The Affordable, 3D-Printed Bionics of the Future | Enzo Romero | TED

Çeviri: Yağız Yanardağ Gözden geçirme: Ozay Ozaydin

One in seven people around the world has some kind of disability.

Dünyada her yedi insandan biri, bir tür engele sahiptir.

Being born without my right hand has defined who I am

Sağ elim olmadan doğmuş olmam, geçtiğimiz 30 yıl boyunca

over the past 30 years.

olduğum kişiyi belirleyen etkendi.

I was fortunate to grow [up] in the sacred valley of the Incas

Peru, Cusco’daki İnkalar’ın kutsal vadisinde,

in Cusco, Peru,

surrounded by people who weren't surprised to see me driving my bike

bisiklet sürmemi ya da basketbol oynamamı yadırgamayan insanlarla çevrili

or probably playing basketball.

bir ortamda büyüdüğüm için şanslıydım.

When I was seven, I remember being stunned

Yedi yaşımdayken, Luke’un elinin kesildiği ″Yıldız Savaşları: İmparator″ filmini

after I watched "Star Wars: The Empire Strikes Back,"

izlerken hayrete düştüğümü hatırlıyorum,

when Luke's hand gets cut off,

the same one I didn't have.

çünkü aynı el bende de yoktu.

But then, being twice as stunned

Ancak sonra, tıbbi robotlar

when the medical robots fitted him with a prosthesis

hareket edebilen ve hissedebilen bir protez taktıklarında

that could move and feel.

iki kat daha fazla hayrete düşmüştüm.

From then on, no greater purpose lived in my mind,

O andan itibaren yegane amacım,

which was to have a prosthesis like Luke Skywalker.

Luke Skywalker gibi bir proteze sahip olmaktı.

This dream led me to study mechatronics engineering

Bu hayal beni mekatronik mühendisliği okumaya

and access the Biomechanics and Applied Robotics Laboratory

ve Peru Katolik Üniversitesi’ndeki

Biyomekanik ve Robotik Laboratuvarı’na yöneltti;

in Pontifical Catholic University of Peru,

where, with a multidisciplinary team,

burada multidisipliner bir ekiple,

we developed a myoelectric prosthesis for a long transradial amputation,

pilot kullanıcı olduğum uzun bir transradiyal amputasyon için

being me, the pilot user.

miyoelektrik bir protez geliştirdik.

I was able to move each finger individually.

Her parmağımı ayrı ayrı hareket ettirebiliyordum.

And also we developed a way in which we get to pass the sensation

Ayrıca dokunsal geri bildirim sistemini kullanarak

from the fingertips into my forearm using haptic feedback system.

hissi parmak uçlarımdan ön koluma aktarmanın bir yolunu da bulduk.

Since this was a research project,

Bu bir araştırma projesi olduğu için

we had enough funding to buy stuff from abroad.

yurtdışından malzeme alacak yeterli fona sahiptik.

So, for example, the motors you get to see here,

Örneğin, burada gördüğünüz aletlerin hepsi

were all brought [from] Switzerland.

İsviçre’den getirtildi.

This is one of the main reasons why it will cost at least 40,000 dollars

Bu protezi yapmanın en az 40 bin dolara mal olmasının

to make this prosthesis.

ana nedenlerinden biri de budur.

But 40K is way too much,

Ancak üst uzuvları olmayan

considering that four out of five people with upper limb amputation

her 5 kişiden 4′ünün gelişmekte olan ülkelerde yaşadığı düşünüldüğünde

live in developing countries.

40 bin dolar çok fazla.

Even the 25,000 dollars that cost a robotic prosthesis imported from abroad

Yurt dışından ithal edilen 25.000 dolara mâl olan robotik bir protez

is way too much.

bile çok fazla.

In Peru, that is equivalent to work full time

Peru’da bile, sadece bu protezleri satın almak

on a minimum wage for almost seven years,

neredeyse yedi yıl boyunca asgari ücretle

tam zamanlı çalışmaya eşdeğerdir.

just to buy the prostheses.

Never mind pay for your food or your house.

Eve ya da yiyeceğe vereceğiniz paradan söz etmiyorum bile.

It is often that people get injured while doing manual labor activities

İnsanlar genellikle çiftçilik veya metal üretimi gibi el emeğine dayalı işlerde

like farming or metal manufacturing.

çalışırken yaralanırlar.

Getting back to work and having access to money demands a functional hand.

İşe tekrar dönmek ve paraya erişebilmek ise işlevsel bir el gerekiyor.

Hayallerimi gerçekleştirmemi sağlayacak bir eğitimi almanın

It took me time to realize what a huge privilege I had

to study a career that would help fulfill my dreams.

ne büyük bir ayrıcalık olduğunu fark etmem epey bir zaman aldı.

But actually,

Ancak beni

what was preventing me from developing a solution

bir çözüm üretmekten alıkoyan şey

that was both affordable and functional.

hem düşük maliyetli hem de işlevsel oluşuydu.

The very first step in order to reducing the cost

Maliyeti düşürmek için atılan ilk adım

was to reduce the number of motors

motor sayısını azaltmak oldu

because they were all imported and therefore expensive.

çünkü aletlerin hepsi ithaldi ve bu nedenle pahalılardı.

So we get to arrange occupational focus groups

Böylece, en çok hangi hareketleri kullanacaklarını

with our amputee volunteers

ve bunlardan kaç tanesini

in order to identify which gestures they will use the most, and of those,

tek bir motor kullanarak gerçekleştirebileceğimizi belirlemek için

how many we could perform using just a single motor.

ampute gönüllülerimizle mesleki odak grupları düzenleyecektik.

The answer was three:

Cevap üç taneydi:

pinch,

çimdik,

cylindrical

silindirik

and lateral.

ve yanal.

This also helps us to reduce the number of electromyography sensors, too,

Bu ayrıca elektromiyografi sensörlerinin sayısını azaltmamıza da;

from an arrangement of eight, we passed just to one.

sekiz sensörlüden sadece tek sensörlüye geçmemize de yarıyordu.

In this way, between makes in mechanical and myoelectric prosthesis,

Bu şekilde, mekanik ve miyoelektrik protezler arasında fiyatlar

the prices will be dramatically low.

önemli ölçüde düşük olacaktı.

But material prices matter to.

Ancak malzeme fiyatları da önemliydi.

And that's why we choose to 3D print our prosthesis

Bu yüzden protezimizi en çok geri dönüştürülmüş

using mainly plastic from recycled bottles.

şişelerden gelen plastiklerle 3D yazdırmayı tercih ediyoruz.

Like the prosthesis I am wearing right now.

Şu anda taktığım protez gibi.

(Applause)

(Alkışlar)

In order to develop our prosthesis,

Protezimizi geliştirirkenki süreç

the process will go like this.

şu şekilde işleyecekti:

First, we'll use our 3D scan

Öncelikle, ampute bölgenin

and our own parametrization software

ve kullanıcının diğer elinin

in order to take the measures of the amputated area

ölçülerini almak için 3D taramamızı

and the other hand of the user.

ve kendi yazılımımızı kullanacaktık.

Then we'll recreate the entire set of fingers,

Daha sonra tüm parmak setini, avuç içini

the palm and the prosthesis socket in our computational model

ve protez yuvasını, hesaplama modelimizde yeniden oluşturacak

to finally 3D print each of those parts.

ve sonunda bu parçaların her birini 3D olarak basacaktık.

So far in LAT Bionics,

LAT Bionics’te elimizde

we have two types of prosthesis.

iki tür protez bulunmakta.

Maki, which is a mechanical activation

Mekanik aktivasyonlu Maki

and Pisko, with electronic activation.

ve elektronik aktivasyonlu Pisko.

Pisko cost just 10 percent of an imported robotic prosthesis

Pisko, yurtdışından gelecek ithal bir robotik protezin

that will come from abroad.

sadece yüzde 10′una mal oluyor.

This means that even more working-class people can access our technology.

Bu da daha fazla işçi sınıfından insanın

teknolojimize erişebileceği anlamına geliyor.

For me, this has been a path where I was able to develop this

Benim için bu, şirketim LAT Bionics’te geliştirebildiğim

in my company LAT Bionics.

bir süreç oldu.

So, for example, take Franco,

Örneğin, şu anda

[who] now is using his transradial Maki prostheses

sahip olduğu orman çiftliğinde tedarikçileriyle birlikte çalışmaya

in order to get back to work with his providers

geri dönmek için transradial Maki protezlerini

on the jungle farm he has.

kullanan Franco’yu ele alalım.

I am certain that we are able to be on the side

Yurtdışından getirilen teknolojinin

with technology that is brought from abroad to our region

bölgemizde çok pahalı bir şekilde satılacağına

being sold in a very expensive way.

dair hiçbir şüphem yok.

We have the capacity to develop our own technology,

Halkımızın ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak

having the necessities of our people in mind.

kendi teknolojimizi geliştirme gücüne sahibiz.

So then people with disabilities and limited resources

Böylece engelli ve sınırlı kaynaklara sahip insanlar

could live a life again.

yeniden bir hayat yaşayabileceklerdir.

For me, when people, our users, get back to work on their places,

Bana göre, insanlar, kullanıcılarımız, çalıştıkları yerlere geri döndüklerinde,

that look of compassion changed to astonishment.

o acıma ifadeleri yerini şaşkınlığa bırakacaktır.

The same astonishment which I had when I saw Luke Skywalker prosthesis.

Luke Skywalker protezini gördüğümde yaşadığım şaşkınlık gibi.

So this began as a path for myself,

Yani, bu başladığım yol yalnızca kendim içindi,

but it now belongs to my entire region.

şimdi ise bulunduğum yerlerdeki herkes için.

Would you like to join us?

Bize katılmak ister misiniz?

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause and cheers)

(Alkış ve tezahürat)