How sound can hack your memory while you sleep | DIY Neuroscience, a TED series

Translator: Ivana Korom Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Greg Gage: Who wouldn't love acing a geography exam,

GG: ပထဝီ စာမေးပွဲမှာ ဘယ်သူ အမှတ်မကောင်းချင်ဘူးလဲ။

remembering all the locations of the countries on a map

မြေပုံပေါ်က နိုင်ငံတွေရဲ့ တည်နေရာအားလုံးကို မှတ်မိတာ

or avoiding embarrassing situations of suddenly forgetting the person's name

(သို့) ရှေ့မှာ ရပ်နေတဲ့ လူရဲ့ နာမည်ကို ရုတ်တရက် မေ့နေတဲ့ ကသိကအောက်

အခြေအနေကို ရှောင်တာပေါ့။

standing right in front of you.

It turns out that memory, like other muscles in the body,

ဖြစ်သွားတာက မှတ်ဉာဏ်ဟာ ကိုယ်ခန္ဓာထဲကကြွက်သားတွေလိုပဲ

can be strengthened and enhanced.

အားဖြည့်၊မြှင့်တင်နိုင်တာပါ။

But instead of practicing with flash cards,

ဒါပေမဲ့ ကတ်ပြားတွေနဲ့ လေ့ကျင့်တာအစား

there may be an interesting way

အိပ်နေစဉ် မှတ်ဉာဏ်ကို ဝင်ကြည့်

that we can hack our memory while we sleep.

နိုင်တဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာနည်းလမ်းရှိလောက်တယ်။

(ဂီတသံ)

(Music)

Why do we sleep?

ဘာကြောင့် လူတွေ အိပ်ကြလဲ။

This has been a question asked since the early days of civilization.

ဒါက လူ့ယဉ်ကျေးမှုရဲ့ အစောပိုင်းနေ့တွေ ကတည်းက မေးခဲ့တဲ့ မေးခွန်းပါ။

And while we may not know the exact answer,

တိကျတဲ့ အဖြေကို မသိလောက်ပေမဲ့ ဘာကြောင့်

there are a number of really good theories about why we need it.

လိုအပ်လဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အယူအဆတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။

Sleep is when the brain transfers short-term memories

အိပ်စက်နေစဥ်မှာ ဦးနှောက်က တစ်နေ့လုံး တွေ့ကြုံခဲ့တဲ့

experienced throughout the day

ရေတိုမှတ်ဉာဏ်ကို ရေရှည်မှတ်ဉာဏ်

into long-term memories.

အဖြစ် ပြောင်းပေးတယ်။

This process is called memory consolidation,

ဒါကို မှတ်ဉာဏ် စုစည်းမှုလို့ခေါ်ပြီး

and it's the memory consolidation theory that has scientists wondering

မှတ်ဉာဏ်တချို့ကို တိုးမြှင့်နိုင်လားလို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို

if we can enhance certain memories over others.

အံ့သြစေတာက ဒီမှတ်ဉာဏ် စုစည်းမှုပါ။

There was a paper recently in the journal "Science"

Northwestern က Ken Paller နဲ့ သူ့လုပ်ဖော်တွေရဲ့

by Ken Paller and his colleagues at Northwestern

“Science’ စာစောင်ထဲက စာတမ်းတစ်စောင်က

that seemed to show that this may be true,

ဒါက မှန်လောက်တယ်ဆိုတာကို ပြသနေပုံရပြီး

and that piqued our curiosity.

ဒါက သိလိုစိတ်ကို ဆွပေးတာပါ။

Joud has been working on a DIY version of this task

အိပ်စက်မှုမှာ အသံ သုံးတာက မှတ်ဉာဏ် ပိုကောင်းလား

to see if we can improve memories through the use of sound in sleep.

ဆိုတာသိဖို့ Joud က ဒီတာဝန်ရဲ့ DIY မူကွဲတစ်ခုမှာ လုပ်နေခဲ့တာပါ။

So Joud, how do you test if we can improve our memories with sleep?

Joud အိပ်စက်မှုနဲ့အတူ မှတ်ဉာဏ် ပိုကောင်း နိုင်လားဆိုတာ ဘယ်လိုစမ်းသပ်လဲ။

Joud Mar’i: We need a human subject.

JM: အစမ်းသပ်ခံလူလိုတယ်။

[Step 1: Play a game]

[အဆင့် ၁၊ ဂိမ်းတစ်ခု ကစားပါ။]

We have a memory game that we have on an iPad,

iPad ပေါ်က မှတ်ဉာဏ် ဂိမ်းတစ်ခု ကျွန်မတို့မှာ ရှိတယ်။

and then we make our subject play this game

ဒီနောက် အစမ်းသပ်ခံကို ဒီဂိမ်း ကစားပြီး

and remember the images and where they appear on the screen.

စခရင်ပေါ်မှာ ပေါ်လာတဲ့ ရုပ်ပုံတွေကို မှတ်ခိုင်းတယ်။

GG: So this is like a memory game you used to play as a child,

GG: ဒီတော့ ကလေးတုန်းက ကစားဖူးတဲ့ ဘယ်ပုံက ဘယ်နေရာမှာဆိုတဲ့

which picture was where.

မှတ်ဉာဏ် ဂိမ်းလိုပေါ့။

And we tie each picture with a sound that represents it.

ဒီနောက် တစ်ပုံစီကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ အသံတစ်သံနဲ့ တွဲလိုက်တယ်။

JM: So, if you can see a picture of a car, for example,

JM: ဒီတော့ ဥပမာ ကားတစ်စီးပုံကို တွေ့ရင်

and you would hear the car engine.

ကားအင်ဂျင်သံကို ကြားလိမ့်မယ်။

(Car engine starting)

(ကားအင်ဂျင် စမြည်သည်။)

GG: Just before you go to sleep we're going to test you.

GG: သင် မအိပ်ခင်မှာ သင့်ကို စမ်းသပ်မယ်။

We're going to see how well you remember where the pictures are.

ပုံတွေက ဘယ်မှာဆိုတာကို ကောင်းကောင်း မှတ်မိပုံကို မြင်ရတာ့မှာပါ။

Every time you see the picture, you're going to hear the sound.

ပုံကို မြင်တဲ့အခါတိုင်း အသံကို သင် ကြားရမှာပါ။

And now comes the experiment.

အခု စမ်းသပ်မှု လာပါပြီ။

You're going to go take a nap.

သင် တစ်မှေးအိပ်တော့မယ်။

[Step 2: Take a nap]

[အဆင့်၂တစ်မှေးအိပ်ပါ]

And while you're sleeping, we're going to be recording your EEG.

သင် အိပ်နေစဉ်မှာ သင့်ရဲ့ EEG ကို မှတ်သားနေမှာပါ။

JM: And then we wait for them to go into what's called the slow-wave sleep,

JM: ဒီနောက် အနှေးလှိုင်း အိပ်စက်မှုလို့ ခေါ်တာဆီ ဒါတွေ ဝင်ဖို့ စောင့်တယ်။

ဒါက နိုးထဖို့ တကယ် ခက်ခဲတဲ့ အိပ်စက်မှုရဲ့ အိပ်မောအကျဆုံး အဆင့်ပါ။

which is the deepest phase of your sleep where it's really hard for you to wake up.

GG: OK, pause.

GG: ကောင်းပြီ၊ ခဏရပ်ပါ။

So, here's some information on sleep.

ဒီမှာ ဒီအိပ်စက်မှု အချက်အလက်တချို့ပါ။

There are four stages: we have lighter stages of sleep and REM,

အဆင့် ၄ ဆင့်က ပိုပေါ့ပါးတဲ့ အိပ်စက်မှုအဆင့်တွေနဲ့ REM ပါ။

ဒါမေမဲ့ စိတ်ဝင်စားတာက အနှေးလှိုင်း အိပ်စက်မှုဆိုတာပါ။

but what we're interested in is called slow-wave sleep.

And it gets its name from the electrical signals

ဦးနှောက်ကနေ မှတ်သားတဲ့ ဒယ်လ်တာလှိုင်းတွေ

called Delta waves that we record from the brain.

လို့ခေါ်တဲ့ လျှပ်စစ် အချက်ပြမှုတွေကနေ နာမည် ရတာပါ။

This is the part of sleep where scientists believe

မှတ်ဉာဏ်စုစည်းမှုဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်

that memory consolidation can happen.

တွေ ယုံကြည်တဲ့ အိပ်စက်မှုအပိုင်းပါ။

In this deep period of sleep,

ဒီအိပ်မောကျချိန်အတွင်းမှာ

we're going to do something that you don't know we're going to do.

ဘာလုပ်မယ်ဆိုတာ သင်မသိတဲ့ တစ်ခုခုကို လုပ်မှာပါ။

JM: Here's where the tricky part comes, and we start playing our cues.

JM: လှည့်စားတဲ့ အပိုင်းလာပါပြီ။ အသံတွေကို နားထောင်ခိုင်းတာပါ။

(ကား အင်ဂျင် မြည်သည်)

(Car engine starting)

GG: Do you play all the cues?

GG:အသံအားလုံး ဖွင့်တာလား။

JM: No. We only want to play half of them to see if there's a difference.

JM: မဟုတ်ဘူး၊ ခြားနားချက်ရှိလား သိဖို့ တစ်ဝက်ပဲ ဖွင့်တာ။

GG: So your hypothesis is

ဒါဆို ခင်ဗျားရဲ့ ယူဆချက်က

the one that they were listening to while they're sleeping

အိပ်ပျော်နေတုန်း ကြားရတဲ့ တစ်သံကို

they're going to do better at.

ပိုမှတ်မိမှာပေါ့။

JM: Yes, exactly.

JM: အတိအကျပေါ့။

GG: When you wake back up and play the game again,

GG:နိုးလာတဲ့အခါ ဂိမ်းကိုပြန်ကစားပါ။

do you do better or worse than before a nap?

တစ်ရေး မအိပ်ခင်ကထက် ပိုတော်လား (သို့) ပိုညံ့လား။

What we found is that if we played you a cue during your sleep,

တွေ့ရှိရတာက အိပ်ပျော်နေတုန်း အသံတစ်သံဖွင့်ပြရင်

for example, a car --

ဥပမာ ကားတစ်စီးပေါ့

You would remember the position of that car

တစ်ခါ ပြန်နိုးလာတဲ့အခါ ကားရဲ့တည်နေရာကို

when you woke back up again.

သင် မှတ်မိမယ်ဆိုတာပါ။

ဒါပေမဲ့ အိပ်ပျော်နေတုန်း အသံကို မဖွင့်ပေးဘူးဆိုရင်

But if we didn't play you the cue during the sleep,

for example, a guitar,

ဥပမာ ဂစ်တာတစ်လက်ပေါ့

you'd be less likely to remember that guitar when you woke up.

သင် နိုးတဲ့အခါ ဒီဂစ်တာကို မှတ်မိဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေပိုနည်းမှာပါ။

The memories that were cued they remembered better

နိမိတ်ပြထားတဲ့ မှတ်ဉာဏ်တွေကို မပြထားတာတွေထက်

than the ones they weren't,

ပိုမှတ်မိကြတယ်။

even though they don't remember hearing those sounds?

ဒီအသံတွေေ ကြားတာကို မမှတ်မိဘူးဆိုတာတောင်ပါ။

JM: Yes, we ask them.

JM:သူတို့ကို မေးတယ်။

GG: We know they're sleeping, they can't hear it, they wake up,

သူတို့ အိပ်နေတာကို သိတယ်၊ သူတို့ မကြားရဘူး၊ နိုးလာတယ်၊

they do better on those than the ones you didn't play.

ခင်ဗျား ဖွင့်မပြတာတွေထက် ဒါတွေမှာ ပိုမှတ်မိကြတယ်။

GG: That's amazing. JM: It's like magic.

GG: အံ့သြစရာပဲ။ JM: မှော်ပညာနဲ့တူတယ်။

GG: Joud ran this experiment on 12 people and the results were significant.

GG: Joud က ဒီစမ်းသပ်ချက်ကို လူ ၁၂ ယောက်ကို လုပ်တယ်။ရလဒ်တွေက သိသာတယ်။

It's not that you remember things better; it's that you forget them less.

ဒါက အရာတွေကို ပိုမှတ်မိတာမဟုတ်ဘူး၊ ဒါတွေကို မေ့တာ လျော့သွားတာပါ။

I was a huge skeptic when I first heard that you could do better at a memory test

အိပ်ပျော်စဥ် အသံဖွင့်ရုံနဲ့ မှတ်ဉာဏ် စမ်းသပ်မှုမှာ ပိုကောင်းအောင်လုပ်နိုင်တာကို

just by playing sounds during sleep.

စကြားတုန်းက သံသယကြီးခဲ့တယ်။

But we replicated these experiments.

စမ်းသပ်မှုတွေကို ပုံတူပွားလိုက်တယ်။

The facts and memories we collect throughout the day are very fragile,

နေ့ဘက်မှာ စုဆောင်းမိတဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ အမှတ်တရတွေဟာ အလွန်နုနယ်ပြီး

and they are easily lost and forgotten.

အလွယ်တကူ ပျောက်ပျက်ကာ မေ့သွားတယ်။

But by reactivating them during sleep, even without us being aware,

အိပ်ပျော်နေစဉ် ဒါတွေကို ပြန်အသက်သွင်းတာက သတိမပြုမိတာတောင်

it seems like we could make them more stable and less prone to forgetting.

ဒါတွေကို ပိုတည်ငြိမ်ပြီး မေ့နိုင်ခြေ ပိုနည်းအောင်လုပ်နိုင်ပုံရတယ်။

That's pretty incredible.

အတော်လေး မယုံနိုင်စရာပါ။

Our brains are still active even when we're not.

လူက မတက်ကြွတာတောင် ဦးနှောက်တွေက တက်ကြွဆဲပါ။

So if you're like me and a bit forgetful,

ဒီတော့ ကျွန်တော့လိုပဲ နည်းနည်းမေ့တတ်ရင်

perhaps a solution is a pair of headphones and a soft couch.

နားကြပ်တစ်စုံနဲ့ ဆိုဖာပျော့ပျော့တစ်လုံးက အဖြေဖြစ်လောက်တယ်။