The Affordable, 3D-Printed Bionics of the Future | Enzo Romero | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

One in seven people around the world has some kind of disability.

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက လူ ခုနစ်ယောက်မှာ တစ်ယောက်က မသန်မစွမ်းဖြစ်နေတာမျိုးပါ။

Being born without my right hand has defined who I am

ကျွန်တော့ရဲ့ ညာလက်မပါဘဲ မွေးဖွားလာတာက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ၃၀ ကျော်က

over the past 30 years.

ကျွန်တော် ဘယ်သူဆိုတာကို သတ်မှတ်ခဲ့တယ်။

I was fortunate to grow [up] in the sacred valley of the Incas

ကျွန်တော် စက်ဘီးစီးတာ သို့မဟုတ် ဘတ်စကက်ဘောကစားလောက်တာကို

in Cusco, Peru,

မအံ့သြတဲ့ လူတွေနဲ့

surrounded by people who weren't surprised to see me driving my bike

ဝန်းရံနေတဲ့ ပီရူး Cusco က Incas ရဲ့ အလေးအမြတ်ထားရာ ချိုင့်ဝှမ်းမှာ

or probably playing basketball.

ကြီးပြင်းလာတာက ကံကောင်းခဲ့တာပါ။

When I was seven, I remember being stunned

၇ နှစ်သားတုန်းက Star Wars ကို ကြည့်ပြီး

after I watched "Star Wars: The Empire Strikes Back,"

အံ့အားသင့်သွားတာကို သတိရမိပါတယ်။ The Empire Strikes Back ပါ၊

when Luke's hand gets cut off,

ကျွန်တော့မှာမရှိတဲ့ လက်နဲ့ တူတဲ့

the same one I didn't have.

Luke ရဲ့လက် အဖြတ်ခံရတဲ့အခါပါ။

But then, being twice as stunned

ဒါပေမဲ့ အဲဒီတုန်းက ဆေးစက်ရုပ်တွေက

when the medical robots fitted him with a prosthesis

လှုပ်ရှားပြီး ခံစားရနိုင်တဲ့ လက်တုတစ်ချောင်း သူ့ကို

that could move and feel.

တပ်ဆင်ပေးတဲ့အခါ နှစ်ဆ အံ့ဩသွားတယ်။

From then on, no greater purpose lived in my mind,

အဲဒီအချိန်ကစပြီး စိတ်ထဲမှာ Luke Skywalker လို

which was to have a prosthesis like Luke Skywalker.

လက်တုတစ်ခုရှိဖို့ထက် ပိုကြီးမားတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်မရှိခဲ့ဘူး။

This dream led me to study mechatronics engineering

ဒီအိပ်မက်က မက်ခါထရိုနစ် အင်ဂျင်နီယာပညာကို လေ့လာဖို့နဲ့ ပီရူး

and access the Biomechanics and Applied Robotics Laboratory

Pontifical Catholic တက္ကသိုလ်က ဇီဝမက္ကင်းနစ်နဲ့ အသုံးချ

in Pontifical Catholic University of Peru,

စက်ရုပ်ပညာ လက်တွေ့ခန်းကို ဝင်ရောက်ဖို့ ဦးတည်စေခဲ့တယ်။

where, with a multidisciplinary team,

နယ်ပယ်ပေါင်းစုံမှ အဖွဲ့တစ်ခုနဲ့အတူ

we developed a myoelectric prosthesis for a long transradial amputation,

ခန္ဓာကိုယ်ဖြတ်တောက်ခွဲစိတ်မှုအတွက် ကျွန်တော့ကို ရှေ့ပြေး အသုံးပြုသူဖြစ်စေတဲ့

being me, the pilot user.

myoelectric လက်တုကို တီထွင်ခဲ့တယ်။

I was able to move each finger individually.

ကျွန်တော် လက်တစ်ချောင်းချင်းစီ လှုပ်ရှားနိုင်ခဲ့တယ်။

And also we developed a way in which we get to pass the sensation

haptic တုံ့ပြန်မှုစနစ်သုံးပြီး လက်ချောင်းထိပ်တွေကနေ ခံစားချက်ကို

from the fingertips into my forearm using haptic feedback system.

လက်ဖျံထဲကို ရောက်အောင် လုပ်နည်းကိုလည်း တီထွင်ခဲ့တယ်။

Since this was a research project,

ဒါက သုတေသန ပရောဂျက်တစ်ခုဖြစ်တော့

we had enough funding to buy stuff from abroad.

နိုင်ငံခြားကနေ ပစ္စည်းဝယ်ဖို့ ရန်ပုံငွေအလုံအလောက်ရှိတယ်။

So, for example, the motors you get to see here,

ဥပမာ ဒီမှာ မြင်ရတဲ့ မော်တာများအားလုံးကို

were all brought [from] Switzerland.

[ဆွစ်ဇာလန်] ကနေ ယူဆောင်လာခဲ့တာပါ။

This is one of the main reasons why it will cost at least 40,000 dollars

ဒီလက်တုကိုပြုလုပ်ဖို့ အနည်းဆုံးဒေါ်လာ ၄၀,၀၀၀ ကုန်ကျမယ့် အဓိက

to make this prosthesis.

အကြောင်းရင်းတွေထဲက တစ်ခုပါ။

But 40K is way too much,

ဒါပေမဲ့ ၄၀,၀၀၀ ဟာ များလွန်းပြီး

considering that four out of five people with upper limb amputation

ခြေလက်အင်္ဂါဖြတ်တောက်ခံရတဲ့ လူငါးယောက်မှာ လေးယောက်က ဖွံ့ဖြိုးဆဲ

live in developing countries.

နိုင်ငံတွေမှာ နေတယ်လို့ ယူဆရတယ်။

Even the 25,000 dollars that cost a robotic prosthesis imported from abroad

နိုင်ငံခြားကနေ တင်သွင်းတဲ့ စက်ရုပ် ခြေတုလက်တု ကုန်ကျစရိတ် ဒေါ်လာ ၂၅၀၀၀ တောင်

is way too much.

အတော်များနေပါပြီ။

In Peru, that is equivalent to work full time

ပီရူးမှာ ခြေတုလက်တုတွေဝယ်ရုံက

on a minimum wage for almost seven years,

အနည်းဆုံးလုပ်ခ ခုနစ်နှစ်နီးပါး အချိန်ပြည့်

just to buy the prostheses.

အလုပ်လုပ်တာနဲ့ ညီမျှတယ်။

Never mind pay for your food or your house.

အိမ်အတွက် စားစရာအတွက် ပေးဖို့ ထည့်မတွက်နဲ့။

It is often that people get injured while doing manual labor activities

လယ်ယာလုပ်ငန်း သို့မဟုတ် သတ္တုထုတ်လုပ်တာလို လက်လုပ်လက်စား အလုပ်တွေလုပ်ရင်း

like farming or metal manufacturing.

လူတွေထိခိုက်ဒဏ်ရာရတတ်ကြတယ်။

Getting back to work and having access to money demands a functional hand.

အလုပ်ပြန်ဝင်ပြီး ငွေဝင်ခွင့်ရရှိဖို့က အသုံးဝင်တဲ့လက်တစ်ချောင်း လိုအပ်တယ်။

It took me time to realize what a huge privilege I had

ကျွန်တော့ အိပ်မက်တွေကို ဖြည့်ဆည်း ပေးမယ့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပညာကို

to study a career that would help fulfill my dreams.

လေ့လာဖို့ အခွင့်ထူးကြီးတစ်ခုဆိုတာ နားလည်ဖို့ အချိန်ယူခဲ့ရတယ်။

But actually,

ဒါပေမဲ့ တကယ်တော့

what was preventing me from developing a solution

တန်ဖိုးနည်းပြီး အသုံးဝင်တဲ့ ဖြေရှင်းချက်တစ်ခု

that was both affordable and functional.

တီထွင်တာကနေ ကျွန်တော့ကို တားဆီးနေတာပါ။

The very first step in order to reducing the cost

ကုန်ကျစရိတ် လျှော့ဖို့ ပထမအဆင့်က

was to reduce the number of motors

မော်တာအားလုံးကို နိုင်ငံခြားကတင်သွင်းပြီး

because they were all imported and therefore expensive.

ဈေးကြီးတာကြောင့် အရေအတွက်ကို လျှော့ချတာပါ။

So we get to arrange occupational focus groups

ဒါကြောင့် ဘယ်လက်ဟန်ခြေဟန်တွေကို အများဆုံးအသုံးပြုပြီး

with our amputee volunteers

ဒါတွေထဲက မော်တာတစ်လုံးတည်း အသုံးပြုကာ

in order to identify which gestures they will use the most, and of those,

လုပ်ဆောင်နိုင်ပုံကို သိရှိဖို့ ခြေပြတ်လက်ပြတ်နေတဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေပါတဲ့

how many we could perform using just a single motor.

လုပ်ငန်းခွင် စူးစိုက်မှုအဖွဲ့တွေကို စီစဉ်ရပါတယ်။

The answer was three:

အဖြေက သုံးခုပါ။

pinch,

ဖိညှပ်တာ၊

cylindrical

ဒုလုံးရှည်နဲ့

and lateral.

ဘေးတိုက်ပါ။

This also helps us to reduce the number of electromyography sensors, too,

ဒါက လျှပ်စစ် ဓာတ်မှန် အာရုံခံကိရိယာ အရေအတွက်ကို လျှော့ချဖို့လည်း ကူညီပေးတယ်။

from an arrangement of eight, we passed just to one.

ရှစ်ခု အစီအစဉ်ကနေ တစ်ခုဆီ ပြောင်းသွားတယ်။

In this way, between makes in mechanical and myoelectric prosthesis,

ဒီနည်းနဲ့ စက်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ myoelectric ခြေတုလက်တုတွေကြားမှာ

the prices will be dramatically low.

ဈေးနှုန်းတွေ သိသိသာသာ နိမ့်ကျသွားမယ်၊။

But material prices matter to.

ဒါပေမဲ့ ပစ္စည်းဈေးနှုန်းတွေက အရေးပါတယ်။

And that's why we choose to 3D print our prosthesis

ဒါကြောင့် ပြန်သုံးထားတဲ့ ပုလင်းတွေကနေ ပလတ်စတစ်ကို အဓိက

using mainly plastic from recycled bottles.

သုံးကာ ခြေတုလက်တုကို သုံးဘက်မြင် ပုံနှိပ်ဖို့ ရွေးချယ်တာပါ။

Like the prosthesis I am wearing right now.

အခု ကျွန်တော် ဝတ်ထားတဲ့ လက်တုလိုပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

In order to develop our prosthesis,

ခြေတုလက်တုတွေ တီထွင်ဖို့ လုပ်ငန်းစဉ်က

the process will go like this.

ဒီလို လည်ပတ်မှာပါ။

First, we'll use our 3D scan

ပထမ ဖြတ်တောက်ခံထားရတဲ့ နေရာနဲ့

and our own parametrization software

သုံးစွဲသူရဲ့အခြားလက်တစ်ဖက်ကို တိုင်းဖို့

in order to take the measures of the amputated area

3D စကင်န်နဲ့ ကိုယ်ပိုင် parameterization

and the other hand of the user.

software ကို သုံးမယ်။

Then we'll recreate the entire set of fingers,

ဒီနောက် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုစီကို 3D ပရင့်ထုတ်ဖို့

the palm and the prosthesis socket in our computational model

တွက်ချက်မှုပုံစံထဲက လက်ချောင်းအစုံ၊ လက်ဖဝါးနဲ့ ခြေတုလက်တု

to finally 3D print each of those parts.

အစွပ်တစ်ခုလုံးကို ပြန်လည်ဖန်တီးမယ်။

So far in LAT Bionics,

အခုအထိ LAT Bionics မှာ

we have two types of prosthesis.

ခြေတုလက်တု နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။

Maki, which is a mechanical activation

စက်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှု Maki နဲ့

and Pisko, with electronic activation.

အီလက်ထရွန်းနစ် လှုံ့ဆော်မှု Pisko တို့ပါ။

Pisko cost just 10 percent of an imported robotic prosthesis

Pisko က ပြည်ပကနေ တင်သွင်းတဲ့ စက်ရုပ်ခြေလက်တုရဲ့

that will come from abroad.

၁၀ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ကုန်ကျတယ်။

This means that even more working-class people can access our technology.

ဆိုလိုတာက အလုပ်သမားလူတန်းစားတွေတောင် ဒီနည်းပညာကို ပိုရရှိနိုင်မှာပါ။

For me, this has been a path where I was able to develop this

ကျွန်တော့အတွက်တော့ ဒါက ကျွန်တော့ ကုမ္ပဏီ LAT Bionics မှာ ဒါကို တီထွင်နိုင်ခဲ့တဲ့

in my company LAT Bionics.

လမ်းကြောင်းတစ်ခုပါ။

So, for example, take Franco,

ဒါကြောင့် ဥပမာ Franco ကို နမူနာယူပါ။

[who] now is using his transradial Maki prostheses

သူ့မှာရှိတဲ့ တောတွင်းမွေးမြူရေးခြံမှာ ပံ့ပိုးပေးသူတွေနဲ့

in order to get back to work with his providers

ပြန်လည်လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ သူ့ရဲ့ transradial Maki

on the jungle farm he has.

ခြေတုကို အခု အသုံးပြုနေတယ်။

I am certain that we are able to be on the side

ကျွန်တော်တို့ ဒေသကို အလွန် စျေးကြီးတဲ့

with technology that is brought from abroad to our region

နည်းလမ်းနဲ့ ရောင်းချနေတဲ့ ပြည်ပကနေ သွင်းတဲ့ နည်းပညာနဲ့

being sold in a very expensive way.

ကျွန်တော်တို့ ဘေးချင်းယှဥ်နိုင်တာ သေချာပါတယ်။

We have the capacity to develop our own technology,

ကျွန်တော်တို့မှာ လူတွေအတွက် လိုအပ်ချက်တွေကို စိတ်မှာထားရင်း

having the necessities of our people in mind.

ကိုယ်ပိုင်နည်းပညာကို ဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ အစွမ်းရှိတယ်။

So then people with disabilities and limited resources

ဒီလိုဆိုရင် မသန်စွမ်းသူတွေနဲ့ အကန့်အသတ်ရှိတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေ

could live a life again.

ပြန်ရှင်သန်နိုင်ပါတယ်။

For me, when people, our users, get back to work on their places,

ကျွန်တော့အတွက်တော့ လူတွေ၊ သုံးစွဲသူတွေ သူတို့နေရာတွေမှာ အလုပ်ပြန်လုပ်တဲ့အခါ

that look of compassion changed to astonishment.

ကရုဏာအကြည့်ကနေ အံ့ဩတာအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားတယ်။

The same astonishment which I had when I saw Luke Skywalker prosthesis.

Luke Skywalker လက်တုကို တွေ့တဲ့အခါ အံ့သြမိသလိုပါ။

So this began as a path for myself,

ဒီတော့ ကိုယ်တိုင်အတွက် လမ်းကြောင်းအနေနဲ့ စခဲ့ပေမဲ့

but it now belongs to my entire region.

အခု ကျွန်တော့ရဲ့ ဒေသတစ်ခုလုံးနဲ့ ဆိုင်သွားပါပြီ။

Would you like to join us?

ကျွန်တော်တို့နဲ့ ပူးပေါင်းချင်လား။

Thank you so much.

ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။

(Applause and cheers)

(လက်ခုပ်သံများ၊ ဩဘာသံများ)