Allan Jones: A map of the brain

Tłumaczenie: Bartłomiej Szóstak Korekta: Agata Leśnicka

Humans have long held a fascination

Ludzie od dawna zafascynowani byli

for the human brain.

ludzkim mózgiem.

We chart it, we've described it,

Robimy jego wykresy, opisaliśmy go,

we've drawn it,

narysowaliśmy,

we've mapped it.

zmapowaliśmy go.

Now just like the physical maps of our world

Tak jak mapy fizyczne świata

that have been highly influenced by technology --

zostały bardzo zmienione przez technologię --

think Google Maps,

mam na myśli Mapy Google,

think GPS --

GPS --

the same thing is happening for brain mapping

to samo ma miejsce w mapowaniu mózgu

through transformation.

przez przekształcanie.

So let's take a look at the brain.

Przyjrzyjmy się więc mózgowi.

Most people, when they first look at a fresh human brain,

Większość ludzi, po raz pierwszy widząc świeży ludzki mózg,

they say, "It doesn't look what you're typically looking at

powie: "Nie wygląda tak,

when someone shows you a brain."

jak można by się tego spodziewać."

Typically, what you're looking at is a fixed brain. It's gray.

Normalnie patrzycie na mózg utrwalony. Jest on szary.

And this outer layer, this is the vasculature,

To jest warstwa zewnętrzna, to unaczynienie,

which is incredible, around a human brain.

które jest niesamowite, wokół ludzkiego mózgu.

This is the blood vessels.

To naczynia krwionośne.

20 percent of the oxygen

20% tlenu

coming from your lungs,

pochodzącego z płuc,

20 percent of the blood pumped from your heart,

20% krwi pompowanej z serca

is servicing this one organ.

zaopatruje ten jeden organ.

That's basically, if you hold two fists together,

Zajmuje mniej więcej tyle miejsca, ile dwie złączone pięści,

it's just slightly larger than the two fists.

jest tylko nieco większy.

Scientists, sort of at the end of the 20th century,

Naukowcy jakoś pod koniec XX wieku

learned that they could track blood flow

odkryli, że można prześledzić przepływ krwi

to map non-invasively

by nieinwazyjnie zbadać,

where activity was going on in the human brain.

które obszary ludzkiego mózgu są aktywne.

So for example, they can see in the back part of the brain,

Więc na przykład, można zobaczyć tylną część mózgu,

which is just turning around there.

która właśnie się tu obraca.

There's the cerebellum; that's keeping you upright right now.

Tam jest móżdżek, który utrzymuje nas w pozycji pionowej.

It's keeping me standing. It's involved in coordinated movement.

Dzięki niemu mogę stać. Jest odpowiedzialny za koordynację ruchową.

On the side here, this is temporal cortex.

Po tej stronie jest kora skroniowa.

This is the area where primary auditory processing --

To obszar odpowiedzialny za ośrodkowe procesy przetwarzania słuchowego --

so you're hearing my words,

dzięki temu słyszycie moje słowa,

you're sending it up into higher language processing centers.

które są przesyłane do wyższych ośrodków przetwarzania języka.

Towards the front of the brain

W przedniej części mózgu

is the place in which all of the more complex thought, decision making --

znajduje się obszar odpowiedzialny za wszystkie bardziej skomplikowane procesy myślenia i podejmowania decyzji,

it's the last to mature in late adulthood.

który najpóźniej osiąga pełną dojrzałość (w późnym wieku dorosłym).

This is where all your decision-making processes are going on.

To tam zachodzą wszystkie procesy decyzyjne.

It's the place where you're deciding right now

To miejsce, gdzie właśnie podejmujecie decyzje,

you probably aren't going to order the steak for dinner.

że prawdopodobnie nie zamówicie steka na obiad.

So if you take a deeper look at the brain,

Więc jeśli bliżej przyjrzeć się mózgowi,

one of the things, if you look at it in cross-section,

jedną z rzeczy, patrząc na jego przekrój poprzeczny,

what you can see

którą można zobaczyć

is that you can't really see a whole lot of structure there.

jest to, że wcale nie ma tam wielu struktur.

But there's actually a lot of structure there.

W rzeczywistości jest ich tam bardzo dużo.

It's cells and it's wires all wired together.

To połączone ze sobą komórki i przewody.

So about a hundred years ago,

Więc około 100 lat temu

some scientists invented a stain that would stain cells.

pewni naukowcy wynaleźli wnikający do komórek barwnik.

And that's shown here in the the very light blue.

Widać to tutaj, w bardzo jasnoniebieskim kolorze.

You can see areas

Możecie zobaczyć obszary,

where neuronal cell bodies are being stained.

gdzie zabarwione zostały ciała normalnych komórek.

And what you can see is it's very non-uniform. You see a lot more structure there.

To, co widać jest bardzo niejednolite. Widać tu dużo więcej struktur.

So the outer part of that brain

Więc zewnętrzną częścią mózgu

is the neocortex.

jest kora nowa.

It's one continuous processing unit, if you will.

Nieustannie przetwarza informacje.

But you can also see things underneath there as well.

Możemy również zobaczyć to, co jest pod spodem.

And all of these blank areas

Przez te wszystkie puste obszary

are the areas in which the wires are running through.

przebiegają połączenia.

They're probably less cell dense.

Prawdopodobnie komórki są tam rzadziej rozmieszczone.

So there's about 86 billion neurons in our brain.

W mózgu jest około 86 miliardów neuronów.

And as you can see, they're very non-uniformly distributed.

I jak widać, są one bardzo nierównomiernie rozmieszczone.

And how they're distributed really contributes

A sposób ich rozmieszczenia jest ściśle powiązany

to their underlying function.

z ich funkcjami.

And of course, as I mentioned before,

I oczywiście, jak wspomniałem wcześniej,

since we can now start to map brain function,

skoro możemy mapować funkcje mózgu,

we can start to tie these into the individual cells.

możemy zacząć przypisywać je poszczególnym komórkom.

So let's take a deeper look.

Więc przyjrzyjmy się bliżej

Let's look at neurons.

neuronom.

So as I mentioned, there are 86 billion neurons.

Jak już wspominałem, jest ich 86 miliardów.

There are also these smaller cells as you'll see.

Jak widać, są tam także te mniejsze komórki.

These are support cells -- astrocytes glia.

To komórki wspomagające -- astrocyty.

And the nerves themselves

I same nerwy,

are the ones who are receiving input.

które odbierają bodźce.

They're storing it, they're processing it.

Przechowują je i przetwarzają.

Each neuron is connected via synapses

Każdy neuron jest połączony synapsami

to up to 10,000 other neurons in your brain.

z 10 000 innych neuronów w mózgu.

And each neuron itself

A każdy neuron sam w sobie

is largely unique.

jest niepowtarzalny.

The unique character of both individual neurons

Ten niepowtarzalny charakter zarówno pojedynczych neuronów

and neurons within a collection of the brain

i grup neuronów wewnątrz mózgu

are driven by fundamental properties

zależy od podstawowych właściwości

of their underlying biochemistry.

leżącej u ich podłoża biochemii.

These are proteins.

To białka.

They're proteins that are controlling things like ion channel movement.

Te białka sterują takimi procesami jak ruch jonów w kanałach.

They're controlling who nervous system cells partner up with.

Kontrolują z czym łączą się komórki układu nerwowego.

And they're controlling

I wpływają zasadniczo

basically everything that the nervous system has to do.

na wszystko, za co odpowiedzialny jest układ nerwowy.

So if we zoom in to an even deeper level,

Więc jeśli zbliżymy się jeszcze bardziej,

all of those proteins

te wszystkie białka

are encoded by our genomes.

są zakodowane przez nasze genomy.

We each have 23 pairs of chromosomes.

Wszyscy mamy 23 pary chromosomów.

We get one from mom, one from dad.

Jeden zestaw otrzymujemy od matki, drugi od ojca.

And on these chromosomes

I na tych chromosomach

are roughly 25,000 genes.

jest około 25 000 genów.

They're encoded in the DNA.

Są one zakodowane w DNA.

And the nature of a given cell

I natura danej komórki

driving its underlying biochemistry

odpowiadająca za jej biochemię

is dictated by which of these 25,000 genes

jest podyktowana tym, który z tych 25 000 genów

are turned on

jest włączony

and at what level they're turned on.

i na jakim poziomie.

And so our project

Więc nasz projekt

is seeking to look at this readout,

ma na celu znalezienie takiego odczytu

understanding which of these 25,000 genes is turned on.

i zrozumienie, który z tych 25 000 genów jest włączony.

So in order to undertake such a project,

Aby podjąć się takiego projektu,

we obviously need brains.

oczywiście potrzebujemy mózgów.

So we sent our lab technician out.

Więc wysyłamy naszych laborantów.

We were seeking normal human brains.

Szukaliśmy ludzkich mózgów.

What we actually start with

Tak naprawdę to zaczynamy

is a medical examiner's office.

w gabinecie patomorfologa.

This a place where the dead are brought in.

To miejsce, do którego przywożeni są zmarli.

We are seeking normal human brains.

Szukamy normalnych mózgów ludzkich.

There's a lot of criteria by which we're selecting these brains.

Jest wiele kryteriów, według których wybieramy mózgi.

We want to make sure

Chcemy się upewnić,

that we have normal humans between the ages of 20 to 60,

że mamy normalnych ludzi między w wieku 20-60 lat,

they died a somewhat natural death

którzy zmarli z przyczyn naturalnych,

with no injury to the brain,

bez urazów mózgu,

no history of psychiatric disease,

chorób psychicznych w wywiadzie,

no drugs on board --

niezażywających narkotyków --

we do a toxicology workup.

robimy badania toksykologiczne.

And we're very careful

I jesteśmy bardzo ostrożni co do

about the brains that we do take.

wybieranych mózgów.

We're also selecting for brains

Szukamy także mózgów,

in which we can get the tissue,

z których pobieramy tkankę,

we can get consent to take the tissue

i dostajemy zgodę na jej pobranie

within 24 hours of time of death.

w ciągu 24 godzin od zgonu.

Because what we're trying to measure, the RNA --

To dlatego, że będziemy badać RNA --

which is the readout from our genes --

transkrypt naszych genów -

is very labile,

które jest bardzo niestabilne,

and so we have to move very quickly.

więc musimy działać bardzo szybko.

One side note on the collection of brains:

Jedna uwaga na marginesie dotycząca zbioru mózgów:

because of the way that we collect,

z powodu sposobu, w jaki je zbieramy

and because we require consent,

i ponieważ wymagamy zgody,

we actually have a lot more male brains than female brains.

mamy znacznie więcej mózgów mężczyzn niż kobiet.

Males are much more likely to die an accidental death in the prime of their life.

To mężczyźni częściej giną nagle w kwiecie wieku.

And men are much more likely

I w przypadku mężczyzn jest bardziej prawdopodobne,

to have their significant other, spouse, give consent

że ich partnerka lub małżonka, wyrazi zgodę

than the other way around.

niż w sytuacji odwrotnej.

(Laughter)

(Śmiech)

So the first thing that we do at the site of collection

Więc pierwszą rzeczą, która robimy w miejscu pobrania

is we collect what's called an MR.

to zrobienie rezonansu.

This is magnetic resonance imaging -- MRI.

Mowa o rezonansie magnetycznym - MRI.

It's a standard template by which we're going to hang the rest of this data.

To standardowy procedura, według której będziemy zbierać resztę danych.

So we collect this MR.

Więc robimy rezonans.

And you can think of this as our satellite view for our map.

I można traktować jako widok satelity na naszą mapę.

The next thing we do

Następną rzeczą, którą robimy

is we collect what's called a diffusion tensor imaging.

jest obrazowanie metodą tensora dyfuzji.

This maps the large cabling in the brain.

To mapuje większe przewody w mózgu.

And again, you can think of this

I znów, można to traktować

as almost mapping our interstate highways, if you will.

prawie jak mapowanie autostrad międzystanowych.

The brain is removed from the skull,

Mózg jest wyjmowany z czaszki,

and then it's sliced into one-centimeter slices.

a potem krojony na jednocentymetrowe plastry.

And those are frozen solid,

A te są dokładnie zamrażane

and they're shipped to Seattle.

i wysyłane do Seattle.

And in Seattle, we take these --

W Seattle zabieramy je --

this is a whole human hemisphere --

to cała półkula mózgu człowieka --

and we put them into what's basically a glorified meat slicer.

i wkładamy w coś, co w zasadzie jest szlachetniejszą formą krajalnicy do mięsa.

There's a blade here that's going to cut across

Jest tam ostrze, które przetnie

a section of the tissue

fragment tkanki

and transfer it to a microscope slide.

i przeniesie go na szkiełko podstawowe mikroskopu.

We're going to then apply one of those stains to it,

Potem stosujemy jeden z barwników

and we scan it.

i skanujemy.

And then what we get is our first mapping.

Następnie otrzymujemy pierwsze mapowanie.

So this is where experts come in

To tu wkraczają eksperci

and they make basic anatomic assignments.

i wykonują podstawowe badania anatomiczne.

You could consider this state boundaries, if you will,

Możecie to potraktować jako granice stanów,

those pretty broad outlines.

te całkiem wyraźne zarysy.

From this, we're able to then fragment that brain into further pieces,

Teraz możemy podzielić mózg na kolejne części,

which then we can put on a smaller cryostat.

które następnie możemy położyć na mniejszy kriostat.

And this is just showing this here --

Widać to tutaj --

this frozen tissue, and it's being cut.

zamrożona tkanka, w trakcie cięcia.

This is 20 microns thin, so this is about a baby hair's width.

Jest cienka na 20 mikronów, a więc jest mniej więcej grubości włosa niemowlęcia.

And remember, it's frozen.

I pamiętajcie, że jest zamrożona.

And so you can see here,

Jak widać tutaj,

old-fashioned technology of the paintbrush being applied.

stosowana jest staromodna technika pędzla.

We take a microscope slide.

Bierzemy szkiełko podstawowe

Then we very carefully melt onto the slide.

i przykładamy do próbki tkanki.

This will then go onto a robot

Następnie wkładamy do robota,

that's going to apply one of those stains to it.

który zastosuje jeden z barwników.

And our anatomists are going to go in and take a deeper look at this.

Nasi anatomowie przyjrzą się temu bliżej.

So again this is what they can see under the microscope.

To jest to, co mogą zobaczyć pod mikroskopem.

You can see collections and configurations

Możemy zobaczyć grupy i układy

of large and small cells

dużych i małych komórek

in clusters and various places.

w skupiskach i różnych miejscach.

And from there it's routine. They understand where to make these assignments.

Od tej chwili to rutyna. Wiedzą gdzie co badać.

And they can make basically what's a reference atlas.

Mogą stworzyć swoisty atlas.

This is a more detailed map.

To bardziej szczegółowa mapa

Our scientists then use this

Następnie, nasi naukowcy używają tego

to go back to another piece of that tissue

by wrócić do poprzedniego kawałka tkanki

and do what's called laser scanning microdissection.

i wykonują mikrodysekcję laserową.

So the technician takes the instructions.

Technik dostaje instrukcje.

They scribe along a place there.

Obrysowują dane miejsce,

And then the laser actually cuts.

a laser wycina.

You can see that blue dot there cutting. And that tissue falls off.

Widzimy tnącą niebieską kropkę. A tamta tkanka odchodzi.

You can see on the microscope slide here,

Widzimy na szkiełku mikroskopu,

that's what's happening in real time.

co dzieje się w trakcie cięcia.

There's a container underneath that's collecting that tissue.

Poniżej znajduje się pojemnik na odciętą tkankę.

We take that tissue,

Zbieramy ją,

we purify the RNA out of it

oczyszczamy z niej RNA

using some basic technology,

przy użyciu prostych technologii,

and then we put a florescent tag on it.

a następnie nakładamy znacznik fluorescencyjny.

We take that tagged material

Oznaczony materiał

and we put it on to something called a microarray.

umieszczamy na mikromacierzy.

Now this may look like a bunch of dots to you,

Dla was może to wyglądać jak grupa kropek,

but each one of these individual dots

ale każda z nich

is actually a unique piece of the human genome

jest unikalną częścią ludzkiego genomu,

that we spotted down on glass.

przeniesionego na szkło.

This has roughly 60,000 elements on it,

Jest tu z grubsza 60 000 elementów,

so we repeatedly measure various genes

więc nieustannie mierzymy poszczególne geny

of the 25,000 genes in the genome.

z 25 000 genów w genomie.

And when we take a sample and we hybridize it to it,

Kiedy zhybrydyzujemy próbkę,

we get a unique fingerprint, if you will,

otrzymamy unikalny odcisk palca,

quantitatively of what genes are turned on in that sample.

dowód ilościowy, potwierdzający które geny są włączone w danej próbce.

Now we do this over and over again,

Powtarzamy ten proces bez przerwy

this process for any given brain.

dla każdego mózgu.

We're taking over a thousand samples for each brain.

Pobieramy ponad tysiąc próbek z każdego mózgu.

This area shown here is an area called the hippocampus.

Pokazany tu obszar to hipokamp.

It's involved in learning and memory.

Odpowiedzialny jest za uczenie się i pamięć.

And it contributes to about 70 samples

Z niego pobieramy około 70 próbek

of those thousand samples.

spośród tego tysiąca.

So each sample gets us about 50,000 data points

Każda próbka dostarcza nam około 50 000 punktów danych

with repeat measurements, a thousand samples.

z powtarzającymi się danymi, tysiąc próbek.

So roughly, we have 50 million data points

Mamy więc z grubsza 50 mln punktów danych

for a given human brain.

dla każdego badanego ludzkiego mózgu.

We've done right now

Przebadaliśmy ostatnio

two human brains-worth of data.

dwa ludzkie mózgi pełne danych.

We've put all of that together

Dodaliśmy to wszystko

into one thing,

do siebie

and I'll show you what that synthesis looks like.

i pokażę teraz co otrzymaliśmy z tej syntezy.

It's basically a large data set of information

Jest to duży zestaw informacji

that's all freely available to any scientist around the world.

dostępny każdemu naukowcowi na świecie.

They don't even have to log in to come use this tool,

Nie muszą się nawet logować by móc używać tego narzędzia,

mine this data, find interesting things out with this.

pozyskiwać danych i szukać interesujących informacji.

So here's the modalities that we put together.

To są wszystkie badania, które składamy w całość.

You'll start to recognize these things from what we've collected before.

Pewnie możecie już je rozpoznać ze zgromadzonych wcześniej danych.

Here's the MR. It provides the framework.

Oto badanie rezonansem magnetycznych. Dostarcza nam zarys.

There's an operator side on the right that allows you to turn,

Po prawej stronie znajduje się panel operatora umożliwiający obracanie,

it allows you to zoom in,

powiększanie

it allows you to highlight individual structures.

i wyodrębnianie konkretnych struktur.

But most importantly,

Ale co najważniejsze,

we're now mapping into this anatomic framework,

mapujemy teraz ten zarys anatomiczny,

which is a common framework for people to understand where genes are turned on.

typowy zarys pomagający ludziom zrozumieć gdzie znajdują się aktywne geny.

So the red levels

Kolorem czerwonym

are where a gene is turned on to a great degree.

oznaczono geny o wysokiej aktywności.

Green is the sort of cool areas where it's not turned on.

Kolor zielony oznacza spokojniejsze obszary niższej aktywności.

And each gene gives us a fingerprint.

Każdy gen dostarcza nam, w pewnym sensie, "odcisku palca."

And remember that we've assayed all the 25,000 genes in the genome

Pamiętajcie, że mamy na macierzach wszystkie z25 000 genów genomu

and have all of that data available.

i posiadamy wszelkie dostępne dane.

So what can scientists learn about this data?

Jakich informacji dostarczają te dane naukowcom?

We're just starting to look at this data ourselves.

Dopiero się z nimi zaczynamy zapoznawać.

There's some basic things that you would want to understand.

Są podstawowe rzeczy, które chcielibyście zrozumieć.

Two great examples are drugs,

Dwa doskonałe przykłady to leki

Prozac and Wellbutrin.

fluoksetyna i bupropion.

These are commonly prescribed antidepressants.

To powszechnie przepisywane antydepresanty.

Now remember, we're assaying genes.

A teraz weźcie pod uwagę, że analizujemy geny.

Genes send the instructions to make proteins.

Geny wysyłają instrukcje to stworzenia białek.

Proteins are targets for drugs.

Białka są celem leków.

So drugs bind to proteins

Więc leki wiążą się z białkami

and either turn them off, etc.

i je wyłączają itd.

So if you want to understand the action of drugs,

Jeśli chcemy zrozumieć działanie leków,

you want to understand how they're acting in the ways you want them to,

musimy zrozumieć ich działanie zgodne z naszymi oczekiwaniami

and also in the ways you don't want them to.

oraz ich działania niepożądane.

In the side effect profile, etc.,

W opisie skutków ubocznych itd.,

you want to see where those genes are turned on.

chcielibyśmy zobaczyć, gdzie znajdują się włączone geny.

And for the first time, we can actually do that.

Po raz pierwszy możemy tego dokonać.

We can do that in multiple individuals that we've assayed too.

Możemy to zrobić w przypadku wielu przeanalizowanych przez nas jednostek.

So now we can look throughout the brain.

Więc możemy spojrzeć w głąb mózgu.

We can see this unique fingerprint.

Możemy zobaczyć ten unikalny "odcisk palca."

And we get confirmation.

I mamy potwierdzenie.

We get confirmation that, indeed, the gene is turned on --

Potwierdzenie, że rzeczywiście gen jest włączony --

for something like Prozac,

w przypadku leków takich jak fluoksetyna,

in serotonergic structures, things that are already known be affected --

w strukturach serotoninowych, wiemy co zostaje zaatakowane --

but we also get to see the whole thing.

ale widzimy też całość.

We also get to see areas that no one has ever looked at before,

Możemy również przyjrzeć się obszarom, których nikt wcześniej nie oglądał

and we see these genes turned on there.

i możemy tam zobaczyć włączone geny.

It's as interesting a side effect as it could be.

Jest to niezwykle interesujący skutek uboczny.

One other thing you can do with such a thing

Inną rzeczą, którą możemy zrobić,

is you can, because it's a pattern matching exercise,

ponieważ polega to na łączeniu wzorców,

because there's unique fingerprint,

i ponieważ występuje tam unikalny "odcisk palca,"

we can actually scan through the entire genome

możemy zeskanować cały genom

and find other proteins

i odnaleźć inne białka

that show a similar fingerprint.

charakteryzujące się podobnym odciskiem.

So if you're in drug discovery, for example,

Jeżeli opracowujecie leki, możecie

you can go through

na przykład przestudiować

an entire listing of what the genome has on offer

całą listę cech genomu,

to find perhaps better drug targets and optimize.

by znaleźć lepsze cele dla leków i je zoptymalizować.

Most of you are probably familiar

Prawdopodobnie większość z was zna

with genome-wide association studies

metodę badania GWA

in the form of people covering in the news

w formie podawanej w mediach,

saying, "Scientists have recently discovered the gene or genes

gdzie zwykło się mówić: "Naukowcy właśnie odkryli gen lub geny,

which affect X."

odpowiedzialne za coś."

And so these kinds of studies

Takie badania

are routinely published by scientists

są zazwyczaj publikowane przez naukowców,

and they're great. They analyze large populations.

i są świetne. Analizują duże populace.

They look at their entire genomes,

Badają całe genomy

and they try to find hot spots of activity

i starają się znaleźć obszary szczególnej aktywności

that are linked causally to genes.

połączone z konkretnymi genami.

But what you get out of such an exercise

Takie badanie dostarcza nam

is simply a list of genes.

listę genów.

It tells you the what, but it doesn't tell you the where.

Mówi na CO, ale nie stwierdza GDZIE.

And so it's very important for those researchers

Najważniejszą rzeczą dla tych naukowców,

that we've created this resource.

jest to, abyśmy stworzyli im odpowiednie zasoby.

Now they can come in

Teraz mogą przyjść

and they can start to get clues about activity.

i zebrać odpowiednie dane na temat aktywności.

They can start to look at common pathways --

Mogą zapoznać się z powszechnie stosowanymi procedurami --

other things that they simply haven't been able to do before.

innymi metodami, których nie mieli okazji stosować.

So I think this audience in particular

Uważam że ta widownia w szczególności

can understand the importance of individuality.

może zrozumieć jak ważna jest niepowtarzalność.

And I think every human,

Sądzę, że każdy człowiek,

we all have different genetic backgrounds,

każdy z nas ma inne podłoże genetyczne,

we all have lived separate lives.

każdy z nas wiedzie inne życie.

But the fact is

Ale faktem jest,

our genomes are greater than 99 percent similar.

że nasze genomy są w ponad 99% podobne.

We're similar at the genetic level.

Na poziomie genetycznym jesteśmy do siebie podobni.

And what we're finding

To, czego się dowiedzieliśmy,

is actually, even at the brain biochemical level,

nawet na poziomie biochemicznym mózgu,

we are quite similar.

to to, że jesteśmy do siebie podobni.

And so this shows it's not 99 percent,

Ukazuje to, że nie jest to 99%,

but it's roughly 90 percent correspondence

ale z grubsza 90% zgodności

at a reasonable cutoff,

przy rozsądnym odcięciu,

so everything in the cloud is roughly correlated.

wszystko w skupisku jest ze sobą ściśle powiązane.

And then we find some outliers,

Są też jednostki odstające,

some things that lie beyond the cloud.

te poza skupiskiem.

And those genes are interesting,

I właśnie te geny są interesujące,

but they're very subtle.

ale również delikatne.

So I think it's an important message

Uważam, że jest to niezwykle ważna informacja,

to take home today

z którą wrócimy dziś do domu:

that even though we celebrate all of our differences,

pomimo, że każdy z nas szczyci się odmiennością,

we are quite similar

to jesteśmy całkiem podobni

even at the brain level.

nawet na poziomie mózgu.

Now what do those differences look like?

Jak wyglądają te różnice?

This is an example of a study that we did

To przykład badania, jakie przeprowadziliśmy

to follow up and see what exactly those differences were --

na zakończenie, by sprawdzić o jakich dokładnie różnicach mowa --

and they're quite subtle.

są one bardzo subtelne.

These are things where genes are turned on in an individual cell type.

Różnice, gdzie włączone geny znajdują się w komórkach indywidualnych.

These are two genes that we found as good examples.

To są dwa geny, będące dobrym przykładem.

One is called RELN -- it's involved in early developmental cues.

Jeden nazywa się RELN - bierze udział w replikacji we wczesnej fazie rozwoju.

DISC1 is a gene

DISC1 to gen

that's deleted in schizophrenia.

nie występujący w przypadku schizofrenii.

These aren't schizophrenic individuals,

Nie są to osoby chore na schizofrenię,

but they do show some population variation.

ale obrazują pewien wariant populacyjny.

And so what you're looking at here

To na co teraz patrzycie

in donor one and donor four,

to dawca 1 i dawca 4,

which are the exceptions to the other two,

którzy stanowią wyjątek w stosunku do pozostałych dwóch dawców.

that genes are being turned on

Ich geny są włączone

in a very specific subset of cells.

w bardzo specyficznej podgrupie komórek.

It's this dark purple precipitate within the cell

To ten ciemnofioletowy osad w komórce,

that's telling us a gene is turned on there.

który świadczy o tym, że gen jest tu włączony.

Whether or not that's due

Niezależnie od tego, uwarunkowane to jest

to an individual's genetic background or their experiences,

podłożem genetycznym lub doświadczeniem danego osobnika,

we don't know.

ale tego nie wiemy.

Those kinds of studies require much larger populations.

Tego typu badania wymagają przeanalizowania większej populacji.

So I'm going to leave you with a final note

Pożegnam was ostatnią uwagą

about the complexity of the brain

odnoście do złożoności mózgu

and how much more we have to go.

i tego, co jeszcze jest do zrobienia.

I think these resources are incredibly valuable.

Uważam, że są to niezwykle cenne informacje,

They give researchers a handle

pozwalające podążać naukowcom

on where to go.

w odpowiednim kierunku.

But we only looked at a handful of individuals at this point.

My natomiast przyjrzeliśmy się tylko kilku materiałom badawczym.

We're certainly going to be looking at more.

Przebadamy jeszcze więcej.

I'll just close by saying

Zakończę stwierdzeniem,

that the tools are there,

istnieją narzędzia,

and this is truly an unexplored, undiscovered continent.

a to jest zdecydowanie nieodkryty kontynent.

This is the new frontier, if you will.

Albo jak wolicie, nowa granica.

And so for those who are undaunted,

A dla nieustraszonych

but humbled by the complexity of the brain,

i zdumionych złożonością mózgu,

the future awaits.

oczekują nowe odkrycia.

Thanks.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)