There's no such thing as not voting | Eric Liu

Tłumaczenie: Alina Charyton Korekta: Rysia Wand

Po co się w ogóle trudzić?

Why bother?

The game is rigged.

Gra jest ustawiona.

My vote won't count.

Mój głos się nie liczy.

The choices are terrible.

Wybór jest okropny.

Voting is for suckers.

Głosowanie jest dla naiwnych.

Perhaps you've thought some of these things.

Pewnie też tak myśleliście.

Perhaps you've even said them.

Albo mówiliście.

And if so, you wouldn't be alone, and you wouldn't be entirely wrong.

Jeśli tak, to nie jesteście sami ani w całkowitym błędzie.

The game of public policy today is rigged in many ways.

Gra polityczna jest ustawiona pod wieloma względami.

How else would more than half of federal tax breaks

Jak inaczej połowa podatków federalnych

flow up to the wealthiest five percent of Americans?

trafiałaby do 5% najbogatszych Amerykanów?

And our choices indeed are often terrible.

A opcje rzeczywiście czasem są okropne.

For many people across the political spectrum,

Dla wielu ludzi, niezależnie od orientacji politycznej,

Exhibit A is the 2016 presidential election.

najlepszym tego przykładem były wybory prezydenckie 2016.

But in any year, you can look up and down the ballot

Ale każdego roku można patrzeć na listy wyborcze

and find plenty to be uninspired about.

i nie znaleźć tam nic sensownego.

But in spite of all this, I still believe voting matters.

Mimo to uważam, że głosowanie ma sens.

And crazy as it may sound,

Choć to dziwacznie zabrzmi,

I believe we can revive the joy of voting.

uważam, że można przywrócić radość z głosowania.

Today, I want to talk about how we can do that, and why.

Dziś chcę mówić, jak i po co to zrobić.

There used to be a time in American history when voting was fun,

Był taki czas w historii USA, kiedy głosowanie było super,

when it was much more than just a grim duty to show up at the polls.

kiedy było to czymś więcej niż ponurym obowiązkiem.

That time is called "most of American history."

To okres zwany "większością amerykańskiej historii".

(Laughter)

(Śmiech)

From the Revolution to the Civil Rights Era,

Od czasów rewolucji do ery walki o prawa obywatelskie

the United States had a vibrant,

Stany Zjednoczone miały bogatą,

robustly participatory and raucous culture of voting.

silnie zaangażowaną i wrzaskliwą kulturę głosowania.

It was street theater, open-air debates, fasting and feasting and toasting,

To był uliczny teatr, plenerowe debaty, poszczenie, ucztowanie i toasty,

parades and bonfires.

parady i ogniska.

During the 19th century, immigrants and urban political machines

W XIX wieku imigranci oraz miejskie grupy polityczne

helped fuel this culture of voting.

wspierały kulturę głosowania.

That culture grew with each successive wave of new voters.

Kultura ta rosła z każdą falą nowych wyborców.

During Reconstruction, when new African-American voters,

Podczas Rekonstrukcji, kiedy nowi afroamerykańscy wyborcy,

new African-American citizens,

nowi afroamerykańscy obywatele,

began to exercise their power,

zaczęli egzekwować prawo do głosowania,

they celebrated in jubilee parades

świętowali w paradach jubileuszowych,

that connected emancipation with their newfound right to vote.

które łączyły ruch emancypacyjny z nowo nabytym prawem do głosowania.

A few decades later, the suffragettes

Kilkadziesiąt lat później sufrażystki

brought a spirit of theatricality to their fight,

dodały teatralności swojej walce,

marching together in white dresses as they claimed the franchise.

maszerując w białych sukienkach i postulując swoje przywileje.

And the Civil Rights Movement,

Ruch Praw Obywatelskich,

which sought to redeem the promise of equal citizenship

próbujący urzeczywistnić obietnice równouprawnienia

that had been betrayed by Jim Crow,

zdradzone przez prawa Jima Crowa,

put voting right at the center.

skupił się właśnie na głosowaniu.

From Freedom Summer to the march in Selma,

Od Lata Wolności do marszu w Selmie

that generation of activists knew that voting matters,

tamto pokolenie aktywistów znało wagę głosowania,

and they knew that spectacle and the performance of power

wiedziało, że celebrowanie i egzekwowanie praw

is key to actually claiming power.

jest kluczem do uzyskania władzy.

But it's been over a half century since Selma and the Voting Rights Act,

Minęło jednak pół wieku od wydarzeń w Selmie i Aktu Praw Wyborczych.

and in the decades since,

Od tego czasu

this face-to-face culture of voting

kultura bezpośredniego głosowania

has just about disappeared.

prawie zanikła.

It's been killed by television

Została zabita przez telewizję

and then the internet.

oraz internet.

The couch has replaced the commons.

Kanapa zastąpiła miejsca publiczne.

Screens have made citizens into spectators.

Ekrany telewizji zmieniły obywateli w obserwatorów.

And while it's nice to share political memes on social media,

Chociaż miło dzielić się politycznymi dowcipami,

that's a rather quiet kind of citizenship.

niewiele w tym aktywności obywatelskiej.

It's what the sociologist Sherry Turkle calls "being alone together."

Socjolog Sherry Turkle nazywa to "samotnością we wspólnocie".

What we need today

Dziś potrzeba nam kultury wyborczej,

is an electoral culture that is about being together together,

bycia razem we wspólnocie,

in person,

osobiście,

in loud and passionate ways,

donośnie i z pasją.

so that instead of being "eat your vegetables" or "do you duty,"

Nie jak hasło "jedz warzywa" czy "spełnij swój obowiązek",

voting can feel more like "join the club"

ale jako "chodź z nami",

or, better yet, "join the party."

albo nawet: "dołącz do nas".

Imagine if we had, across the country right now,

Wyobraźcie sobie, że w całym kraju mielibyśmy

in local places but nationwide,

w różnych małych miejscach

a concerted effort to revive a face-to-face set of ways

akcje propagujące bezpośrednie zaangażowanie

to engage and electioneer:

i aktywność wyborczą:

outdoor shows in which candidates and their causes are mocked

otwarte wiece, w których wyśmiewa się idee kandydatów

and praised in broad satirical style;

lub satyrycznie wychwala;

soapbox speeches by citizens;

improwizowane oracje obywateli;

public debates held inside pubs;

polityczne debaty w pubach;

streets filled with political art and handmade posters and murals;

ulice pokryte sztuką polityczną, ręcznie robionymi ulotkami i muralami;

battle of the band concerts in which competing performers rep their candidates.

pojedynki artystów w obronie kandydatów.

Now, all of this may sound a little bit 18th century to you,

Może to wam trąci XVIII wiekiem,

but in fact, it doesn't have to be any more 18th century

ale nie musi, tak jak nie robi tego

than, say, Broadway's "Hamilton,"

musical o Hamiltonie,

which is to say vibrantly contemporary.

który jest jak najbardziej współczesny.

And the fact is that all around the world,

W rzeczywistości na całym świecie

today, millions of people are voting like this.

właśnie tak głosują miliony ludzi.

In India, elections are colorful, communal affairs.

W Indiach wybory to kolorowe wydarzenie publiczne.

In Brazil, election day is a festive, carnival-type atmosphere.

W Brazylii ten dzień ma charakter festiwalu, karnawału.

In Taiwan and Hong Kong, there is a spectacle,

Na Tajwanie i w Hong Kongu odbywa się spektakl,

eye-popping, eye-grabbing spectacle

porywający i zaskakujący spektakl

to the street theater of elections.

ulicznego teatru wyborczego.

You might ask, well, here in America, who has time for this?

Można zapytać: ale kto tu w Ameryce ma na to czas?

And I would tell you

A ja na to:

that the average American watches five hours of television a day.

przeciętny Amerykanin spędza 5 godzin dziennie przed telewizorem.

You might ask, who has the motivation?

Można zapytać, kto ma do tego motywację?

And I'll tell you,

A ja na to:

any citizen who wants to be seen and heard

każdy obywatel, który chce być widziany i słyszany

not as a prop, not as a talking point,

nie jako dodatek czy temat rozmowy,

but as a participant, as a creator.

ale jako uczestnik, twórca.

Well, how do we make this happen?

Ale jak to zrobić?

Simply by making it happen.

Po prostu to robić.

That's why a group of colleagues and I

Dlatego ja i grupa współpracowników

launched a new project called "The Joy of Voting."

stworzyliśmy projekt "Radość z Głosowania".

In four cities across the United States --

W czterech miastach USA,

Philadelphia, Miami,

w Filadelfii, w Miami,

Akron, Ohio, and Wichita, Kansas --

w Akron w Ohio i w Wichicie w Kansas

we've gathered together artists and activists,

zebraliśmy artystów i aktywistów,

educators, political folks, neighbors, everyday citizens

nauczycieli, polityków, sąsiadów, zwykłych obywateli,

to come together and create projects

w celu wspólnego tworzenia projektów,

that can foster this culture of voting in a local way.

które będą lokalnie pielęgnować kulturę wyborczą.

In Miami, that means all-night parties with hot DJs

W Miami oznacza to całonocne imprezy z najlepszymi DJ-ami,

where the only way to get in is to show that you're registered to vote.

na które wejść można tylko za okazaniem dowodu rejestracji wyborczej.

In Akron, it means political plays

W Akron są to sztuki polityczne

being performed in the bed of a flatbed truck

wystawiane na naczepie samochodu

that moves from neighborhood to neighborhood.

jeżdżącego od dzielnicy do dzielnicy.

In Philadelphia,

W Filadelfii organizują grę miejską

it's a voting-themed scavenger hunt all throughout colonial old town.

o tematyce wyborczej na terenie całego starego miasta.

And in Wichita, it's making mixtapes and live graffiti art

W Wichicie nagrywają składanki muzyczne i wykonują graffiti na żywo w North End,

in the North End to get out the vote.

by zachęcić do głosowania.

There are 20 of these projects,

Tych projektów jest 20,

and they are remarkable in their beauty and their diversity,

są niesamowicie piękne i zróżnicowane,

and they are changing people.

a przede wszystkim zmieniają ludzi.

Let me tell you about a couple of them.

Pozwólcie, że opowiem o kilku z nich.

In Miami, we've commissioned and artist,

Znaleźliśmy w Miami

a young artist named Atomico,

młodego artystę imieniem Atomico,

to create some vivid and vibrant images for a new series of "I voted" stickers.

żeby stworzył ciekawe i pełne energii naklejki "Zagłosowałem".

But the thing is, Atomico had never voted.

Problem w tym, że Atomico nigdy nie głosował.

He wasn't even registered.

Nigdy się nawet nie zarejestrował.

So as he got to work on creating this artwork for these stickers,

W trakcie projektowania naklejek

he also began to get over his sense of intimidation about politics.

zaczął pozbywać się oporów przed polityką.

He got himself registered,

Zarejestrował się,

and then he got educated about the upcoming primary election,

a potem zainteresował się nadchodzącymi wyborami,

and on election day he was out there not just passing out stickers,

a w dniu wyborów nie tylko rozdawał naklejki,

but chatting up voters and encouraging people to vote,

ale rozmawiał z wyborcami, zachęcał do głosowania

and talking about the election with passersby.

i mówił o wyborach z przechodniami.

In Akron, a theater company called the Wandering Aesthetics

W Akron kompania teatralna zwana the Wandering Aesthetics

has been putting on these pickup truck plays.

organizuje sztuki na platformach samochodowych.

And to do so, they put out an open call to the public

W tym celu zachęcają publiczność

asking for speeches, monologues, dialogues, poems,

do przemów, monologów, dialogów oraz poematów,

snippets of anything that could be read aloud

czegokolwiek, co można przeczytać na głos

and woven into a performance.

lub wpleść w przedstawienie.

They got dozens of submissions.

Zgłaszają się dziesiątki ludzi.

One of them was a poem

Jeden z wierszy został napisany

written by nine students in an ESL class,

przez dziewięciu uczniów języka angielskiego,

all of them Hispanic migrant workers

imigrantów latynoskiego pochodzenia

from nearby Hartville, Ohio.

z pobliskiego Hartville w Ohio.

I want to read to you from this poem.

Chcę przeczytać wam ten wiersz.

It's called "The Joy of Voting."

Nosi tytuł "Radość z głosowania".

"I would like to vote for the first time

"Chciałbym głosować pierwszy raz,

because things are changing for Hispanics.

bo zmienia się oblicze latynoskich spraw.

I used to be afraid of ghosts.

Kiedyś bałem się duchów.

Now I am afraid of people.

Dziś boję się ludzi.

There's more violence and racism.

Jest dziś więcej przemocy i rasizmu.

Voting can change this.

Głosowanie może to zmienić.

The border wall is nothing.

Mur graniczny to bzdura.

It's just a wall.

Kawał gruzu.

The wall of shame is something.

Co innego mur wstydu.

It's very important to vote

Głosowanie jest bardzo ważne,

so we can break down this wall of shame.

żeby zburzyć ten mur.

I have passion in my heart.

Mam w sercu pasję.

Voting gives me a voice and power.

Udział w wyborach daje mi głos i moc.

I can stand up and do something."

Mogę wstać i działać".

"The Joy of Voting" project isn't just about joy.

Projekt "Radość głosowania" nie jest jedynie o radości.

It's about this passion.

Mówi o pasji.

It's about feeling and belief,

Mówi o uczuciach i wierze,

and it isn't just our organization's work.

nie jest to jedynie nasza praca.

All across this country right now,

Dziś w całym kraju

immigrants, young people, veterans, people of all different backgrounds

imigranci, młodzież, weterani, ludzie z różnych środowisk

are coming together to create this kind of passionate, joyful activity

jednoczą się w pasjonujących, radosnych akcjach

around elections,

związanych z wyborami,

in red and blue states, in urban and rural communities,

czy to demokraci, czy konserwatyści, w miastach i na wsi,

people of every political background.

ludzie o różnych poglądach politycznych.

What they have in common is simply this:

To, co ich łączy, to po prostu

their work is rooted in place.

przynależność do regionu.

Because remember, all citizenship is local.

Pamiętajcie, że obywatelstwo jest lokalne.

When politics becomes just a presidential election,

Kiedy polityka sprowadza się jedynie do wyborów, prezydenckich,

we yell and we scream at our screens, and then we collapse, exhausted.

krzyczymy do telewizorów i opuszczają nas siły.

But when politics is about us

Ale kiedy polityka dotyczy nas,

and our neighbors and other people in our community

naszych sąsiadów i współmieszkańców

coming together to create experiences of collective voice and imagination,

budujących doświadczenie wspólnego głosu i wizji,

then we begin to remember that this stuff matters.

wtedy pamiętamy, że uczestnictwo jest ważne.

We begin to remember that this is the stuff of self-government.

Przypominamy sobie, że na tym polega samorządność.

Which brings me back to where I began.

Co nawiązuje do początku mojej prelekcji.

Why bother?

Po co się trudzić?

There's one way to answer this question.

Jest tylko jedna odpowiedź.

Voting matters because it is a self-fulfilling act of belief.

Głosowanie ma znaczenie, gdyż jest to akt samospełniającej się wiary.

It feeds the spirit of mutual interest that makes any society thrive.

To napęd wspólnych interesów, które ożywiają społeczeństwo.

When we vote, even if it is in anger,

Kiedy głosujemy, nawet w złości,

we are part of a collective, creative leap of faith.

jesteśmy częścią grupowego, twórczego kredytu zaufania.

Voting helps us generate the very power that we wish we had.

Głosowanie daje nam moc, którą chcielibyśmy mieć.

It's no accident that democracy and theater

To nie przypadek, że demokracja i teatr

emerged around the same time in ancient Athens.

powstały w tym samym czasie w starożytnych Atenach.

Both of them yank the individual out of the enclosure of her private self.

Obie instytucje wyrywają jednostkę z prywatności.

Both of them create great public experiences of shared ritual.

Obie tworzą doświadczenie publicznego rytuału.

Both of them bring the imagination to life

Obie wnoszą do życia wyobraźnię

in ways that remind us that all of our bonds in the end

w sposób, który nam uświadamia, że nasze ograniczenia

are imagined, and can be reimagined.

są wymyślone i że można je zmienić.

This moment right now,

Ten moment,

when we think about the meaning of imagination,

kiedy myślimy, czym jest wyobraźnia,

is so fundamentally important,

jest bardzo ważny,

and our ability to take that spirit

a możliwość kontynuowania tej idei,

and to take that sense

tego przekonania,

that there is something greater out there,

że gdzieś tam jest coś lepszego,

is not just a matter of technical expertise.

nie jest jedynie wynikiem biegłości technicznej.

It's not just a matter of making the time or having the know-how.

Nie jest to kwestia znalezienia czasu lub odpowiedniej wiedzy.

It is a matter of spirit.

To kwestia ducha.

But let me give you an answer to this question, "Why bother?"

Ale pozwólcie, że odpowiem na pytanie: "Po co?"

that is maybe a little less spiritual and a bit more pointed.

mniej wzniośle, a bardziej konkretnie.

Why bother voting?

Po co w ogóle głosować?

Because there is no such thing as not voting.

Ponieważ nie ma innej opcji.

Not voting is voting,

Niegłosowanie jest głosowaniem

for everything that you may detest and oppose.

na wszystko, z czym się nie zgadzamy.

Not voting can be dressed up

Niegłosowanie może udawać

as an act of principled, passive resistance,

uwarunkowany bierny opór.

but in fact not voting

ale w rzeczywistości

is actively handing power over

jest przekazaniem władzy tym,

to those whose interests are counter to your own,

którzy mają inną wizję niż my,

and those who would be very glad to take advantage of your absence.

którzy z chęcią wykorzystają naszą nieobecność.

Not voting is for suckers.

Niegłosowanie jest dla cieniasów.

Imagine where this country would be

Wyobraźcie sobie nasz kraj,

if all the folks who in 2010 created the Tea Party

gdyby ludzie, którzy w 2010 roku utworzyli Tea Party, uznali,

had decided that, you know, politics is too messy,

że polityka jest zbyt poplątana,

voting is too complicated.

głosowanie zbyt trudne,

There is no possibility of our votes adding up to anything.

pojedyncze głosy nie mają szans.

They didn't preemptively silence themselves.

Oni nie zamknęli się zapobiegawczo.

They showed up,

Przyszli,

and in the course of showing up, they changed American politics.

a przez to zmienili los amerykańskiej polityki.

Imagine if all of the followers of Donald Trump and Bernie Sanders

Wyobraźcie sobie, że wszyscy zwolennicy Donalda Trumpa lub Berniego Sandersa

had decided not to upend the political status quo

zdecydowali nie wywracać statusu quo

and blow apart the frame of the previously possible

i nie zmieniać dotychczasowych możliwości

in American politics.

w amerykańskiej polityce.

They did that by voting.

Zrobili to przez głosowanie.

We live in a time right now,

Żyjemy w czasach

divided, often very dark,

podzielenia, czasem bardzo dużego,

where across the left and the right, there's a lot of talk of revolution

gdzie dużo mówi się o rewolucji,

and the need for revolution to disrupt everyday democracy.

potrzebie rewolucji w dzisiejszej demokracji.

Well, here's the thing:

Sęk w tym,

everyday democracy already gives us a playbook for revolution.

że dzisiejsza demokracja pokazuje nam, jak dokonać rewolucji.

In the 2012 presidential election,

W wyborach prezydenckich z 2012 roku

young voters, Latino voters,

młodzi wyborcy, latynoscy wyborcy,

Asian-American voters, low-income voters,

wyborcy pochodzenia azjatyckiego, ubodzy wyborcy,

all showed up at less than 50 percent.

przyszli na wybory w liczbie poniżej 50%.

In the 2014 midterm elections, turnout was 36 percent,

W wyborach w połowie kadencji w 2014 roku frekwencja wyniosła 36%,

which was a 70-year low.

najmniej od 70 lat.

And in your average local election,

W lokalnych wyborach

turnout hovers somewhere around 20 percent.

frekwencja plasuje się gdzieś na 20%.

I invite you to imagine 100 percent.

Chcę, byście wyobrazili sobie 100%.

Picture 100 percent.

100%.

Mobilize 100 percent,

Zmobilizujmy 100%,

and overnight, we get revolution.

a zaraz będziemy mieć rewolucję.

Overnight, the policy priorities of this country change dramatically,

Zaraz dramatycznie zmienią się priorytety naszej polityki,

and every level of government becomes radically more responsive

a rząd na każdym szczeblu zacznie słuchać

to all the people.

wszystkich ludzi.

What would it take to mobilize 100 percent?

Co należy zrobić, by zmobilizować 100%?

Well, we do have to push back against efforts afoot

Musimy niwelować w całym kraju

all across the country right now

czynniki

to make voting harder.

utrudniające głosowanie.

But at the same time,

Ale jednocześnie

we have to actively create a positive culture of voting

musimy aktywnie tworzyć kulturę głosowania,

that people want to belong to,

do której ludzie chcą przynależeć,

be part of, and experience together.

być częścią, doświadczać jej.

We have to make purpose.

Musimy stworzyć cel.

We have to make joy.

Radość.

So yes, let's have that revolution,

Więc owszem, zróbmy rewolucję,

a revolution of spirit, of ideas,

rewolucję ducha, pomysłów,

of policy and participation,

zasad oraz uczestnictwa,

a revolution against cynicism,

rewolucję przeciw cynizmowi,

a revolution against the self-fulfilling sense of powerlessness.

przeciw samospełniającemu się poczuciu niemocy.

Let's vote this revolution into existence,

Przegłosujmy tę rewolucję,

and while we're at it,

a kiedy będziemy głosować

let's have some fun.

dobrze się przy tym bawmy.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)