The deadly legacy of cluster bombs | Laura Boushnak

Tłumaczenie: Barbara Lawniczek Korekta: Capa Girl

I once had this nightmare:

Przyśnił mi się taki koszmar:

stoję pośrodku pola pełnego min lądowych.

I'm standing in the middle of a deserted field full of land mines.

In real life, I love to hike,

Naprawdę lubię piesze wycieczki,

ale zawsze przed wyjściem denerwuję się.

but every time I want to go on a hike, it makes me nervous.

I have this thought in the back of my mind

Towarzyszy mi świadomość,

that I might lose a limb.

że mogę stracić kończynę.

This underlying fear started 10 years ago,

Zaczęło się to 10 lat temu,

po spotkaniu Mohammeda, ofiary bomby kasetowej

after I met Mohammed, a cluster bomb survivor

of the summer 2006 Israel-Hezbollah War in Lebanon.

w kryzysie izraelsko-libańskim z lata 2006 roku.

Mohammed, like so many other survivors all around the world,

Mohammed, jak wiele ofiar konfliktów na całym świecie,

had to live through the horrifying repercussions of cluster munitions

codziennie musi znosić przerażające skutki użycia amunicji kasetowej.

on a daily basis.

Kiedy w Libanie rozpoczął się ten miesięczny konflikt,

When the one-month conflict started in Lebanon,

I was still working at Agence France-Presse in Paris.

pracowałam jeszcze dla Agence France-Presse w Paryżu.

I remember how I was glued to the screens,

Przyklejona do ekranów, z niepokojem śledziłam wiadomości.

anxiously following the news.

Chciałam się upewnić,

I wanted to reassure myself

that the falling bombs missed my parents' home.

że spadające bomby nie dosięgną domu moich rodziców.

When I arrived in Beirut on assignment to cover that war,

Kiedy przyjechałam do Bejrutu z misją dokumentowania tej wojny,

I was relieved to be united with my family,

odetchnęłam z ulgą, spotykając się z rodziną,

after they had finally managed to escape southern Lebanon.

której w końcu udało się opuścić południowy Liban.

The day the war was over,

Z dnia zakończenia wojny zapamiętałam ten obraz:

I remember seeing this image --

one of blocked roads,

drogi zablokowane

of displaced people eagerly rushing south, back to their homes,

uchodźcami spieszącymi na południe, do domu,

regardless of what they would find.

bez względu na to, co mogą tam zastać.

An estimated four million cluster submunitions

W trakcie trwającego 34 dni konfliktu

were spread in Lebanon during the 34-day conflict.

na Liban zrzucono około cztery miliony sztuk subamunicji kasetowej.

Mohammed lost both legs during the last week of the conflict.

W ostatnim tygodniu Mohammed stracił obie nogi.

The fact that he lives a five-minute drive from my parents' home

Mieszka pięć minut od domu moich rodziców,

made it easier to follow him through the years.

przez co łatwo było mi odwiedzać go i śledzić jego rozwój.

It was now almost 10 years since we first met.

Od pierwszego spotkania upłynęło prawie 10 lat.

I saw the young boy

Widziałam młodego chłopca,

who had to endure physical and emotional trauma.

zmagającego się z urazami fizycznymi i psychicznymi,

I saw the teenager who tried to offer his friends tattoos,

i nastolatka, oferującego kolegom tatuaże,

in return for a set fee of five dollars.

za stałą opłatą pięciu dolarów.

Znam też młodego bezrobotnego mężczyznę, godzinami przeglądającego internet

And I know the young, jobless man who spends hours surfing the Internet

trying to meet a girl who might become his girlfriend.

w poszukiwaniu dziewczyny, z którą mógłby stworzyć związek.

His fate and the effects of losing his legs

Konsekwencje utraty nóg

are now his daily reality.

są dziś jego codziennością.

Survivors of bomb trauma like Mohammed

Ofiary wybuchów bomb, jak Mohammed,

have to deal with so many details that never occur to us.

muszą mierzyć się z wieloma wyzwaniami, o których nie mamy pojęcia.

Who would have imagined

Nie wyobrażacie sobie,

jak wiele codziennych czynności, dla nas prostych,

that so many daily tasks we do or take for granted,

such as going to the beach or even picking up something from the floor,

takich jak wyjście na plażę, czy podniesienie czegoś z ziemi,

wywołuje w nich stres i niepokój.

would become sources of stress and anxiety?

Well, that's what eventually became of Mohammed,

To właśnie spotyka Mohammeda,

due to his inflexible prosthetic legs.

z powodu jego sztywnych protez.

Ten years ago, I had no clue what a cluster bomb was,

Dziesięć lat temu nie miałam pojęcia ani o bombach kasetowych

ani o ich przerażających skutkach.

nor its horrifying implications.

I learned that this indiscriminate weapon was used

Dowiedziałam się, że używa się ich w wielu miejscach świata,

in so many parts of the world

and continues to kill on a regular basis,

i że nadal regularnie zabijają,

nie rozróżniając między celem wojskowym a dzieckiem.

without distinguishing between a military target

or a child.

Naiwnie zadawałam sobie pytania.

I naively asked myself,

Kto naprawdę stworzył te bomby?

"But seriously, who made those weapons?

And what for?"

I po co?

Let me explain to you what a cluster bomb is.

Wytłumaczę, czym jest bomba kasetowa.

To duży pojemnik wypełniony mniejszymi pociskami.

It's a large canister filled with bomblets.

When it's dropped from the air,

Kiedy zrzuca się go z powietrza,

otwiera się on w połowie lotu, uwalniając setki pocisków.

it opens up in midair to release hundreds of bomblets.

They scatter around wide areas

Zostają rozrzucone na dużym obszarze,

and on impact,

lecz uderzając o ziemię, nie wszystkie wybuchają.

many fail to explode.

Those unexploded ones end up just like landmines --

Niewybuchy działają podobnie jak miny:

sitting on the ground,

uśpione w ziemi czekają na kolejny cel.

waiting for their next target.

If someone steps on them by accident

Jeśli ktoś przypadkiem na nie nadepnie,

lub je podniesie,

or picks them up,

they can explode.

mogą wybuchnąć.

These weapons are extremely unpredictable,

Są skrajnie nieprzewidywalne,

which makes the threat even bigger.

co dodatkowo zwiększa niebezpieczeństwo.

One day, a farmer can work his land without a problem.

Czasem rolnik pracujący na takim polu nie uruchomi miny.

The next day, he can make fire and burn some branches,

Innym razem może rozpalić ognisko,

and the submunitions close by could be set off because of the heat.

i ciepłem spowodować wybuch pobliskich pocisków.

The problem is children mistake those bomblets for toys,

Dzieci często biorą je za zabawki,

because they can look like bouncy balls or soda cans.

bo wyglądają jak piłeczki czy puszki po napojach.

Being a documentary photographer,

Jako fotografka-dokumentalistka,

I decided to go back to Lebanon a few months after the conflict ended

kilka tygodni po konflikcie postanowiłam pojechać do Libanu,

to meet cluster bomb survivors.

żeby spotkać się z ofiarami bomb.

And I met a few --

I spotkałam kilkoro.

Hussein i Rasha:

Hussein and Rasha,

who both lost a leg to submunitions.

każdemu z nich pocisk oderwał nogę.

Ich losy są podobne do losów wielu dzieci z różnych stron świata

Their stories are similar to so many other kids' stories across the world

and are a testimony to the horrifying implications

i są świadectwem okropnych konsekwencji

of the continuous use of such weapons.

stosowania broni tego rodzaju.

That's when I met Mohammed, in January 2007.

Tak w styczniu 2007 roku poznałam Mohammeda.

He was 11 years old,

Miał wtedy 11 lat;

and I met him exactly four months after his accident.

poznałam go dokładnie cztery miesiące po jego wypadku.

When I first saw him,

Kiedy zobaczyłam go po raz pierwszy,

he was going through painful physiotherapy

przechodził bolesną fizjoterapię,

to recover from his fresh wounds.

by zaleczyć świeże rany.

Still in shock at such a young age,

W tak młodym wieku, wciąż w szoku,

Mohammed was struggling to get used to his new body.

Mohammed usiłował przywyknąć do swojego nowego ciała.

He would even wake up sometimes at night wanting to scratch his lost feet.

Czasem nawet budził się w nocy, żeby podrapać się w oderwaną stopę.

What drew me closer to his story was my instant realization

Do Mohammeda zbliżyła mnie świadomość trudności,

of the difficulties Mohammed was likely to face in the future --

z jakimi będzie się borykać.

that what he has been suffering while adjusting to his injury

To, co przeżywał przystosowując się do swoich obrażeń

at the age of 11,

w wieku 11 lat,

miało się zwielokrotnić.

would increase manyfold.

Even before his disability,

Nawet przed niepełnosprawnością,

Mohammed's life wasn't easy.

życie Mohammeda nie było łatwe.

He was born in the Rashidieh Camp for Palestinian refugees,

Przyszedł na świat w Rashidieh, w obozie dla palestyńskich uchodźców,

and this is where he still lives.

w którym nadal mieszka.

Liban przyjął 400 tysięcy uchodźców palestyńskich,

Lebanon holds some 400,000 Palestinian refugees,

and they suffer from discriminatory laws.

jednak są oni dyskryminowani przez prawo.

They're not allowed to work in the public sector

Nie wolno im pracować w sektorze publicznym

or practice certain professions

ani wykonywać niektórych zawodów.

and are denied the right to own property.

Nie mają również prawa do własności.

This is one of the reasons

Między innymi dlatego Mohammed wcale nie żałuje,

why Mohammed doesn't really regret dropping out of school

że zaraz po wypadku rzucił szkołę.

right after his injury.

He said, "What's the point of a university degree

Mówi: "Jaki sens ma ukończenie uczelni,

when I can't find a job to start with?"

skoro i tak nie znajdę pracy?"

Stosowanie bomb kasetowych napędza błędne koło krzywdy,

Cluster bomb use creates a vicious circle of impact on communities,

and not only the lives of their victims.

dla całej społeczności, nie tylko bezpośrednich ofiar.

Many who get injured by this weapon drop out of school,

Wielu rannych nie kończy szkoły,

can't find jobs or even lose their jobs,

nie może znaleźć pracy, lub ją traci,

therefore losing the ability to provide for their families.

nie może zatem utrzymać rodziny.

This is not to mention the continuous physical pain

Nie mówiąc już o stałym bólu fizycznym

and the experience of feeling isolated.

i poczuciu izolacji.

These weapons affect the poorest of the poor.

Bomby dotykają najbiedniejszych wśród biednych.

The high medical cost is a burden to the families.

Duży koszt opieki medycznej jest ciężarem dla rodziny.

They end up relying on humanitarian agencies,

Ranni są zdani na pomoc organizacji humanitarnych,

which is insufficient and unsustainable,

która jest niewystarczająca i na dłuższą metę nie do utrzymania,

especially when injuries require lifelong support to the injured.

zwłaszcza kiedy obrażenia wymagają wspierania chorego do końca życia.

Ten years after Mohammed's injury,

10 lat po wypadku

he is still unable to afford proper prosthetic legs.

Mohammed nadal nie może sobie pozwolić na porządne protezy.

He's very cautious with his steps,

Bardzo uważa przy stawianiu kroków,

as a couple of falls over the years

bo z biegiem lat liczne upadki

brought him embarrassment among his friends.

narobiły mu wstydu przed kolegami.

He joked that since he doesn't have legs,

Żartował, że ponieważ nie ma nóg,

some days he tries to walk on his hands.

czasem próbuje chodzić na rękach.

Najgorszym, choć niewidocznym skutkiem zastosowania tej broni,

One of the worst yet invisible impacts of the weapon

is the psychological scars it leaves.

są blizny na psychice.

In one of Mohammed's early medical reports,

W jednym z pierwszych opisów medycznych

he was diagnosed with signs of PTSD.

rozpoznano u Mohammeda zespół stresu pourazowego.

He suffered from anxiety, poor appetite, sleep disturbance

Cierpiał na lęki, brak łaknienia, zaburzenia snu

oraz wybuchy gniewu.

and showed signs of anger.

The reality is Mohammed never received proper help to fully recover.

Mohammed nigdy nie otrzymał pomocy potrzebnej, by w pełni wyzdrowieć.

His current obsession is to leave Lebanon at any cost --

Obecnie za wszelką cenę chce opuścić Liban,

even if it meant embarking on a hazardous journey

nawet jeśli miałby wyruszyć w niebezpieczną podróż

along with refugees drifting towards Europe today through the Mediterranean.

z innymi uchodźcami do Europy, przez Morze Śródziemne.

Zdając sobie sprawę z ryzyka,

Knowing how risky such a journey would be,

he said, "If I were to die on the way,

powiedział: "Nieważne, czy umrę po drodze".

it doesn't matter."

To Mohammed, he is dead here, anyway.

Dla Mohammeda pozostanie w Libanie jest jak śmierć.

Cluster bombs are a world problem,

Bomby kasetowe to problem światowy,

as this munition keeps destroying and hurting whole communities

gdyż te pociski wciąż niszczą i ranią całe społeczności,

krzywdami, których wpływ utrzymuje się przez wiele pokoleń.

for generations to come.

In an online interview with the director of the Mines Advisory Group,

Dyrektor Mines Advisory Group, Jamie Franklin, powiedział:

Jamie Franklin,

he said,

"The US forces dropped over two million tons of munitions over Laos.

"Siły USA zrzuciły na Laos ponad dwa miliony ton ładunków.

If they couldn't find their targets in Vietnam,

Jeśli nie potrafili namierzyć swoich celów w Wietnamie,

there were free-drop areas in Laos where planes would drop their loads

w Laosie mieli wolne strefy zrzutu, nad którymi wyrzucali bomby

before going back to base,

przed powrotem do bazy,

because it's dangerous to land with loaded planes."

bo niebezpiecznie jest lądować załadowanym samolotem".

According to the International Committee of the Red Cross,

Według Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża,

in Laos alone -- one of the poorest countries in the world --

w samym Laosie, jednym z najbiedniejszych państw,

nine to 27 million unexploded submunitions remain.

znajduje się do 27 milionów sztuk subamunicji.

Some 11,000 people have been killed or injured since 1973.

Od 1973 zabiły one lub raniły około 11 tysięcy osób.

This lethal weapon has been used by over 20 states during armed conflicts

Ta śmiertelna broń została zastosowana przez 20 państw w konfliktach zbrojnych

in over 35 countries,

w 35 krajach,

such as Ukraine, Iraq and Sudan.

takich jak Ukraina, Irak czy Sudan.

So far, 119 states have joined an international treaty

Jak dotąd 119 państw podpisało międzynarodowy traktat

banning cluster bombs,

zabraniający użycia bomb kasetowych,

which is officially called the Convention on Cluster Munitions.

zwany oficjalnie "Konwencją o zakazie stosowania bomb kasetowych".

But some of the biggest producers of cluster munitions --

Ale niektórzy z największych producentów takich ładunków,

namely, the United States, Russia and China --

mianowicie Stany Zjednoczone, Rosja i Chiny,

remain outside of this lifesaving treaty

nie podpisały tego ratującego życie traktatu

and continue to produce them,

i nadal produkują te bomby,

reserve the right to produce them in the future,

rezerwują sobie prawo wytwarzania ich w przyszłości,

keep those harmful weapons in their stockpiles

składują je w magazynach,

and even possibly use them in the future.

a w przyszłości mogą ich nawet użyć.

Cluster bombs have reportedly been used most recently

Ostatnio rzekomo zastosowano je

in the ongoing conflicts in Yemen and Syria.

w konfliktach toczących się w Jemenie i Syrii.

Według wykonanych przez holenderską organizację pozarządową Pax badań,

According to research on the worldwide investments

in cluster munitions producers

by Pax, a Dutch-based NGO,

financial institutions invested billions of US dollars

instytucje finansowe zainwestowały w firmy produkujące takie bomby miliardy dolarów.

into companies that make cluster munitions.

The majority of these institutions are based in countries

Większość tych instytucji ma siedziby w krajach,

that have not yet signed the Convention on Cluster Munitions.

które jeszcze nie podpisały konwencji.

Wracając do Mohammeda,

Getting back to Mohammed,

jedną z niewielu źródeł zatrudnienia, jakie znalazł, było zbieranie cytryn.

one of the few jobs he was able to find was picking lemons.

When I ask him if it's safe to work in the field he said,

Zapytany, czy praca w polu jest bezpieczna, odpowiedział:

"Nie jestem pewien".

"I'm not sure."

Badania dowodzą, że amunicja kasetowa często zanieczyszcza obszary,

Research shows that cluster munitions often contaminate areas

where agriculture is the main source of income.

na których rolnictwo jest głównym źródłem utrzymania.

Według badań Handicap International,

According to Handicap International's research,

98 percent of those killed or injured by cluster munitions are civilians.

ludność cywilna stanowi 98% zabitych lub ranionych przez bomby kasetowe.

Eighty-four percent of casualties are males.

84% ofiar to mężczyźni.

W krajach, w których ludzie nie mają innego wyboru

In countries where these people have no choice

but to work in those fields,

poza pracą w polu,

they simply do it

pracują tak, wiedząc, że ryzykują.

and risk it.

Mohammed is the only male to three sisters.

Mohammed ma trzy siostry i żadnego brata.

Oczekiwania kulturowe zobowiązują go do utrzymywania rodziny,

Culturally, he's expected to provide for his family,

but he simply can't.

lecz on po prostu nie potrafi.

Imał się wielu różnych zawodów,

He tried to have so many different jobs,

but he couldn't keep any due to his physical disability

ale żadnej pracy nie utrzymał, z powodu niepełnosprawności

and the less-than-friendly environment to people with disabilities,

i środowiska pracy, które, delikatnie mówiąc,

nie jest przyjazne dla niepełnosprawnych.

to say the least.

It hurts him a lot when he goes out looking for a job,

Bardzo boli go to, że kiedy szuka pracy,

and he's turned away

odprawiają go z kwitkiem,

ewentualnie dodając z politowania niewielką jałmużnę.

with a small amount of money paid to him out of pity.

He said, "I'm not here to beg for money,

Mówi: "Nie przyszedłem żebrać,

I just want to earn it."

chcę zapracować na pieniądze".

Mohammed today is 21 years old.

Mohammed ma dziś 21 lat.

He's illiterate,

Jest niepiśmienny,

and he communicates with voice messages.

więc wysyła wiadomości głosowe.

Here is one of his messages.

Oto jedna z nich.

(Audio) Mohammed: (Speaking in Arabic)

(Audio) Mohammed: (Mówi po arabsku)

Mówi: "Moim marzeniem jest biegać,

Laura Boushnak: He said, "My dream is to run,

and I'm pretty sure once I start running,

i jestem niemal pewien, że jak zacznę biec,

nigdy się nie zatrzymam".

I would never stop."

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)