To Love Is to Be Brave | Kelly Corrigan | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma

This is for my mom,

ဒါက ကျွန်မရဲ့ အမေအတွက်ပါ၊ ” အမေ၊

even though when I called her to say,

” အမေ၊ TED, T-E-D အကြောင်း ကြားဖူးသလား” လို့

"Hey, have you heard of TED, T-E-D?"

ပြောဖို့ ဖုန်းဆက်တဲ့အခါမှာတောင်၊

She said, "Oh my God, Kelly, it's not another virus, is it?"

အမေက “အိုဘုရားရေ၊ သမီး၊ ဒါက နောက်ထပ် ဗိုင်းရပ်စ်မဟုတ်ဘူးလား” လို့ပြောတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

As a 21-year-old, I was drawn to the word brave.

အသက် ၂၁ နှစ်အရွယ်မှာ ကျွန်မဟာသတ္တိဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ ဆွဲဆောင်တာကိုခံခဲ့ရတယ်။

I had a soft spot for ripping yarns and the people who could tell them.

ကျွန်မမှာ လုပ်ဇာတ်ခင်းတာနဲ့ ဒါတွေကို ပြောပြနိုင်တဲ့သူကို ခင်တွယ်တတ်တယ်။

So, Odyssey on the brain,

ဒီတော့ ဦးနှောက်ပေါ်က ခရီးရှည်မှာ

I went out adventure collecting.

ကျွန်မ ထွက်ပြီး စွန့်စားမှု စုဆောင်းခဲ့တာပါ။

Without knowing how to spell starboard or which side it referred to,

သင်္ဘော ဦး ညာဘက်ကို စာလုံးပေါင်း၊ ဒါမှမဟုတ် ဒါက ဘယ်ဘက်ကို ညွှန်းတာ မသိဘဲ၊

I got on a 46-foot boat and I sailed from Malta to Tunisia to Sicily.

၄၆ ပေရှိတဲ့ လှေစီးပြီး မော်လ်တာကနေ၊ တူနီးရှား၊ စစ္စလီကို ရွက်လွှင့်ခဲ့တယ်။

I traveled 11,000 miles over 13 months to seven different countries

အစီအစဉ်၊ ဖုန်း ဒါမှမဟုတ် အကြွေးဝယ်ကတ်မရှိဘဲ ၁၃ လကျော်၊

without a plan or a phone or a credit card.

မတူတဲ့ ၇ နိုင်ငံ၊ မိုင် ၁၁၀၀၀ ခရီးထွက်ခဲ့တယ်။

Just 3,800 dollars in traveler's checks,

ခရီးသွား ချက်လက်မှတ်တွေထဲမှာ ဒေါ်လာ ၃,၈၀၀ လောက်ပဲရှိတယ်၊

which, if you're under 30,

အသက် ၃၀ အောက်မှာဆိုရင်တော့၊

it was like a little booklet of --

ဒါက အပေါက်တွေ ဖောက်ထားတဲ့

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

perforated, I don't know.

စာစောင်လေးတစ်ခုလိုလားတော့ ကျွန်မ မသိဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And some expired antibiotics my mom made me bring.

ကျွန်မရဲ့ အမေက ကျွန်မကို သက်တမ်းကုန်နေတဲ့ ပဋိဇီဝဆေးတချို့ကို ယူလာခိုင်းတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And then, running out of money,

ဒီနောက် ပိုက်ဆံကုန်လာတော့၊

I landed as a nanny for two kids, four and seven,

ကျွန်မက မိခင် ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ ကလေး ၂ယောက်၊ ၄ ယောက်နဲ့ ၇ ယောက်အတွက်

who had just lost their mom.

ကလေးထိန်းတစ်ယောက်အဖြစ်နဲ့ ဆင်းနေခဲ့တယ်။

I moved into their house,

ကျွန်မ သူတို့အိမ်ကို ပြောင်းတော့

so I could cover things on the three days a week

အလုပ်တွေကို တစ်ပတ် ၃ ရက် အစားဝင်လုပ်ပေးနိုင်ခဲ့တယ်

their dad worked as a flight attendant for Qantas.

ကလေးတွေရဲ့ အဖေက ကွမ်တပ်စ်မြို့မှာ လေယာဉ်မောင်အဖြစ် အလုပ်လုပ်တာပါ။

သူတို့ရဲ့ နှာခေါင်းတွေကို နေပူခံလိမ်းဆေး၊ ပေါင်မုန့်မီးကင်မှာ တစေးအနှစ် သုတ်ပေးတယ်။

I smeared sunblock on their noses and Vegemite on their toast.

I read them to sleep at night, I cleaned the counters.

ညဘက် အိပ်ပျော်ဖို့ သူတို့ကို ဖတ်ပြပြီး စားပွဲတွေကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်တယ်။

The heavy lifting was left for the truly brave,

စိတ်ခံစားမှုတွေကို စုစည်းပြီး အခက်ခဲဆုံး မေးခွန်းတွေကို ဖြေခဲ့တဲ့၊

a man who organized his emotions

တကယ့် သတ္တိရှိတဲ့ အမျိုးသားတစ်ယောက်အတွက်

and answered the hardest questions,

ပင်ပန်းခက်ခဲ့တဲ့အလုပ် ကျန်ရစ်ခဲ့တာပါ၊

such that his kids and hers

ဥပမာ၊ သိသိသာသာ မလုံခြုံတဲ ကမ္ဘာ တစ်ခုထဲမှာ

could feel a modicum of safety in a patently unsafe world.

သူ၊ သူမတို့ရဲ့ ကလေးတွေကို သင့်တင့်တဲ့ လုံခြုံမှုတစ်ခု ခံစားစေနိုင်တာပါ။

Questions like "what is cremation?"

“မီးသင်္ဂြိုဟ်တာ ကကော“၊ “ခင်ဗျား သေရင်

သူတို့ ဘာဖြစ်မလဲ” ဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေရှိပါတယ်။

And "what happens to us if you die?"

And so it is that I stood witness to the unphotographable,

ဒါနဲ့ ဩစတြေးလျ၊ ဆစ်ဒနီက Jim လို့ခေါ်တဲ့ လူတစ်ယောက်ရဲ့

unmeasurable bravery of some guy named Jim in Sydney, Australia.

ဓာတ်ပုံမရိုက်လို့မရ၊ တိုင်းတာလို့မရတဲ့ သတ္တိကို မျက်မြင်တွေ့ခဲ့တယ်။

And over the years since,

ဒီအချိန်ကစပြီး နှစ်တွေတစ်လျှောက်

I find I just can't stop cataloging these Olympic achievements in family life.

မိသားစုဘဝမှာ ဒီအိုလံပစ်အောင်မြင်မှုတွေကို စာရင်းသွင်းတာကို မရပ်နိုင်ဘူးတော့ဘူး။

The really big things often come with a game plan and a team of experts

တကယ့် ကြီးမားတာတွေက ဂိမ်း အစီအစဉ်တစ်ခု၊ ကျွမ်းကျင်သူ တစ်ဖွဲ့နဲ့

and enough adrenaline to lift a school bus over your head.

ကျောင်းကားကို ခေါင်းပေါ် တင်ဖို့ အဒရီနလင် အလုံအလောက်နဲ့အတူ လာလေ့ရှိတယ်။

But inside every crisis you think you might be ready for

ဒါပေမဲ့ အကျပ်အတည်းတိုင်းအတွင်းမှာ ကစားနည်းလက်စွဲထဲမှာ မပါတဲ့ ပေရေနေတဲ့

are 100 dirty surprises that are not in the playbook.

အံ့အားသင့်စရာ ၁၀၀ အတွက် အသင့်ဖြစ်နေလောက်တယ်လို့ ထင်တယ်။

I had stage-3 cancer in my 30s,

ကျွန်မ အသက် ၃၀ ကျော်မှာ အဆင့်-၃ ကင်ဆာရှိခဲ့ပြီး

and I can tell you that following the chemo schedule

ဓာတ်ကင်တာတွေ နောက်ပိုင်း၊ ကျွန်မရဲ့ ရင်သားတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး

didn't take nearly as much courage

လိင်ဆွဲဆောင်မှု နည်းလာတယ်လို့

as admitting to my husband that sex felt less sexy

ခင်ပွန်းကို ဝန်ခံဖို့ သတ္တိ မရှိခဲ့သလောက် ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်၊

after my boobs, which were once a real strong suit for me --

ဒါတွေက တစ်ချိန်က ကျွန်မအတွက် တကယ့်ကို ခိုင်မာတဲ့ ဝတ်စုံတွေ၊

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Were made weird and uneven by a surgeon's knife.

ခွဲစိတ်ကုဆရာဝန်ရဲ့ ဓားက ထူးဆန်းပြီး မညီမျှအောင် လုပ်ထားတာပါ။

Here's a surprise.

ဒီမှာ အံ့ဩစရာတစ်ခုပါ။

My friend's father, in his final days, addled by dementia,

နောက်ဆုံးနေ့တွေမှာ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတဲ့ ရောဂါကြောင့် ဇဝေဇဝါဖြစ်တဲ့

chased her around the second floor with a fork

မိတ်ဆွေရဲ့ဖခင်က ညဝတ်အင်္ကျီထဲမှာ ဝှက်ထးတဲ့ ခက်ရင်းတစ်ချောင်းနဲ့

he hid in his pajamas.

ဒုတိယထပ်မှာ သူ့နောက်ကို လိုက်တယ်။

They tell you there will be loss.

ဆုံးၡုံးမှုရှိမယ်လို့ သူတို့ ပြောမှာပါ။

They don't tell you you will be required to love your dad

အဖေက ကိုယ့်ဆီကို ငွေထည်နဲ့ လာနေသလိုတောင် သူ့ကို ချစ်ဖို့

even as he's coming for you with silverware.

တောင်းဆိုခံရမယ်လို့ သူတို့ မပြောမှာမဟုတ်ဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I've interviewed 228 people for my PBS show and my podcast,

ကျွန်မရဲ့ PBS ပွဲနဲ့ ပေါ့ဒ်ကပ်စ်အတွက် ဧရာမအလုပ်အကိုင်တွေ၊

people with huge careers, Grammys

ဂရမ်မီနဲ့ ပူလစ်ဇာဆုရှင်တွေ၊

and Pulitzers and NBA championships.

NBA ချန်ပီယံတွေဖြစ်တဲ့ လူ ၂၂၈ ယောက် ကို တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခဲ့တယ်။

သူတို့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကို နားထောင်ခဲ့ပြီး အလေးအနက် အထင်ကြီးမိတယ်။

And I listened to their stories and I'm duly impressed.

But I'll tell you the ones they know the best.

ဒါပေမဲ့ သူတို့ အကောင်းဆုံး သိတဲ့သူတွေကို ကျွန်မ ပြောပြမယ်။

The ones they can't tell without choking up.

သူတို့ ဆို့နင့်ပြီးမှ ပြောနိုင်တဲ့သူတွေပါ။

The moment when Bryan Stevenson's grandmother,

အဲဒီအချိန်က Bryan Stevenson ရဲ့ အဘွား၊

or Steve Kerr's father,

Steve Kerr ရဲ့ အဖေ၊

or Samantha Power's stepfather,

Samantha Power ရဲ့ ပထွေး

or Cecile Richards’ mom,

ဒါမှမဟုတ် Cecile Richard ရဲ့ အမေက

was right there with the right words

သင့်တော်တဲ့ စကား၊ သင့်တော်တဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုနဲ့အတူ

or the right silence at the right moment.

အဲဒီနေရာ၊ အဲဒီအခိုက်အတန့်မှာ ရှိခဲ့တယ်။

This bravery I'm talking about might even be better understood

မိသားစုဘဝမှာ ထိခိုက်မှုရဲ့ အသေးစား အချိန်လေးတွေကို ကြည့်ရင်၊

if you look at the smaller moments of injury in family life

တကယ်အဖြေမရှိတဲ့အခါ၊ ဒါက ကိုယ့်အမှား ဖြစ်နိုင်တာ၊ ဒါမှမဟုတ်

when there's not really an answer, or it might be your fault,

ကိုယ် မေ့ချင်တဲ့ အရာတစ်ခုခုကို သတိရစေနိင်တဲ့အခါဆိုရင်၊

or it might remind you of something you'd rather forget.

ကျွန်မပြောနေတဲ့ ဒီသတ္တိရှိမှုကို ပိုကောင်းကောင်း နားလည်လောက်တယ်။

Or because people are so suggestible

ဒါမှမဟုတ် လူတွေဟာ နားယောင်လွယ်ပြီး

and the wrong tone or expression or phrasing

လေသံမှားတာ၊ အသုံးအနှုန်း ဒါမှမဟုတ် စကားစုတွေက

might somehow make things worse.

အခြေအနေကို တစ်နည်းနည်းနဲ့ ပိုဆိုးစေတဲ့အခါပါ။

Say your kid was dropped from a group text.

ကလေးကို အုပ်စုသတင်းစကား ကနေ ချန်ခဲ့တာဆိုပါစို့။

They were in it, they mattered,

သူတို့က ဒီမှာ ပါတယ်၊ အရေးပါတယ်၊

they belonged, and then, poof.

သူတို့နဲ့ဆိုင်ပါတယ်၊ နောက်တော့ သက်သေပါ၊

Or your husband blew the big deal at work,

ဒါမှမဟုတ် ခင်ပွန်းက အလုပ်မှာ အကြီးအကျယ် ပေါက်ကွဲတယ်၊

or your mom won't wear the diapers

ဒါမှမဟုတ် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တိုင်း မာဂျောက်ပွဲ

that would really help her get through mahjong on Wednesdays.

ပြီးအောင် ကူညီမယ့် ခါးတောင်းကျိုက်တွေကို အမေက မဝတ်တာပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And how should we calibrate the exquisite bravery

လှပသိမ်မွေ့တဲ့ သတ္တိကို အကျိုးရှိရှိ တုံ့ပြန်ဖို့ ချိန်ညှိသင့်ပုံက၊

to respond productively

မိသားစုထဲက တစ်ယောက်ယောက်က

when someone in our family looks at us and says,

ကျွန်မတို့ကို ကြည့်ပြီး ဒီလိုတွေပြောတဲ့အခါပါ။

"Do I know you?"

“မင်း ငါ့ကို သိလား”

"I weigh myself before and after every meal,"

“အစားစားတိုင်းနဲ့ ပြီးတဲ့နောက်မှာ ငါ အလေးချိန်ရှိတယ်”

"I hear voices," "I steal,"

“ငါ အသံတွေ ကြားရတယ်” “ငါ ခိုးမိတယ်”

"I'm using again,"

“ငါ ထပ်ပြီး သုံးနေတယ်”

"He raped me," "She says I raped her,"

“သူက ငါ့ကို မုဒိမ်းကျင့်တယ်” “သူက ငါက သူ့ကို မုဒိမ်းကျင့်တယ်တဲ့”

"I cut myself,"

“ငါ ရှသွားတယ်၊

"I bought a gun,"

“ငါ သေနတ်တစ်လက် ဝယ်ခဲ့တယ်”

"I stopped taking the medication,"

“ငါ ဆေးမသောက်တော့ဘူး”

"I can't stop making online bets."

“ငါ အွန်လိုင်း လောင်းကစားတာ မလုပ်တော့ဘူး”

"Sometimes I wonder if more life is really worth all this effort."

“တစ်ခါတလေ နောက်ထပ်ဘဝက ဒီအားထုတ်မှု အားလုံးနဲ့ တကယ်ထိုက်တန်လားလို့ တွေးမိတယ်။”

Bravery is the great guts to move closer to the wound,

သတ္တိက ရဲရင့်မှုဟာ ဒဏ်ရာနဲ့ ပိုနီးအောင် ရွေ့ရှားဖို့ ရဲရင့်မှုတွေပါ၊

as composed as a war nurse

စစ်သူနာပြုတစ်ယောက်က မျက်စိနဲ့ဆက်သွယ်ပြီး

holding eye contact and saying these seven words:

ဒီစကားခုနစ်လုံးကို ပြောသလို စိတ်တည်ငြိမ်နေတာပါ

Tell me more.

ထပ်ပြောပြပါ။

What else?

ဘာရှိသေးလဲ။

Go on.

ဆက်ပြောပါ။

That's how the brave shine, that's all they do.

ဒါက သတ္တိက တောက်ပပုံပါ၊ ဒါက သူတို့ အားလုံး လုပ်တာပါ။

They say, "Tell me more.

သူတို့ ပြောတာက “ထပ်ပြောပြပါ။

What else?

ဘာရှိသေးလဲ။

Go on."

ဆက်ပြောပါ။”

Even if they're scared of what might happen next,

နောက်ထပ် ဘာ ဖြစ်လာမလဲဆိုတာ ကြောက်နေရင်တောင်၊

even if they have no training or experience

ဒီအခိုက်အတန့်အတွက် ဒါတွေ ပြင်ဆင်ဖို့ လေ့ကျင့်မှူ

to prepare them for this moment.

ဒါမှမဟုတ် အတွေ့အကြုံ မရှိရင်တောင်ပါ။

Even if it's late and they have an early flight.

နောက်ကျနေပြီး အစောပိုင်း လေယာဉ်ခရီးစဉ်တစ်ခု ရှိနေတာတောင်ပေါ့။

Here's two things the brave don't do.

ဒီမှာ သတ္တိရှိတဲ့သူတွေ မလုပ်တဲ့ အရာနှစ်ခုပါ။ါ။

They don't take over and become the hero

သူ တို့က ထိန်းချုပ်မှု မရှိဘူး၊ သူရဲကောင်း ဖြစ်မလာဘူး၊

like it's a battle and the moves are so obvious.

ဒါက တိုက်ပွဲတစ်ခုလိုပါ၊ လှုပ်ရှားမှုတွေက သိပ်သိသာတယ်။

You just pick up a weapon with your ripped pecs and ropey veins

လက်နက်ကို ကိုင်ဆွဲပြီး အကြမ်းပတမ်းလုပ်ကာ

and start slaying.

စတင်သတ်ဖြတ်တာပါ။

In families, bravery is mostly just sitting there.

မိသားစုတွေမှာ သတ္တရှိမှုက အများစုအနေနဲ့ အဲဒီမှာ ထိုင်နေတာပါ။

With a posture that communicates "I can hear anything you want to tell me."

“ပြောချင်တာပြော၊ ငါ နားထောင်ပေးနိုင်တယ်” ဆိုတဲ့ ဆက်သွယ်ပေးတဲ့ ကိုယ်ဟန်အနေအထားနဲ့ပါ။

And a nice warm face of love that says, "This is so hard,

“ဒါက အတော် ခက်ခဲပေမဲ့၊ မင်း အဖြေရှာတွေ့မှာပါ” လို့ ပြောတဲ့

but you will figure it out."

ချစ်ခြင်းမေတ္တာရဲ့ နွေးထွေးတဲ့ မျက်နှာပါ။

Personally, I thought love meant action.

ကိုယ်တိုင်ကတော့ ချစ်ခြင်းမေတ္တာက လုပ်ရပ်လို့ ယူဆခဲ့တယ်။

I had no idea it could be so still.

ဒါက ဒီလောက် တည်ငြိမ်တာကို ကျွန်မ မသိခဲ့ဘူး။

When things get hairy for one of my people,

လူတွေထဲကတစ်ယောက်အတွက် အခြေအနေတွေက ခက်ခဲလာတဲ့အခါ

everything in me wants to grab a clipboard,

ကျွန်မ လုပ်ချင်တာဆိုလို့ ရေးစရာ ဆွဲယူပြီး

make a to-do list, and start calendaring appointments.

လုပ်ပ်စရာ စာရင်းလုပ်ကာ ချိန်းဆိုချက်တွေကို စစီစဉ်တော့တာပါ။

Because where there's love, there's attachment.

ဘာလို့လဲဆိုတော့ အချစ်ရှိရာမှာ သံယောဇဉ်ရှိလို့ပါ။

And I don't care what the gurus say,

ဆရာကြီးတွေ ပြောတာကို ကျွန်မ ဂရုမစိုက်ဘူး။

what's happening to them is also happening,

သူတို့မှာ ဖြစ်နေတာတွေက အနည်းဆုံး အဆင့်တချို့မှာ

at least at some level, to us.

ကျွန်မတို့မှာလည်းဖြစ်နေတာပါ။

And all that can accidentally put us center stage.

ဒါက ကျွန်မတို့ကို အမှတ်တမဲ့ ဗဟိုအဆင့်ကို တင်ပေးနိုင်တာအားလုံးပေါ့။

No longer the coach or the minister,

နည်းပြ ဒါမှမဟုတ် ဘုန်းကြီးမဟုတ်တော့ဘဲ၊

but rather one of the afflicted.

ဝေဒနာခံစားနေရသူတွေထဲက တစ်ယောက်ပါ။

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ လေးစားနေခဲ့တဲ့ ဒီကြံ့ခိုင်တဲ့ ခံနိုင်ရည် အမျိုးအစားတွေမှာ

But these gritty endurance types I've been admiring

have no self and no needs and no agenda.

အတ္တမရှိ၊ လိုအပ်ချက်မရှိ၊ အစီအစဉ်တွေ မရှိဘူး။

Or at least they know how to override all that

ဒါမှမဟုတ် အနည်းဆုံး ကျွန်မတို့မဟုတ်တဲ့ အဓိက ဇာတ်ကောင်အတွက်

for the main character who is not us.

အားလုံးကို ပယ်ချနည်းဆိုတာ သူတို့သိကြတယ်။

The second thing the brave don't do?

သတ္တိရှိတဲ့လူတွေ မလုပ်တဲ့ ဒုတိယ အရာလား။

Leave.

စွန့်ခွာတာပါ။

Or hide inside work or hobbies

ဒါမှမဟုတ် အလုပ်မှာ၊ ဝါသနာတွေ ဒါမှမဟုတ်

or some other socially acceptable busyness.

တခြား လူမှုရေးအရ လက်ခံနိုင်တဲ့ အလုပ်ရှုပ်တာအတွင်းမှာ ပုန်းရှောင်တာပါ။

In my worst moments, when sitting on my hands is just unbearable,

ကျွန်မရဲ့ အဆိုးဆုံးအချိန်တွေမှာ၊လုပ်သင့်တာ မလုပ်ဘဲနေတာက မခံရပ်နိုင်အောင်ဖြစ်ပြီး

I have dreamed of going to get an MFA in Paris.

ပါရီမှာ MFA တစ်ခုရမယ်လို့ စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Because if I can't help, why do I have to watch?

ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ မတတ်နိုင်ရင် ဘာလို့ ကြည့်ရတာလဲ။

It would be nice to leave and start again.

ထွက်ခွာပြီး ပြန်စတာ ကောင်းမယ်လေ။

Hardly anyone who's been in a long marriage

ရှည်လျားတဲ့ အိမ်ထောင်သက် ရှိသူတိုင်း၊

hasn't at least wondered how it is

အနည်းဆုံး သူတို့ ဆန္ဒရှိတဲ့ အရာဝတ္ထုက

that the object of their desire has become so burpy and farty.

လေတက်လိုက်၊ လေလည်လိုက်ဖြစ်လာတာကို အနည်းဆုံး မတွေးမိကြသလောက်ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So bingo-armed and turkey-necked.

ဒီတော့ ပျော့တွဲတွဲ လက်မောင်းနဲ့ ကြက်ဆင် လည်ပင်းပါ။

တစ်ခါတလေ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဝတ်လစ်စလစ်လို့ မြင်တယ်။

Sometimes I see myself naked.

Stretch marks from pregnancies, scars from cancer surgeries,

ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာတွေက ဗိုက်ကြောပြတ်ရာတွေ၊ ကင်ဆာ ခွဲစိတ်မှုတွေက အမာရွတ်တွေ၊

other things that I don't feel you need to be visualizing right about now.

အခု အချိန်မှာ ရှင်တို့ မြင်ယောင်ကြည့်ဖို့ မလိုတဲ့ တခြားအရာတွေပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I think it's a miracle that man stays with me.

ကျွန်မနဲ့အတူ နေတဲ့ ဒီအမျိုးသား အံ့ဖွယ်ရာတစ်ခုလို့ ကျွန်မ ထင်တယ်။

ဒါပေမဲ့ ရှင်တို့ သိပါတယ်၊ သူလည်း ထိခိုက်တဲ့အချိန် မရောက်သေးဘူး။

But, you know, he's not untouched by time either.

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And that's just the physical.

ဒါက ရုပ်ပိုင်းပဲရှိသေးတာပါ။

I mean, who here hasn't wanted to be with someone

ဒီမှာ ဆိုလိုတာက ရေအိမ်ထဲ စားနေတဲ့ ဒါမှမဟုတ် Comcast က

who hasn't seen us eating on the toilet or bitching at the Comcast guy?

လူကို ဗျစ်တောက်ဗျစ်တောက်လုပ်နေတာကို မမြင်ဖူးတဲ့ လူနဲ့ အတူမနေချင်တာပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Leaving behind our own humiliating history,

အရှက်တကွဲဖြစ်စေတဲ့ အတိတ်ကို နောက်ချန်ထားခဲ့တာက

maybe with the nice person we met at art school in Paris.

ပါရီက အနုပညာကျောင်းမှာ တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ လူယဉ်ကျေးနဲ့အတူဖြစ်လောက်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

It's an option.

ဒါက ရွေးချယ်စရာတစ်ခုပါ။

People take it.

လူတွေ လက်ခံကြတယ်။

The brave hang around.

သတ္တိရှိတဲ့သူတွေက အနားမှာ ရစ်ဝဲနေတယ်။

They are available and ready to bear witness.

သူတို့ ရှိနေပြီး သက်သေခံဖို့ အသင့်ဖြစ်နေကြတယ်။

ကျွန်မအတွက် သတ္တိရဲ့ နောက်ဆုံးလုပ်ရပ်ကို ရှင်းလင်းသွားစေခဲ့တာက

The final act of bravery was made clear for me

during a conversation with my friend Liz

၄၆ နှစ်အရွယ်မှာ သေအံ့ဆဲဆဲဖြစ်နေတဲ့ ကျွန်မရဲ့ သူငယ်ချင်း Liz နဲ့

while she was dying at 46.

စကားပြောနေချိန်မှာပါ။

She said she had this weird, long,

သူမပြောသည့်အတိုင်းဆို စောစောထွက်ခွာခဲ့ရသူ

totally convincing dream

မိဘတွေအားလုံး စုစည်းနေတဲ့ ထူးဆန်းပြီး

where all the parents who, as she put it,

လုံးဝ ယုံကြည်လောက်တဲ့ အိပ်မက်ရှည်

had to leave early,

သူ့မှာ ရှိတယ်လို့

were gathered.

သူ ပြောခဲ့တယ်။

And there she was, one of thousands of moms and dads,

အဲဒီမှာ သူက ထောင်နဲ့ချီတဲ့ မိခင်တွေနဲ့ ဖခင်တွေထဲက တစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး

and they were on folding chairs,

သူတို့ဟာ ခေါက် ကုလားထိုင်တွေပေါ်မှာ

looking down at the world below through a thick glass floor.

ထူထဲတဲ့ ဖန်သားကြမ်းပြင်ကနေ အောက်ကမ္ဘာကို ငုံ့ကြည့်နေကြတယ်။

And in this imaginary space her subconscious created,

ဒီစိတ်ကူးယဉ် နေရာမှာ သူ့ရဲ့ မသိစိတ်က ဖန်တီးထားတဲ့

there was one rule.

စည်းမျဉ်းတစ်ခုရှိပါတယ်။

You could watch your child's life unfold,

ဖွင့်ပြထားတဲ့ ကလေးဘဝကို ကြည့်နိုင်ပေမဲ့

but you could only intervene once.

တစ်ကြိမ်ပဲ ကြားဝင်ဖျန်ဖြေနိုင်တာပါ။

In Liz's dream, a perfect dream,

Liz ရဲ့အိပ်မက်၊ ပြီးပြည်စုံတဲ့ အိပ်မက်ထဲမှာ၊

she never had to intervene.

သူ ဘယ်တော့မှ ကြားဝင်ဖို့မလိုခဲ့ဘူး။

She had given them enough while she was here.

သူ ဒီမှာရှိနေတုန်း သူ့ကို ဒါတွေ အလုံအလောက်ပေးပြီးခဲ့ပါပြီ။

The final act then of the truly brave

အဲဒီအချိန်က တကယ့် သတ္တိရှိသူတွေရဲ့ နောက်ဆုံးလုပ်ရပ်က

is leaning back and letting them go.

ပြန်မှီပြီး ဒါတွေကို စွန့်လွတ်လိုက်တာပါ။

The reward for all this bravery?

သတ္တိရှိမှု အားလုံးအတွက် ဆုလာဘ်လား။

Not gold medals, not hero shots for Strava,

ရွှေဆုတံဆိပ်တွေ မဟုတ်ဘူး၊ Strava အတွက် သူရဲကောင်း ရိုက်ချက်တွေ မဟုတ်ဘူး၊

not ringing the bell at the New York Stock Exchange,

New York Stock Exchange ခေါင်းလောင်း တီးတာ

or owning the dinner party with Burning Man stories,

ဒါမှမဟုတ် Burning Man ပုံပြင်တွေနဲ့အတူ ညစာစားပွဲ ပိုင်တာမဟုတ်ဘဲ၊

I think you know who you are.

ကိုယ်ဘယ်သူဆိုတာကို သိတာလို့ ထင်ပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Maybe not even thanks.

ကျေးဇူးတင်တာတောင်မဖြစ်လောက်ဘူး။

The reward is a full human experience,

ဆုလာဘ်က ပြည့်ဝတဲ့ လူသား အတွေ့အကြုံဖြစ်ပြီး

complete with all the emotions at maximum dosage,

စိတ်ခံစားမှုအားလုံးကို အများဆုံး ပမာဏနဲ့ ပြည့်စုံစေတာပါ၊

where we have been put to great use

အဲဒီမှာ ကျွန်မတို့ကို ကောင်းစွာ အသုံးချခဲ့ရပြီး

and found an other-centric love

ဒါရဲ့ ဖော်ပြချက်နဲ့ ပျံ့နှံ့မှုမှာ ပြည့်စုံစေတဲ့

that is complete in its expression

အခြား ဗဟိုပြုတုဲ

and its transmission.

မေတ္တာတစ်ခုကို တွေ့ရှိတာပါ။

The reward is to end up soft and humble,

ဆုလာဘ်က နူးညံ့ နှိမ့်ချပြီး၊ အံ့သြမှုမှာ

empty and in awe,

အဆုံးသတ်သွားတာပါ။

knowing that of all the magnificence we have beheld from cradle to grave,

မွေးဖွားတာကနေ သေဆုံးတဲ့အထိ မြင်တွေ့ခဲ့ရတဲ့ ခမ်းနားထည်ဝါမှုအားလုံးအနက်

the most eye-popping was interpersonal.

အံ့ဩစရာအကောင်းဆုံးက လူလူချင်း ဆက်ဆံမှုဆိုတာကို သိလိုက်တာပါ။

So here's to anyone who notices and reads between the lines,

ဒီတော့ ဒီမှာတော့ ပြောမထားတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို သတိပြု၊ ဖတ်မိတဲ့သူတွေ၊

who asks the right questions, but not too many,

မှန်ကန်တဲ့ မေးခွန်းတွေကို မေးပေမဲ့၊ အများကြီး မမေးတဲ့သူတွေ၊

who takes notes at the doctor's office

ဆရာဝန်ရဲ့ ဆေးခန်းမှာ ဆေးညွှန်း ယူပြီး

and wipes butts, young and old,

အိမ်သာသုံး စက္ကူလုပ်သူတွေ၊

who listens, holds and stays.

ဆုပ်ကိုင်ပြီး နားထောင်တဲ့ လူကြီး၊ လူငယ်တွေပေါ့။

We, who, untrained

ကျွန်မတို့ဟာ ကျင့်သားမရသေးတဲ့၊

and always a little off-guard,

အမြဲတမ်း နည်းနည်း သတိလက်လွတ်ဖြစ်ပေမဲ့

still dare to do love.

ချစ်ခြင်းမေတ္တာ ဖန်တီးဖို့ ရဲဝံ့နေပါသေးတယ်။

To be love.

ချစ်ခြင်းမေတ္တာဖြစ်ဖို့ပါ။

That's brave.

ဒါက သတ္တိရှိတာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Cheers and applause)

(ဩဘာ၊ လက်ခုပ်သံများ)