For the love of birds | Washington Wachira

Tłumaczenie: Marta Kicyła Korekta: Sylwia Gliniewicz

With me here today

Dziś przyniosłem ze sobą

I brought something beautiful.

coś pięknego.

This is a feather from one of the most beautiful birds we have in Kenya,

To pióro należące do jednego z najpiękniejszych ptaków w Kenii,

the crested guinea fowl.

perlicy czubatej.

But this feather is more than just that.

To pióro jest jednak czymś więcej.

If you've taken time when you are outdoors

Jeśli poświęcicie czas spędzany na zewnątrz,

to look at the feathers around you,

żeby przyjrzeć się piórom,

you'll have noticed

na pewno zauważycie,

that there is this huge variety of different sizes,

że są bardzo różnorodne pod względem rozmiarów,

shapes and even colors.

kształtów, a nawet kolorów.

The feather is one of the most astonishing pieces of technology

Pióro jest jednym z najbardziej zdumiewających urządzeń

invented by the natural world,

wynalezionych przez naturę.

and for centuries, this feather has helped birds to keep dry,

Od wieków chroni ptaki przed wilgocią,

to keep warm and even power flight.

pozwala utrzymać ciepło, a nawet decyduje o zdolności lotu.

Only one section of the tree of life can actually make a feather.

Tylko jedna część drzewa życia jest w stanie wytworzyć pióra.

Among all the world's animals,

Spośród wszystkich zwierząt

birds are the only ones who can make something

jedynie ptaki potrafią stworzyć coś,

like what I'm holding today.

co właśnie trzymam w ręku.

I personally have given them a nickname,

Ja osobiście nadałem im przezwisko

and I like to call them the feathermakers.

i lubię je nazywać "piórotwórcami".

It is the major difference between birds and any other animals we have on earth,

Jest to zasadnicza różnica między ptakami a innymi zwierzętami,

and if you can't make a feather, you cannot call yourself a bird.

a jeśli nie wyrastają nam pióra, nie można nazwać się ptakiem.

(Laughter)

(Śmiech)

For us humans, who are earthbound,

Dla nas, ludzi, którzy są przykuci do ziemi,

birds represent freedom.

ptaki symbolizują wolność.

This feather has enabled birds to conquer gravity

Pióro umożliwia ptakom pokonanie grawitacji

and take to the air in an extraordinary way.

i wzniesienie się w powietrze w niezwykły sposób.

Don't you sometimes wish you could fly like a bird?

Czy czasami nie marzycie o tym, żeby latać jak ptak?

Birds are my passion,

Ptaki to moja pasja

and I want to change the way each one of you thinks about them.

i chcę zmienić sposób, w jaki je postrzegacie.

The easiest reason I love them so much is because they are beautiful.

Oczywisty powód, dla którego tak bardzo je kocham, to ich piękno.

There are 10,000 species in the world,

Na świecie jest 10 000 gatunków

and each one of them is uniquely beautiful.

i każdy z nich jest wyjątkowo piękny.

Birds are amazing,

Ptaki są zdumiewające,

and this talk is dedicated to all the birds of the world.

a ta prelekcja jest dedykowana wszystkim ptakom na świecie.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

Indeed, these birds have been part of our lives and cultures

Ptaki są częścią życia i kultur

all over the world for centuries,

na całym świecie od wieków,

and every society has a story about birds.

a każda społeczność ma opowieść o ptakach.

You probably have heard childhood stories of different birds

Prawdopodobnie słyszeliście w dzieciństwie opowiadania o różnych ptakach

and how they relate with man.

i o ich relacjach z ludźmi.

I personally recently learned

Dowiedziałem się niedawno,

that our human ancestors would follow flocks of vultures

że nasi przodkowie podążali za stadami sępów,

and then they would help them

a one pomagały

to identify where carcasses have been dropped by large carnivores,

znaleźć padlinę pozostawioną przez dużych mięsożerców,

and these humans will scavenge and eat part of that meat.

a ludzie żywili się częścią tej padliny.

Birds have been used as brands and labels all over the world.

Ptaki wykorzystuje się jako nazwy znaków towarowych i marek.

You know the bald eagle?

Znacie bielika amerykańskiego?

It was chosen as the national emblem for the US

Został wybrany jako godło państwowe USA

because of its majestic strength,

z powodu swojej majestatycznej siły,

beautiful looks

pięknego wyglądu,

and even a long lifespan.

a nawet długiej żywotności.

And just like us humans

I tak jak my, ludzie,

who have managed to live in virtually all habitats of this earth,

którym udało się przeżyć w każdych warunkach na Ziemi,

birds have also conquered the world.

ptaki także podbiły świat.

From birds such as these beautiful penguins

Od ptaków takich jak te piękne pingwiny,

that live in the cold ice caps

które żyją na czapach lodowych,

to even others like the larks,

do innych jak na przykład skowronki,

who live in the hottest deserts you can imagine.

które żyją na najgorętszych pustyniach, jakie można sobie wyobrazić.

Indeed, these species have conquered this world.

Te gatunki podbiły świat.

Birds also build houses like us.

Ptaki, tak jak my, budują domy.

The real pros in housebuilding

Prawdziwymi mistrzami w budowaniu domów

are a group of birds we call the weaverbirds,

jest grupa ptaków zwanych wikłaczowatymi,

and this name they were given

które tak nazwano

because of the way in which they weave their nests.

ze względu na sposób, w jaki tkają gniazda.

An interesting one:

Co ciekawe,

birds also love and date just like us humans.

ptaki także kochają i randkują tak jak my, ludzie.

In fact, you'll be surprised to know that males dress to impress the women,

Zaskoczy was to, że samce stroją się, żeby imponować samicom,

and I'll show you how.

i pokażę wam jak.

So here we have a long-tailed widowbird,

Mamy tutaj wikłacza olbrzymiego,

and this is how they would normally look.

a to jego typowy wygląd.

But when it comes to the breeding season,

Kiedy nadchodzi okres godów,

everything changes,

wszystko się zmienia

and this is how he looks.

i tak wtedy wygląda.

(Audience murmurs)

(Widzowie mówią półgłosem)

Yeah?

Birds also, multiple species of them,

Ptaki także, wiele z ich gatunków,

do love to touch and cuddle just like humans.

uwielbiają dotyk i przytulanie się, podobnie jak ludzie.

And I know you're wondering about this one.

I wiem, że was to zastanawia.

Yes, they kiss too,

Tak, też się całują,

sometimes very deeply.

czasami bardzo głęboko.

(Applause)

(Brawa)

Some have even learned to cheat on their spouses.

Niektóre nawet nauczyły się zdradzać współmałżonków.

(Laughter)

(Śmiech)

For example, the African jacana:

Na przykład, długoszpon afrykański.

the females will mate with multiple males

Samice parzą się z wieloma samcami,

and then she takes off to find other males to mate with

a potem samica odlatuje, żeby znaleźć innych samców do godów,

and she leaves the male behind to take care of the chicks.

i zostawia samca do opieki nad pisklętami.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

And birds help us so much,

Ptaki bardzo nam pomagają

and they play very crucial roles in our ecosystems each day.

i każdego dnia odgrywają bardzo istotną rolę w ekosystemie.

Vultures clean up our environment

Sępy oczyszczają środowisko,

by literally digesting disease-causing pathogens,

trawiąc chorobotwórcze patogeny,

and they finish carcasses that would otherwise cost us lots of money

i usuwają padlinę, która w przeciwnym razie kosztowałaby nas wiele pieniędzy,

to clear from the environment.

zanim usunęlibyśmy ją ze środowiska.

A sizable flock of vultures is capable of bringing down a carcass

Duże stado sępów potrafi oczyścić padlinę

the size of a zebra straight to the bone

wielkości zebry, aż do kości,

within just about 30 minutes.

w ciągu niecałych 30 minut.

Owls help to rid the environments of rodents

Sowy pomagają w usuwaniu gryzoni ze środowiska,

and this helps us a lot because it saves us money --

co bardzo pomaga, bo pozwala zaoszczędzić pieniądze,

we don't lose our crops --

nie tracimy naszych plonów,

and secondly, we don't have to buy harmful chemicals

a po drugie, nie musimy kupować szkodliwych chemikaliów,

to handle these rodents.

żeby zwalczać gryzonie.

The beautiful sunbirds we see in our environments

Piękne nektarniki, które spotykamy w środowisku,

are part of nature's pollination crew,

są częścią ekipy zapylaczy

and they help our plants to form fruits.

i pomagają roślinom wytworzyć owoce.

Together with other pollinators like insects,

Razem z innymi zapylaczami, takimi jak owady,

they have actually helped us

pomagają nam

to get most of the food crops that we depend on for many years.

w zbieraniu większości plonów, od których jesteśmy zależni od wielu lat.

Unfortunately, the story of birds is by far not perfect.

Niestety, historia ptaków jest daleka od ideału.

They are faced by numerous challenges every day wherever they live.

Zmagają się z wieloma wyzwaniami, niezależnie od tego, gdzie żyją.

Top on the threats facing birds

Największe zagrożenie dla ptaków

is habitat loss

to utrata siedliska

and reduced food availability.

i ograniczona dostępność pożywienia.

Birds are also hunted, especially migratory species

Na ptaki się poluje, szczególnie na wędrowne gatunki

and ducks that congregate in water bodies.

i kaczki, które gromadzą się w zbiornikach wodnych.

Poisoning is happening to flocks that like to stick together,

Stada, które trzymają się razem, ulegają zatruciom,

especially in places like rice schemes.

szczególnie w miejscach takich jak plantacje ryżu.

Moreover, power lines are electrocuting birds

Co więcej, linie energetyczne rażą ptaki prądem,

and wind farms are slicing birds

a elektrownie wiatrowe je przecinają,

when they fly through the blades.

kiedy przelatują między śmigłami.

Recently, we've heard the talk of climate change

Ostatnio słyszeliśmy prelekcję o zmianie klimatu,

making a lot of headlines,

co stało się tematem dnia,

and it's also affecting birds,

która także dotyka ptaków,

because birds are being forced to migrate to better breeding and feeding grounds

ponieważ ptaki są zmuszone do migracji z lepszych lęgowisk i miejsc żerowania,

because unfortunately where they used to live

bo, niestety, miejsca, w których żyły,

is no longer habitable.

nie nadają się do zamieszkania.

My own perspective towards birds was changed

Moje podejście do ptaków zmieniło się,

when I was a small boy in high school,

kiedy byłem małym chłopcem w szkole średniej,

and there was this boy who struck,

w której był chłopak, który uderzył ptaka,

injuring the wing and the leg of a bird we called the augur buzzard.

myszołowa białobrzuchego, raniąc przy tym jego skrzydło i nogę.

I was standing there,

Stałem tam,

just a mere 14-year-old,

mając zaledwie 14 lat,

and I imagined a human being in a similar situation,

i wyobraziłem sobie człowieka w podobnej sytuacji,

because this bird could not help itself.

bo ten ptak nie mógł sobie pomóc.

So even if I was hardly any biologist by then,

Pomimo że nie byłem biologiem,

I gathered with three of my friends and we decided to house the bird

razem z trójką przyjaciół postanowiliśmy się nim zaopiekować,

until it had regained strength and then let it free.

dopóki nie odzyska sił, a potem go wypuścić.

Interestingly, it accepted to feed on beef from our school kitchen,

Co ciekawe, nie miał nic przeciwko karmieniu wołowiną ze szkolnej kuchni,

and we hunted termites around the compound for its dinner every day.

a my polowaliśmy na termity wokół kompleksu, żeby miał obiad.

After a few days, it had regained strength

Po kilku dniach odzyskał siły

and we released it.

i uwolniliśmy go.

We were so happy to see it flap its wings

Byliśmy szczęśliwi, kiedy zatrzepotał skrzydłami

and fly off gracefully.

i odleciał z wdziękiem.

And that experience changed the way we looked at birds.

To doświadczenie zmieniło sposób, w jaki postrzegaliśmy ptaki.

We went on to actually make a magazine,

Kontynuowaliśmy i stworzyliśmy czasopismo,

and we called it the Hawk Magazine,

które zatytułowaliśmy "Hawk Magazine"

and this was in honor of this bird

na cześć ptaka,

that we had helped within our own high school.

któremu pomogliśmy w szkole średniej.

Those experiences in high school made me the conservationist I am today.

Te doświadczenia ze szkoły średniej

uczyniły mnie działaczem na rzecz ochrony przyrody,

And a passion for birds should especially matter for Africa

a zamiłowanie do ptaków powinno się szczególnie liczyć dla Afryki

and all Africans,

i wszystkich Afrykanów,

because among all other continents,

bo spośród wszystkich kontynentów,

Africa hosts some of the most amazing bird species

Afryka ma najbardziej zdumiewające gatunki ptaków,

you can find anywhere in the world.

jakie można spotkać na świecie.

Imagine having a name like "shoebill."

Wyobraźcie sobie nazywać się trzewikodziobem.

That's the name of that bird.

Tak nazywa się ten ptak.

And there are countries like DR Congo,

Takie kraje jak na przykład: Demokratyczna Republika Konga,

Tanzania, Uganda and Kenya

Tanzania, Uganda i Kenia

who are leading the continent in highest numbers of diversity

prowadzą pod względem największej różnorodności na kontynencie,

when it comes to the species.

jeśli chodzi o gatunki.

These birds continue to provide the continent

Te ptaki wciąż zapewniają na kontynencie

with very crucial ecosystem services that Africa needs.

bardzo istotne usługi ekosystemowe, których Afryka potrzebuje.

Moreover, there is huge potential

Ponadto, istnieje ogromny potencjał

for Africa to lead the world in avian tourism.

w Afryce na bycie liderem ptasiej turystyki na świecie.

The economy will definitely benefit.

Gospodarka na pewno odniesie korzyści.

Imagine how many communities will benefit from groups of tourists

Wyobraźcie sobie, jak wiele społeczności czerpałoby korzyści z turystów

visiting their villages just to see the endemic birds

odwiedzających ich wioski po to, żeby zobaczyć endemiczne ptaki,

that can only be found in those villages.

które można spotkać tylko w tych wioskach.

How can we help birds together?

Jak możemy wspólnie pomóc ptakom?

There is now a chance for all of you

Jest szansa dla was wszystkich,

to turn your passion for birds

żeby zamienić pasję do ptaków

into contributing to their continued survival,

w walkę o ich dalsze przetrwanie,

and you can do that by becoming a citizen scientist.

a możecie to zrobić, zostając naukowcami obywatelskimi.

Citizen science is a growing trend around the world,

Nauka obywatelska staje się coraz bardziej popularna na świecie.

and we are having scenarios where people are sharing information

Mamy przykłady, gdzie ludzie dzielą się informacjami

with the rest of the community about traffic updates,

z resztą społeczności na temat korków,

security alerts and so on.

zagrożeń i tak dalej.

That is exactly what we realized as bird-watchers,

Uświadomiliśmy to sobie jako obserwatorzy ptaków

and we thought, because birds are found everywhere,

i pomyśleliśmy, że skoro ptaki są wszędzie,

if we've got all of you and everyone else in Africa

to jeśli otrzymamy wasze wsparcie i wszystkich w Afryce

to tell us the birds they find where they live,

w informowaniu nas o tym, gdzie żyją dane ptaki,

where they school, or even where they work,

w miejscach, gdzie się uczycie, a nawet pracujecie,

then we can be able to come up with a map of every single species,

wtedy będziemy mogli stworzyć mapę dla każdego gatunku,

and from there scientists will be able

a potem naukowcy będą mogli

to actually prioritize conservation efforts

skupić wysiłki na rzecz ochrony przyrody

to those habitats that matter the most.

na tych terenach, które liczą się najbardziej.

Take for example these two projects,

Jako przykład weźmiemy te dwa projekty:

the Africa Raptor DataBank,

Africa Raptor DataBank,

which is mapping all birds of prey in the continent of Africa,

który mapuje wszystkie ptaki drapieżne na kontynencie afrykańskim,

and the Kenya Bird Map,

i Kenya Bird Map,

which is mapping about 1,100 species that occur in my country, Kenya.

który mapuje około 1 100 gatunków, które występują w moim kraju, Kenii.

These two projects now have online databases

Te dwa projekty mają internetowe bazy danych,

that are allowing people to submit data,

które pozwalają ludziom na wprowadzanie danych,

and this is converted into very interactive websites

konwertowanych następnie na interaktywne strony internetowe,

that the public can consume and make decisions from.

które społeczeństwo może wykorzystać przy podejmowaniu decyzji.

But when we started, there was a big challenge.

Na początku pojawił się duży problem.

We received many complaints from bird-watchers,

Otrzymaliśmy wiele skarg od obserwatorów ptaków

and they will say,

o treści:

"I'm in a village, and I cannot access a computer.

"Jestem na wsi i nie mam dostępu do komputera.

How do I tell you what birds live in my home,

Jak powiadomię was o tym, jakie ptaki żyją w okolicy

or where I school, or where I work?"

lub tam, gdzie się uczę czy pracuję?".

So we were forced to renovate our strategy and come up with a sustainable solution.

Byliśmy więc zmuszeni do zmiany strategii i wymyślenia trwałego rozwiązania.

It was easy:

To było proste.

we immediately realized that mobile phones

Nagle uświadomiliśmy sobie, że telefony komórkowe

were becoming increasingly common in Africa

są coraz bardziej powszechne w Afryce

and most of the regions could get access to one.

i większość regionów może uzyskać do nich dostęp.

So we came up with mobile phone applications

Wymyśliliśmy zatem aplikacje na telefony komórkowe,

that you can use on your iPhone and on your Android phone,

których można używać na iPhonie oraz telefonie z Androidem,

and we made them freely available

i uczyniliśmy je łatwo dostępnymi

for every bird-watching enthusiast out there.

dla każdego entuzjasty obserwującego ptaki.

So we came up with BirdLasser, which is used by the Kenya Bird Map,

Stworzyliśmy więc BirdLassera, która jest używana przez Kenya Bird Map,

and also we have the African Raptor Observations,

i mamy także African Raptor Observations,

which is now used by the African Raptor DataBank.

która jest używana przez African Raptor DataBank.

This was a huge breakthrough in our work

To był wielki przełom w naszej pracy

and it made us get enormous amounts of data

i dzięki niemu dostaliśmy ogromne ilości danych

from every birder out there in the regions.

od wszystkich pasjonatów ptaków z różnych regionów.

With this, we realized that citizen science

Dzięki temu zrozumieliśmy, że nauka obywatelska

is indeed very powerful,

jest naprawdę bardzo znacząca,

the reason being, citizen science is adaptive.

dlatego że jest adaptacyjna.

And we were able to actually convert many bird-watchers

Nakłoniliśmy wielu obserwatorów ptaków,

to start sharing new information with us.

żeby zaczęli dzielić się z nami nowymi informacjami.

When we were starting,

Kiedy zaczynaliśmy,

we didn't know that birds could be a huge gateway

nie wiedzieliśmy, że ptaki odgrywają rolę

to approaching conservation of other forms of animals.

w podejściu do ochrony innych zwierząt.

Interestingly, now in the Virtual Museum for Africa,

Co ciekawe, w Wirtualnym Muzeum Afryki

we have maps for dragonflies and damselflies,

mamy teraz mapy dla ważek i ważek równoskrzydłych,

butterflies and moths,

motyli i ciem,

reptiles, frogs, orchids, spiders,

gadów, żab, orchidei, pająków,

scorpions, and yes, we are even mapping mushrooms.

skorpionów, a nawet mapujemy grzyby.

Who could have imagined mapping mushrooms?

Kto potrafiłby sobie wyobrazić mapowanie grzybów?

So this showed us that indeed we've created a community of people

To pokazało, że stworzyliśmy społeczność,

who care about nature in Africa.

której zależy na przyrodzie Afryki.

I hereby call upon all of you

Niniejszym apeluję do was wszystkich,

to join me in promoting the value of birds

żeby wesprzeć mnie w promowaniu znaczenia ptaków

within your communities.

w obrębie waszych społeczności.

Please just tell your friends about birds,

Proszę, opowiedzcie przyjaciołom o ptakach,

for we are always inclined to love and care for that which we know.

bo mamy tendencję kochać i dbać o to, co znamy.

Please spend a few minutes in your free time

Proszę, poświęćcie kilka minut wolnego czasu,

when you are at work, at school, or maybe at home,

kiedy jesteście w pracy, w szkole albo może w domu,

to at least look around you and see which beautiful birds are there.

żeby przynajmniej się rozejrzeć i zobaczyć, jakie piękne ptaki tam są.

Come join us in citizen science

Dołączcie do nas, naukowców obywatelskich,

and tell us the birds you're finding in the places where you visit.

i opowiedzcie nam o ptakach, które spotykacie w odwiedzanych miejscach.

Even simpler,

Jeszcze prościej,

you could buy your child or your sibling

możecie kupić dziecku lub rodzeństwu

a pair of binoculars

lornetkę

or a bird book

lub książkę o ptakach

and let them just appreciate how beautiful these birds are.

i pozwólcie im po prostu podziwiać, jak piękne są ptaki.

Because maybe one day they will want to care

Może pewnego dnia będą chciały zaopiekować się

for that one which they know and love.

tym ptakiem, którego znają i kochają.

The children indeed are our future.

Dzieci są przecież naszą przyszłością.

Let us please teach them to love our feathermakers,

Nauczmy je kochać "piórotwórców",

because the love of birds

bo miłość do ptaków

can be a huge gateway to appreciating all forms of nature.

może być kluczem do szanowania wszystkich form przyrody.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.