A project of peace, painted across 50 buildings | eL Seed

Tłumaczenie: Marta Rytwinska Korekta: Beata Wasylkiewicz-Jagoda

So when I decided to create an art piece in Manshiyat Naser,

Gdy postanowiłem stworzyć dzieło sztuki w Manshiyat Naser,

the neighborhood of the Cairo garbage collectors in Egypt,

dzielnicy kairskich zbieraczy śmieci w Egipcie,

I never thought this project would be

nie myślałem, że ten projekt okaże się

the most amazing human experience that I would ever live.

najbardziej niesamowitym doświadczeniem mojego życia.

As an artist, I had this humanist intention

Ponieważ jestem artystą,

of beautifying a poor and neglected neighborhood

chciałem upiększyć biedną i zaniedbaną dzielnicę,

by bringing art to it and hopefully shining light on this isolated community.

wprowadzając do niej sztukę.

Miałem też nadzieję na zwrócenie uwagi na tę odizolowaną wspólnotę.

O Koptach usłyszałem po raz pierwszy w 2009 roku,

The first time I heard about this Christian Coptic community

was in 2009 when the Egyptian authorities under the regime of Hosni Mubarak

gdy egipskie władze, jeszcze za czasów reżimu Mubraka,

zdecydowały o uboju 300 tys. świń, z powodu świńskiej grypy.

decided to slaughter 300,000 pigs using the pretext of H1N1 virus.

Originally, they are pig breeders.

Hodowla trzody chlewnej to ich pierwotne zajęcie.

Their pigs and other animals are fed with the organic waste

Ich świnie i inne zwierzęta są karmione odpadami organicznymi,

that they collect on a daily basis.

zbieranymi codziennie.

This event killed their livelihood.

To zdarzenie odebrało im środki do życia.

Podczas pierwszej wizyty w Manshiyat Naser

The first time I entered Manshiyat Naser, it felt like a maze.

poczułem się jak w labiryncie.

I was looking for the St. Simon Monastery on the top of the Muqattam Mountain.

Szukałem Klasztoru Świętego Szymona na szczycie góry Mokattam.

So you go right, then straight, then right again, then left

Droga jest prosta, trzeba pójść w prawo,

później prosto, znów w prawo i w lewo.

to reach all the way to the top.

But to reach there, you must dodge between the trucks overpacked with garbage

Jednak żeby tam dotrzeć,

trzeba omijać ciężarówki przeładowane śmieciami

and slalom between the tuk-tuks,

i manewrować między tuk-tukami,

the fastest vehicle to move around in the neighborhood.

najszybszymi pojazdami do poruszania się po okolicy.

The smell of the garbage unloaded from those trucks was intense,

Odór śmieci rozładowanych z tych ciężarówek był intensywny,

and the noise of the traffic was loud and overbearing.

a hałas spowodowany ruchem drogowym trudny do zniesienia.

Add to it the din created by the crushers in those warehouses along the way.

Do tego jeszcze łomot miażdżarek dochodzący z magazynów przez całą drogę.

From outside it looks chaotic, but everything is perfectly organized.

Z zewnątrz wygląda to chaotycznie, ale wszystko jest doskonale zorganizowane.

Zaraeeb - tak siebie nazywają,

The Zaraeeb, that’s how they call themselves,

to znaczy hodowcy trzody chlewnej.

which means the pig breeders,

have been collecting the garbage of Cairo

Są to ludzie, którzy od lat zbierają i sortują śmieci z Kairu.

and sorting it in their own neighborhood for decades.

They have developed one of the most efficient

Udało im się rozwinąć jeden z najskuteczniejszych

and highly profitable systems on a global level.

i dochodowych systemów na skalę światową.

Still, the place is perceived as dirty, marginalized and segregated

A mimo to, z powodu związku ze śmieciami,

miejsce to nadal uważane jest za brudne, zmarginalizowane i oddzielone.

because of their association with the trash.

Z początku chciałem stworzyć anamorficzne dzieło sztuki,

So my initial idea was to create an anamorphic piece,

a piece that you can only see from one vantage point.

widoczne tylko z jednego punktu.

I wanted to challenge myself artistically by painting over several buildings

Chciałem rzucić sobie artystyczne wyzwanie

i malować na kilku budynkach naraz,

and having it only fully visible from one point on the Muqattam Mountain.

tak żeby całość była widoczna tylko z jednego punktu na górze Mokattam.

The Muqattam Mountain is the pride of the community.

Góra Mokattam jest dumą mieszkańców.

This is where they built the St. Simon Monastery,

To właśnie tam zbudowano klasztor Świętego Szymona,

a 10,000-seat cave church that they carved into the mountain itself.

kościół w jaskini z dziesięcioma tysiącami siedzeń.

So, the first time I stood on top of the mountain

Gdy po raz pierwszy stanąłem na szczycie góry

i spojrzałem na okolicę,

and I looked at the neighborhood,

I asked myself, how on earth will I convince all those owners

zadałem sobie pytanie, jak u licha przekonam

to let me paint on their buildings?

właścicieli tych wszystkich budynków do ich pomalowania?

And then Magd came.

I wtedy pojawił się Magd,

Magd is a guide from the Church.

przewodnik z kościoła.

He told me the only person I needed to convince was Father Samaan,

Powiedział mi, że jedyną osobą, którą muszę przekonać,

who is the leader of the community.

jest przywódca społeczności, Ojciec Samaan.

But to convince Father Samaan, I needed to convince Mario,

Jednak żeby przekonać Ojca Samaana, musiałem najpierw przekonać Mario,

who is a Polish artist who moved to Cairo 20 years ago

polskiego artystę mieszkającego w Kairze od 20 lat.

and who created all the artwork of the Cave Church.

To on wykonał rzeźby do kościoła ukrytego w jaskini.

I am really grateful to Mario. He was the key of the project.

Jestem bardzo wdzięczny Mario.

Okazał się kluczową osobą w tym projekcie.

He managed to get me a meeting with Father Samaan,

Zorganizował mi spotkanie z Ojcem Samaanem,

and surprisingly, he loved the idea.

który - o dziwo - pokochał pomysł.

He asked me about where I painted before

Zapytał, gdzie wcześniej malowałem i jak zamierzam to zrobić.

and how I will make it happen.

And he was mainly concerned by what I was going to write.

Najbardziej interesowało go to, co zamierzam napisać.

In every work that I create, I write messages

Każdy z moich murali zawiera przesłanie,

with my style of Arabic calligraphy.

zapisane zgodnie z arabską kaligrafią.

I make sure those messages are relevant to the place where I am painting

Staram się, żeby zawsze pasowało do miejsca, w którym maluję,

but have this universal dimension,

ale żeby było też uniwersalne,

tak aby każdy mógł się do niego odnieść.

so anybody around the world can relate to it.

So for Manshiyat Naser,

Dla Manshiyat Naser

I decided to write in Arabic the words of St. Athanasius of Alexandria,

zdecydowałem się napisać po arabsku słowa św. Atanazego Aleksandryjskiego,

a Coptic bishop from the third century,

koptyjskiego biskupa z III-go wieku,

who said: (Arabic),

który powiedział: (arabski),

which means in English,

co znaczy: "Kto chce wyraźnie ujrzeć światło,

"Anyone who wants to see the sunlight clearly

needs to wipe his eyes first."

musi najpierw przetrzeć oczy".

It was really important for me

Bardzo ważne było dla mnie,

that the community felt connected to the words.

że mieszkańcy czuli się związani z tymi słowami.

And for me this quote was perfectly reflecting the spirit of the project.

Według mnie cytat ten doskonale odzwierciedlał ducha tego projektu.

So Father Samaan blessed the project,

Ojciec Samaan pobłogosławił projekt,

and his approval brought all the residents on board.

a dzięki temu wszyscy mieszkańcy zaangażowali się w pracę.

Hundreds of liters of paint, a dozen blue manual lifts,

Setki litrów farby, kilkanaście podestów wiszących,

several trips back and forth to Cairo,

wiele wycieczek tam i z powrotem do Kairu,

mocna i solidna ekipa z Francji,

a strong and solid team from France, North Africa, Middle East and the US,

północnej Afryki, Bliskiego Wschodu i Stanów.

and after a year of planning and logistics, there we are,

Po roku planowania oraz logistyki

oto jesteśmy, moja ekipa i kilku członków lokalnej społeczności

my team and some members from the local community

creating a piece that will spread over 50 buildings,

tworzymy mural, który obejmie ponad 50 budynków,

some filling up the space of the calligraphy

jedni wypełniają znaki kaligraficzne,

that I trace with colors.

które oznaczam kolorami.

Here some blue, there some yellow, there some orange.

Tu niebieski, tam trochę żółtego i pomarańczowego.

Some others carrying some sand bags

Inni noszą worki z piaskiem

and putting them on the top of the buildings

i układają je na górze budynku,

to hold those manual lifts,

żeby zabezpieczyć wiszące podesty.

Jeszcze inni montują lub demontują te podesty,

and some others assembling and disassembling those same lifts

and moving them around the different buildings.

żeby umieścić je na innych budynkach.

At the beginning of the project,

Na początku projektu ponumerowałem wszystkie budynki na moim planie,

I numbered all those buildings on my sketch,

and there was no real interaction with the community.

ale brakowało prawdziwej interakcji z mieszkańcami.

Ludzie nie rozumieli, o co w tym wszystkim chodzi.

People didn’t get the point of all this.

But fast enough, those building numbers became family names.

Dość szybko numery na budynkach zmieniły się w nazwiska rodzin.

The first building was the house of Uncle Ibrahim.

Pierwszym budynkiem był dom Wuja Ibrahima.

Wuj Ibrahim to bardzo entuzjastyczna osoba.

Uncle Ibrahim is such an enthusiastic person.

Zawsze śpiewał i żartował.

He was always singing and making jokes,

and his daughters and sons saved me from his bull

Jego córki i synowie uratowali mnie przed jego bykiem,

who wanted to attack me on the fourth floor.

który chciał mnie zaatakować na czwartym piętrze.

(Laughter)

(śmiech)

Actually, the bull saw me from the window and came out on the balcony.

Byk zobaczył mnie przez okno i wyszedł na balkon.

(Laughter)

(śmiech)

Yeah.

Uncle Ibrahim was always hanging out on the balcony

Wuj Ibrahim ciągle przesiadywał na balkonie

and talking to me while I was painting.

i rozmawiał ze mną, kiedy malowałem.

I remember him saying that he didn’t go to the mountain for 10 years,

Pamiętam, jak powiedział, że nie był na szczycie góry przez ostatnie 10 lat

and that he never takes a day off.

i że nigdy nie bierze dnia wolnego.

He said that if he stopped working, who will stop the garbage?

Powiedział, że jeśli przestanie pracować, to kto zatrzyma nawał śmieci?

But surprisingly, at the end of the project,

O dziwo, na koniec projektu wszedł na samą górę, aby zobaczyć dzieło.

he came all the way to the mountain to look at the piece.

He was really proud to see his house painted,

Czuł się naprawdę dumny, widząc swój pomalowany dom

i powiedział, że jest to projekt pokoju...

and he said that this project was a project of peace and --

sorry --

Przepraszam.

(oklaski)

(Applause)

Thank you.

Dziękuję.

He said that it was a project of peace and unity

Powiedział, że był to projekt pokoju i pojednania,

and that it brought people together.

który połączył ludzi.

So his perception towards the project changed,

Jego podejście do projektu zmieniło się,

and my perception towards the community changed also,

tak jak i moje do mieszkańców i tego, co robią.

and towards what they do.

All the garbage that everybody is disgusted by is not theirs.

Te wszystkie obrzydliwe śmieci nie należą do nich.

They just work out of it.

To tylko ich praca.

Actually, they don’t live in the garbage. They live from the garbage.

Tak właściwie to oni nie żyją w śmieciach, ale ze śmieci.

So I started doubting myself and wondering

Zacząłem wątpić w siebie i zastanawiać się,

what was the real purpose of this whole project?

jaki był prawdziwy cel tego projektu.

It was not about beautifying a place by bringing art to it.

Nie chodziło o upiększenie tego miejsca za pomocą sztuki,

It was about switching perception and opening a dialogue

tylko o zmianę podejścia i rozpoczęcie dialogu

on the connection that we have with communities that we don’t know.

na temat kontaktu ze społecznościami, których nie znamy.

So day after day,

Dzień po dniu okrąg kaligraficzny nabierał kształtu,

the calligraphy circle was taking shape,

a my podekscytowani wracaliśmy na szczyt góry,

and we were always excited to go back on the mountain to look at the piece.

żeby na niego popatrzeć.

Stając tam każdego dnia, zdałem sobie sprawę,

And standing exactly at this point every day made my realize

the symbolism behind this anamorphic piece.

jaka symbolika kryje się w tym anamorficznym dziele.

If you want to see the real image of somebody,

Jeżeli chce się ujrzeć czyjś prawdziwy obraz,

maybe you should change your angle.

trzeba zmienić punkt widzenia.

There was doubts and difficulties,

Były wątpliwości i trudności,

like fears and stress.

takie jak lęk i stres.

It wasn't simple to work in such environments,

Nie było łatwo pracować w takim otoczeniu.

sometimes having pigs under you while you paint

Podczas malowania świnie były pod nami,

a czasem wspinaliśmy się po górze śmieci do wiszącego podestu.

or climbing a stack of garbage to reach a lift.

But we all got over the fear of the heights, the swinging lifts,

Ale poradziliśmy sobie z lękiem wysokości i kołyszącymi się podestami,

the strength of the smell

z intensywnością zapachu,

and also the stress of not finishing on time.

a także ze stresem, że nie skończymy na czas.

But the kindness of all those people made us forget everything.

Życzliwość wszystkich ludzi sprawiła, że zapomnieliśmy o tym.

The building number 3 was the house of Uncle Bakheet and Aunty Fareeda.

Budynek numer 3 to dom Wuja Bakheeta i Cioci Faredy.

In Egyptian, they have this expression that says, "Ahsen Nas,"

W języku egipskim istnieje wyrażenie 'Ahsen Nas',

co znaczy 'najlepsi ludzie' .

which means "the best people."

They were the best people.

Oni byli najlepsi.

We used to take our break in front of their houses,

Nasze przerwy odbywały się naprzeciwko ich domów.

Wszystkie dzieci z okolicy przyłączały się do nas.

and all the kids of the neighborhood

used to join us.

I was impressed and amazed by the kids of Manshiyat Naser.

Byłem pod ich wrażeniem.

For the first few days, they were always refusing anything we were offering them,

Na początku odmawiały wszystkiego, co im proponowaliśmy,

even a snack or a drink.

nawet przekąsek czy napojów.

So I asked Aunty Fareeda, "Why is that?"

Zapytałem Ciotki Fareedy: dlaczego?

And she told me they teach their kids to refuse anything

Powiedziała mi, że uczą dzieci odmawiać nieznajomym,

from somebody that they don't know

because maybe this person needs it more than they do.

bo być może potrzebują oni tego bardziej niż one.

So at this exact point I realized actually

Dokładnie w tym momencie uświadomiłem sobie, że społeczność Zareeb

the Zaraeeb community was the ideal context

była idealna do podjęcia tematu percepcji.

to raise the topic of perception.

We need to question our level of misconception

Trzeba zakwestionować przekonania i sądy, które jako społeczeństwo miewamy

and judgment we can have as a society

upon communities based on their differences.

wobec społeczności, które się od nas różnią.

I remember how we got delayed on Uncle Ibrahim's house

Pamiętam, jak prace przy domu Wuja Ibrahima zostały opóźnione.

when his pigs that are bred on the rooftop

Jego świnie, hodowane na dachu, wyjadły piasek z worków podtrzymujących podesty.

were eating the sand bags that hold the lifts.

(Laughter)

(śmiech)

The house of Uncle Bakheet and Aunty Fareeda

Dom Wuja Bakheeta i Cioci Fareedy był czymś w rodzaju miejsca spotkań.

was this kind of meeting point.

Everybody used to gather there.

Wszyscy się tam gromadzili.

Myślę, że to było to, co Wuj Ibrahim miał na myśli,

I think this is what Uncle Ibrahim meant

when he said that was a project of peace and unity,

mówiąc o projekcie pokoju i pojednania,

because I really felt that people were coming together.

gdyż naprawdę czułem, że ludzie się jednoczą.

Everyone was greeting us with a smile, offering us a drink

Każdy witał nas z uśmiechem, oferował napój czy zapraszał do domu na obiad.

or inviting us into their own house for lunch.

Sometime, you are at the first level of a building,

Czasami kiedy pracowaliśmy na pierwszym piętrze budynku,

and somebody opens his window and offers you some tea.

ktoś otwierał okno i oferował nam herbatę.

To samo działo się na drugim piętrze i aż po samą górę.

And then the same thing happens on the second floor.

And you keep going all the way to the top.

(śmiech)

(Laughter)

(Applause)

(oklaski)

I think I never drink as much tea as I did in Egypt.

Myślę, że nigdy nie wypiłem tyle herbaty, co w Egipcie.

(Laughter)

(śmiech)

And to be honest with you, we could have finished earlier,

Szczerze mówiąc, mogliśmy skończyć wcześniej,

but I think it took us three weeks because of all those tea breaks.

ale zajęło nam to trzy tygodnie z powodu tych przerw na herbatę.

(Laughter)

(śmiech)

In Egypt, they have another expression, which is "Nawartouna,"

W Egipcie mają jeszcze inne wyrażenie:

"Nawartouna", co oznacza: "Sprowadziliście światło do nas".

which means, "You brought light to us."

In Manshiyat Naser they were always telling us this.

W Manshiyat Naser ciągle nam to powtarzali.

The calligraphy, actually --

Do kaligrafii użyłem białej, świecącej w ciemności farby.

I used a white glow-in-the-dark paint for the calligraphy

so at the end of the project, we rented some black light projectors

Na koniec projektu wypożyczyliśmy projektory światła ultrafioletowego

and lit up the whole neighborhood,

i oświetliliśmy całą okolicę, zaskakując wszystkich.

surprising everybody around.

We wanted to tell them

Chcieliśmy im powiedzieć,

that they are the ones who brought light to us.

że to oni dali nam światło.

(Applause)

(oklaski)

Społeczność Zareeb to silni, uczciwi, ciężko pracujący ludzie,

The Zaraeeb community are strong, honest, hard workers,

którzy są świadomi swojej wartości.

and they know their value.

The people of Cairo call them "the Zabaleen,"

W Kairze ludzie nazywają ich "Zabaleen",

co oznacza: "ludzie od śmieci".

which means "the people of the garbage,"

Jak na ironię ludzie z Manshiyat Naser

but ironically, the people of Manshiyat Naser

call the people of Cairo the Zabaleen.

tak samo nazywają tych z Kairu.

They say, they are the ones who produce the garbage, not them.

Mówią, że to tamci produkują śmieci, nie oni.

(Laughter)

(śmiech)

(Applause)

(oklaski)

Chcieliśmy zostawić coś tej społeczności,

The goal was to leave something to this community,

ale to ona pozostawiła coś w naszym życiu.

but I feel that they are the ones who left something in our lives.

Artystyczny projekt był tylko pretekstem dla tego wspaniałego doświadczenia.

You know, the art project was just a pretext

for this amazing human experience.

Artystyczne dzieło w jakimś momencie zniknie.

The art piece at some point will disappear, vanish,

Już teraz ktoś dobudowuje drugie piętro naprzeciwko domu Wuja Ibrahima,

and actually there is somebody who is building a second floor

in front of Uncle Ibrahim's house,

więc zakrywa część muralu.

so it's covering part of the painting,

so I might need to go back and paint over it.

Być może będę musiał tam wrócić i to pomalować.

(Laughter)

(śmiech)

It was about the experience,

Chodziło o doświadczenie, historię, moment.

about the story,

about the moment.

From the streets of the neighborhood,

Z ulic dzielnicy widać tylko fragmenty muralu,

the painting appears in fragments,

oddzielone od siebie.

isolated from one another,

standing alone.

But connected with the sign of calligraphy

Połączone ze sobą

that today reveals the powerful message that we should all think about

odsłaniają ważną wiadomość,

że powinniśmy pomyśleć, zanim kogoś osądzimy.

before we want to judge somebody.

Anyone who wants to see the sunlight clearly

Kto chce ujrzeć wyraźnie światło,

needs to wipe his eyes first.

powinien najpierw przetrzeć oczy.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(oklaski)