Sebastian Deterding: What your designs say about you

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Rysia Wand

We are today talking about moral persuasion:

Dzisiejszym tematem będzie moralna perswazja.

What is moral and immoral in trying to change people's behaviors

Na czym polega moralność,

kiedy próbujemy zmieniać ludzkie zachowania

by using technology and using design?

za pomocą technologii i wzornictwa.

And I don't know what you expect,

Nie wiem czego się spodziewacie,

but when I was thinking about that issue,

ale ja myśląc o tym

I early on realized what I'm not able to give you are answers.

szybko zrozumiałem,

że nie mogę jasno odpowiedzieć,

I'm not able to tell you what is moral or immoral,

co jest moralne lub niemoralne,

because we're living in a pluralist society.

bo żyjemy w pluralistycznym społeczeństwie.

My values can be radically different from your values,

Moje wartości mogą być inne

niż wasze.

which means that what I consider moral or immoral based on that

Moje poczucie moralności

might not necessarily be what you consider moral or immoral.

może się różnić od waszego.

Coś jednak mogę wam dać.

But I also realized there is one thing that I could give you,

To samo dał światu ten facet za mną,

and that is what this guy behind me gave the world --

Socrates.

Sokrates.

It is questions.

Chodzi o pytania.

What I can do and what I would like to do with you

Mogę i chcę

dać wam początkowe pytanie,

is give you, like that initial question,

zestaw kwestii

a set of questions to figure out for yourselves,

do samodzielnego rozważenia,

layer by layer, like peeling an onion,

warstwa po warstwie,

jak przy obieraniu cebuli,

by dojść do sedna tego,

getting at the core of what you believe is moral or immoral persuasion.

co uważacie za moralność perswazji.

And I'd like to do that with a couple of examples of technologies

Posłużę się przykładami technologii,

gdzie wykorzystano elementy gry,

where people have used game elements to get people to do things.

by nakłonić ludzi do działania.

Oto pierwsze

So it's at first a very simple, very obvious question

I would like to give you:

i bardzo oczywiste pytanie:

What are your intentions if you are designing something?

Co wami kieruje, gdy coś projektujecie?

And obviously, intentions are not the only thing,

Intencje to nie jedyna rzecz.

Weźmy jako przykład taki program.

so here is another example for one of these applications.

There are a couple of these kinds of Eco dashboards right now --

Widujemy takie ekologiczne tablice rozdzielcze

zamontowane w samochodach.

dashboards built into cars --

which try to motivate you to drive more fuel-efficiently.

Zachęcają do wydajniejszego wykorzystania paliwa.

This here is Nissan's MyLeaf,

To Nissan MyLeaf,

where your driving behavior is compared with the driving behavior

który porównuje twoją jazdę

do jazdy innych kierowców,

of other people,

so you can compete for who drives a route the most fuel-efficiently.

by pozwolić na rywalizację

o wydajniejsze wykorzystanie paliwa.

Okazuje się, że to bardzo skuteczne.

And these things are very effective, it turns out --

Tak skuteczne, że zachęca kierowców

so effective that they motivate people to engage in unsafe driving behaviors,

do niebezpiecznych manewrów

like not stopping at a red light,

jak przejeżdżanie na czerwonym świetle,

because that way you have to stop and restart the engine,

bo inaczej trzeba się zatrzymać i ponownie ruszyć,

a to zużywa sporo paliwa, prawda?

and that would use quite some fuel, wouldn't it?

So despite this being a very well-intended application,

Mimo dobrych intencji

obviously there was a side effect of that.

ten program miał też skutek uboczny.

Here's another example for one of these side effects.

Oto kolejny przykład tych skutków ubocznych.

Commendable: a site that allows parents to give their kids little badges

Strona Commendable,

na której rodzice mogą przyznawać dzieciom odznaki

for doing the things that parents want their kids to do,

za spełnianie oczekiwań,

np. za wiązanie butów.

like tying their shoes.

And at first that sounds very nice,

Brzmi bardzo miło,

very benign, well-intended.

dobrodusznie i pozytywnie,

ale wg badań nad mentalnością

But it turns out, if you look into research on people's mindset,

caring about outcomes,

dbałość o wyniki,

caring about public recognition,

o uznanie,

caring about these kinds of public tokens of recognition

o tego rodzaju symbole uznania,

nie ma na dłuższą metę

is not necessarily very helpful

for your long-term psychological well-being.

dobrego wpływu na samopoczucie psychiczne.

It's better if you care about learning something.

Lepiej dbać o to, by się czegoś nauczyć.

It's better when you care about yourself

Lepiej dbać o siebie samego niż o to,

than how you appear in front of other people.

jak widzą nas inni.

Używanie tego typu motywacji

So that kind of motivational tool that is used actually, in and of itself,

ma samo w sobie

daleko idące skutki.

has a long-term side effect,

in that every time we use a technology

Ilekroć używamy technologii,

that uses something like public recognition or status,

która wykorzystuje publiczne dowody uznania,

we're actually positively endorsing this

wyrażamy poparcie dla takich aspiracji,

as a good and normal thing to care about --

uznajemy je za dobre i prawidłowe.

that way, possibly having a detrimental effect

Na dłuższą metę tworzy to szkodliwą kulturę

on the long-term psychological well-being of ourselves as a culture.

dla poczucia psychicznego komfortu.

So that's a second, very obvious question:

Oto drugie, oczywiste pytanie:

What are the effects of what you're doing --

Jakie są skutki naszych działań?

the effects you're having with the device, like less fuel,

Skutki, które wywołuje dane urządzenie,

np. mniej paliwa,

as well as the effects of the actual tools you're using

jak i skutki metod

to get people to do things --

używanych do zdopingowania ludzi:

public recognition?

uznane w oczach opinii publicznej.

Now is that all -- intention, effect?

Czy to już wszystko? Intencje, efekty?

Well, there are some technologies which obviously combine both.

Są oczywiście technologie,

które łączą obie te rzeczy:

Both good long-term and short-term effects

krótko- i długoterminowe dobre rezultaty

and a positive intention like Fred Stutzman's "Freedom,"

oraz pozytywne zamiary, jak aplikacja Freedom

where the whole point of that application is --

autorstwa Freda Stutzmana.

W odpowiedzi na natłok

well, we're usually so bombarded with constant requests by other people,

telefonów i próśb

with this device,

ten program pozwala na całkowite odłączenie

you can shut off the Internet connectivity of your PC of choice

komputera od internetu na ustalony czas,

for a pre-set amount of time,

to actually get some work done.

żeby w spokoju popracować.

And I think most of us will agree that's something well-intended,

Chyba większość z nas się zgodzi,

że tu zarówno intencje

and also has good consequences.

jak i skutki są dobre.

Słowami Michela Foucaulta:

In the words of Michel Foucault,

it is a "technology of the self."

"To technologia samego siebie".

It is a technology that empowers the individual

Technologia, która daje władzę jednostce

to determine its own life course,

by stanowiła o swoim życiu,

to shape itself.

kształtowała je.

But the problem is, as Foucault points out,

Problem w tym,

jak zauważa Foucault,

that every technology of the self

że każda technologia samego siebie,

has a technology of domination as its flip side.

ma też druga stronę - technologię dominacji.

As you see in today's modern liberal democracies,

Jak widać w obecnych liberalnych demokracjach,

społeczeństwo i państwo nie tylko pozwalają

the society, the state, not only allows us to determine our self,

na samostanowienie i samokształtowanie,

to shape our self,

it also demands it of us.

ale też wręcz tego od nas wymagają.

Każą nam się udoskonalać,

It demands that we optimize ourselves,

that we control ourselves,

kontrolować,

nieustannie sobą kierować,

that we self-manage continuously,

because that's the only way in which such a liberal society works.

bo tylko w taki sposób

działa liberalne społeczeństwo.

These technologies want us to stay in the game

Te technologie chcą, byśmy brali udział w grze,

that society has devised for us.

którą zaprojektowało dla nas społeczeństwo.

They want us to fit in even better.

Chcą, byśmy jeszcze lepiej pasowali.

They want us to optimize ourselves to fit in.

Zoptymalizowali się, by pasować.

Nie twierdzę, że to całkowicie zły pomysł.

Now, I don't say that is necessarily a bad thing;

Myślę, że ten przykład

I just think that this example points us to a general realization,

pozwala nam zrozumieć,

and that is: no matter what technology or design you look at,

że technologie lub projekty bez względu na ich rodzaj

even something we consider as well-intended

czy intencje autorów,

and as good in its effects as Stutzman's Freedom,

jak Freedom Stutzmana,

comes with certain values embedded in it.

niosą pewne wartości.

And we can question these values.

Możemy je kwestionować.

Czy to dobrze,

We can question: Is it a good thing

że każdy z nas wciąż się usprawnia,

that all of us continuously self-optimize ourselves

to fit better into that society?

by lepiej pasować do społeczeństwa?

Or to give you another example:

Podam inny przykład:

What about a piece of persuasive technology

przekonująca technologia,

która zachęca muzułmanki do noszenia chust.

that convinces Muslim women to wear their headscarves?

Is that a good or a bad technology

Czy to dobra czy zła technologia,

jeśli chodzi o intencje i skutki?

in its intentions or in its effects?

Well, that basically depends on the kind of values you bring to bear

To zależy od wartości,

którymi się posługujemy

to make these kinds of judgments.

wydając tego typu sądy.

Oto trzecie pytanie:

So that's a third question:

What values do you use to judge?

Według jakich wartości wydajemy sądy?

And speaking of values:

Skoro mowa o wartościach:

I've noticed that in the discussion about moral persuasion online

w dyskusji na temat moralnej perswazji

and when I'm talking with people,

w internecie i twarzą w twarz,

more often than not, there is a weird bias.

często pojawia się dziwne nastawienie.

Polega na zadawaniu pytania,

And that bias is that we're asking:

Is this or that "still" ethical?

czy to lub tamto jest "nadal" etyczne?

Is it "still" permissible?

Czy to "nadal" dozwolone?

We're asking things like:

Zastanawiamy się,

czy formularz Oxfamu,

Is this Oxfam donation form,

where the regular monthly donation is the preset default,

ze z góry ustaloną kwotą darowizny

and people, maybe without intending it,

powoduje, że niechcący

are encouraged or nudged into giving a regular donation

zachęca się lub namawia

do regularnych wpłat zamiast jednorazowego datku.

instead of a one-time donation,

is that "still' permissible?

Czy to nadal dozwolone?

Czy to nadal etyczne?

Is it "still" ethical?

We're fishing at the low end.

Idziemy na łatwiznę.

Stawianie pytania o to,

But in fact, that question, "Is it 'still' ethical?"

czy coś nadal jest etyczne

to tylko jeden sposób rozumienia etyki.

is just one way of looking at ethics.

Because if you look at the beginning of ethics in Western culture,

Jeśli spojrzymy na początki etyki

w kulturze Zachodu

rysuje się zupełnie inny obraz tego,

you see a very different idea of what ethics also could be.

czym może być etyka.

For Aristotle, ethics was not about the question,

Dla Arystotelesa etyka nie oznaczała pytania,

"Is that still good, or is it bad?"

czy coś jest dobre, czy złe.

Ethics was about the question of how to live life well.

Etyka mówiła o prowadzeniu dobrego życia.

Słowo "arete" w starożytnej grace

And he put that in the word "arête,"

znaczy "cnota".

which we, from [Ancient Greek], translate as "virtue."

W istocie oznacza "doskonałość".

But really, it means "excellence."

It means living up to your own full potential as a human being.

Wykorzystywanie w życiu

całego swojego potencjału.

And that is an idea that, I think,

Tę ideę

dobrze ostatnio wyraził Paul Richard Buchanan:

Paul Richard Buchanan put nicely in a recent essay,

where he said, "Products are vivid arguments

"Produkty wyraźnie dowodzą,

about how we should live our lives."

jak powinniśmy żyć".

Etyczność zamiarów nie dotyczy etyczności perswazji.

Our designs are not ethical or unethical

in that they're using ethical or unethical means of persuading us.

Etyczność zamiarów nie dotyczy etyczności perswazji.

They have a moral component

Zamiary zawierają element moralności,

przekazując nam modele i aspiracje

just in the kind of vision and the aspiration of the good life

dotyczące dobrego życia.

that they present to us.

And if you look into the designed environment around us

Patrząc na otoczenie w ten sposób,

with that kind of lens,

pytając:

asking, "What is the vision of the good life

"Jaki model dobrego życia,

that our products, our design, present to us?",

oferują nam nasze produkty i projekty?"

then you often get the shivers,

Można dostać gęsiej skórki,

because of how little we expect of each other,

jak mało od siebie nawzajem wymagamy,

of how little we actually seem to expect of our life,

jak niewiele oczekujemy od własnego życia

i pojęcia o dobrym życiu.

and what the good life looks like.

Na koniec czwarte pytanie:

So that's a fourth question I'd like to leave you with:

What vision of the good life do your designs convey?

Jaki model dobrego życia

przekazują nasze projekty?

And speaking of design,

Jeśli chodzi o wzornictwo,

you'll notice that I already broadened the discussion,

tutaj rozszerzam już temat dyskusji.

because it's not just persuasive technology that we're talking about here,

Chodzi nie tylko o technologię perswazji,

ale o każdy tworzony przez nas projekt.

it's any piece of design that we put out here in the world.

I don't know whether you know

Nie wiem, czy znacie

the great communication researcher Paul Watzlawick who, back in the '60s,

badacza wymiany informacji, Paula Watzlawicka,

W latach 60. dowodził,

że nie możemy uniknąć porozumiewania się.

made the argument that we cannot not communicate.

Nawet jeśli zdecydujemy się na ciszę,

Even if we choose to be silent, we chose to be silent,

tym wyborem coś komunikujemy.

and we're communicating something by choosing to be silent.

And in the same way that we cannot not communicate,

Tak samo, jak nie możemy uniknąć komunikacji,

nie możemy uniknąć przekonywania.

we cannot not persuade:

whatever we do or refrain from doing,

Wszystko, co robimy lub czego unikamy,

whatever we put out there as a piece of design, into the world,

każda stworzona rzecz,

którą przedstawiamy publicznie,

zawiera element perswazji.

has a persuasive component.

It tries to affect people.

Próbuje wpłynąć na ludzi.

It puts a certain vision of the good life out there in front of us,

Stawia przed nami

pewien model dobrego życia.

To właśnie stwierdził Peter-Paul Verbeek,

which is what Peter-Paul Verbeek,

the Dutch philosopher of technology, says.

holenderski filozof technologii.

Jako projektanci, niezależnie od intencji,

No matter whether we as designers intend it or not,

we materialize morality.

materializujemy moralność.

We make certain things harder and easier to do.

Ułatwiamy i utrudniamy pewne rzeczy.

We organize the existence of people.

Organizujemy życie ludzi.

We put a certain vision

Stawiamy model tego co jest dobre, a co złe,

of what good or bad or normal or usual is

co jest normalne, a co zwyczajne,

in front of people,

by everything we put out there in the world.

we wszystkim, co tworzymy.

Nawet coś tak nieszkodliwego jak szkolne krzesła,

Even something as innocuous as a set of school chairs

is a persuasive technology,

to technologia perswazji,

bo przedstawia i materializuje

because it presents and materializes a certain vision of the good life --

pewien model dobrego życia,

w którym nauczanie, uczenie się, słuchanie,

a good life in which teaching and learning and listening

is about one person teaching, the others listening;

to jeden nauczyciel i wielu uczniów,

w którym uczymy się na siedząco,

in which it is about learning-is-done-while-sitting;

w którym uczymy się dla siebie,

in which you learn for yourself;

in which you're not supposed to change these rules,

w którym nie wolno zmieniać zasad,

because the chairs are fixed to the ground.

bo krzesła są przykręcone do podłogi.

And even something as innocuous as a single-design chair,

Nawet coś tak niewinnego jak krzesło,

like this one by Arne Jacobsen,

np. ten projekt Arne Jacobsena,

is a persuasive technology,

to technologia perswazji.

Komunikuje nam model dobrego życia.

because, again, it communicates an idea of the good life:

a good life -- a life that you, as a designer, consent to by saying,

Dobre życie to takie,

na jakie zgadzamy się jako projektanci mówiąc:

"W dobrym życiu produkcja jest równie oszczędna,

"In a good life, goods are produced as sustainably or unsustainably

lub równie marnotrawna, jak produkcja tego krzesła.

as this chair.

Workers are treated as well or as badly

Robotników traktuje się równie dobrze, lub równie źle,

as the workers were treated that built that chair."

jak tych, którzy skonstruowali to krzesło".

The good life is a life where design is important

W dobrym życiu liczy się projekt,

bo ktoś poświecił czas i pieniądze,

because somebody obviously took the time and spent the money

na taki dobrze zaprojektowany fotel,

for that kind of well-designed chair;

where tradition is important,

gdzie liczy się tradycja,

bo mamy do czynienia z klasyką,

because this is a traditional classic and someone cared about this;

komuś na tym zależało,

i że mamy do czynienia z konsumpcją,

and where there is something as conspicuous consumption,

gdzie nie budzi sprzeciwu

where it is OK and normal to spend a humongous amount of money

wydawanie dużych sum na taki fotel,

on such a chair,

by pokazać nasz status społeczny.

to signal to other people what your social status is.

So these are the kinds of layers, the kinds of questions

To właśnie te warstwy, te pytania,

I wanted to lead you through today;

które chciałem dziś przedstawić.

Jakie intencje wnosisz w to,

the question of: What are the intentions that you bring to bear

co projektujesz?

when you're designing something?

What are the effects, intended and unintended, that you're having?

Jakie zamierzone i niezamierzone efekty wywołujesz?

Jakie stosujesz wartości przy ocenie?

What are the values you're using to judge those?

Jakie stosujesz wartości przy ocenie?

Jakie wartości i aspiracje

What are the virtues, the aspirations

that you're actually expressing in that?

dzięki temu wyrażasz?

And how does that apply,

Jak się to wszystko odnosi

not just to persuasive technology,

nie tylko do technologii perswazji,

but to everything you design?

ale do wszystkiego co projektujesz?

Do we stop there?

Czy to już wszystko?

I don't think so.

Chyba nie.

I think that all of these things are eventually informed

Wydaje mi się, że inspiracją

by the core of all of this,

i sednem wszystkiego

and this is nothing but life itself.

jest samo życie.

Why, when the question of what the good life is

Jeśli pytanie o dobre życie

informs everything that we design,

inspiruje wszystko, co projektujemy,

should we stop at design and not ask ourselves:

dlaczego nie zatrzymać się i spytać,

How does it apply to our own life?

czy dotyczy to też naszego życia?

"Why should the lamp or the house be an art object,

"Dlaczego lampa ma być sztuką,

but not our life?"

a nasze życie nie?"

as Michel Foucault puts it.

- powiedział Michel Foucault.

Just to give you a practical example of Buster Benson.

Podam praktyczny przykład:

This is Buster setting up a pull-up machine

Buster Benson instaluje poprzeczkę do podciągania

at the office of his new start-up, Habit Labs,

w biurze swojej nowej firmy Habit Labs,

gdzie tworzy się aplikacje

where they're trying to build other applications like "Health Month"

podobne do Health Month.

for people.

Dlaczego to buduje?

And why is he building a thing like this?

Well, here is the set of axioms

Firma Habit Labs

that Habit Labs, Buster's start-up, put up for themselves

zrobiła listę aksjomatów

dotyczących pracy w zespole

on how they wanted to work together as a team

when they're building these applications --

podczas tworzenia aplikacji.

a set of moral principles they set themselves

Zbiór zasad moralnych,

stosowanych do wspólnej pracy.

for working together --

one of them being,

Jedna z nich to:

"We take care of our own health and manage our own burnout."

"Dbamy o swoje zdrowie i zapobiegamy wypaleniu".

Jak można stawiać pytania

Because ultimately, how can you ask yourselves

and how can you find an answer on what vision of the good life

i szukać odpowiedzi

na pytanie o model dobrego życia,

you want to convey and create with your designs

który chcemy przekazać w naszych projektach,

without asking the question:

jeśli nie spytamy najpierw

What vision of the good life do you yourself want to live?

o model życia,

jakie chcielibyśmy mieć?

Na tym skończę. Dziękuję.

And with that,

I thank you.

(Applause)

(Brawa)