Keith Bellows: Celebrating the camel

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Dick Stada

[SHIT]

This is arguably the back end of the design of animals.

Dit is wel het einde van het ontwerp van dieren.

(Laughter)

(Gelach)

But the reason I put this up here is because

Dit woord staat hier,

when I was in Africa last year, my wife and I were driving around,

omdat we - toen ik vorig jaar rondreed in Afrika met mijn vrouw -

we had this wonderful guide,

een geweldige gids hadden. Hij liet ons iets zien, dat ons beiden verraste.

who showed us something that surprised both of us,

and it was very revealing in terms of the fascination

Iets fascinerends van het ontwerp van dieren.

that comes with the design of animals.

It turns out that in about the 1880s, the missionaries came to Africa

Rond 1880 kwamen missionarissen naar Afrika,

to spread the word of Christianity,

om het woord van God te verspreiden en de inlanders Engels te leren.

to teach English to the natives.

And they brought blackboards and chalk.

Ze namen schoolborden en krijt mee.

And I'd like you to imagine that that's a blackboard,

Stel je even voor, dat dit een schoolbord is en ik krijt gebruikte.

and I just used some chalk on there.

And they brought quite a bit of this stuff.

Ze namen nogal wat mee van dat spul.

Na een paar jaar waren de schoolborden nog prima,

But over the years, the blackboards were fine,

but they ran out of chalk.

maar het krijt raakte op.

And this is a real crisis for them.

Dat was dus crisis voor hen.

And that's where the hyena comes in.

Nu komt de hyena in beeld.

The hyena is probably the most perfectly designed

De hyena is waarschijnlijk de best ontworpen aaseter ter wereld.

scavenging animal in the world.

It strip-mines carcasses, and it has amazing teeth,

Hij stript karkassen en heeft supertanden,

because it enables the hyena to essentially eat bones.

want hij kan er botten mee eten.

Now, the end product of that action is up on the board here.

Het eindproduct daarvan staat op dit bord.

What the missionaries would do is, they'd walk around

De missionarissen liepen rond en raapten hyenapoep op.

and they'd pick up hyena shit.

And the incredible thing about hyena shit is, it makes great chalk.

Het bijzondere aan hyenapoep is dat het prima krijt is.

(Laughter)

(Gelach)

That's not what I'm here to talk about,

Daar kom ik nu niet voor, maar het is wel iets fascinerends van dierontwerp.

but it is a fascinating aspect of animal design.

What I'm here to talk about is the camel.

Ik ga het over de kameel hebben.

When I started talking to Richard

Toen ik tegen Richard vertelde waar ik over wilde spreken,

about what I was going to speak about,

I had recently come back from Jordan,

was ik net terug uit Jordanië,

where I had an amazing experience with a camel.

waar ik een geweldige ervaring met een kameel had.

(Laughter)

(Gelach)

And we were in the desert.

We waren in de woestijn --

Richard Wurman: That's the end! Keith Bellows: Yeah, yeah.

Richard: dat is het einde van dit verhaal! Keith: Ja, ja.

We were in the desert, in Wadi Rum, in a small Jeep.

We zaten in de woestijn, in Wadi Rum, in een kleine Jeep.

There were four of us, two Bedouin drivers.

We waren met z'n vieren -- twee bedoeïenenchauffeurs --

You can just imagine, this expanse is an ocean of sand,

en je kunt je deze oceaan van zand voorstellen,

105 degrees, one water bottle.

40 graden, één waterfles.

And we were driving in what they told us was their very, very best Jeep.

Ze zeiden dat we in hun allerbeste Jeep op pad waren. Daar leek het niet op.

Didn't look like it to me.

And as we started to go through the desert,

Toen we de woestijn begonnen over te steken, kregen we pech.

the Jeep broke down.

The guys got out, they put the hood up,

De mannen stapten uit. Zetten de kap omhoog. Begonnen te knutselen.

they started working under the hood, got it going again.

Hij deed het weer. Na 100 meter: weer pech.

About a hundred yards, it broke down.

This went on about 6-7 times, we were getting more and more alarmed,

Dat ging zes of zeven keer zo, we raakten steeds meer in paniek

we were also getting deeper and deeper into the desert.

en we kwamen steeds verder in de woestijn.

And eventually, our worst nightmare happened:

Uiteindelijk gebeurde het ergste: ze verzopen de motor.

they flooded the engine.

And they said, "Ah, no problem! We just get out and walk."

Ze zeiden: "Oh, geen probleem! We gaan gewoon lopen."

And we said, "We get out and walk?"

We zeiden: "Uitstappen en lopen?"

One water bottle, remember, guys, four people.

Eén waterfles mensen, voor ons vieren.

And they said, "Yeah, yeah, we'll walk. We'll find some camels."

We zeiden, "Ja, we gaan lopen. We vinden wel wat kamelen."

We got out and walked, and sure enough,

Dus we gingen wandelen en jawel, na een halve kilometer kwamen we over een heuvel

about half a mile, we came over the crest of this hill,

and there was a huge gathering of Bedouin with their camels.

en zagen flink wat bedoeïenen met hun kamelen.

The guy went up and started dickering,

Een man ging erheen, onderhandelde en tien dollar verder hadden we vier kamelen.

and 10 dollars later, we had four camels.

They went down like elevators; we got on them.

Ze zakten als een lift. We stapten op en ze stonden weer op.

They went back up, and the Bedouin, each Bedouin, four of them,

en vier bedoeïenen gingen elk achter hun kameel staan met een zweepje.

got behind each of the camels with a little whip.

And they started slashing away at the back of the camels,

Ze gingen op de kont van de kamelen staan meppen en die begonnen te galopperen.

and they started galloping.

And if you've ever been on a camel, it is a very, very uncomfortable ride.

Ik weet niet of je ooit op een kameel hebt gezeten, maar dat is erg oncomfortabel.

There's also one other aspect about these camels.

Er is nog iets over deze kamelen.

About every 10 steps, they lean back

Elke tien stappen kijken ze om en proberen in je benen te happen.

and try to take a chunk out of your leg.

(Laughter)

(Gelach)

So we kept on going,

We gingen dus verder

and this camel kept on trying to take a chunk out of my leg.

en die kameel bleef maar naar mijn benen happen.

And eventually, three miles later, we arrived at our destination,

Uiteindelijk kwamen we na twee kilometer aan op een plek waar een Jeep zou staan.

where a Jeep was supposed to meet us.

And the camels come down again like elevators,

De kamelen zakten weer als een lift,

we sort of clumsily get off,

we stapten wat klunzig af

and they, obviously, try to take another chunk out of my leg.

en toen probeerde hij natuurlijk weer in mijn been te happen.

And I've developed a very wonderful relationship

Ik had inmiddels een prachtige band opgebouwd met dit schepsel.

with this creature by this point,

and I've realized that this is a mean son of a bitch.

Ik besefte dat het een gemene klootzak was.

And much meaner, by the way, than the Bedouin who greeted me

Veel gemener trouwens, dan de bedoeïen die me begroette

and tried to sell me one of his 26 daughters

en me één van zijn 26 dochters wilde verkopen, om mee te nemen naar de VS.

to take back to the States.

So as we talked, Richard and I,

Dus toen Richard en ik zaten te praten,

I said, "You know, maybe I should bring a camel.

zei ik: "Laat ik een kameel meenemen, het best ontworpen dier dat er is."

It's the best designed animal in the world."

He went, "Nah. I don't think we want to be bringing a camel."

Hij zei: "Nee, laten we dat maar niet doen."

And you should be really glad we decided not to bring the camel.

Je moet blij zijn, dat we dat niet deden.

So I did the next best thing.

Dus deed ik het op één na beste.

I went to the Washington Zoo.

Ik ging naar de dierentuin van Washington.

Richard said, "I want you to get up close and personal with this camel.

Richard zei: "Ik wil dat je vriendjes wordt met de kameel.

I want you to inspect its mouth, look at its teeth.

Inspecteer zijn bek, kijk naar zijn tanden.

Go underneath it. Go above it. Go around it.

Kijk onder hem, boven hem, loop om hem heen.

Pull its tail up; take a look in there.

Trek zijn staart omhoog, kijk daar eens in.

I want you to get as close to that camel as you possibly can."

Ik wil dat je zo dicht als mogelijk bij de kameel komt."

So, I got a National Geographic film crew.

Ik zorgde voor een filmteam van National Geographic. We gingen erheen,

We went down there, and I took one look at this camel.

en ik wierp een blik op die kameel.

It is a 2,000 pound creature who is in rut.

Een dier van 900 kilo in de bronst.

(Laughter)

(Gelach)

Now, if you've ever seen a 2,000 pound camel in rut,

Heb je ooit een kameel van 900 kilo in de bronst gezien?

it is a scary, scary thing to behold.

Dat is heel eng.

And if Richard thought I was getting in the ring with that camel,

Als Richard dacht dat ik de ring in ging met die kameel,

someone was smoking Bedouin high grade.

dan heeft iemand bedoeïenentabak gerookt.

(Laughter)

(Gelach)

So we got as close to it as possible,

We gingen zo dichtbij mogelijk staan.

and I'm going to share this.

Ik laat het zien -- Chris, wil je de film aanzetten? --

Chris, if you want to roll this film.

Then I'm going to show you

dan laat ik jullie meer zien over het ontwerp van kamelen. -- Start de film.

a little bit more about the design of camels.

Do you want to roll the film?

[Muziek]

(Adventure music)

(Video) Hello. This is Keith Bellows

(Video) Hallo, hier Keith Bellows met het onderzoeksteam van National Geographic.

with the TED National Geographic Camel Investigation Unit.

I'm here to look at the ultimate desert machine.

Ik ben hier om de ultieme woestijnmachine te bekijken.

(Music continues)

Keith Bellows: And you'll note I started chewing gum

Je ziet dat ik kauwgom ging kauwen, omdat ik de hele dag met de kameel optrok.

because I was around this camel all day.

(video) Hoofdverzorger: goed zo, oké. Nee! Kijk, nou wordt hij opgewonden.

(Video) That's it, OK. No!

See, now he's getting a little overexcited.

So we'll need to be very careful around him. Don't let him get you.

We moeten dus erg voorzichtig zijn met hem. Hij mag je niet pakken.

Now, you can see copious amounts of saliva in there.

Je ziet hier grote hoeveelheden speeksel.

I always called myself the unstable stable boy.

Ik noem mezelf hulpeloze hulp in de stal.

Their nose, you can see his nose is flared right now.

Je ziet dat zijn neus gevlamd is.

Als ze in de bronst zijn, is het net als bij zeehonden:

When they're in rut, they're similar to seals

hun neus moet open om adem te halen.

in the way, like, a seal has to open its nose to breathe.

And they're similar. They have to consciously open their nose.

Dat gaat hetzelfde. Ze moeten hun neus bewust openen.

KB: Ears?

Oren? Die zijn klein. Maar ze hebben een prima gehoor.

SK: They are small. But they have excellent hearing.

But not big; for instance, in zebras, they have a huge ear

Maar niet zo groot. Zebra's hebben bijvoorbeeld grote oren,

die erg draaibaar zijn. Ze kunnen ze beide omdraaien.

that's very mobile, so they can actually turn them both around.

And they use them in the same way we use our binocular vision.

Ze gebruiken ze net zoals wij met twee ogen kijken.

They use that to pinpoint sound.

Ze kunnen hun gehoor richten.

The desert's extremely windy as well as being very cold.

De woestijn is erg winderig en koud.

Ze hebben niet alleen heel lange wimpers,

So not only do they have the very long eyelashes,

but there's the secondary --

maar ze hebben nog een paar -- ik geloof dat ze [onduidelijk] heten.

I guess you'd call it the [unclear] or whatever.

It's this hair that's above the eyes, and below it, it's longer.

Het is dit haar boven hun ogen, en eronder is het langer.

Most people think that the humps store water.

De meeste mensen denken dat er water in hun bulten zit.

They don't. They store fat.

Dat is niet zo. Er zit vet in.

Now, I'm not a chemist, but basically what happens

Ik ben geen chemicus, maar wat er gebeurt,

is the fat is oxidized by their breathing.

is dat het vet wordt geoxideerd, door hun ademhaling.

And that will turn it into actually usable water.

Dat zet het om in water.

Like a lot of predators, they walk on their toes.

Zoals veel roofdieren, lopen ze op hun tenen.

But there's a big fat pad in there that squishes out.

Ze hebben een groot vetkussen dat uitzet.

They're like sun shoes, but, you know, with sand.

Net als slippers, maar dan met zand.

Hooves? They don't have traditional hooves,

Hoeven? Ze hebben geen traditionele hoeven,

maar ze hebben een soort grote nagel.

but they do have one, like, big nail.

(Audience laughter)

You can't really see too clear. The fur's kind of grown over.

Je kunt hem niet goed zien, omdat de vacht er overheen groeit.

But they use their tails a lot, especially in rut.

Maar ze gebruiken hun nagels veel, speciaal in de bronsttijd.

He will urinate and spin his tail to spread the urine around

Hij pist en draait zijn staart rond

om de urine te verspreiden

and make him more attractive.

om zich aantrekkelijker te maken.

I don't know why that would be, but it works for them.

Waarom is niet helder, maar voor hem werkt dat. (Gelach)

So, what the hell.

Dus wat maakt het uit.

(Audience laughter)

Now, they will also defecate in certain areas.

Ze poepen op bepaalde plekken.

Generally, they poop wherever they want to,

Ze poepen eigenlijk overal waar ze willen,

but during their rut, they will defecate in perimeter areas.

maar tijdens de bronst poepen ze op speciale plekken.

I don't know if you've read or heard about the sub-sonic sounds from elephants,

Ik weet niet of je gehoord hebt van lage geluiden van olifanten --

you know what I mean, like, "Br-r-r!"

je weet wel: iets van "Br-r-r!"

These big, big rumbling sounds. He will do the same thing.

Van die harde rommelende geluiden. Hij doet net zoiets.

You can actually see, right here, it will vibrate.

Je kan het hier zien, het vibreert mee.

We weigh our animals.

We wegen onze dieren.

Unfortunately, he's a very aggressive animal,

Helaas is het een erg agressief dier,

so he's actually destroyed some of the scales.

hij heeft de weegschaal kapotgemaakt.

We had these big things that I weigh the bison on, for instance.

We hadden zo'n grote om bizons te wegen, bijvoorbeeld.

I'm guessing that he's at least 1,600 pounds.

Ik schat dat hij zeker 700 kilo weegt.

But I would put him closer to 2,000.

Maar misschien eerder 900 kilo.

He's basically a walking mulch pile.

Hij is eigenlijk een wandelende composthoop.

We're kind of like buds, but I'm also a male as well.

We zijn maatjes, maar ik ben net als hij een mannetje.

KB: He sees you as competition? Senior Keeper: Yeah, exactly.

KB: Ben je zijn concurrent? Verzorger: Ja, precies.

And it makes him very dangerous at this time of year.

Daarom is hij gevaarlijk in deze tijd van het jaar.

Don't even think about it. Don't think about it!

Gewoon niet aan denken. Niet aan denken!

But now, we're going to meet. Out!

Maar nu gaan we hem ontmoeten -- weg! Weg!

Out! Out!

Weg!

No.

Nee.

Weg!

Out!

(Music)

(Applause)

(Applaus)

KB: What I didn't show you was, you got that swinging thing going?

KB: Wat ik je niet liet zien was -- je kent dat ding dat hij rondzwaait?

Je moet blij zijn dat ik het niet heb laten zien.

Well, and you're glad I didn't show you this.

One of the other things about the camel's beautiful design

Iets anders moois aan het ontwerp van de kameel is,

is that its penis points backwards.

dat zijn penis naar achteren wijst.

That way the camel can dip its tail in the stream,

Zo kan hij zijn staart in de stroom steken

and just whacker the entire area around him.

en over de hele omgeving verspreiden.

And that's how he really marks his territory.

Zo markeert hij zijn territorium.

Now, what you also didn't see was that --

Wat je ook niet hebt gezien is, dat --

and you may have noticed in the pen beside him

Je hebt misschien dat hok naast hem gezien --

and, by the way, the camel's name is Suki.

de kameel heet trouwens Suki --

In the pen beside him is Jasmine.

in het hok naast hem zit Jasmine.

Jasmine has been his mate for some time.

Jasmine is al een tijdje zijn wijfje.

But on this particular occasion, it was very, very clear

Maar op dit specifieke moment was het heel duidelijk

that as horny as Suki was, Jasmine was having none of it.

dat hoe geil Suki ook was, Jasmine daar niets van moest weten.

And so we started thinking.

We gingen eens nadenken.

Well, if poor old Suki is in search of a mate,

Als die arme oude Suki op zoek is naar een partner,

what would Suki do to find the perfect mate?

hoe zou Suki die dan zoeken?

I'm going to show you another film.

Hier een andere film.

But before I do, I just want to mention

Voordat ik dat doe, wil ik eerst zeggen,

that this animal truly is a sort of the SUV of the sand,

dat dit dier echt een soort zand-terreinwagen is.

the ship of the desert.

Het schip van de woestijn. Het is zo belangrijk

It's so vital to the inhabitants of the areas

voor de inwoners

van waar de kameel leeft, zo'n beetje Mongolië en de Sahara,

in which the camel is found, largely Mongolia and Sahara,

that there are 160 words in Arabic to describe the camel.

dat er wel 160 Arabische woorden kameel betekenen.

And if this is a creature that was designed by committee,

Als dit dier ontworpen was door een commissie,

it's certainly been like no committee I've ever been on.

dan zat ik daar niet in.

So here's what Suki would do in search of a mate.

Dit zou Suki doen op zoek naar een partner.

Zet maar aan, alsjeblieft.

Can you roll it, please?

Camel seeking camel

(Video) Kameel zoekt kameel.

Lusty beast desires attractive and sincere mate.

Hitsig dier zoekt aantrekkelijke, serieuze partner.

I'm seven feet, 2,000 lbs., with brown hair and eyes, long legs --

Ik ben twee meter, 900 kilo, met bruin haar/ogen, lange benen.

and I'm very well ... hung.

en ik ben zeer goed... toegerust.

I'm TED Camel.

Ik ben een TED-kameel.

The perfect desert machine.

De perfecte woestijnmachine.

I'm smartly designed.

Slim ontworpen.

Eyelashes that keep out sand

Wimpers die het zand tegenhouden

and a third eyelash that works like a windshield wiper.

en een derde ooglid dat werkt als een ruitenwisser.

Een voorname neus,

A distinguished nose --

with nostrils lined to filter out sand and dust

met gevoerde neusvleugels om zand en stof te filteren,

en een groef die vocht opvangt.

and a groove that catches moisture.

Amazingly full lips --

Geweldig volle lippen,

waarmee ik zowat alles kan eten.

that allow me to eat practically anything that grows.

Callouses on my knees that let me kneel comfortably.

Eelt op mijn knieën, zodat ik makkelijk kan knielen.

Leathery chest pads that beat the heat.

Leren borststukken, zodat ik tegen de hitte kan.

Short fur that keeps my skin cool.

Een korte vacht, zodat ik koel blijf.

Long legs that allow heat to escape.

Lange benen, zodat ik hoog boven de hitte sta.

En mijn bult?

And my hump?

Ogden Nash schreef eens:

Ogden Nash once wrote:

"De kameel één bult, de dromedaris twee.

"The camel has a single hump; the dromedary two,

or else the other way around. I'm never sure. Are you?"

Of net andersom, Ik weet het niet zeker, jij wel?

Hier een tip:

Here's a hint:

Bactrian.

Bactarian.

Dromedary.

Dromedaris.

My hump contains up to 80 lbs. of fat, but doesn't store H2O.

Mijn bult bevat tot 36 liter vet -- geen water.

I'm built to last.

Ik ben gebouwd om lang mee te gaan.

I'm the go-to animal when the oasis is dry.

Ik ben het must-have dier als de oase droog is.

I usually won't sweat until my body reaches 105 ºF,

Ik zweet pas als mijn lichaam 40 graden is --

enough to fry an egg.

Heet genoeg om een ei te bakken

I'm able to lose 40% of my weight without dying.

Ik kan 40 procent van mijn lichaamsgewicht verliezen, zonder dood te gaan.

(Most animals would if they lost half that much.)

(De meeste dieren gaan al bij de helft dood.)

Ik drink wel 20 tot 27 liter water per dag.

I'll drink 5 to 7 gallons of water a day.

But go without for more than a month.

Maar ik kan wel een maand zonder.

I'm powerful.

Ik ben sterk.

Able to pack up to 400 lbs. of cargo.

Kan tot 180 kg vracht dragen.

Kan sneller rennen dan een paard

Outrun a horse --

And cover 26 miles on a good day.

en als het meezit een marathon per dag lopen.

Camelot.

Camelot.

Jackie O. once said that traveling by camel

Jackie O. zei eens bij het kameelrijden

made riding an elephant seem like taking a jet plane.

dat olifantrijden is alsof je een straaljager neemt.

Yet my large, soft feet allow me to navigate sand.

Met mijn grote zachte voeten kan ik door het zand reizen.

(Zeggen de bedoeïenen daarom dat ik kan dansen?)

(Is that why the Bedouin claim I can dance?)

I'm a good provider, too.

Ik ben ook nog een goede leverancier.

Bedouins call the camel the Gift of God.

Bedoeïenen noemen me het Geschenk van God.

Geen wonder.

No surprise.

Tenten en kleden worden van mijn haar gemaakt.

Tents and rugs are made of my hair.

My dried bones are prized as a sort of ivory.

Mijn gedroogde botten zijn als ivoor.

My dung is burned as fuel. My milk is used for cheese.

Mijn mest is brandstof. Mijn melk wordt kaas.

"Camels are like angels," a Bedouin once said.

"Kamelen zijn engelen." zei een bedoeïen ooit.

(Applause)

(Applaus)

Thank you. I just want to leave you with one last thought,

Dank je wel. Ik wil je nog wat meegeven,

which is probably the most important thing to take away.

het belangrijkste om mee te krijgen.

Humans, the animal, are pretty lucky creatures because, by and large,

Mensen -- het dier -- zijn tamelijk gelukkige schepsels omdat

we really don't have to adapt to our environment;

wij ons echt niet hoeven aan te passen aan de omgeving;

we adapt our environment to us.

wij passen de omgeving aan aan onszelf.

And we've seen that repeatedly through this conference,

En we hebben dat nu een paar keer gezien --

not just this year, but in past years.

niet alleen dit jaar.

But this creature that you've just seen

Maar het dier dat je zojuist hebt gezien

ultimately adapts, and keeps adapting and adapting.

past zich erg goed aan en blijft zich aanpassen.

I think when you look at the animal kingdom,

Als je kijkt naar het dierenrijk,

that is one of the most remarkable things.

is dat een van de opmerkelijkste dingen.

It doesn't have an environment that adapts to it;

Het past niet de omgeving aan,

maar moet zich aan de omgeving aan.

it has to adapt to the environment.

Ricky, thank you very much for having me.

Ricky, dank je wel dat ik hier mocht zijn.

RW: That's terrific. Thank you.

RW: Dat is geweldig. Dank je wel.

(Applaus)