Moshe Safdie: What makes a building unique?

Tłumaczenie: Magdalena Sułkowska Korekta: Joanna Pietrulewicz

So, what I'd like to talk about is something

Chciałbym powiedzieć o czymś,

that was very dear to Kahn's heart, which is:

co było bardzo ważne dla Karen,

how do we discover what is really particular about a project?

czyli o tym, jak odkrywamy, co czyni projekt szczególnym,

How do you discover the uniqueness of a project as unique as a person?

jak odkrywa się pewną jego wyjątkowość, tak nietypową, jak może być człowiek,

Because it seems to me that finding this uniqueness

ponieważ wydaje mi się, że odnalezienie tej wyjątkowości

has to do with dealing with the whole force of globalization;

ma coś wspólnego z radzeniem sobie z całą siłą globalizacji:

that the particular is central to finding the uniqueness of place

że w poszukiwaniu wyjątkowości miejsca i wyjątkowości planu budynku

and the uniqueness of a program in a building.

najważniejsze są szczegóły.

And so I'll take you to Wichita, Kansas,

Zabiorę więc was do miasta Wichita w stanie Kansas,

where I was asked some years ago to do a science museum

gdzie parę lat temu zostałem poproszony o zaprojektowanie muzeum nauki

on a site, right downtown by the river.

nad rzeką, w centrum miasta.

And I thought the secret of the site was to make the building of the river, part of the river.

Stwierdziłem, że kluczem do tego miejsca było to, aby budynek stanowił część rzeki.

Unfortunately, though, the site was separated from the river by McLean Boulevard

Niestety jednak miejsce to oddzielone było od rzeki przez bulwar McLeana.

so I suggested, "Let's reroute McLean,"

Więc zasugerowałem, abyśmy go przebudowali,

and that gave birth instantly to Friends of McLean Boulevard.

co spowodowało powstanie Stowarzyszenia Przyjaciół Bulwaru McLeana.

(Laughter)

(Śmiech)

And it took six months to reroute it.

Sześć miesięcy zajęła jego przebudowa.

The first image I showed the building committee was

Pierwsze zdjęcie, jakie pokazałem komisji budowlanej

this astronomic observatory of Jantar Mantar in Jaipur

przedstawiało muzeum astronomiczne w Jantar Mantar w Jaipurze,

because I talked about what makes a building a building of science.

ponieważ mówiłem o tym, co czyni budynek centrum nauki.

And it seemed to me that this structure -- complex, rich and yet

I wydawało mi się, że ta konstrukcja, złożona i bogata,

totally rational: it's an instrument -- had something to do with science,

a jednak zupełnie racjonalna, jest narzędziem – miała coś wspólnego z nauką,

and somehow a building for science should be different and unique and speak of that.

a w pewien sposób budynki dla nauki powinny być inne i wyjątkowe, i to przedstawiać.

And so my first sketch after I left was to say,

Gdy wyszedłem, pomyślałem, że powiem im:

"Let's cut the channel and make an island and make an island building."

wykopmy kanał i zróbmy wyspę, a na niej zbudujmy ten budynek.

And I got all excited and came back, and

I cały podekscytowany wróciłem do nich,

they sort of looked at me in dismay and said, "An island?

a oni popatrzyli na mnie skonsternowani i spytali: wyspę?

This used to be an island -- Ackerman Island --

To była kiedyś wyspa, wyspa Ackermana.

and we filled in the channel during the Depression to create jobs."

Zasypaliśmy kanał w czasie kryzysu, aby stworzyć nowe miejsca pracy.

(Laughter)

(Śmiech)

And so the process began and they said,

Rozpoczął się cały proces, a oni powiedzieli mi,

"You can't put it all on an island;

że nie mogę zbudować wszystkiego na wyspie,

some of it has to be on the mainland because

część musi znajdować się na lądzie,

we don't want to turn our back to the community."

bo nie chcemy odwracać się plecami do społeczności.

And there emerged a design: the galleries sort of forming an island

I powstał projekt, rodzaj galerii tworzącej wyspę,

and you could walk through them or on the roof.

i można było przechodzić przez nią po dachu,

And there were all kinds of exciting features:

i było tam mnóstwo ciekawych rzeczy.

you could come in through the landside buildings,

Można było wejść przez budynki położone na lądzie

walk through the galleries into playgrounds in the landscape.

i przejść przez galerię do terenu zabaw. Tu właśnie to widać.

If you were cheap you could walk on top of a bridge to the roof,

a ci skąpsi mogli przejść przez most,

peek in the exhibits and then get totally seduced,

i podglądnąć z niego wystawy, a potem, gdy już ich wciągnęły,

come back and pay the five dollars admission.

mogli wrócić i kupić za pięć dolarów bilet wstępu.

(Laughter)

(Śmiech)

And the client was happy -- well, sort of happy

I klient był zadowolony, no powiedzmy, że zadowolony,

because we were four million dollars over the budget, but essentially happy.

bo przekroczyliśmy budżet o cztery miliony dolarów, ale generalnie był zadowolony.

But I was still troubled, and I was troubled because I felt this was capricious.

Ale ja nadal miałem z tym problem, gdyż uważałem to za kaprys.

It was complex, but there was something capricious about its complexity.

Był to złożony projekt, ale w tej złożoności było coś kapryśnego.

It was, what I would say, compositional complexity,

Była to złożoność kompozycyjna

and I felt that if I had to fulfill what I talked about --

i czułem, że jeśli mam zrealizować to, o czym mówiłem,

a building for science -- there had to be some kind of a generating idea,

centrum nauki, muszę mieć jakiś początkowy pomysł,

some kind of a generating geometry.

jakąś początkową strukturę.

And this gave birth to the idea of having toroidal generating geometry,

I tak powstał pomysł struktury pierścieniowej,

one with its center deep in the earth for the landside building

ze środkiem głęboko w ziemi w przypadku budynku na właściwym lądzie,

and a toroid with its center in the sky for the island building.

i pierścienia ze środkiem w kierunku nieba w przypadku budynku na wyspie.

A toroid, for those who don't know,

Pierścień

is the surface of a doughnut or, for some of us, a bagel.

to powierzchnia obwarzanka.

And out of this idea started spinning off many,

Z tego pomysłu zaczęło powstawać

many kinds of variations of different plans and possibilities,

wiele różnych planów i możliwości,

and then the plan itself evolved in relationship to the exhibits,

a potem cały plan został przystosowany do eksponatów,

and you see the intersection of the plan with the toroidal geometry.

jak widać po nałożeniu planu na strukturę pierścieniową.

And finally the building -- this is the model.

To jest model budynku.

And when there were complaints about budget, I said,

A kiedy krytykowano wydatki, odpowiadałem, że warto jest budować wyspę,

"Well, it's worth doing the island because you get twice for your money: reflections."

bo osiągniemy dodatkowy efekt za wydane pieniądze... odbicie w wodzie.

And here's the building as it opened,

To już budynek po otwarciu,

with a channel overlooking downtown, and as seen from downtown.

z kanałem ponad centrum miasta, widziany od strony centrum,

And the bike route's going right through the building,

i ścieżka rowerowa przechodząca przez budynek,

so those traveling the river would see the exhibits and be drawn to the building.

tak, żeby podróżujący po rzece widzieli eksponaty i zainteresowali się budynkiem.

The toroidal geometry made for a very efficient building:

Dzięki strukturze pierścieniowej jest to bardzo wydajna konstrukcja.

every beam in this building is the same radius, all laminated wood.

Każda belka ma ten sam promień, wszystko to laminat drewniany.

Every wall, every concrete wall is resisting the stresses and supporting the building.

Każda betonowa ściana opiera się naciskom i podpiera konstrukcję.

Every piece of the building works.

Każdy element budynku świetnie się spisuje.

These are the galleries with the light coming in through the skylights,

To są galerie ze światłem wpadającym przez świetliki,

and at night, and on opening day.

nocą i w dniu otwarcia.

Going back to 1976.

Wracając do roku 1976...

(Applause)

(Oklaski)

In 1976, I was asked to design a children's memorial museum

W 1976 roku poproszono mnie o zaprojektowanie muzeum poświęconego pamięci dzieci

in a Holocaust museum in Yad Vashem in Jerusalem,

w Muzeum Holocaustu w Yad Vashem w Jerozolimie,

which you see here the campus.

które tutaj widać -- oto cały teren.

I was asked to do a building,

Poproszono mnie o zaprojektowanie budynku,

and I was given all the artifacts of clothing and drawings.

i przekazano mi wszystkie przedmioty: ubrania i rysunki.

And I felt very troubled.

Nie mogłem sobie z tym poradzić.

I worked on it for months and I couldn't deal with it

Pracowałem nad tym całe miesiące i nic,

because I felt people were coming out of the historic museum,

ponieważ czułem, że ludzie wychodzący z muzeum historycznego

they are totally saturated with information

są przesyceni informacjami

and to see yet another museum with information,

i gdyby mieli zwiedzać jeszcze jedno,

it would make them just unable to digest.

nie byliby w stanie wszystkiego strawić.

And so I made a counter-proposal:

Więc zaproponowałem coś zupełnie innego.

I said, "No building." There was a cave on the site; we tunnel into the hill,

Powiedziałem, że nie będzie budynku. Na miejscu była jaskinia. Przekopujemy się do wzgórza,

descend through the rock into an underground chamber.

schodzimy wgłąb skał do podziemnej komnaty.

There's an anteroom with photographs of children who perished

Znajduje się tam hol z fotografiami dzieci, które zginęły,

and then you come into a large space.

następnie wchodzimy na dużą salę.

There is a single candle flickering in the center;

Środek przestrzeni rozświetla migocząca świeca.

by an arrangement of reflective glasses, it reflects into infinity in all directions.

Poprzez rozmieszczenie szkieł odblaskowych jej światło odbija się w nieskończoność we wszystkich kierunkach.

You walk through the space, a voice reads the names,

Przechodząc przez komnatę, słuchasz głosu czytającego imiona,

ages and place of birth of the children.

wiek i miejsce urodzenia dzieci.

This voice does not repeat for six months.

Ten głos nie powtarza się przez sześć miesięcy.

And then you descend to light and to the north and to life.

Następnie przechodzimy do światła, na północ i do życia.

Well, they said, "People won't understand,

Powiedzieli, że ludzie nie zrozumieliby...

they'll think it's a discotheque. You can't do that."

uznaliby to za dyskotekę. Nie możesz tego zrobić.

And they shelved the project. And it sat there for 10 years,

Odłożyli projekt na półkę i tak leżał tam przez 10 lat.

and then one day Abe Spiegel from Los Angeles,

Aż pewnego dnia Ed Spiegel z Los Angeles,

who had lost his three-year-old son at Auschwitz,

który w Auschwitz stracił swojego trzyletniego synka,

came, saw the model, wrote the check and it got built 10 years later.

przyjechał i zobaczył ten model, wypisał czek i 10 lat później budowa została zakończona.

So, many years after that in 1998,

Minęło wiele lat, w roku 1998,

I was on one of my monthly trips to Jerusalem

podczas mojej miesięcznej podróży do Jerozolimy,

and I got a call from the foreign ministry saying,

zatelefonowało do mnie ministerstwo spraw zagranicznych z informacją,

"We've got the Chief Minister of the Punjab here.

że mają tutaj szefa rządu stanowego Pendżabu.

He is on a state visit. We took him on a visit to Yad Vashem,

Złożył nam właśnie wizytę państwową i zabraliśmy go do Yad Vashem.

we took him to the children's memorial; he was extremely moved.

Pokazaliśmy mu pomnik poświęcony dzieciom, był niezmiernie poruszony.

He's demanding to meet the architect. Could you come down and meet him in Tel Aviv?"

Zażądał spotkania z architektem. Spytali, czy mógłbym wpaść i spotkać się z nim w Tel Awiwie.

And I went down and Chief Minister Badal said to me,

I przyjechałem, a szef rządu Badal powiedział mi:

"We Sikhs have suffered a great deal, as you have Jews.

my, Sikhowie, już dużo wycierpieliśmy, tak jak wy, Żydzi.

I was very moved by what I saw today.

Byłem bardzo poruszony tym, co dzisiaj zobaczyłem.

We are going to build our national museum to tell the story of our people;

Zamierzamy wybudować muzeum narodowe, aby opowiedzieć historię naszego ludu.

we're about to embark on that.

Właśnie rozpoczynamy realizację tego pomysłu.

I'd like you to come and design it."

Chciałbym, żebyś przyjechał i zaprojektował je.

And so, you know, it's one of those things that you don't take too seriously.

To jest jedna z tych propozycji, których nie bierze się na poważnie.

But two weeks later, I was in this little town, Anandpur Sahib,

Ale dwa tygodnie później byłem w małym miasteczku, Anandpur Sahib,

outside Chandigarh, the capital of the Punjab,

graniczącym z Czandigarh, stolicą Pendżabu,

and the temple and also next to it the fortress

i w świątyni. Byłem również obok twierdzy,

that the last guru of the Sikhs, Guru Gobind, died in

w której zmarł ostatni guru Sikhów, Guru Gobind,

as he wrote the Khalsa, which is their holy scripture.

po spisaniu ich pisma świętego "Khalsa".

And I got to work and they took me somewhere down there,

Wziąłem się do pracy, a oni zabrali mnie gdzieś w te rejony,

nine kilometers away from the town and the temple,

dziewięć kilometrów od miasta i świątyni,

and said, "That's where we have chosen the location."

i powiedzieli, że to jest miejsce, które wybrali na lokalizację muzeum.

And I said, "This just doesn't make any sense.

Powiedziałem, że to nie ma najmniejszego sensu.

The pilgrims come here by the hundreds of thousands --

Setki tysięcy pielgrzymów przybywających tutaj

they're not going to get in trucks and buses and go down there.

nie wsiądzie w ciężarówki i autobusy, aby dostać się w to miejsce.

Let's get back to the town and walk to the site."

Wróćmy do miasta i przeszliśmy się do tego miejsca.

And I recommended they do it right there, on that hill

I poleciłem im budowę właśnie tam, na wzgórzu,

and this hill, and bridge all the way into the town.

a to wzgórze i most wiodą do miasta.

And, as things are a little easier in India, the site was purchased within a week

Plac nabyto w ciągu tygodnia. Pewne sprawy w Indiach załatwia się szybciej.

and we were working.

Zabraliśmy się do pracy.

(Laughter)

(Śmiech)

And my proposal was to split the museum into two --

Zaproponowałem, żeby podzielić muzeum na dwie części:

the permanent exhibits at one end, the auditorium, library,

stałe wystawy z jednej strony, audytorium, biblioteka,

and changing exhibitions on the other --

i wystawy czasowe z drugiej.

to flood the valley into a series of water gardens

Zmienić dolinę w kilka wodnych ogrodów

and to link it all to the fort and to the downtown.

i połączyć całość z fortem i centrum miasta.

And the structures rise from the sand cliffs --

Bryła wydobywa się z piaskowych klifów.

they're built in concrete and sandstones; the roofs are stainless steel --

Budynki z betonu i piaskowca; dachy ze stali nierdzewnej.

they are facing south and reflecting light towards the temple itself,

Są skierowane na wschód i obijają światło w kierunku świątyni,

pedestrians crisscross from one side to the other.

piesi mogą przechodzić z jednej strony na drugą.

And as you come from the north, it is all masonry growing out of the sand cliffs

Patrząc z północy - kamienie wyrastające z piaskowych zboczy,

as you come from the Himalayas and evoking the tradition of the fortress.

u stóp Himalajów, przywołują tradycję fortecy.

And then I went away for four months

Wyjechałem na cztery miesiące,

and there was going to be groundbreaking.

a tam miały trwać prace ziemne.

And I came back and, lo and behold, the little model I'd left behind

Wróciłem - i oto ujrzałem, że model, który zostawiłem,

had been built ten times bigger for public display on site

powiększony 10 razy wystawiono na miejscu dla zwiedzających

and ... the bridge was built!

i zbudowano most.

(Laughter)

(Śmiech)

Within the working drawings!

Na podstawie wstępnego rysunku!

And half a million people gathered for the celebrations;

Pół miliona ludzi zebrało się, by to uczcić,

you can see them on the site itself as the foundations are beginning.

widać ich na placu budowy razem z pierwszymi fundamentami.

I was renamed Safdie Singh. And there it is under construction;

Otrzymałem przydomek Safdie Singh, a oto budowa...

there are 1,800 workers at work and it will be finished in two years.

i 800 robotników, którzy według planu skończą budowę w dwa lata.

Back to Yad Vashem three years ago. After all this episode began,

Wracamy do Yad Vashem, 3 lata temu. Gdy zaczęła się ta historia,

Yad Vashem decided to rebuild completely the historic museum

Yad Vashem zdecydowało kompletnie przebudować muzeum,

because now Washington was built -- the Holocaust Museum in Washington --

ponieważ gotowe było już Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie,

and that museum is so much more comprehensive in terms of information.

dużo bardziej szczegółowe, jeśli chodzi o informacje.

And Yad Vashem needs to deal with three million visitors a year at this point.

A Yad Vashem musiało sobie radzić z 3 milionami odwiedzających.

They said, "Let's rebuild the museum."

Postanowili przebudować muzeum.

But of course, the Sikhs might give you a job on a platter -- the Jews make it hard:

Ale o ile Sikhowi podają robotę na tacy, Żydzi wszystko utrudniają.

international competition, phase one, phase two, phase three.

Międzynarodowy konkurs. Faza pierwsza, druga, trzecia.

(Laughter)

(Śmiech)

And again, I felt kind of uncomfortable with the notion

Nie odpowiadał mi pomysł,

that a building the size of the Washington building --

żeby budynek o rozmiarach tego w Waszyngtonie,

50,000 square feet -- will sit on that fragile hill

mający prawie 50 tysięcy metrów kwadratowych, wzniesiony na małym wzgórzu,

and that we will go into galleries -- rooms with doors

z galerią, pomieszczeniami z drzwiami

and sort of familiar rooms -- to tell the story of the Holocaust.

i zwykłymi pokojami, miałby opowiedzieć historie Holokaustu.

And I proposed that we cut through the mountain. That was my first sketch.

Zaproponowałem, żeby przeciąć się przez wzgórze - to pierwszy szkic,

Just cut the whole museum through the mountain --

niech muzeum przecina całe wzgórze,

enter from one side of the mountain,

wchodzi się z jednej strony wzgórza,

come out on the other side of the mountain --

wychodzi z drugiej.

and then bring light through the mountain into the chambers.

Światło wpada do sal przez szczyt wzgórza.

And here you see the model:

Tutaj widzą państwo model budynku

a reception building and some underground parking.

wraz z salą przyjęć i podziemnym parkingiem.

You cross a bridge, you enter this triangular room, 60 feet high,

Po przejściu przez most wkraczamy do trójkątnego pomieszczenia o wysokości 18 metrów,

which cuts right into the hill

które przecina wzgórze w poprzek

and extends right through as you go towards the north.

i ciągnie się dalej w kierunku północnym.

And all of it, then, all the galleries are underground,

Wszystkie galerie znajdują się pod ziemią,

and you see the openings for the light.

a w suficie zobaczyć można otwory, przez które do wnętrza wpada światło.

And at night, just one line of light cuts through the mountain,

W nocy przez całe wzgórze przechodzi jedna linia światła,

which is a skylight on top of that triangle.

wpadająca przez świetlik znajdujący się na wierzchołku trójkątnej budowli.

And all the galleries,

Wszystkie galerie

as you move through them and so on, are below grade.

są zagłębione w gruncie,

And there are chambers carved in the rock --

a sale wyrzeźbione w skale.

concrete walls, stone, the natural rock when possible -- with the light shafts.

Tam, gdzie to możliwe skała, w pozostałych miejscach betonowe mury mieszają się ze snopami światła.

This is actually a Spanish quarry, which sort of inspired

Inspiracją dla powstania tego rodzaju przestrzeni

the kind of spaces that these galleries could be.

był hiszpański kamieniołom.

And then, coming towards the north, it opens up:

Na północy budowla otwiera się:

it bursts out of the mountain into, again, a view of light and of the city

kończąc się eksplozją dziennego światła, widokiem miasta

and of the Jerusalem hills.

i pasma Gór Judzkich.

I'd like to conclude with a project I've been working on for two months.

Chciałbym zakończyć mój wykład projektem, nad którym pracuję od dwóch miesięcy.

It's the headquarters for the Institute of Peace in Washington,

Jest to kwatera główna Amerykańskiego Instytutu

the U.S. Institute of Peace.

na rzecz Pokoju w Waszyngtonie.

The site chosen is across from the Lincoln Memorial;

Teren przeznaczony pod jej budowę znajduje się

you see it there directly on the Mall. It's the last building on the Mall,

w parku National Mall w pobliżu Pomnika Lincolna,

on access of the Roosevelt Bridge that comes in from Virginia.

u wylotu mostu Roosevelta, przez który przebiega droga dojazdowa do Virginii.

That too was a competition, and it is something I'm just beginning to work on.

Na zaprojektowanie tego budynku również ogłoszono przetarg i właśnie rozpoczynam pracę nad tym projektem.

But one recognized the kind of uniqueness of the site.

Z łatwością można dostrzec wyjątkowość tego miejsca.

If it were to be anywhere in Washington,

Gdyby budynek ten miał być usytuowany gdziekolwiek w Waszyngtonie,

it would be an office building, a conference center,

zapewne byłby to biurowiec, centrum konferencyjne, miejsce, w którym prowadzi się negocjacje dotyczące pokoju,

a place for negotiating peace and so on -- all of which the building is --

budynek ten ma zresztą spełniać wszystkie te funkcje.

but by virtue of the choice of putting it on the Mall and by the Lincoln Memorial,

Jednak z racji umieszczenia go w parku National Mall w pobliżu Pomnika Lincolna

this becomes the structure that is the symbol of peace on the Mall.

staje się on symbolem pokoju.

And that was a lot of heat to deal with.

Zaprojektowanie go było trudnym zadaniem.

The first sketch recognizes that the building is many spaces --

Pierwsze szkice pokazują budowlę z wieloma pomieszczeniami

spaces where research goes on, conference centers,

przeznaczonymi do przeprowadzania badań i konferencji naukowych,

a public building because it will be a museum devoted to peacemaking --

ale również budynek użyteczności publicznej, ponieważ znajdować się w nim będzie muzeum poświęcone przywracaniu pokoju na świecie.

and these are the drawings that we submitted for the competition,

To są rysunki, które przedstawiliśmy komisji przetargowej,

the plans showing the spaces which radiate outwards from the entry.

ukazują one pomieszczenia rozchodzące się promieniście od głównego wejścia.

You see the structure as, in the sequence of structures on the Mall,

Widzicie ten budynek jak gdyby w ciągu budynków na Mall:

very transparent and inviting and looking in.

bardzo przejrzysty, zachęcający. Widać, co znajduje się wewnątrz,

And then as you enter it again, looking in all directions towards the city.

a jak wejdziecie do niego, to możecie popatrzeć ze wszystkich kierunków na miasto.

And what I felt about that building is that it really was a building

Uważałem, że ten budynek

that had to do with a lightness of being -- to quote Kundera --

ma naprawdę coś wspólnego z lekkością bytu, zacytuję Kunderę,

that it had to do with whiteness,

który ma coś wspólnego z bielą,

it had to do with a certain dynamic quality and it had to do with optimism.

z pewną dynamiczną jakością i z optymizmem.

And this is where it is; it's sort of evolving.

I taki właśnie jest ten budynek, ewoluuje.

Studies for the structure of the roof,

Analiza struktury dachu:

which demands maybe new materials:

wymaga on może nowych materiałów,

how to make it white, how to make it translucent, how to make it glowing,

co zrobić, żeby był biały, półprzezroczysty i olśniewający,

how to make it not capricious.

co zrobić, żeby nie był kapryśny.

And here studying, in three dimensions,

Teraz analiza w trzech wymiarach,

how to give some kind, again, of order, a structure;

jak nadać mu porządek, strukturę,

not something you feel you could just change

nie coś, co uważacie, że moglibyście po prostu zmienić,

because you stop the design of that particular process.

ponieważ zatrzymacie projekt właśnie tego procesu.

And so it goes.

I tak to wygląda.

I'd like to conclude by saying something ...

Na koniec chciałbym coś powiedzieć...

(Applause)

(Aplauz)

I'd like to conclude by relating all of what I've said to the term "beauty."

Kończąc, chciałbym połączyć wszystko to, co powiedziałem odnośnie terminu "piękno".

And I know it is not a fashionable term these days,

Wiem, że obecnie nie jest to modny termin,

and certainly not fashionable in the discourse of architectural schools,

a z pewnością nie w dyskursie architektonicznym.

but it seems to me that all this, in one way or the other, is a search for beauty.

Wydaje mi się, że wszystko to w jakiś sposób jest poszukiwaniem piękna.

Beauty in the most profound sense of fit.

Piękno jest najgłębszym poczuciem dopasowania.

I have a quote that I like by a morphologist, 1917,

Mam cytat z 1917 roku, który mi się podoba,

Theodore Cook, who said, "Beauty connotes humanity.

morfologa Theodora Cooka, który powiedział, "Piękno konotuje człowieczeństwo.

We call a natural object beautiful because we see

Nazywamy obiekt naturalny pięknym, ponieważ

that its form expresses fitness, the perfect fulfillment of function."

jego forma wyraża odpowiedniość, perfekcyjne spełnienie funkcji".

Well, I would have said the perfect fulfillment of purpose.

Ja bym powiedział: perfekcyjne spełnienie celu.

Nevertheless, beauty as the kind of fit; something that tells us

Piękno jako dopasowanie, coś, co mówi nam,

that all the forces that have to do with our natural environment

że nasze ludzkie środowisko i wszystkie siły, które mają coś wspólnego

have been fulfilled -- and our human environment -- for that.

z naszym środowiskiem naturalnym, zostały tym usatysfakcjonowane.

Twenty years ago, in a conference Richard and I were at together,

20 lat temu na konferencji, na której byłem z Richardem,

I wrote a poem, which seems to me to still hold for me today.

napisałem wiersz, który wydaje mi się wciąż aktualny.

"He who seeks truth shall find beauty. He who seeks beauty shall find vanity.

"Kto szuka prawdy, znajdzie piękno. Kto szuka piękna, znajdzie próżność.

He who seeks order shall find gratification.

Kto szuka porządku, znajdzie satysfakcję.

He who seeks gratification shall be disappointed.

Kto szuka satysfakcji, będzie rozczarowany.

He who considers himself the servant of his fellow beings

Kto uważa się za sługę swoich bliźnich,

shall find the joy of self-expression. He who seeks self-expression

znajdzie radość wyrażania siebie. Kto szuka wyrażania siebie,

shall fall into the pit of arrogance.

wpadnie w otchłań arogancji.

Arrogance is incompatible with nature.

Arogancja nie jest zgodna z naturą.

Through nature, the nature of the universe and the nature of man,

Przez naturę, naturę wszechświata i naturę człowieka,

we shall seek truth. If we seek truth, we shall find beauty."

powinniśmy szukać prawdy. Jeśli szukamy prawdy, znajdziemy piękno".

Thank you very much. (Applause)

Dziękuję bardzo.