What foods did your ancestors love? Aparna Pallavi

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: Hiwa Foundation II Reviewer: Hiwa Foundation

Last year, I was living with this indigenous family in India.

ساڵی پار، لەگەڵ ئەم خێزانە ڕەسەنەی ئەم ناوچەیەی هیندستان ئەژیام.

One afternoon,

دواینیوەڕۆیەکیان،

the young son was eating,

کوڕە بچووکەکە نانی ئەخوارد، و

and at the sight of me, he quickly hid his curry behind his back.

هەر کە منی بینی، خێرا خواردنەکەی خستە پشتی و شاردییەوە.

It took a lot of persuasion to get him to show me what he was eating.

زۆرم پێچوو هەتا قایلم کرد پیشانم بات چی ئەخوات.

It turned out to be moth larvae,

دەرچوو کە کرمۆکەیە،

a traditional delicacy with the Madia indigenous people.

خواردنێکی باوی خەڵکی ڕەسەنی مادییا.

I cried,

هاوارم کرد،

"Oh my God, you're eating these!

"ئای خوایە، ئەمانە ئەخۆیت!

I hope there's a little left for me!"

هیوادارم کەمێکیش بۆ من بهێڵیتەوە!"

I saw disbelief in the boy's eyes.

باوەڕپێنەکردنم ئەبینی لە چاوەکانی کوڕەکەیا.

"You ... eat these?"

"تۆ... ئەمانە ئەخۆیت؟"

"I love these," I replied.

منیش وتم، "حەزم لەمانەیە،"

I could see he did not trust me one bit.

دیاربوو هیچ متمانەی بە قسەکەم نەبوو.

How could an urban, educated woman like the same food as him?

چۆن ئەکرێت ژنێکی ڕۆشنبینی شاری حەزی لە هەمان خواردنی ئەو بێت؟

Later, I broached the subject with his father,

دواتر، بابەتەکەم لەگەڵ باوکی باسکرد، و

and it turned out to be a mighty touchy affair.

دەرچوو کە بابەتێکی زۆر هەستیارە.

He said things like,

هەندێک قسەی کرد وەک،

"Oh, only this son of mine likes to eat it.

"ئاه، بەس کوڕەکەی من حەز ئەکات خواردنی ئاوا بخوات.

We tell him, 'Give it up. It's bad.'

پێی ئەڵێین، 'واز بێنە. خراپە بۆت.'

He doesn't listen, you see.

وەک ئەبینیت، گوێناگرێت.

We gave up eating all this ages back."

چەندین ساڵە هەموو وازمان لە خواردنی ئەمە هێناوە."

"Why?" I asked.

پرسیم، "بۆچی؟"

"This is your traditional food.

"ئەمە خواردنی ڕەسەنی خۆتانە.

It is available in your environment,

بەردەستە لە ژینگەکەتانا،

it is nutritious,

بەهای خۆراکی بەرزە، و

and -- I can vouch for it -- delicious.

دڵنیام لەوەی کە -- بەتامیشە.

Why is it wrong to eat it?"

کەواتە بۆچی خواردنی هەڵەیە؟"

The man fell silent.

پیاوەکە بێدەنگ بوو.

I asked,

پرسیم،

"Have you been told that your food is bad,

"پێتان وتراوە کە خواردنەکەتان خراپە،

that to eat it is backward,

خواردنی دواکەوتووییە،

not civilized?"

شارستانی نییە؟"

He nodded silently.

بە بێدەنگی سەری لەقاند.

This was one of the many, many times in my work with indigenous people in India

ئەمە یەکێک بوو لەو چەندین جارەی کاتی کارکردنم لەگەڵ خەڵکی ڕەسەنی ناوچەیی هیندستان

that I witnessed shame around food,

کە بینیم شەرم ئەکەنەوە لە خواردنەکانیان،

shame that the food you love to eat,

شەرم بکەیت لەوەی خواردنەکەی حەز ئەکەی بیخۆیت،

the food that has been eaten for generations,

خواردنەکەی چەندین نەوەیە ئەخورێت،

is somehow inferior,

بەجۆرێک کەمترە،

even subhuman.

تەنانەت نامرۆڤانەتریشە. و

And this shame is not limited to out-of-the-way, icky foods

ئەم شەرمکردنەش تەنیا بۆ خواردنی نائاسایی، لینج نییە

like insects or rats, maybe,

وەک مێروو یان جرج با بڵێین،

but extends to regular foods:

بەڵکو خواردنی ئاساییش ئەگرێتەوە:

white vegetables,

سەوزەی کێوی،

mushrooms, flowers --

قارچک، گووڵ --

basically, anything that is foraged rather than cultivated.

هەر شتێک لە سرووشتدا لێبکرێتەوە وەک لەوەی بچێنرێت.

In indigenous India, this shame is omnipresent.

لە هیندستانی ڕەسەن، ئەم شەرمکردنە لەهەموو شوێنێکە.

Anything can trigger it.

هەرشتێک بێت ئەتوانی بیبزوێنێت.

One upper-caste vegetarian schoolmaster gets appointed in a school,

ڕووەک خۆرێک لە چینی سەرەوە ئەکرێت بە بەڕێوبەری قوتابخانە،

within weeks, children are telling their parents it's yucky to eat crabs

لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا، منداڵان بە دایک و باوکیان ئەڵێت قرژاڵ پیسە

or sinful to eat meat.

یان خواردنی گۆشت حەرامە.

A government nutrition program serves fluffy white rice,

پرۆگرامێکی خۆراکی حکومەت برنجی سپی بڵ پێشکەش ئەکات،

now no one wants to eat red rice or millets.

ئێستا چیتر کەس نایەوێت برنجی سور یان هەرزن بخوات.

A nonprofit reaches this village with an ideal diet chart for pregnant women.

هاوکاری قازانج نەویست ئەگاتە ئەم گوندە بە خشتەیەکی خواردنی نمونەیی بۆ ژنی دووگیان.

There you go.

ئەمە خۆیەتی.

All the expectant mothers are feeling sad

هەموو دایکەکانی چاوەڕێی منداڵ ئەکەن هەست بە دڵتەنگی ئەکەن

that they cannot afford apples and crepes.

پارەی سێو و ترێیان پێنادرێت.

And people just kind of forget the fruits

خەڵکیش خەریکە ئەو میوانە لەبیر ئەکەن

that can be picked off the forest floor.

کە ئەکرێت لەسەر زەوی دارستانەکان لێیکەنەوە.

Health workers,

کارمەندانی تەندروستی،

religious missionaries,

نێردە ئاینییەکان،

random government employees

کارمەندە حکومییە هەمەجۆرەکان و

and even their own educated children

تەنانەت منداڵە خوێندەوارەکانی خۆشیان

are literally shouting it down at the indigenous people

هەموویان هاوار بەسەر خەڵکە ڕەسەنەکەیا ئەکەن

that their food is not good enough,

کە خواردنەکەیان وەک پێویست باش نییە،

not civilized enough.

وەک پێویست شارستانی نییە.

And so food keeps disappearing,

بۆیە خواردنەکانیان بەردەوام ئەبێت لە دیارنەمان،

a little bit at a time.

هەر جارە و کەمێک.

I'm wondering if you all have ever considered

بیر ئەکەمەوە ئەگەر هەمووتان هەرگیز بیرتان لەوە کردبێتەوە

whether your communities would have a similar history around food.

ئەگەر کۆمەڵگاکانتان چیرۆکێکی هاوشێوەی هەبووبێت لەسەر خواردن.

If you were to talk to your 90-year-old grandmother,

ئەگەر قسە لەگەڵ نەنکە ٩٠ ساڵانەکەت بکەیت،

would she talk about foods that you have never seen or heard of?

باسی ئەو خۆراکانە ئەکات کە هەرگیز نەتبینیوە یان نەتبیستوە؟

Are you aware how much of your community's food

ئاگاداریت لەوەی چەندێک لە خواردنی کۆمەڵگاکەت

is no longer available to you?

چیتر بەردەست نییە بۆت؟

Local experts tell me

پسپۆڕە ناوخۆییەکان پێم ئەڵێن

that the South African food economy is now entirely based on imported foods.

ئابووری خۆراکی ئەفریقای باشوور بە تەواوەتی پشتی بە خواردنی هاوردەکراو بەستووە.

Corn has become the staple,

گەنمەشامی بەزۆری بەکاردێت،

while the local sorghum, millets, bulbs and tubers are all gone.

لەکاتێکدا گەنمەشامی شیرین، هەرزن، پیازۆکەکان و پەتاتەکانی ناوچەکە هیچی نەماون.

So are the wild legumes and vegetables,

بە هەمان شێوە دانەوێڵە کێوی و سەوزەکانیش،

while people eat potatoes and onions, cabbages and carrots.

لەکاتێکدا خەڵک پەتاتە و پیاز و کەلەرم و گێزەر ئەخۆن.

In my country,

لە وڵاتەکەی من،

this loss of food is colossal.

ئەم لەدەستدانی خواردنە ناوچەییانە زۆر زەبەلاحە.

Modern India is stuck with rice, wheat

هیندستانی نوێ گیریخواردووە بەدەست برنج و گەنم و

and diabetes.

نەخۆشی شەکرەوە.

And we have totally forgotten foods like huge varieties of tubers,

بە تەواوەتیش خواردنەکانمان لەبیرکردووە وەک ڕەگە شێوە پەتاتە هەمەجۆرەکان،

tree saps, fish, shellfish,

شیلەی درەختەکان، ماسی، گوێچکە ماسی،

oil seeds,

زەیتی تۆوەکان،

mollusks, mushrooms, insects,

نەرمە قاوغدارەکان، قارچک، مێرووەکان،

small, nonendangered animal meats,

گۆشتی گیاندارە بچووکەکانی مەترسییان لەسەر نییە،

all of which used to be available right within our surroundings.

هەموویان کە بەردەست بوون لە ناوچەکانی چواردەورمان.

So where has this food gone?

کەواتە ئەم خواردنە چی لێهات؟

Why are our modern food baskets so narrow?

بۆچی سەبەتەی خواردنی ئەم سەردەمە هێندە بچووکە؟

We could talk about the complex political economic and ecological reasons,

ئەتوانین باسی هۆکارە ژینگەیی و ئابورییە سیاسییە ئاڵۆزەکان بکەین،

but I am here to talk about this more human phenomenon of shame,

بەڵام لێرەم بۆ ئەوەی زیاتر باسی ئەم دیاردە مرۆڤانەترەی شەرمەزاری بکەم،

because shame is the crucial point

چونکە شەرمەزاری خاڵە گرنگەکەیە

at which food actually disappears off your plate.

کە خواردن لەسەر قاپەکەت دیارنامێنێت بەهۆیەوە.

What does shame do?

شەرمەزاری چی ئەکات؟

Shame makes you feel small,

شەرمەزاری واتلێئەکات هەست بە بچووکی بکەیت،

sad,

بە دڵتەنگی،

not worthy,

شایستەنەبوون،

subhuman.

نامرۆڤی.

Shame creates a cognitive dissonance.

شەرمەزاری ناڕازیبوون لە بیروباوەڕ ئەهێنێت.

It distorts food stories.

چیرۆکی خۆراکەکان ئەشێوێنێت.

Let us take this example.

با ئەم نموونەیە وەرگرین.

How would you like to have

ئەتەوێت چۆن شتێکی

a wonderful, versatile staple

خۆشی بەربڵاو بخۆیت

that is available abundantly in your environment?

کە لە هەموو ژینگەکەی چواردەورتا هەیە؟

All you have to do is gather it,

هەموو ئەوەی لەسەرتە بیکەیت کۆکردنەوەیەتی،

dry it, store it,

وشککردنەوەیەتی، و هەڵگرتنی، و

and you have it for your whole year

ئیتر ماوەی ساڵێک ئەتبێت بۆ ئەوەی

to cook as many different kinds of dishes as you want with it.

وەک چەندین ژەمە خواردنی هەمەجۆر ئامادەی بکەیت.

India had just such a food, called "mahua,"

هیندستان خواردنێکی لەو جۆرەی هەبوو، پێی ئەوترا، "ماهوا،"

this flower over there.

ئەم گووڵە لەویا. و

And I have been researching this food for the past three years now.

ماوەی سێ ساڵ ئەبێت توێژینەوە لەسەر ئەم خواردن ئەکەم.

It is known to be highly nutritious in indigenous tradition

ناسراوە بەوەی بەها خۆراکییەکەی زۆر بەرزە لە دابونەریتی ڕەسەن و

and in scientific knowledge.

بەپێی توێژینەوەی زانستی.

For the indigenous,

بۆ خەڵکە ڕەسەنەکە،

it used to be a staple for four to six months a year.

زۆر بەردەست بوو ماوەی چوار بۆ شەش مانگی ساڵ.

In many ways, it is very similar to your local marula,

بە چەندین ڕێگا، زۆر هاوشێوەیە لەگەڵ مارولای ناوچەی خۆتان،

except that it is a flower, not a fruit.

جگە لەوەی گووڵە، نەک میوە.

Where the forests are rich,

چونکە دارستانەکان زۆری لێیە،

people can still get enough to eat for the whole year

خەڵک ئەتوانن بەشی ساڵێک کۆکەنەوە بۆ ئەوەی بیخۆن و

and enough spare to sell.

بەشی فرۆشتنیش هەڵگرن.

I found 35 different dishes with mahua

بۆم دەرکەوت ٣٥ خواردن هەیە بە ماهوا درووست ئەکرێت

that no one cooks anymore.

کە چیتر کەس لێینانێت.

This food is no longer even recognized as a food,

ئەم خواردنە چیتر تەنانەت وەک خواردنیش ناناسێنرێت،

but as raw material for liquor.

بەڵکو وەک ماددەیەکی خاو بۆ مەی.

You could be arrested for having it in your house.

ئەکرێت دەستگیر بکرێیت ئەگەر لە ماڵەکەتدا هەبێت.

Reason? Shame.

هۆکارەکەی؟ شەرمکردن.

I talked to indigenous people all over India

قسەم لەگەڵ خەڵکی ڕەسەنی هەموو هیندستان کرد

about why mahua is no longer eaten.

کە بۆچی چیتر ماهوا ناخورێت. و

And I got the exact same answer.

هەمان وەڵامم وەرگرت لە هەموویان.

"Oh, we used to eat it when we were dirt-poor and starving.

"ئاه، ئەوکاتە ئەمانخوارد کە هەژار و برسی بووین.

Why should we eat it now?

ئێستا بۆچی بیخۆین؟

We have rice or wheat."

برنج یان گەنممان هەیە."

And almost in the same breath,

لە هەمان کاتیشدا،

people also tell me how nutritious mahua is.

خەڵکیش هەیە پێ ئەڵێن ماهوا چەند خواردنێکی باشە.

There are always stories of elders who used to eat mahua.

هەمووکات چیرۆکی ئەو بەتەمەنانە هەیە کە حەزیان لە خواردنی ماهوا بوو.

"This grandmother of ours, she had 10 children,

"ئەم نەنکەی ئێمە، دە منداڵی بووە، و

and still she used to work so hard, never tired, never sick."

هەر بەردەوامبوو لەوەی کۆشش بکات، نە ماندوو ئەبوو، نە نەخۆش ئەکەوت."

The exact same dual narrative every single where.

هەمان چیرۆک لە هەموو لایەک هەیە.

How come?

چۆن ئەبێت؟

How does the same food

هەمان خواردن

get to be seen as very nutritious and a poverty food,

وەک خواردنێکی باش و خواردنی هەژاریش سەیر ئەکرێت،

almost in the same sentence?

لە هەمان ڕستەدا؟

Same goes for other forest foods.

بە هەمان شێوە بۆ خواردنەکانی تری دارستان.

I have heard story after heartrending story

چیرۆکی جەرگ بڕم بیستووە

of famine and starvation,

لەسەر قاتوقڕی و برسێتی،

of people surviving on trash foraged out of the forest,

خەڵکەکەی لەسەر خواردنی پاشماوەی ناو دارستانەکان ژیاون،

because there was no food.

چونکە هیچ خواردنێک نەبووە.

If I dig a little deeper,

ئەگەر کەمێک قوڵتر ببیتەوە،

it turns out the lack was not of food per se

دەرئەکەوێت مەسەلە نەبوونی خواردن نەبووە

but of something respectable like rice.

بەڵکو نەبوونی خواردنێکی سەردەمی وەک برنج بووە.

I asked them,

لێم پرسین،

"How did you learn that your so-called trash is edible?

چۆن فێربوویت ئەو خواردنە بەناو پاشەڕۆیە ئەخورێت؟

Who told you that certain bitter tubers can be sweetened

کێ پێی وتیت هەندێک ڕەگی کێوی تاڵی هاوشێوەی پەتاتە ئەکرێت شیرین بکرێت

by leaving them in a stream overnight?

بەوەی شەو لەناو جۆگەکەیا بەجێی بێڵیت؟

Or how to take the meat out of a snail shell?

یان چۆن گۆشتی ناو قاوغی لولوپێچێک دەرکەیت؟

Or how to set a trap for a wild rat?"

یان چۆن تەڵە بۆ جرجێکی کێوی دابنێیت؟"

That is when they start scratching their heads,

لەو کاتەیایە دەست ئەکەن بە خووراندنی سەریان، و

and they realize that they learned it from their own elders,

درک بەوە ئەکەن کە لە گەورەکانیانەوە فێری بوون،

that their ancestors had lived and thrived on these foods for centuries

کە باوباپیرانیان بۆ چەندین سەدە لەسەر ئەم خواردنانە ژیاون و ماونەتەوە

before rice came their way,

پێش ئەوەی برنج بێت، و

and were way healthier than their own generation.

ئەوکاتە زۆر لە نەوەکانی ئێستا لەشیان تەندروستتر بووە.

So this is how food works,

کەواتە خواردنی ڕەسەن ئاوای لێهاتووە،

how shame works:

شەرمکردن لێی ئاوای لێهاتووە:

making food and food traditions disappear from people's lives and memories

ونکردنی خواردن و دابونەریتی خواردنی کۆن لە ژیان و یادەوەری خەڵک

without their even realizing it.

بێ ئەوەی تەنانەت درکیشی پێبکەن.

So how do we undo this trend?

کەواتە چۆن ئەمە چاککەینەوە؟

How do we reclaim our beautiful and complex systems of natural food,

چۆن سیستمە جوان و ئاڵۆزەکانی خواردنە سرووشتییەکانمان بگێڕینەوە،

food given to us lovingly by Mother Earth according to her own rhythm,

خواردنەکانی بە خۆشەویستییەوە لەلایەن دایکە زەوییەوە بەپێی ئاوازی خۆی دراوە پێمان،

food prepared by our foremothers with joy

خواردنەکانی بە شادییەوە لەلایەن ژنە ڕەسەنەکانەوە ئامادە ئەکرا و

and are eaten by our forefathers with gratitude,

لەلایەن باوباپیرانمانەوە بە شادی و سوپاسگوزارییەوە ئەخورا،

food that is healthy, local, natural,

خواردنەکەی تەندروست، ناوخۆیی، سرووشتی،

varied, delicious,

هەمەجۆر، و خۆش بوو،

not requiring cultivation,

پێویستی بە بەخێوکرن نەبوو،

not damaging our ecology,

زیانی نەئەگەیاند بە ژینگەکەمان،

not costing a thing?

هیچی تێنەئەچوو؟

We all need this food,

هەموو ئەم خواردنەمان ئەوێت، و

and I don't think I have to tell you why.

پێموانییە پێویست بکات پێتان بڵێم بۆچی.

I don't have to tell you about the global health crisis,

پێویست ناکات هیچتان پێبڵێم لەسەر قەیرانی جیهانی خۆراک،

climate change, water crisis,

گۆڕانی کەشوهەوا، قەیرانی ئاو،

soil fatigue,

ماندوێتی خاک،

collapsing agricultural systems,

هەرەسهێنانی سیستمی کشتوکاڵی،

all that.

هەموو ئەوانە.

But for me, equally important reasons why we need these foods

بەڵام بۆ من، هۆکارە گرنگەکان کە بۆچی ئەم خواردنانەمان ئەوێت

are the deeply felt ones,

ئەوانەی لە قوڵاییەوە هەستیپێئەکەین،

because food is so many things, you see.

چونکە خواردن زۆر شتە.

Food is nourishment, comfort,

خواردن بەخێوکردنە، ئاسوودەییە،

creativity, community,

داهێنانە، کۆمەڵگایە،

pleasure, safety, identity

شادییە، ئارامی، ناسنامە، و

and so much more.

چەندین شتی تریش.

How we connect with our food

پەیوەندیمان چۆنە لەگەڵ خواردنەکانمان

defines so much in our lives.

پێناسەی زۆر شتی ژیانمان ئەکات.

It defines how we connect with our bodies,

پێناسەی پەیوەندیمان ئەکات لەگەڵ لەشماندا،

because our bodies are ultimately food.

چونکە دەرئەنجام لەشمان خۆراکە.

It defines our basic sense of connection

پێناسەی هەستی بنچینەیی پەیوەندیمان ئەکات

with our existence.

لەگەڵ بوونماندا.

We need these foods most today

لەم ڕۆژەدا لەهەموو شتێک زیاتر پێویستمان بەم خواردنانەیە

to be able to redefine our space as humans

بۆ ئەوەی بتوانین پێناسەی شوێنی خۆمان بکەینەوە وەک مرۆڤ

within the natural scheme of things.

لەناو نەخشەی سرووشتی چواردەوردا.

And are we needing such a redefinition today?

ئایا ئەمڕۆ پێویستمان بەوەیە دووبارە پێناسە بکەینەوە؟

For me, the only real answer is love,

بۆ من، وەڵامە ڕاستەقینەکە خۆشەویستییە،

because love is the only thing that counters shame.

چونکە خۆشەویستی تەنیا شتە بەرەنگاری شەرملێکردن ببێتەوە. و

And how do we bring more of this love into our connections with our food?

چۆن خۆشەویستی زیاتری خۆمان بهێنین بۆ ئەم پەیوەندییەمان لەگەڵ خواردنەکانمان؟

For me, love is, in a big way,

بۆ من، خۆشەویستی بەزۆری،

about the willingness to slow down,

دەربارەی ئامادەبوونتە بۆ هێواشبوونەوە،

to take the time to feel,

بۆ ئەوەی کاتی خۆت وەرگریت بۆ هەستپێکردن،

sense, listen, inquire.

گوێگرتن، و پرسیارکردن.

It could be listening to our own bodies.

لەوانەیە گوێگرتن بێت لە لەشی خۆمان.

What do they need beneath our food habits, beliefs

چییان ئەوێ لە خوار خووی خواردنمان، و بیروباوەڕمان و

and addictions?

ئالوودەبوونمانەوە؟

It could be taking time out to examine those beliefs.

لەوانەیە کات وەرگرتن بێت بۆ هەڵسەنگاندنی ئەو بیروباوەڕانە.

Where did they come from?

لە کوێوە هاتوون؟

It could be going back into our childhood.

لەوانەیە گەڕانەوە بێت بۆ منداڵیمان.

What foods did we love then,

ئەوکاتە چی خواردنێکمان حەز لێبوو، و

and what has changed?

چی شتێک گۆڕاوە؟

It could be spending a quiet evening with an elder,

لەوانەیە بەسەربردنی ئێوارەیەکی ئارام بێت لەگەڵ گەورەیەکا،

listening to their food memories,

گوێگرتن لە یادەوەری خواردنەکانیان،

maybe even helping them cook something they love

یان تەنانەت یارمەتیدانیان لە ئامادەکردنی شتێکدا کە حەزیان لێیە و

and sharing a meal.

پێکەوە خواردنی ژەمێک.

Love could be about remembering

خۆشەویستی ئەکرێت دەربارەی بیرهاتنەوەی ئەوەبێت

that humanity is vast

کە مرۆڤایەتی فراوانە و

and food choices differ.

هەڵبژاردنی خواردنەکان ئەگۆڕێت.

It could be about showing respect and curiosity

ئەکرێت دەربارەی نیشاندانی ڕێز و مەراق بێت

instead of censure

لەجیاتی لۆمەکردن

when we see somebody enjoying a really unfamiliar food.

کاتێک ئەبینین کەسێک چێژ ئەبینێت لە خواردنێک کە پێی ئاشنا نین.

Love could be taking the time to inquire,

خۆشەویستی ئەکرێت دەربارەی تەرخانکردنی کات بێت بۆ پرسیارکردن،

to dig up information,

بۆ هەڵکۆڵین بۆ زانیاری،

reach out for connections.

هەوڵدان بۆ درووستکردنی پێکەوە بەستن.

It could even be a quiet walk in the fynbos

لەوانەیە تەنانەت پیاسەیەکی ئارامیش بێت بەناو سەوزاییەکدا

to see if a certain plant speaks up to you.

بۆ ئەوەی بزانیت ئایا هەندێک ڕووەکی دیاریکراو قسەت لەگەڵ ئەکەن.

That happens.

ئەوە ڕووئەیات.

They speak to me all the time.

هەمووکات قسە لەگەڵ من ئەکەن.

And most of all,

لە هەموو شتێکیش زیاتر،

love is to trust that these little exploratory steps

خۆشەویستی متمانەکردن کە ئەم هەنگاوە بچووکانە بۆ گەڕان

have the potential to lead us to something larger,

توانای ئەوەی هەیە بمانگەیەنێت بە شتێکی گەورەتر،

sometimes to really surprising answers.

هەندێک جار بۆ هەندێک وەڵامی زۆر سەرسامکەر.

An indigenous medicine woman once told me

جارێکیان ژنێک کە کاری لەسەر گژوگیای پزیشکی ئەکرد پێی وتم

that love is to walk on Mother Earth

کە خۆشەویستی پیاسەکردنە بەسەر دایکە زەویدا

as her most beloved child,

وەک خۆشەویستترین منداڵی،

to trust that she values an honest intention

متمانە بەوە بکەیت کە مەرامێکی ڕاستگۆیانەی هەیە و

and knows how to guide our steps.

ئەزانێت چۆن ڕێبەری هەنگاوەکانمان بکات.

I hope I have inspired you

هیوادارم ئیلهامم پێبەخشیبێتن

to start reconnecting with the food of your ancestors.

بۆ ئەوەی دەستبکەنەوە بە بیرکردنەوە لە خواردنی باوباپیرانتان.

Thank you for listening.

سوپاس بۆ گوێگرتنتان.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)