hindenburg moment for SpaceX where ...

với nỗi sợ rằng sẽ có khoảnh khắc Hindenburg này đối với SpaceX, nơi ...

EM: We've had many Hindenburg.

EM: Nhiều Hindenburg rồi ấy.

Well, we've never had Hindenburg moments with people, which is very important.

Chúng tôi chưa từng có những thời khắc Hindenburg với tất cả, quan trọng đấy.

Big difference.

Sự khác biệt lớn.

We've blown up quite a few rockets.

Chúng tôi cho nổ khá nhiều tên lửa.

So there's a whole compilation online that we put together

Có một bộ sưu tập tài liệu trực tuyến lớn mà chúng tôi và những người khác

and others put together,

đã tập hợp lại.

it's showing rockets are hard.

cho thấy việc bắn hỏa tiễn rất khó.

I mean, the sheer amount of energy going through a rocket boggles the mind.

Ý tôi là, lượng năng lượng tuyệt đối truyền qua tên lửa thật đáng kinh ngạc.

So, you know, getting out of Earth's gravity well is difficult.

Vì vậy, anh biết đấy, thoát ra khỏi lực hấp dẫn của trái đất rất khó.

We have a strong gravity and a thick atmosphere.

Chúng ta có lực hấp dẫn mạnh và bầu khí quyển dày.

And Mars, which is less than 40 percent,

Và sao Hỏa, có ít hơn 40%,

it's like, 37 percent of Earth's gravity

đại loại là ít hơn 37% lực hấp dẫn của trái đất

and has a thin atmosphere.

và có bầu khí quyển mỏng.

The ship alone can go all the way

Con tàu có thể tự mình

from the surface of Mars to the surface of Earth.

đi từ bề mặt sao Hỏa đến bề mặt Trái đất.

Whereas getting to Mars requires a giant booster and orbital refilling.

Trong khi đó để đến được sao Hỏa cần một bộ tăng áp và nạp lại quỹ đạo khổng lồ.

CA: So, Elon, as I think more about this incredible array of things

CA: Elon, khi tôi nghĩ về sự đa dạng tuyệt vời của

that you're involved with,

những thứ mà anh tham gia,

I keep seeing these synergies,

tôi tiếp tục chứng kiến những sự hiệp lực này,

to use a horrible word,

để sử dụng một cụm từ khủng khiếp,

between them.

giữa chúng.

You know, for example,

Ví dụ, anh biết đấy,

the robots you're building from Tesla could possibly be pretty handy on Mars,

những con rô-bốt anh đang chế tạo từ Tesla có thể khá tiện dụng trên sao Hỏa,

doing some of the dangerous work and so forth.

thực hiện một số công việc nguy hiểm, vân vân.

I mean, maybe there's a scenario where your city on Mars

Có thể có một kịch bản mà thành phố của anh trên sao Hỏa

doesn't need a million people,

không cần một triệu người,

it needs half a million people and half a million robots.

nó cần nửa triệu người và nửa triệu người máy.

And that's a possibility.

Và đó là một khả năng.

Maybe The Boring Company could play a role

Có lẽ The Boring Company có thể đóng vai trò

helping create some of the subterranean dwelling spaces that you might need.

giúp tạo ra một số không gian ở dưới lòng đất mà anh có thể cần.

EM: Yeah.

EM: Vâng.

CA: Back on planet Earth,

CA: Trở lại hành tinh Trái đất,

it seems like a partnership between Boring Company and Tesla

có vẻ như sự hợp tác giữa Boring Company và Tesla

could offer an unbelievable deal to a city

có thể đưa ra một thỏa thuận đáng king ngạc

to say, we will create for you a 3D network of tunnels

có thể nói rằng, chúng tôi sẽ tạo ra một mạng lưới đường hầm 3D

populated by robo-taxis

được lấp đầy bởi những chiếc taxi rô-bốt

that will offer fast, low-cost transport to anyone.

và cung cấp dịch vụ chuyên chở nhanh chóng với chi phí thấp cho mọi người.

You know, full self-driving may or may not be done this year.

Việc tự lái hoàn toàn có thể được thực hiện trong năm nay.

And in some cities, like, somewhere like Mumbai,

Ở một số thành phố, như Mumbai chẳng hạn, tôi nghĩ

I suspect won't be done for a decade.

sẽ không thể hoàn thành trong một thập kỷ.

EM: Some places are more challenging than others.

EM: Một số nơi còn khó khăn hơn một số khác.

CA: But today, today, with what you've got,

CA: Nhưng bây giờ, với những gì đang có,

you could put a 3D network of tunnels under there.

anh có thể xây dựng một mạng lưới đường hầm 3D dưới đó.

EM: Oh, if it’s just in a tunnel, that’s a solved problem.

EM: Nếu nó chỉ trong đường hầm, vấn đề đã được giải quyết.

CA: Exactly, full self-driving is a solved problem.

CA: Đúng, vấn đề tự lái hoàn toàn đã được giải quyết.

To me, there’s amazing synergy there.

Theo tôi, có nhiều sức mạnh tổng hợp ở đó.

With Starship,

Với Starship, anh biết đấy,

you know, Gwynne Shotwell talked about by 2028 having from city to city,

Gwynne Shotwell đã nói vào năm 2028 sẽ có sự vận chuyển giữa các thành phố,

you know, transport on planet Earth.

trên hành tinh Trái đất.

EM: This is a real possibility.

EM: Đó là một khả năng có thật.

The fastest way to get from one place to another,

Cách nhanh nhất đi từ nơi này đến nơi khác, với khoảng cách xa,

if it's a long distance, is a rocket.

chính là tên lửa.

It's basically an ICBM.

Về cơ bản nó là một ICBM.

CA: But it has to land --

CA: Nhưng nó phải hạ cánh -

Because it's an ICBM, it has to land probably offshore,

Là ICBM, nó phải hạ cánh ở ngoài khơi,

because it's loud.

vì nó rất ồn.

So why not have a tunnel that then connects to the city with Tesla?

Vậy tại sao không có một đường hầm nối thành phố với Tesla?

And Neuralink.

Và Neuralink.

I mean, if you going to go to Mars

Nếu bạn đang du hành đến sao Hỏa,

having a telepathic connection with loved ones back home,

có một liên kết thần giao cách cảm với người thân ở quê nhà,

even if there's a time delay...

kể cả chênh lệch múi giờ ...

EM: These are not intended to be connected, by the way.

EM: Nhân tiện, chúng không nhằm mục đích kết nối.

But there certainly could be some synergies, yeah.

Nhưng chắc chắn có thể có một số sự hiệp lực, vâng.

CA: Surely there is a growing argument

Chắc chắn ngày càng có nhiều tranh luận rằng

that you should actually put all these things together

anh nên kết hợp tất cả những điều này lại với nhau

into one company

thành một công ty

and just have a company devoted to creating a future

và chỉ có một công ty tận tâm tạo ra một

that’s exciting,

tương lai thú vị

and let a thousand flowers bloom.

và để ngàn hoa đua nở.

Have you been thinking about that?

Anh đã từng nghĩ vê điều đó chưa?

EM: I mean, it is tricky because Tesla is a publicly-traded company,

EM: Ý tôi là thật khó vì Tesla là một công ty niêm yết công khai

and the investor base of Tesla and SpaceX

và các cơ sở đầu tư của Tesla, SpaceX,

and certainly Boring Company and Neuralink are quite different.

Boring Company và Neuralink đều khá khác nhau.

Boring Company and Neuralink are tiny companies.

Boring Company và Neuralink là những công ty nhỏ.

CA: By comparison.

CA: Theo so sánh nhé.

EM: Yeah, Tesla's got 110,000 people.

EM: Vâng, Tesla có 110.000 người.

SpaceX I think is around 12,000 people.

Tôi nghĩ SpaceX có khoảng 12.000 người.

Boring Company and Neuralink are both under 200 people.

Boring Company và Neuralink đều có quy mô dưới 200 người.

So they're little, tiny companies,

Vì vậy, họ là những công ty nhỏ, siêu nhỏ,

but they will probably get bigger in the future.

nhưng họ có thể sẽ lớn hơn trong tương lai.

They will get bigger in the future.

Họ sẽ lớn mạnh trong tương lai.

It's not that easy to sort of combine these things.

Không dễ để kết hợp những thứ như vậy.

CA: Traditionally, you have said that for SpaceX especially,

CA: Theo truyền thống, đặc biệt là SpaceX, anh đã không muốn

you wouldn't want it public,

nó được công khai,

because public investors wouldn't support the craziness of the idea

bởi vì các nhà đầu tư đại chúng sẽ không ủng hộ sự điên rồ của ý tưởng lên sao Hỏa

of going to Mars or whatever.

hay điều gì tương tự.

EM: Yeah, making life multi-planetary

EM: Vâng, việc tạo ra sự sống đa hành tinh

is outside of the normal time horizon of Wall Street analysts.

nằm ngoài giới hạn thời gian thông thường của các nhà phân tích Phố Wall.

(Laughs)

(Cười)

To say the least.

Ít nhất là vậy.

CA: I think something's changed, though.

CA: Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng có gì đó đã thay đổi.

What's changed is that Tesla is now so powerful and so big

Điều đã thay đổi là Tesla hiện nay rất quyền thế, lớn mạnh

and throws off so much cash

và tạo ra nhiều tiền mặt đến mức

that you actually could connect the dots here.

bạn có thể thực sự liên kết các dấu chấm ở đây.

Just tell the public that x-billion dollars a year, whatever your number is,

Chỉ cần thông báo cho mọi người về x tỷ đô la mỗi năm, hoặc số nào cũng được,

will be diverted to the Mars mission.

sự chú ý sẽ được chuyển đến sứ mệnh sao Hỏa.

I suspect you'd have massive interest in that company.

Tôi nghi ngờ bạn có sự quan tâm lớn đến công ty đó.

And it might unlock a lot more possibility for you, no?

Và nó có thể mở ra nhiều khả năng hơn cho bạn, phải không?

EM: I would like to give the public access to ownership of SpaceX,

EM: Tôi muốn cho công chúng tiếp cận quyền sở hữu SpaceX,

but I mean the thing that like,

nhưng ý tôi là,

the overhead associated with a public company is high.

chi phí liên quan đến một công ty đại chúng là rất cao.

I mean, as a public company, you're just constantly sued.

Là một công ty đại chúng, bạn rất thường bị kiện.

It does occupy like, a fair bit of ...

Cần khá nhiều --

You know, time and effort to deal with these things.

Phải mất nhiều thời gian và công sức để giải quyết những vấn đề này.

CA: But you would still only have one public company, it would be bigger,

CA: Nhưng bạn vẫn sẽ chỉ có một công ty đại chúng, nó sẽ lớn mạnh hơn

and have more things going on.

và hoạt động nhiều hơn.

But instead of being on four boards, you'd be on one.

Nhưng thay vì bốn ban quản trị, bạn chỉ có một.

EM: I'm actually not even on the Neuralink or Boring Company boards.

EM: Tôi thậm chí không thuộc hội đồng của Neuralink hay Boring Company.

And I don't really attend the SpaceX board meetings.

Và tôi không thực sự tham dự các cuộc họp hội đồng quản trị SpaceX.

We only have two a year,

Chỉ hai cuộc họp mỗi năm,

and I just stop by and chat for an hour.

và tôi chỉ ghé qua, trò chuyện trong một giờ.

The board overhead for a public company is much higher.

Chi phí hội đồng cho một công ty đại chúng cao hơn nhiều.

CA: I think some investors probably worry about how your time is being split,

CA: Tôi nghĩ một số nhà đầu tư lo ngại thời gian của anh đang bị phân chia

and they might be excited by you know, that.

và họ có thể bị kích thích vì điều đó.

Anyway, I just woke up the other day

Dù sao, tôi đã thức dậy vào ngày hôm trước

thinking, just, there are so many ways in which these things connect.

và suy nghĩ là có rất nhiều cách để những thứ này kết nối với nhau.

And you know, just the simplicity of that mission,

Và anh biết đấy, chỉ sự đơn giản của sứ mệnh đó,

of building a future that is worth getting excited about,

xây dựng một tương lai đáng để trông đợi,

might appeal to an awful lot of people.

có thể thu hút rất nhiều người.

Elon, you are reported by Forbes and everyone else as now, you know,

Elon, theo Forbes và những người khác, anh hiện là

the world's richest person.

người giàu nhất thế giới,

EM: That’s not a sovereign.

EM: Không ghê gớm lắm đâu.

CA: (Laughs)

CA: (Cười)

EM: You know, I think it’s fair to say

EM: Tôi nghĩ thật hợp lý khi

that if somebody is like, the king or de facto king of a country,

nói rằng ai đó là vua hay là quốc vương thực tế của một quốc gia

they're wealthier than I am.

giàu có hơn tôi.

CA: But it’s just harder to measure --

CA: Nhưng thật khó để định lượng --

So $300 billion.

300 tỉ đô la.

I mean, your net worth on any given day

Ý tôi là, giá trị tài sản ròng của anh

is rising or falling by several billion dollars.

vào một ngày nào đó sẽ tăng hoặc giảm vài tỷ đô la.

How insane is that?

Điều đó thật điên rồ đúng không?

EM: It's bonkers, yeah.

EM: Đúng thật, loạn óc.

CA: I mean, how do you handle that psychologically?

CA: Anh đối phó với điều đó về mặt tâm lý ra sao?

There aren't many people in the world who have to even think about that.

Không có nhiều người trên thế giới phải nghĩ về điều đó.

EM: I actually don't think about that too much.

EM: Tôi thực tế chẳng nghĩ về nó quá nhiều.

But the thing that is actually more difficult

Nhưng điều thực sự khó khăn hơn

and that does make sleeping difficult

và điều đó làm cho

is that, you know,

việc ngủ trở nên khó hơn đó là, anh biết đấy,

every good hour or even minute

mỗi giờ hay thậm chí mỗi phút

of thinking about Tesla and SpaceX

nghĩ về Tesla và SpaceX

has such a big effect on the company

đều có ảnh hưởng lớn đến công ty

that I really try to work as much as possible,

đến nỗi tôi thực sự cố gắng làm việc nhiều nhất có thể

you know, to the edge of sanity, basically.

đến mức gần như mất đi sự tỉnh táo, có thể nói như vậy.

Because you know, Tesla’s getting to the point where

Bởi vì, như anh có thể biết, Tesla đang tiến đến giai đoạn

probably will get to the point later this year,

có thể đạt được mục tiêu vào cuối năm nay,

where every high-quality minute of thinking

mà mỗi phút suy nghĩ chất lượng cao

is a million dollars impact on Tesla.

có tác động đến hàng triệu đô la của Tesla.

Which is insane.

Thật là điên rồ.

I mean, the basic, you know, if Tesla is doing, you know,

Ý tôi là, nếu Tesla tạo ra,

sort of $2 billion a week, let’s say, in revenue,

chẳng hạn như doanh thu 2 tỷ đô la mỗi tuần,

it’s sort of $300 million a day, seven days a week.

thì đó là 300 triệu đô la mỗi ngày, và có bảy ngày mỗi tuần.

You know, it's ...

Anh biết chứ, nó là --

CA: If you can change that by five percent in an hour’s brainstorm,

CA: Một giờ động não có thể cải thiện điều đó 5%,

that's a pretty valuable hour.

vì vậy đó là một giờ khá quý giá.

EM: I mean, there are many instances where a half-hour meeting,

EM: Ý tôi là, có nhiều trường hợp trong một cuộc họp kéo dài nửa giờ, tôi đã

I was able to improve the financial outcome of the company

có thể cải thiện kết quả tài chính của công ty lên 100 triệu đô la

by $100 million in a half-hour meeting.

trong một cuộc họp kéo dài nửa giờ.

CA: There are many other people out there

CA: Có rất nhiều người khác ngoài kia

who can't stand this world of billionaires.

không thích thế giới của các tỉ phú.

Like, they are hugely offended by the notion

Chẳng hạn, họ bị xúc phạm nặng nề bởi quan niệm

that an individual can have the same wealth as, say,

một người có thể có tài sản tương đương một tỷ

a billion or more of the world's poorest people.

hoặc nhiều hơn những người nghèo nhất thế giới.

EM: If they examine sort of --

EM: Nếu họ kiểm tra thử --

I think there's some axiomatic flaws that are leading them to that conclusion.

Tôi nghĩ rằng có một số sai sót trong châm ngôn đang dẫn họ đến kết luận đó.

For sure, it would be very problematic if I was consuming,

Chắc chắn, sẽ rất rắc rối nếu tôi đang tiêu

you know, billions of dollars a year in personal consumption.

hàng tỷ đô la mỗi năm cho mục đích cá nhân.

But that is not the case.

Trường hợp này thì không.

In fact, I don't even own a home right now.

Thực tế, tôi thậm chí không sở hữu ngôi nhà nào.

I'm literally staying at friends' places.

Tôi thực sự đang ở nhà của bạn bè.

If I travel to the Bay Area,

Nếu tôi đến Bay Area,

which is where most of Tesla engineering is,

nơi phần lớn việc kỹ thuật của Tesla

I basically rotate through friends' spare bedrooms.

được thực hiện, thường tôi sẽ ngủ trong các phòng trống của những người bạn.

I don't have a yacht, I really don't take vacations.

Tôi không có du thuyền, tôi thực sự không có kỳ nghỉ.

It’s not as though my personal consumption is high.

Nó không giống như việc tiêu dùng của riêng tôi là ở mức cao.

I mean, the one exception is a plane.

Có một ngoại lệ là máy bay.

But if I don't use the plane, then I have less hours to work.

Nhưng nếu tôi không dùng máy bay, tôi chỉ có ít giờ làm việc.

CA: I mean, I personally think you have shown that you are mostly driven

CA: Tôi muốn nói tôi tin anh đã chứng minh anh thường được thúc đẩy

by really quite a deep sense of moral purpose.

bởi một ý thức mạnh mẽ về mục đích đạo đức.

Like, your attempts to solve the climate problem

Giống như, những nỗ lực của anh để giải quyết vấn đề khí hậu

have been as powerful as anyone else on the planet that I'm aware of.

cũng quyết liệt như bất kỳ ai khác trên hành tinh mà tôi biết.

And I actually can't understand,

Và tôi thực sự không thể hiểu,

personally, I can't understand the fact

cá nhân tôi, tôi không thể hiểu thực tế

that you get all this criticism from the Left about,

anh nhận những lời chỉ trích này từ phía Cánh Tả

"Oh, my God, he's so rich, that's disgusting."

“Ôi, Chúa ơi, anh ta quá giàu, thật kinh tởm.”

When climate is their issue.

Khi khí hậu là vấn đề của họ.

Philanthropy is a topic that some people go to.

Lòng nhân ái là thứ mà một số người hướng tới.

Philanthropy is a hard topic.

Lòng nhân ái là một điều khó.

How do you think about that?

Anh đã nghĩ về điều đó thế nào?

EM: I think if you care about the reality of goodness

EM: Tôi nghĩ nếu bạn coi trọng thực tại của lòng tốt

instead of the perception of it, philanthropy is extremely difficult.

thay vì nhận thức về nó, thì lòng nhân ái là vô cùng khó.

SpaceX, Tesla, Neuralink and The Boring Company are philanthropy.

SpaceX, Tesla, Neuralink và The Boring Company là những hoạt động nhân ái.

If you say philanthropy is love of humanity,

Nếu nói nhân ái là tình thương người

they are philanthropy.

thì đó là nhân ái.

Tesla is accelerating sustainable energy.

Tesla đang tăng tốc phát triển năng lượng bền vững.

This is a love -- philanthropy.

Đây là một tình yêu -- lòng nhân ái.

SpaceX is trying to ensure the long-term survival of humanity

SpaceX đang cố gắng đảm bảo sự tồn tại lâu dài của nhân loại

with a multiple-planet species.

với một loài đa hành tinh.

That is love of humanity.

Đó là tình người.

You know, Neuralink is trying to help solve brain injuries

Anh biết đấy, Neuralink đang cố gắng giúp giải quyết các chấn thương não

and existential risk with AI.

và rủi ro hiện tại bằng AI.

Love of humanity.

Tình thương người.

Boring Company is trying to solve traffic, which is hell for most people,

Boring Company đang xử lý vấn đề giao thông, nỗi khổ của rất nhiều người,

and that also is love of humanity.

và đây cũng là một hành động nhân văn.

CA: How upsetting is it to you

CA: Anh cảm thấy khó chịu thế nào

to hear this constant drumbeat of,

khi nghe tiếng thổ lộ liên tục này,

"Billionaires, my God, Elon Musk, oh, my God?"

“Các tỷ phú, Chúa ơi, Elon Musk, ôi, Chúa ơi?”

Like, do you just shrug that off

Anh chỉ đơn giản phủ nhận nó thôi,

or does it does it actually hurt?

hay nó thực sự làm phiền anh?

EM: I mean, at this point, it's water off a duck's back.

EM: Tôi nghĩ, tại thời điểm này, nó chẳng ảnh hưởng đến ai.

CA: Elon, I’d like to, as we wrap up now,

Elon, tôi muốn, khi chúng ta kết thúc,

just pull the camera back and just think ...

chỉ cần kéo máy quay lại và nghĩ ...

You’re a father now of seven surviving kids.

Giờ anh đã là cha của bảy đứa trẻ.

EM: Well, I mean, I'm trying to set a good example

EM: À, tôi đang cố gắng đưa ra một ví dụ điển hình

because the birthrate on Earth is so low

vì tỷ lệ sinh của địa cầu quá thấp

that we're facing civilizational collapse

đến mức chúng ta đang ở bên bờ vực

unless the birth rate returns to a sustainable level.

của sự sụp đổ văn minh cho đến khi tỷ lệ sinh trở lại mức bền vững.

CA: Yeah, you've talked about this a lot,

CA: Anh đã nói về điều này rất nhiều,

that depopulation is a big problem,

rằng việc giảm dân số là một vấn đề lớn,

and people don't understand how big a problem it is.

và mọi người không hiểu vấn đề này lớn như thế nào.

EM: Population collapse is one of the biggest threats

EM: Suy giảm dân số là một trong những mối nguy nhất

to the future of human civilization.

đối với văn minh nhân loại.

And that is what is going on right now.

Đó là những gì đang diễn ra lúc này..

CA: What drives you on a day-to-day basis to do what you do?

CA: Điều gì thúc đẩy anh làm những việc hàng ngày?

EM: I guess, like, I really want to make sure

EM: Tôi cho rằng tôi chỉ muốn đảm bảo

that there is a good future for humanity

nhân loại có một tương lai tươi sáng

and that we're on a path to understanding the nature of the universe,

và chúng ta đang đi đúng hướng để hiểu được bản chất của vũ trụ

the meaning of life.

và ý nghĩa cuộc sống.

Why are we here, how did we get here?

Sao ta lại ở đây, sao ta đến được đây?

And in order to understand the nature of the universe

Và để hiểu được bản chất của vũ trụ

and all these fundamental questions,

và tất cả những câu hỏi cơ bản này,

we must expand the scope and scale of consciousness.

chúng ta phải mở rộng phạm vi và quy mô của ý thức.

Certainly it must not diminish or go out.

Chắc chắn không giảm bớt hoặc biến mất.

Or we certainly won’t understand this.

Hoặc chúng ta nhất định không hiểu được.

I would say I’ve been motivated by curiosity more than anything,

Tôi có thể nói rằng tôi bị thúc đẩy bởi sự tò mò hơn bất kỳ điều gì

and just desire to think about the future

và chỉ muốn nghĩ về tương lai và không cảm thấy buồn,

and not be sad, you know?

anh biết không?

CA: And are you?

CA: Đó là anh à?

Are you not sad?

Anh không thấy buồn?

EM: I'm sometimes sad,

EM: Thi thoảng có buồn,

but mostly I'm feeling I guess

nhưng phần lớn tôi đoán mình

relatively optimistic about the future these days.

tương đối lạc quan về tương lai trong những ngày này.

There are certainly some big risks that humanity faces.

Chắc chắn có một số rủi ro lớn mà nhân loại phải đối mặt.

I think the population collapse is a really big deal,

Tôi nghĩ rằng sự suy giảm dân số là một vấn đề thực sự lớn,

that I wish more people would think about

mà tôi ước nhiều người sẽ nghĩ đến hơn vì tỷ lệ sinh thấp hơn nhiều

because the birth rate is far below what's needed to sustain civilization

so với mức cần thiết để duy trì nền văn minh

at its current level.

ở mức hiện tại.

And there's obviously ...

Và rõ ràng là --

We need to take action on climate sustainability,

Chúng ta cần hành động vì sự bền vững của khí hậu,

which is being done.

việc này đang được thực hiện.

And we need to secure the future of consciousness

Và chúng ta cần đảm bảo tương lai của ý thức

by being a multi-planet species.

bằng cách trở thành một loài đa hành tinh.

We need to address --

Chúng ta cần giải quyết --

Essentially, it's important to take whatever actions we can think of

Điều quan trọng là phải thực hiện mọi hành động mà chúng ta có thể

to address the existential risks that affect the future of consciousness.

nghĩ ra để giải quyết những rủi ro tồn tại ảnh hưởng đến tương lai của ý thức.

CA: There's a whole generation coming through

CA: Có cả một thế hệ đối mặt với điều đó,

who seem really sad about the future.

những người âu sầu về tương lai.

What would you say to them?

Anh sẽ nói gì với họ?

EM: Well, I think if you want the future to be good, you must make it so.

EM: Tôi nghĩ nếu bạn muốn tương lai tốt đẹp, bạn phải biến nó thành sự thật.

Take action to make it good.

Hãy hành động để khiến mọi thứ tốt đẹp hơn.

And it will be.

Và nó sẽ như vậy.

CA: Elon, thank you for all this time.

CA: Elon, cảm ơn anh vì tất cả.

That is a beautiful place to end.

Cái kết như vầy thật đẹp.

Thanks for all you're doing.

Cảm ơn việc anh đang làm.

EM: You're welcome.

EM: Không có gì đâu.