The "dementia village" that's redefining elder care | Yvonne van Amerongen

Tłumaczenie: Agnieszka Chrzanowska Korekta: Sylwia Gliniewicz

This is the Hogeweyk.

To Hogeweyk,

It's a neighborhood in a small town very near Amsterdam, in the Netherlands.

osiedle w małym mieście niedaleko Amsterdamu w Holandii.

There are 27 houses for six, seven people each.

Jest tam 27 domów, każdy dla sześciu, siedmiu osób.

There's a small mall with a restaurant, a pub, a supermarket, a club room.

Jest małe centrum handlowe z restauracją, pubem, supermarketem, salą klubową.

There are streets, alleys, there's a theater.

Są ulice, alejki, teatr.

It actually is a nursing home.

Tak naprawdę to dom opieki

A nursing home for people that live with an advanced dementia

dla osób z zaawansowanym otępieniem,

and that need 24-7 care and support.

które potrzebują stałej opieki i wsparcia.

Dementia is a terrible disease,

Otępienie to straszna choroba,

and we still don't have any cure for it.

na którą wciąż nie ma lekarstwa.

It's getting to be a major problem in the world,

Staje się poważnym problemem dla ludzi i polityków na całym świecie.

for the people, for the politicians,

for the world -- it's getting to be a big problem.

Będzie to wielki problem dla świata.

We see that we have waiting lists in the nursing homes.

Domy opieki mają listy oczekujących na miejsce.

Most people that come to the nursing homes with dementia are women.

W większości trafiają tam kobiety chorujące na otępienie.

And that's also because women are used to taking care of people,

Kobiety są przyzwyczajone do opiekowania się innymi,

so they can manage to take care of their husband with dementia,

więc potrafią zaopiekować się mężem cierpiącym na otępienie.

but the other way around is not so easy for the gentlemen.

Ale w drugą stronę już tak dobrze to nie działa.

Dementia is a disease that affects the brain.

Otępienie to choroba mózgu.

The brain is confused.

Sprawia, że osoba traci orientację.

People don't know anymore what the time is,

Chorzy nie wiedzą, która jest godzina,

what's going on, who people are.

co się dzieje, kim są ludzie wokół.

They're very confused.

Są zdezorientowani, a to sprawia, że czują lęk,

And because of that confusion,

they get to be anxious, depressed, aggressive.

stają się przygnębieni, agresywni.

This is a traditional nursing home.

To tradycyjny dom opieki.

I worked there in 1992.

Pracowałam tam w 1992 roku.

I was a care manager.

Byłam kierownikiem opieki.

And we often spoke together about the fact

Często rozmawialiśmy o tym, że chcielibyśmy czegoś innego

that what we were doing there was not what we wanted for our parents,

dla naszych rodziców, przyjaciół, nas samych.

for our friends, for ourselves.

And one day, we said,

Pewnego dnia stwierdziliśmy, że słowa nic nie zmienią.

"When we keep on saying this, nothing is going to change.

We are in charge here.

My odpowiadamy za to miejsce.

We should do something about this,

Powinniśmy tak je zmienić,

so that we do want to have our parents here."

żebyśmy chcieli umieścić tu swoich rodziców.

We talked about that, and what we saw every day

Zauważyliśmy, że nasi podopieczni

was that the people that lived in our nursing home

were confused about their environment,

tracili orientację w otoczeniu,

because what they saw was a hospital-like environment,

bo to, co widzieli, przypominało szpital.

with doctors and nurses and paramedics in uniform,

Byli tam lekarze, pielęgniarki, sanitariusze w kitlach.

and they lived on a ward.

Podopieczni mieszkali na oddziale.

And they didn't understand why they lived there.

Nie rozumieli, dlaczego tak jest.

And they looked for the place to get away.

Szukali miejsca, do którego mogliby uciec.

They looked and hoped to find the door to go home again.

Chcieli znaleźć drzwi prowadzące do domu.

And we said what we are doing in this situation

Nasze działania sprawiały,

is offering these people that already have a confused brain

że ci zagubieni ludzie czuli się jeszcze bardziej zagubieni.

some more confusion.

We were adding confusion to confusion.

Potęgowaliśmy ich dezorientację,

And that was not what these people needed.

a nie tego potrzebowali.

These people wanted to have a life,

Ci ludzie chcieli żyć

and the help, our help, to deal with that dementia.

i potrzebowali naszej pomocy, żeby poradzić sobie z otępieniem.

These people wanted to live in a normal house,

Chcieli mieszkać w normalnym domu,

not in a ward.

a nie na oddziale.

They wanted to have a normal household,

Chcieli mieć normalny dom,

where they would smell their dinner on the stove in the kitchen.

w którym czuliby zapach obiadu gotowanego w kuchni,

Or be free to go to the kitchen and grab something to eat or drink.

mogliby pójść do kuchni, żeby wziąć coś do jedzenia lub picia.

That's what these people needed.

Tego potrzebowali

And that's what we should organize for them.

i to powinniśmy dla nich zorganizować.

And we said we should organize this like at home,

Postanowiliśmy przeobrazić dom opieki w dom,

miejsce, w którym nie mieszkałyby 15-, 20- czy 30-osobowe grupy,

so they wouldn't live with a group of 15 or 20 or 30, like in a ward.

No, a small group of people, six or seven, family-like.

ale małe grupy, po sześć lub siedem osób, jak w rodzinie.

Like living with friends.

To jak mieszkanie z przyjaciółmi.

And we should find a way to select people

Postanowiliśmy łączyć ludzi w grupy

based on their ideas about life

na podstawie ich podejścia do życia,

so that they did have a good chance to become friends,

tak żeby mogli się zaprzyjaźnić,

when they lived together.

wspólnie mieszkając.

And we interviewed all the families of the residents

Zapytaliśmy rodziny podopiecznych o to,

about "what is important for your father," "what's important for your mother,"

co jest ważne dla ich ojca, matki,

"what is their life like," "what do they want."

jakie prowadzą życie i czego pragną.

And we found seven groups, and we call them lifestyle groups.

Tak utworzyliśmy siedem grup różniących się stylem życia.

And for instance, we found this formal lifestyle.

Jest na przykład grupa o stylu oficjalnym.

In this lifestyle,

Osoby z tej grupy kontaktują się w bardziej oficjalny sposób,

people have a more formal way of interacting with each other,

a distant way.

zachowują większy dystans.

Their daily rhythm starts later in the day,

Później zaczynają dzień

ends later in the day.

i później go też kończą.

Classical music is more heard in this lifestyle group

Częściej słuchają muzyki poważnej

than in other lifestyle groups.

niż inne grupy.

And their menu,

Ich menu zawiera raczej dania kuchni francuskiej

well, is more French cuisine than traditional Dutch.

niż tradycyjnej holenderskiej.

(Laughter)

(Śmiech)

In contrary to the craftsman lifestyle.

Inny jest styl rzemieślniczy.

That's a very traditional lifestyle,

To bardzo tradycyjny styl życia.

and they get up early in the morning, go to bed early,

Osoby wcześnie wstają i wcześnie idą spać,

because they have worked hard their whole life, mostly with their hands,

bo całe życie ciężko pracowały, najczęściej fizycznie,

na przykład prowadziły małą firmę rodzinną, małe gospodarstwo lub sklep

very often had a very small family business, a small farm, a shop,

or like Mr. B, he was a farmhand.

albo, jak Pan B., były zatrudnione w gospodarstwie.

And he told me that he would go to his work every morning

Pan B. opowiedział mi, że codziennie rano szedł do pracy.

with a paper bag with his lunch

Zabierał torbę z lunchem

and one cigar.

i jedno cygaro.

That one cigar was the only luxury he could afford for himself.

Cygaro było jedynym luksusem, na jaki mógł sobie pozwolić.

And after lunch, he would have that one cigar.

Wypalał je po lunchu.

And until the day he died in the Hogeweyk,

I do końca życia w Hogeweyk

he was in this little shed, every day, after lunch, to smoke his cigar.

codziennie po lunchu szedł do małej szopy,

żeby wypalić cygaro.

This is my mother.

To moja matka.

She's of the cultural lifestyle,

Jest w grupie kulturalnej.

she's been living in the Hogeweyk six weeks now.

Mieszka w Hogeweyk od sześciu tygodni.

And that lifestyle is about traveling, meeting other people, other cultures,

Styl tej grupy wiąże się z podróżowaniem, poznawaniem ludzi, innych kultur,

interest in arts and music.

zamiłowaniem do sztuki i muzyki.

There are more lifestyles.

Wyodrębniliśmy więcej stylów życia.

But that's what we talked about, and that's what we did.

O tym rozmawialiśmy i tego dokonaliśmy.

But that's not life in a house with a group of people,

Nie chodzi tylko o to, żeby mieszkać w domu z grupą osób, które podobnie myślą,

like-minded people, your own life, your own household.

mieć swoje życie, swój dom.

There's more in life,

W życiu chodzi o coś jeszcze.

everybody wants fun in life and a meaningful life.

Każdy chce życia pełnego przyjemności i sensu.

We are social animals --

Jesteśmy istotami społecznymi,

we need a social life.

potrzebujemy życia społecznego.

And that's what we started.

I właśnie to stworzyliśmy.

We want to go out of our house and do some shopping,

Chcemy wychodzić z domu i robić zakupy,

and meet other people.

spotykać się z ludźmi,

Or go to the pub, have a beer with friends.

chodzić do pubu, pić piwo z przyjaciółmi.

Or like Mr. W -- he likes to go out every day,

Na przykład pan W. lubi codziennie wychodzić z domu

see if there are nice ladies around.

i spotykać się z miłymi paniami.

(Laughter)

(Śmiech)

And he's very courteous to them,

Jest wobec nich bardzo szarmancki,

and he hopes for smiles and he gets them.

liczy na ich uśmiech i jest nim obdarowywany.

And he dances with them in the pub.

Tańczy z nimi w pubie.

It's a feast every day.

Codziennie jest zabawa.

There are people that would rather go to the restaurant,

Inni wolą pójść do restauracji,

have a wine with friends,

napić się z przyjaciółmi wina

or lunch or dinner with friends and celebrate life.

albo zjeść z nimi obiad lub kolację i cieszyć się życiem.

And my mother, she takes a walk in the park,

Moja mama spaceruje po parku,

and sits on a bench in the sun,

siada na ławce w słońcu

hoping that a passerby will come and sit next to her

w nadziei, że usiądzie koło niej przechodzień,

and have a conversation about life

z którym porozmawia o życiu

or about the ducks in the pond.

albo o kaczkach w stawie.

That social life is important.

Życie społeczne jest ważne.

It means that you're part of society, that you belong.

Oznacza, że jesteśmy częścią społeczeństwa, że należymy do grupy.

And that's what we people need.

Tego potrzebujemy jako ludzie.

Even if you're living with advanced dementia.

Nawet jeśli mamy zaawansowane otępienie.

This is what I see from my office window.

To widok z mojego okna w pracy.

And one day, I saw a lady coming from one side,

Pewnego dnia zobaczyłam kobietę idącą z jednej strony

and the other lady from the other side, and they met at the corner.

i inną kobietę idącą z drugiej strony.

Spotkały się na rogu.

And I knew both ladies very well.

Bardzo dobrze znałam obydwie panie.

I often saw them walking around outside.

Często widziałam, jak spacerują.

And now and then, I tried to have a conversation with them,

Czasem próbowałam z nimi porozmawiać,

but their conversation was ...

ale trudno było mi zrozumieć, co mówiły.

rather hard to understand.

But I saw them meeting, and I saw them talking,

Zobaczyłam jednak, jak się spotykają, jak rozmawiają, jak gestykulują.

and I saw them gesturing.

And they had fun together.

Świetnie się razem bawiły.

And then they said goodbye, and each went their own way.

Potem się pożegnały i każda poszła w swoją stronę.

And that's what you want in life, meeting other people

Tego chcemy od życia.

Chcemy spotykać się z ludźmi i być częścią społeczeństwa.

and being part of society.

And that's what I saw happening.

I tak się stało.

The Hogeweyk has become a place

Hogeweyk stało się miejscem,

where people with very advanced dementia can live,

w którym osoby z zaawansowanym otępieniem mogą mieszkać,

have freedom and safety,

mogą czuć się wolne i bezpieczne,

because the professionals working there and the volunteers working there

bo pracujący tam specjaliści i wolontariusze

know how to deal with dementia.

wiedzą, jak opiekować się osobami z otępieniem.

And the professionals know how to do their professional work

Specjaliści wiedzą, jak wykonywać swoją pracę,

in a way that it fits in a natural way in the life of our residents.

żeby w naturalny sposób wpisywała się w życie mieszkańców.

And that means that the management has to provide everything

To znaczy, że kierujący osiedlem muszą zapewnić im wszystko, czego potrzebują,

those people need to do their work.

żeby mogli wykonywać swoją pracę.

It needs a management that dares to do this.

Potrzebni są zatem kierownicy, którzy mają odwagę to zrobić,

To do things differently than we always have done

działać inaczej niż zawsze działaliśmy

in a traditional nursing home.

w tradycyjnym domu opieki.

We see that it works.

Widzimy, że to działa.

We think this can be done everywhere,

Podobne domy opieki można stworzyć wszędzie,

because this is not for the rich.

nie są tylko dla bogatych.

We've been doing this with the same budget

Mamy taki sam budżet

as any traditional nursing home has in our country.

jak typowy dom opieki w naszym kraju.

We work only with the state budget.

Opieramy się wyłącznie na funduszach państwowych.

(Brawa)

(Applause)

Because it has to do with thinking different,

Chodzi o to, żeby myśleć inaczej,

and looking at the person in front of you

spojrzeć na osobę przed nami

and looking at what does this person need now.

i dostrzec, czego ona teraz potrzebuje.

And it's about a smile, it's about thinking different,

Chodzi też o uśmiech, inne myślenie,

it's about how you act, and that costs nothing.

zachowanie, a to nic nie kosztuje.

And there's something else: it's about making choices.

Jeszcze jedno: liczą się decyzje.

It's about making choices what you spend your money on.

Decydujemy, na co wydamy pieniądze.

I always say,

Zawsze powtarzam,

"Red curtains are as expensive as gray ones."

że czerwone zasłony kosztują tyle samo co szare.

(Laughter)

(Śmiech)

It's possible, everywhere.

To jest możliwe, wszędzie.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)