Laurie Garrett: What can we learn from the 1918 flu?

Tłumaczenie: Szymon Danielczyk Korekta: Rysia Wand

So the first question is, why do we need to

Czy w ogóle trzeba

even worry about a pandemic threat?

przejmować się groźbą pandemii?

What is it that we're concerned about?

Co powoduje nasz niepokój?

When I say "we," I'm at the Council on Foreign Relations.

Należę do Rady ds. stosunków zagranicznych.

We're concerned in the national security community,

Zajmujemy się środowiskami służb bezpieczeństwa,

and of course in the biology community and the public health community.

środowiskami biologów i publicznej służby zdrowia.

While globalization has increased travel,

Przez globalizację podróżujemy więcej,

it's made it necessary that everybody be everywhere,

a wszyscy muszą być wszędzie,

all the time, all over the world.

o każde porze, na całym świecie.

And that means that your microbial hitchhikers are moving with you.

Wraz z nami zabierają się mikroby.

So a plague outbreak in Surat, India

Wybuch zarazy w mieście Surat w Indiach

becomes not an obscure event, but a globalized event --

staje się wydarzeniem globalnym,

a globalized concern that has changed the risk equation.

zmieniającym kalkulacje ryzyka.

Katrina showed us

Huragan Katarina pokazał,

that we cannot completely depend on government

że nie można do końca polegać na rządzie

to have readiness in hand, to be capable of handling things.

i ufać, że będzie on gotowy i zdolny do działania.

Indeed, an outbreak would be multiple Katrinas at once.

Pandemia to jak wiele Katrin na raz.

Our big concern at the moment is a virus called H5N1 flu --

Największym problemem jest teraz wirus grypy H5N1,

some of you call it bird flu --

tzw. ptasiej grypy,

which first emerged in southern China, in the mid-1990s,

po raz pierwszy odnotowany w płd. Chinach w połowie lat 90,

but we didn't know about it until 1997.

o którym nie wiedziano aż do 1997 r.

At the end of last Christmas only 13 countries had seen H5N1.

W grudniu 2010 tylko 13 państw miało przypadki H5N1.

But we're now up to 55 countries in the world,

W grudniu 2010 tylko 13 państw miało przypadki H5N1.

have had this virus emerge,

Teraz jest już w 55 krajach,

in either birds, or people or both.

u ptaków, ludzi albo i tu, i tu.

In the bird outbreaks we now can see

Zaraza wśród ptaków

that pretty much the whole world has seen this virus

ogarnęła już prawie cały świat

except the Americas.

oprócz obu Ameryk,

And I'll get into why we've so far been spared in a moment.

co zaraz wyjaśnię.

In domestic birds, especially chickens,

U ptaków domowych, zwłaszcza kurczaków,

it's 100 percent lethal.

śmiertelność wynosi 100%.

It's one of the most lethal things we've seen

Jest to jeden z najbardziej śmiercionośnych wirusów

in circulation in the world

krążących po świecie

in any recent centuries.

w ostatnich stuleciach.

And we've dealt with it by killing off lots and lots and lots of chickens,

Próbujemy go opanować masowo zabijając kurczaki

and unfortunately often not reimbursing the peasant farmers

często nie wynagradzając hodowców,

with the result that there's cover-up.

przez co zaczęli problem ukrywać.

It's also carried on migration patterns

Wirus przenosi się wzdłuż szlaków,

of wild migratory aquatic birds.

którymi migrują ptaki wodne.

There has been this centralized event

2 lata temu miał miejsce incydent

in a place called Lake Chenghai, China.

nad jeziorem Chenghai w Chinach:

Two years ago the migrating birds

tysiące migrujących ptaków:

had a multiple event

umierało z powodu mutacji wirusa,

where thousands died because of a mutation occurring

umierało z powodu mutacji wirusa,

in the virus,

przez co udało mu się przenieść

which made the species range broaden dramatically.

na mnóstwo innych gatunków.

So that birds going to Siberia, to Europe, and to Africa

Ptaki lecące na Syberie do Europy i do Afryki

carried the virus, which had not previously been possible.

przenosiły wirusa, co wcześniej nie było możliwe.

We're now seeing outbreaks in human populations --

Teraz pojawiły się wypadki również u ludzi,

so far, fortunately, small events,

jak dotąd, na szczęście, niewiele,

tiny outbreaks, occasional clusters.

mini-epidemie, czasami grupy.

The virus has mutated dramatically in the last two years

Przez ostatnie 2 lata wirus dramatycznie zmutował

to form two distinct families, if you will,

formując dwie różne rodziny

of the H5N1 viral tree

w drzewie wirusa H5N1

with branches in them,

z odnogami,

and with different attributes that are worrying.

oraz nowymi, niepokojącymi właściwościami.

So what's concerning us? Well, first of all,

Co nas niepokoi? Po pierwsze

at no time in history have we succeeded in making

nigdy dotąd nie udało nam się

in a timely fashion, a specific vaccine

wyprodukować na czas szczepionki

for more than 260 million people.

dla więcej niż 260 milionów ludzi.

It's not going to do us very much good in a global pandemic.

To zła wróżba na wypadek pandemii.

You've heard about the vaccine we're stockpiling.

Owszem, mamy zapas szczepionki,

But nobody believes it will actually be particularly effective

ale nikt nie wierzy w jej efektywność

if we have a real outbreak.

jeśli dojdzie do wybuchu epidemii.

So one thought is:

Oto jeden pomysł:

after 9/11, when the airports closed,

po 9/11, kiedy zamknięto lotniska,

our flu season was delayed by two weeks.

sezon grypy opóźnilł się o dwa tygodnie.

So the thought is, hey, maybe what we should do is just

Może właśnie to trzeba będzie zrobić

immediately -- we hear there is H5N1 spreading from human to human,

kiedy H5N1 rozprzestrzeni się wśród ludzi.

the virus has mutated to be a human-to-human transmitter --

Wirus zmutował i atakuje ludzi

let's shut down the airports.

więc zamknijmy lotniska.

However, huge supercomputer analyses,

Jednak wg analiz komputerowych

done of the likely effectiveness of this,

efektywności takiego rozwiązania

show that it won't buy us much time at all.

nie kupilłoby to nam wiele czasu,

And of course it will be hugely disruptive in preparation plans.

natomiast utrudniłoby przygotowania.

For example, all masks are made in China.

Np. wszystkie maski są produkowane w Chinach.

How do you get them mobilized around the world

Jak transportować je po świecie

if you've shut all the airports down?

jeśli wszystkie lotniska zamknięto?

How do you get the vaccines moved around the world

Jak transportować szczepionki, leki

and the drugs moved, and whatever may or not be available that would work.

i inne środki?

So it turns out that shutting down the airports is counterproductive.

Czyli zamknięcie lotnisk raczej zaszkodzi niż pomoże.

We're worried because this virus, unlike any other flu

W przeciwieństwie do innych badanych wirusów,

we've ever studied, can be transmitted by eating raw meat

H5N1 można się zarazić

of the infected animals.

jedząc mięso zarażonych zwierząt.

We've seen transmission to wild cats and domestic cats,

Zarażają się już dzikie koty i koty domowe,

and now also domestic pet dogs.

a teraz także oswojone psy.

And in experimental feedings to rodents and ferrets,

Eksperymentalnie karmione gryzonie i fretki

we found that the animals exhibit symptoms never seen with flu:

wykazują objawy nieznane dotąd przy grypie:

seizures, central nervous system disorders, partial paralysis.

drgawki, zaburzenia centralnego układu nerwowego, częściowy paraliż.

This is not your normal garden-variety flu.

To nie jest pospolita grypa.

It mimics what we now understand

Naśladuje wirusa grypy z 1918 roku,

about reconstructing the 1918 flu virus,

którego rekonstruujemy

the last great pandemic,

i ostatnią wielką pandemie w tym,

in that it also jumped directly from birds to people.

że przenosi się bezpośrednio z ptaków na ludzi.

We had evolution over time,

Od tego czasu zaszły ewolucyjne zmiany

and this unbelievable mortality rate in human beings:

i niewiarygodna śmiertelność wśród ludzi:

55 percent of people who have become infected

55% zarażonych H5N1 zmarło.

with H5N1 have, in fact, succumbed.

55% zarażonych H5N1 zmarło.

And we don't have a huge number of people

Nie mamy wielu przypadków,

who got infected and never developed disease.

gdzie u zarażonego choroba się nie rozwinęła.

In experimental feeding in monkeys

Eksperymenty na małpach pokazują,

you can see that it actually downregulates

że wirus umie rozregulować

a specific immune system modulator.

konkretne immunomodulatory.

The result is that what kills you

W rezultacie zabija nas nie sam wirus,

is not the virus directly, but your own immune system overreacting, saying,

lecz nadpobudliwość systemu odpornościowego.

"Whatever this is so foreign I'm going berserk."

"To coś jest tak obce, że oszaleję".

The result: most of the deaths

W rezultacie: większość zgonów

have been in people under 30 years of age,

występuje u ludzi poniżej 30-go roku życia,

robustly healthy young adults.

krzepkich zdrowych młodych dorosłych.

We have seen human-to-human transmission

Zaobserwowaliśmy zarażenia między ludźmi

in at least three clusters --

w ostatnich trzech skupiskach,

fortunately involving very intimate contact,

na szczęście chodziło o bardzo intymne kontakty,

still not putting the world at large at any kind of risk.

co nie stanowi żadnego ryzyka w skali całego świata.

Alright, so I've got you nervous.

W porządku, udało mi się was zdenerwować.

Now you probably assume, well the governments are going to do something.

Teraz myślicie pewnie, że zajmą się tym rządy.

And we have spent a lot of money.

I że wydaliśmy dużo pieniędzy.

Most of the spending in the Bush administration

Większość wydatków podczas kadencji Busha

has actually been more related to the anthrax results

dotyczyła raczej wąglika

and bio-terrorism threat.

i zagrożenia bioterroryzmem.

But a lot of money has been thrown out at the local level and at the federal level

Dużo pieniędzy trafiło na poziom lokalny i federalny

to look at infectious diseases.

w celu walki z chorobami zakaźnymi.

End result: only 15 states

Rezultat: tylko 15 stanów

have been certified to be able to do mass distribution

ma certyfikowaną zdolność do masowej dystrybucji

of vaccine and drugs in a pandemic.

szczepionek i leków podczas pandemii.

Half the states would run out of hospital beds

W połowie stanów zabrakłoby miejsc w szpitalach

in the first week, maybe two weeks.

po tygodniu, może dwóch.

And 40 states already have an acute nursing shortage.

W 40 stanach już teraz brakuje pielęgniarek.

Add on pandemic threat, you're in big trouble.

W razie pandemii oznacza to duże kłopoty.

So what have people been doing with this money?

Więc na co wydano te pieniądze?

Exercises, drills, all over the world.

Ćwiczenia, na całym świecie.

Let's pretend there's a pandemic.

Udawajmy, że jest pandemia.

Let's everybody run around and play your role.

Niech każdy biega odgrywając swoją rolę.

Main result is that there is tremendous confusion.

Kończy się to zwykle ogromnym zamieszaniem.

Most of these people don't actually know what their job will be.

Większość ludzi nie ma pojęcia, co robić.

And the bottom line, major thing that has come through

Wszystkie ćwiczenia ujawniają ten sam problem:

in every single drill: nobody knows who's in charge.

nikt nie wie, kto dowodzi.

Nobody knows the chain of command.

NIkt nie zna hierarchi służbowej.

If it were Los Angeles, is it the mayor, the governor,

Np. czy w Los Angeles decyduje burmistrz, gubernator,

the President of the United States, the head of Homeland Security?

prezydent USA czy szef Agencji Bezpieczeństwa?

In fact, the federal government says it's a guy called

Rząd federalny mówi, że to tzw.

the Principle Federal Officer,

główny urzędnik federalny,

who happens to be with TSA.

który urzęduje w agencji ochrony transportu.

The government says

Rząd twierdzi,

the federal responsibility will basically be

że jego rola ograniczy się do prób

about trying to keep the virus out, which we all know is impossible,

utrzymania wirusa poza granicami, co jest niemożliwe,

and then to mitigate the impact

oraz do złagodzenia jego wpływu

primarily on our economy.

na naszą ekonomię.

The rest is up to your local community.

Resztą powinny zająć się władze lokalne.

Everything is about your town, where you live.

Wszystko więc zależy od miejsca zamieszkania..

Well how good a city council you have,

Od tego, czy masz dobrą radę miasta,

how good a mayor you have -- that's who's going to be in charge.

dobrego burmistrza. To on będzie dowodził.

Most local facilities would all be competing

Większość lokalnych organizacji

to try and get their hands on their piece

będzie współzawodniczyć o swoją działkę

of the federal stockpile of a drug called Tamiflu,

z federalnych zapasów leku pn. Tamiflu,

which may or may not be helpful -- I'll get into that --

który może pomóc albo nie,

of available vaccines, and any other treatments,

dostępnych szczepionek, innych kuracji,

and masks, and anything that's been stockpiled.

masek oraz wszelkich zapasów.

And you'll have massive competition.

Konkurencja będzie ogromna.

Now we did purchase a vaccine, you've probably all heard about it,

Zakupiliśmy szczepionkę, pewnie o niej słyszeliście,

made by Sanofi-Aventis.

wyprodukowaną przez Sanofi-Aventis.

Unfortunately it's made against the current form of H5N1.

Niestety, to szczepionka przeciwko obecnemu wirusowi H5N1.

We know the virus will mutate. It will be a different virus.

Wiemy że wirus zmutuje. To będzie już inny wirus.

The vaccine will probably be useless.

Szczepionka będzie pewnie bezużyteczna.

So here's where the decisions come in.

Tutaj zaczną się decyzje.

You're the mayor of your local town.

Czy na miejscu waszego burmistrza.

Let's see, should we order that all pets be kept indoors?

kazalibyście nie wypuszczać domowych zwierząt?

Germany did that when H5N1 appeared in Germany last year,

Niemcy zrobili tak, kiedy H5N1 pojawilł się tam w zeszłym roku,

in order to minimize the spread

żeby ograniczyć rozprzestrzenianie wirusa

between households by household cats, dogs and so on.

przez domowe koty, psy itd...

What do we do when we don't have any containment rooms

Co zrobić, jeśli nie ma wentylowanych pomieszczeń,

with reverse air that will allow the healthcare workers

które pozwoliłyby pracownikom służby zdrowia

to take care of patients?

na zajmowanie się pacjentami?

These are in Hong Kong; we have nothing like that here.

Są takie w Hongkongu, u nas nie.

What about quarantine?

Co z kwarantanną?

During the SARS epidemic in Beijing quarantine did seem to help.

Podczas epidemii SARS w Pekinie kwarantanna raczej pomogła.

We have no uniform policies

W USA nie mamy jednakowych norm

regarding quarantine across the United States.

dotyczących kwarantanny.

And some states have differential policies, county by county.

Przepisy różnią się nawet między hrabstwami

But what about the no-brainer things? Should we close all the schools?

A podstawowe rzeczy? Czy zamknąć wszystkie szkoły?

Well then what about all the workers? They won't go to work

Co wtedy z pracownikami? Nie pójdą do pracy,

if their kids aren't in school.

jeśli ich dzieci nie będą w szkole.

Encouraging telecommuting? What works?

Zachęcać do telepracy? Co działa?

Well the British government did a model of telecommuting.

Rząd Wielkiej Brytanii przeprowadził symulację telepracy.

Six weeks they had all people in the banking industry

Przez 6 tygodni wszyscy pracownicy sektora bankowego

pretend a pandemic was underway.

udawali, że wybuchła pandemia.

What they found was, the core functions --

Odkryli, że podstawowe funkcje banków

you know you still sort of had banks,

nadal w zasadzie funkcjonują,

but you couldn't get people to put money in the ATM machines.

ale nie ma komu załadować bankomatów.

Nobody was processing the credit cards.

Nikt nie akceptował kard kredytowych.

Your insurance payments didn't go through.

Nie przyjmowano składek ubezpieczeniowych.

And basically the economy would be in a disaster state of affairs.

Gospodarka znalazłaby się w dramatycznej sytuacji.

And that's just office workers, bankers.

A byli to tylko urzędnicy, bankierzy.

We don't know how important hand washing is for flu --

Przy grypie szokująco ważne jest mycie rąk.

shocking. One assumes it's a good idea to wash your hands a lot.

Zakładamy że dobrze jest często myć ręce,

But actually in scientific community there is great debate

ale naukowcy toczą wielką debatę o tym,

about what percentage of flu transmission between people

jaki procent zarażeń grypą pomiędzy ludźmi

is from sneezing and coughing

jest spowodowany kichaniem i kaszlem,

and what percentage is on your hands.

a jaki poprzez brudne ręce.

The Institute of Medicine tried to look at the masking question.

Instytut Medycyny próbował zbadać kwestię masek.

Can we figure out a way, since we know we won't have enough masks

Co zrobić, skoro nie ma dość masek,

because we don't make them in America anymore,

bo już ich nie produkujemy w USA,

they're all made in China --

wszystkie produkowane są w Chinach.

do we need N95? A state-of-the-art, top-of-the-line,

Czy potrzebujemy masek typu N95?

must-be-fitted-to-your-face mask?

Najlepszych, idywidualnie dopasowanych?

Or can we get away with some different kinds of masks?

Czy wystarczyłyby maski innego rodzaju?

In the SARS epidemic, we learned in Hong Kong

Epidemia SARS w Hongkongu nauczyła nas,

that most of transmission was because

że większość zarażeń była spowodowana

people were removing their masks improperly.

nieprawidłowym zdejmowaniem masek.

And their hand got contaminated with the outside of the mask,

Dotykali skażonej zewnętrznej strony maski,

and then they rubbed their nose. Bingo! They got SARS.

a potem pocierali nos. Bingo! Dostali SARS.

It wasn't flying microbes.

To nie były fruwające zarazki.

If you go online right now, you'll get so much phony-baloney information.

W internecie jest dużo informacji wyssanych z palca.

You'll end up buying -- this is called an N95 mask. Ridiculous.

W rezultacie kupowalibyście tzw.maski N95. Śmieszne.

We don't actually have a standard

Właściwie nie istnieją standardy

for what should be the protective gear for the first responders,

dotyczące sprzętu ochronnego dla służb ratowniczych,

the people who will actually be there on the front lines.

dla ludzi którzy znajdą się na froncie.

And Tamiflu. You've probably heard of this drug,

Pewnie słyszeliście o Tamiflu

made by Hoffmann-La Roche, patented drug.

opatentowanym leku firmy Hoffmann-La Roche.

There is some indication

Istnieją przesłanki mówiące, że lek

that it may buy you some time in the midst of an outbreak.

może dać nam trochę czasu podczas epidemii.

Should you take Tamiflu for a long period of time,

ale długotrwałe zażywanie Tamiflu

well, one of the side effects is suicidal ideations.

może prowadzić do myśli samobójczych.

A public health survey analyzed the effect

Publiczna służba zdrowia badała wpływ

that large-scale Tamiflu use would have,

stosowania Tamiflu na dużą skalę.

actually shows it counteractive

Okazało się, że pogorszyłby tylko sytuację.

to public health measures, making matters worse.

Okazało się, że pogorszyłby tylko sytuację.

And here is the other interesting thing:

Jeszcze jedna interesująca rzecz:

when a human being ingests Tamiflu, only 20 percent

Po zażyciu Tamiflu,

is metabolized appropriately

tylko 20% leku zostaje właściwie przyswojone

to be an active compound in the human being.

i staje się aktywnym związkiem.

The rest turns into a stable compound,

Reszta zamienia się w stabilny związek,

which survives filtration into the water systems,

który przeżywa filtrowanie w kanalizacji

thereby exposing the very aquatic birds that would carry flu

i dostaje się do zarażonych ptaków wodnych,

and providing them a chance

tworząc szansę na wytworzenie szczepów

to breed resistant strains.

odpornych na szczepionkę.

And we now have seen Tamiflu-resistant strains

Są już szczepy odporne na Tamiflu,

in both Vietnam in person-to-person transmission,

przenoszone z człowieka na człowieka

and in Egypt in person-to-person transmission.

w Wietnamie i w Egipcie.

So I personally think that our life expectancy

Uważam, że okres przydatności Tamiflu

for Tamiflu as an effective drug

Uważam, że okres przydatności Tamiflu

is very limited -- very limited indeed.

jest bardzo ograniczony.

Nevertheless most of the governments

Mimo to większość rządów

have based their whole flu policies

oparła swoją całą strategię walki z grypą

on building stockpiles of Tamiflu.

na tworzeniu zapasów Tamiflu.

Russia has actually stockpiled enough

Rosja zgromadziła zapasy

for 95 percent of all Russians.

dla 95% Rosjan.

We've stockpiled enough for 30 percent.

Zapasy w USA wystarczą dla 30%.

When I say enough, that's two weeks worth.

Wystarczą na dwa tygodnie.

And then you're on your own because

Później musimy radzić sobie sami,

the pandemic is going to last for 18 to 24 months.

bo pandemia potrwa od 18 do 24 miesięcy.

Some of the poorer countries

Biedniejsze kraje, najbardziej doświadczone

that have had the most experience with H5N1 have built up stockpiles;

wirusem H5N1, zgromadzilły zapasy,

they're already expired. They are already out of date.

które już straciły ważność.

What do we know from 1918,

Czego nauczyliśmy się z roku 1918,

the last great pandemic?

z ostatniej wielkiej pandemii?

The federal government abdicated most responsibility.

Rząd federalny zrzekł się wiekszości obowiązków.

And so we ended up with this wild patchwork of regulations

Mamy nieskładną mozaikę przepisów

all over America.

w całym USA.

Every city, county, state did their own thing.

Każde miasto, hrabstwo i stan

And the rules

ustanowiły własne zasady,

and the belief systems were wildly disparate.

a ich przekonania były bardzo odmienne.

In some cases all schools, all churches,

W niektórych przypadkach zamknięto wszystkie szkoły,

all public venues were closed.

kościoły i miejsca publiczne.

The pandemic circulated three times in 18 months

Pandemia miała 3 nawroty w ciągu 18 miesięcy,

in the absence of commercial air travel.

a nie było wtedy komercyjnych lotów.

The second wave was the mutated, super-killer wave.

Druga fala, ze zmutowanym wirusem, zabiła najwięcej.

And in the first wave we had enough healthcare workers.

Podczas pierwszej fali było dosyć pracowników służby zdrowia.

But by the time the second wave hit

Druga fala tak bardzo zdziesiątkowała

it took such a toll among the healthcare workers

służby zdrowia, że stracilismy większość

that we lost most of our doctors and nurses that were on the front lines.

aktywnych lekarzy i pielęgniarek.

Overall we lost 700,000 people.

Ogólnie zmarło 700 tys. ludzi.

The virus was 100 percent lethal to pregnant women

Śmiertelność wśród kobiet w ciąży wyniosła 100%

and we don't actually know why.

i właściwie nie wiemy dlaczego.

Most of the death toll was 15 to 40 year-olds --

Większość ofiar miała od 15 do 40 lat,

robustly healthy young adults.

zdrowi, krzepcy, młodzi ludzie.

It was likened to the plague.

Prównywano to do dżumy.

We don't actually know how many people died.

Nie znamy dokładnej liczby zmarłych.

The low-ball estimate is 35 million.

Ostrożne szacunki mówią o 35 mln.

This was based on European and North American data.

wg danych z Europy i Ameryki Płn.

A new study by Chris Murray at Harvard

Chris Murray z Harvardu wykazał,

shows that if you look at the databases that were kept

że wg. baz danych

by the Brits in India,

prowadzonych przez Brytyjczyków w Indiach,

there was a 31-fold greater death rate among the Indians.

Hindusi umierali 31-krotnie częściej.

So there is a strong belief that in places of poverty

Uważa się, że w biedniejszych regionach

the death toll was far higher.

umieralność byla znacznie większa.

And that a more likely toll

Bardziej prawdopodobną ilość ofiar

is somewhere in the neighborhood of 80 to 100 million people

szacuje się na 80-100 milionów.

before we had commercial air travel.

Zanim pojawiły się linie lotnicze.

So are we ready?

Czy jesteśmy gotowi?

As a nation, no we're not.

Jako naród nie, nie jesteśmy.

And I think even those in the leadership

Sądzę, że przyznaliby to nawet nasi przywódcy.

would say that is the case,

Sądzę, że przyznaliby to nawet nasi przywódcy.

that we still have a long ways to go.

Długa droga przed nami.

So what does that mean for you? Well the first thing is,

Co to oznacza dla was?

I wouldn't start building up personal stockpiles of anything --

Lepiej nie magazynować czegokolwiek

for yourself, your family, or your employees --

dla siebie, rodziny lub pracowników,

unless you've really done your homework.

bez odpowiedniego przygotowania.

What mask works, what mask doesn't work.

Jakie maski działają a jakie nie.

How many masks do you need?

Ile masek potrzebujemy?

The Institute of Medicine study felt that

Badania Instytutu Medycznego mówia,

you could not recycle masks.

nie można używać masek wielokrotnie.

Well if you think it's going to last 18 months,

Zakładając, że epidemia potrwa 18 miesięcy,

are you going to buy 18 months worth of masks

czy kupisz 18-miesięczny zapas masek

for every single person in your family?

dla każdego członka rodziny?

We don't know -- again with Tamiflu,

Następna niewiadoma - Tamiflu,

the number one side effect of Tamiflu is

Głównym skutkiem ubocznym Tamiflu

flu-like symptoms.

są objawy jak przy grypie.

So then how can you tell

Więc jak rozpoznasz,

who in your family has the flu

kto w rodzinie ma grypę,

if everybody is taking Tamiflu?

jeśli wszyscy będą brali Tamiflu?

If you expand that out to think of a whole community,

Jeśli wziąć pod uwagę całe społeczności

or all your employees in your company,

lub wszystkich pracowników w firmie,

you begin to realize how limited

zaczyna być jasne,

the Tamiflu option might be.

jak ograniczona jest opcja z Tamiflu.

Everybody has come up to me and said,

Słyczę czasem: "zgromadzimy zapasy wody,

well I'll stockpile water or, I'll stockpile food, or what have you.

zapasy jedzenia" itp.

But really? Do you really have a place

Serio? Naprawdę masz miejsce

to stockpile 18 months worth of food? Twenty-four months worth of food?

żeby zgromadzić zapasy na 1,5 - 2 lata?

Do you want to view the pandemic threat

Czy chcecie postrzegać zagrożenie pandemią,

the way back in the 1950s

jak obronę cywilną latach 50.

people viewed the civil defense issue,

i zbudować

and build your own little bomb shelter for pandemic flu?

własny schron na wypadek epidemii grypy?

I don't think that's rational.

To nie byłoby rozsądne.

I think it's about having to be prepared

Uważam, że musimy być przygotowani

as communities, not as individuals --

jako społeczność, a nie jako jednostki.

being prepared as nation,

Przygotowani jako naród,

being prepared as state, being prepared as town.

jako stan, jako miasto.

And right now most of the preparedness

W tej chwili większość przygotowań

is deeply flawed.

ma mnóstwo wad.

And I hope I've convinced you of that,

Mam nadzieję że przekonałam was,

which means that the real job is go out and

że prawdziwe zadanie to iść

say to your local leaders,

i zapytać swoich lokalnych polityków

and your national leaders,

i przywódców państw

"Why haven't you solved these problems?

"Dlaczego nie rozwiązaliście tych problemów?

Why are you still thinking that

Dlaczego ciągle myślicie,

the lessons of Katrina do not apply to flu?"

że lekcji z Katariny nie można zastosować do grypy?"

And put the pressure where the pressure needs to be put.

Przyciśnijcie kogo trzeba.

But I guess the other thing to add is,

Ale muszę też dodać,

if you do have employees, and you do have a company,

że jeśli macie pracowników i firmy,

I think you have certain responsibilities

to macie obowiązek pokazać,

to demonstrate that you are thinking ahead for them,

że o nich myślicie

and you are trying to plan.

i staracie się przygotować.

At a minimum the British banking plan showed that

Brytyjska symulacja w sektorze bankowym pokazała,

telecommuting can be helpful.

że tele-praca może pomóc.

It probably does reduce exposure

Prawdobodobnie zmniejsza narażenie,

because people are not coming into the office and coughing on each other,

bo urzędnicy nie kaszlą na siebie

or touching common objects

oraz nie dotykają wspólnych przedmiotów,

and sharing things via their hands.

przekazując zarazki przez dotyk.

But can you sustain your company that way?

Czy twoja firma to przetrwa?

Well if you have a dot-com, maybe you can.

Firma internetowa pewnie tak.

Otherwise you're in trouble.

Jeśli nie - to macie kłopot.

Happy to take your questions.

Z przyjemnością odpowiem na pytania.

(Applause)

Oklaski

Audience member: What factors determine the duration of a pandemic?

Widz: Jakie czynniki decydują o dlugości trwania pandemii?

Laurie Garret: What factors determine the duration of a pandemic, we don't really know.

Laurie Garret: Nie bardzo wiemy.

I could give you a bunch of flip, this, that, and the other.

Mogłabym podać kilka przypuszczeń.

But I would say that honestly we don't know.

Ale szczerze mówiąc, nie wiemy.

Clearly the bottom line is

Z całą pewnością

the virus eventually attenuates,

wirus z czasem słabnie,

and ceases to be a lethal virus to humanity,

przestaje być śmiertelny dla ludzi,

and finds other hosts.

i znajduje innych żywicieli.

But we don't really know how and why that happens.

Ale nie wiadomo jak i dlaczego tak się dzieje.

It's a very complicated ecology.

To bardzo skomplikowany ekosystem.

Audience member: What kind of triggers are you looking for?

Widz: Jakich czynników szukacie?

You know way more than any of us.

Wiesz o wiele więcej od nas.

To say ahh, if this happens then we are going to have a pandemic?

Czy możesz powiedzieć: jak wydarzy się to i to, mamy pandemię?

LG: The moment that you see any evidence

Laurie Garret: W momencie, gdy zobaczymy dowody,

of serious human-to-human to transmission.

że ludzie zarażają się od siebie.

Not just intimately between family members

Nie pomiędzy członkami rodziny,

who took care of an ailing sister or brother,

którzy zajmowali się chorą siostrą lub bratem,

but a community infected --

ale w społeczności,

spread within a school,

w szkole,

spread within a dormitory, something of that nature.

zarażenie w akademiku itp.

Then I think that there is universal agreement

Wtedy wszyscy się zgodzą

now, at WHO all the way down:

od Światowej Organizacji Zdrowia w dół:

Send out the alert.

Ogloście alarm.

Audience member: Some research has indicated that statins can be helpful.

Widz: Wg. niektórych badań mogłyby pomóc statyny.

Can you talk about that?

Czy mogłabyś nam coś o tym opowiedzieć?

LG: Yeah. There is some evidence that taking Lipitor

LG: Są pewne dowody, że zażywanie Lipitoru

and other common statins for cholesterol control

i innych statyn używanych w kontroli cholesterolu

may decrease your vulnerability

może zmniejszać podatność

to influenza.

na grypę.

But we do not completely understand why.

Ale kompletnie nie rozumiemy dlaczego.

The mechanism isn't clear.

Sposób w jaki to działa, nie jest jasny.

And I don't know that there is any way

Nie wydaje mi się,

responsibly for someone to start

żeby było odpowiedzialne

medicating their children

podawanie dzieciom Lipitoru

with their personal supply of Lipitor or something of that nature.

z prywatnych zapasów.

We have absolutely no idea what that would do.

Nie mamy absolutnie pojęcia, jak by to zadziałało.

You might be causing some very dangerous outcomes

Mogłoby to spowodować niebezpieczne skutki uboczne

in your children, doing such a thing.

u dzieci.

Audience member: How far along are we in being able to determine

Widz: Jak dalece potrafimy ustalić,

whether someone is actually carrying, whether somebody has this

czy ktoś jest nosicielem wirusa,

before the symptoms are full-blown?

zanim nastąpią pełne objawy?

LG: Right. So I have for a long time said

LG: Od dawna powtarzałam

that what we really needed was a rapid diagnostic.

że tak naprawdę potrzebujemy szybkiej diagnostyki.

And our Centers for Disease Control

Nasze centra kontroli chorób

has labeled a test they developed

wyprodukowały tzw. test błyskawiczny.

a rapid diagnostic.

wyprodukowały tzw. test błyskawiczny.

It takes 24 hours in a very highly developed laboratory,

Zajmuje 24 godziny w dobrze wyposażonym laboratorium,

in highly skilled hands.

wysoce wyszkolonemu technikowi.

I'm thinking dipstick.

Wolałabym test paskowy,

You could do it to your own kid. It changes color.

który możnaby zrobić dziecku w domu.

It tells you if you have H5N1.

Zmiana koloru mówiłaby, czy masz H5N1.

In terms of where we are in science

Mówiąc w kontekscie nauki,

with DNA identification capacities and so on,

gdzie umiemy identyfikować DNA itd.,

it's not that far off.

nie jesteśmy tak daleko od celu.

But we're not there. And there hasn't been the kind of investment to get us there.

Dotąd nie było na to odpowiednich inwestycji.

Audience member: In the 1918 flu I understand that

Widz: Rozumiem że podczas grypy z 1918 roku

they theorized that there was some attenuation

teoretyzowano, że wystąpiło pewne osłabienie

of the virus when it made the leap into humans.

wirusa podczas przejścia na ludzi.

Is that likely, do you think, here?

Czy myślisz że w tym przypadku jest to prawdopodobne?

I mean 100 percent death rate

100% śmiertelność to bardzo dużo.

is pretty severe.

100% śmiertelność to bardzo dużo.

LG: Um yeah. So we don't actually know

LG: Właściwie nie wiemy,

what the lethality was

jaka była śmiertelność

of the 1918 strain to wild birds

wśród dzikich ptaków w roku 1918,

before it jumped from birds to humans.

zanim wirus przeskoczył z ptaków na ludzi.

It's curious that there is no evidence

To ciekawe, że nie ma dowodów

of mass die-offs of chickens

na masowe wymieranie drobiu

or household birds across America

lub ptaków domowych w Ameryce,

before the human pandemic happened.

zanim zaczęła się epidemia wśród ludzi.

That may be because those events

Może dlatego, że działo się to

were occurring on the other side of the world

na drugim końcu świata,

where nobody was paying attention.

gdzie nikt nie zwracał uwagi.

But the virus clearly

Ale jasne jest to że wirus

went through one round around the world

raz okrążył świat dookoła

in a mild enough form

w formie łagodnej na tyle,

that the British army in World War I

że armia brytyjska podczas I Wojny Światowej

actually certified that it was not a threat

zakwalifikowała go jako niegroźny

and would not affect the outcome of the war.

i bez znaczenia dla wyników wojny.

And after circulating around the world

Po okrążeniu świata

came back in a form that was tremendously lethal.

powrócił w bardzo śmiercionośnej formie.

What percentage of infected people were killed by it?

Ile procent zarażonych umarło?

Again we don't really know for sure.

Znowu nie wiemy na pewno.

It's clear that if you were malnourished to begin with,

To jasne, że niedożywwienie,

you had a weakened immune system,

osłabiony system odpornościowy,

you lived in poverty in India or Africa,

życie w biedzie w Indiach lub Afryce,

your likelihood of dying was far greater.

zwiększa prawdopodobieństwo śmierci.

But we don't really know.

Ale tak naprawdę nie wiemy.

Audience member: One of the things I've heard is that

Widz: Słyszałem, że prawdziwą przyczyną śmierci

the real death cause when you get a flu is the associated pneumonia,

jest zapalenie płuc towarzyszące grypie,

and that a pneumonia vaccine

i że szczepionka przeciwko zapaleniu płuc

may offer you 50 percent better chance of survival.

daje 50% więcej szans na przeżycie.

LG: For a long time, researchers in emerging diseases

LG: Badacze nowych chorób

were kind of dismissive of the pandemic flu threat

lekceważyli dotąd zagrożenie epidemią grypy

on the grounds that

dowodząc, że w 1918 r.

back in 1918 they didn't have antibiotics.

nie było antybiotyków

And that most people who die of regular flu --

i większość zgonów z powodu zwykłej grypy,

which in regular flu years

co w normalnych latach

is about 360,000 people worldwide,

wynosi ogółem jakieś 360 tys. ludzi,

most of them senior citizens --

głównie seniorów,

and they die not of the flu but because the flu gives an assault to their immune system.

powoduje nie grypa, lecz jej wpływ na system odpornościowy.

And along comes pneumococcus

Do tego dochodzą pneumokoki

or another bacteria, streptococcus

i inne bakterie, streptokoki

and boom, they get a bacterial pneumonia.

i bęc dostają bakteryjnego zapalenia płuc.

But it turns out that in 1918 that was not the case at all.

Ale okazuje się, że w 1918 r. wcale tak nie było.

And so far in the H5N1 cases in people,

Jak dotąd w przypadku H5N1 wśród ludzi

similarly bacterial infection

podobne infekcje bakteryjne

has not been an issue at all.

nie stanowiły wcale problemu.

It's this absolutely phenomenal disruption of the immune system

To rozregulowanie systemu odpornościowego powoduje,

that is the key to why people die of this virus.

że ludzie zakażeni tym wirusem umierają.

And I would just add

I dodałabym tylko,

we saw the same thing with SARS.

że to samo było w przypadku SARS.

So what's going on here is your body says,

Ciało i system odpornościowy

your immune system sends out all its sentinels and says,

wysyłają wszystkich strażników, mówiąc:

"I don't know what the heck this is.

"Nie mam pojęcia co to jest.

We've never seen anything even remotely like this before."

Nigdy czegoś takiego nie widzieliśmy".

It won't do any good to bring in the sharpshooters

Snajperzy nic tu nie poradzą,

because those antibodies aren't here.

bo nie ma przeciwciał.

And it won't do any good to bring in the tanks and the artillery

Czołgi i artyleria nie dadzą rady

because those T-cells don't recognize it either.

bo limfocyty T nie rozpoznają zagrożenia.

So we're going to have to go all-out thermonuclear response,

Trzeba odpowiedzieć kontratakiem termonuklearnym

stimulate the total cytokine cascade.

pobudzając kaskadę cytokin.

The whole immune system swarms into the lungs.

Cały system odpornościowy wpada do płuc.

And yes they die, drowning in their own fluids, of pneumonia.

Pacjenci, tonąc we własnych wydzielinach, umierają na zapalenie płuc.

But it's not bacterial pneumonia.

To zapalenie płuc nie jest bakteryjne

And it's not a pneumonia that would respond to a vaccine.

i nie zareaguje na szczepionkę.

And I think my time is up. I thank you all for your attention.

Mój czas minął. Dziękuję wszystkim za uwagę.

(Applause)

(Oklaski)