Community-powered solutions to the climate crisis | Rahwa Ghirmatzion and Zelalem Adefris

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Mirjana Čutura

Translator: evan bashdar Reviewer: Daban Q. Jaff

Don Cheadle: Home.

دۆن چیدڵ :ماڵەوە.

It's where we celebrate our triumphs,

ئێمە ئاھەنگی سەرکەوتنەکانمان ئەگێڕین،

make our memories and confront our challenges.

یادەواریەکانمان دروست دەکەین و بەرەنگاری ناڕەحەتیەکان دەبینەوە

And these days there are plenty of those.

وە لەم ڕۆژانەدا زۆر لەو شتانە ھەن.

An historic pandemic, wildfires, floods and hurricanes

پەتای مێژویی،ئاگری گەورە،لافاوو زریان

all threaten our basic safety.

ھەموو ھەڕەشە لە سەلامەتیمان دەکەن.

These challenges hit even harder

ئەم بەرەنگاریە سەختر بوو

in communities that have been cut out of equal opportunities.

لەو کۆمەڵگایانەی کە لە دەرفەتی یەکسان دابڕاون.

In the US, unfair and racist housing policies,

لە سیاسەتی خانووە ڕەگەسپەرستە نادادپەروەریەکانی ئەمریکا،

called redlining,

پێی دەوترا ھێڵی سوور،

have for decades forced Black, brown, Indigenous and poor white families

‏‎دەیان ساڵە خێزانە سپی پێست و ڕەش، و قاوەی،و ڕەسەن و ھەژارەکانی ھەیە

into areas rife with toxic chemicals that make people sick.

ئەو ناوچانەی کە ماددەی کیمیایی ژەھراویان ھەیە کە خەڵک نەخۆش دەکەن.

They are surrounded by concrete that traps heat.

بە کۆنکریت دەورە دراوەکە گەرمی پەرت دەکات.

Extreme temperatures demand more cooling,

پلەی گەرمی زۆر پێویستی بە سارد بوونەەوەی زیاتر ھەیە،

more money, more energy, more carbon.

پارەی زیاتر،وزەی زیاتر،کاربۆنی زیاتر.

Our problems are interconnected.

کێشەکانمان پێکەوە بەستراون.

Imagine all we can do when we realize the solutions are too.

بیھێنە پێش چاوت کاتێک ئێمە بۆمان دەردەکەوێت چارەسەرەکە زۆر باشە.

At the Solutions Project,

لە پڕۆژەی چارەسەریدا،

we've seen that some of the people most impacted by COVID-19,

بینیمان کە کۆڤیدـ١٩ زۆرترین کاریگەری لەسەر خەڵک ھەبووە،

least likely to have a steady place to call home

بەلایەنی کەمەوە شوێنێکی ھەبێت بۆ پەیوەندی کردن بە ماڵەوە

and most affected by the damage to our climate

ھەروەھا زۆرترین کاریگەری ھەیە بە ھۆی زیان گەیاندن بە کەش و ھەوا

are already working on effective and scalable solutions.

ئەوان لە ئێستاوە کار لەسەر چارەسەری کاریگەرو پێوانەیی دەکەن.

Take Buffalo and Miami,

بۆفاڵۆ و میامی ببە،

where affordable housing has become a community solution

کە تیایدا خانوێکی ھەرزان بۆتە چارەسەری کۆمەڵگە

to the climate crisis.

بۆ قەیرانی کەش و ھەوا.

Rahwa Ghirmatzion: Buffalo, New York, is the third poorest city

ڕەھوا گیرماتزیۆن:بۆفاڵۆ،نیۆڕۆک، سێیەم ھەژارترین شارە

in the United States

لە ویلایەتە یەکگرتووەکان

and sixth most segregated,

ھەروەھا شەشەم کەس جیاکراوە،

but our people power is strong.

بەڵام گەلی ئێمە بەھێزە.

Over the last 15 years, my organization, PUSH Buffalo,

لەم١٥ساڵی ڕابردوودا،ڕێکخراوەکەم،دەزگایەکە بۆ بەرھەم ھێنانی یەکەی نیشتەجێبوون،

has been working with residents to build green affordable housing,

کاری لەگەڵ دانیشتواندا کردووە بۆ دروستکردنی خانوی سەوزی ھەرزان،

deploy renewable energy

بڵاوکردنەوەی وزەی نوێ

and to grow the resilience and power in our communities.

وە بۆ ئەوەی توانای خۆڕاگری لە کۆمەڵگاکەمان دا گەشە پێبکەین.

When we saw heating bills soar over the last decade,

بینیمان پسولەی گەرمکەرەوەکان لە ماوەی دەساڵی ڕابردودا بەرزبونەوە،

we organized to pass state policy,

ڕێکمان خستوە بۆ تێپەڕاندنی سیاسەتی دەوڵەت،

help small businesses

ھاوکاری کردنی بازرگانی بچوک

and to put our people to work weatherizing homes.

دانانی خەڵکەکەمان بۆ کارکردن لە ماڵی خۆیان.

We responded with eco-landscaping and green infrastructure.

ئێمە بە ئیکۆ ـ لاندسکەیپی و ژێرخانێکی سەوزەوە وەڵام دەدەینەوە.

When record rainfalls flooded our neighborhoods,

کاتێک باران بارینی تۆمار کرد ئەو شوێنانەی ئێمەی پڕکرد،

we replaced the concrete that overwhelmed and made heat waves unbearable.

ئێمە پێویستە ئەو چیمەنتۆیانە بگۆڕین کە گەرمیەکی زۆر دەنێتەوە.

Let us visit School 77,

با سەردانی قوتابخانەی ٧٧ی خۆمان بکەین،

an 80,000-square-foot public school building

بالەخانەیەکی قوتابخانە گشتیەکانی ٨٠,٠٠٠ پێیەکی

that was closed and abandoned for nearly a decade.

کە نزیکەی دەساڵە داخراوەو چۆڵ کراوە

But PUSH Buffalo and the community

بەڵام پوش بۆفاڵۆھەوڵدەدات بۆ یەکەی نیشتەجێبوون

transformed it into solar-powered, affordable senior apartments

گۆڕی بۆ شوقەی پێشکەوتوی بە وزەی خۆر

and a community center.

ھەرەوھا سەنتەرێکی کۆمەڵگا.

This is what the community wanted.

ئەمە ئەوەیە کە کۆمەڵگا ویستی.

When private developers were eyeing that school building

کاتێک گەشەپێدەرانی تایبەت چاویان لەو قوتابخانەیە دەکرد

for high-end loft apartments,

بۆ شوقەکانی سەرەوە،

800 residents mobilized and came up with the plan.

٨٠٠کەس لە دانیشتوانی شارەکە بەتەما بوون و پلانیان داڕشت.

We became New York State's first community solar project

بوینە یەکەم پڕۆژەی کۆمەڵەی خۆر لە وڵاتانی نیۆڕک،

and during the coronavirus pandemic, a volunteer-run Mutual Aid Hub.

ھەروەھا لەگەڵ ھاتنی ڤایرۆسی کۆڕۆنادا، خۆبەخشانێک ھاوکاری ھاوبەشیان بەڕیوە دەبرد.

Zelalem Adefris: At Catalyst Miami and the Miami Climate Alliance,

زیلالم ئەدفریس:لە ھاندەری میامی وھاوپەیمانانی کەش و ھەوای میامی،

we work with dozens of other organizations

ئێمە لەگەڵ دەیان ڕێکخراوی تر کاردەکەین

to enact policies that provide safe housing

بۆ دەرکردنی ئەو سیاسەتانەی کە شوێنی پارێزراو دابین دەکەن

and protect the climate.

ھەروەھا پارێزگاری لە کەش و ھەوا دەکەن.

Here in Miami, we've seen a 400-percent increase in tidal flooding

لێرە لە میامی،لە سەدا٤٠٠ بەرزبوونەوەی لافاوی تێکدەرمان بینی

between 2006 and 2016

لە نێوان ساڵەکانی٢٠٠٦و٢٠١٦

and have seen 49 additional 90-degree days per year since 1970.

وە لە ساڵی ١٩٧٠ەوە ٤٩ڕۆژی تری ٩٠پلەی لە ساڵێکدا بینیوە.

We fought for the Miami Forever Bond to fund 400 million dollars

ئێمە شەڕمان کرد بۆ بۆندی میامی ھەمیشەیی بۆ پارەدان بە ٤٠٠ملیۆن دۆلار

for affordable housing and climate solutions.

بۆ خانوێکی گونجاو و چارەسەری کەش و ھەوا.

Yet every day, we continue to see luxury high-rise condos

بەڵام ھەموو ڕۆژێک،بە بەردەوامی شوقەی بەرز دەبینین

being built in our neighborhoods,

کە لە شارەکەمان دروست دەکرێن،

adding more concrete and heat on the ground.

زیادکردنی کۆنکریتی و گەرمی زیاتر لەسەر زەوی.

Some of our members are taking matters into their own hands, literally.

ھەندێک لە ئەندامانی ئێمە پرس و بابەتەکان ڕادەست دەکەن،بە ڕاستی.

Conscious Contractors is a Grassroots Collective

بەڵێندەرە ھۆشیەکان کۆمەڵگەیەکن

that formed during Hurricane Irma

لە کاتی گەردەلولی ئیرامادا دروست بوون

to protect, rebuild and beautify our communities,

بۆ پارستن و بنیادنانەوەی جوانکردنی کۆمەڵگاکەمان،

all while increasing energy efficiency.

ھەموو کاتێک کە توانای وزە زیاد دەکات.

They don't think that anyone should have to choose

پێیان وانیە کە کەس پێویست بکات خۆی دیاری بکات

between paying a high AC bill

لە نێوان پێدانی پسولەی ئەی سی

and living in a hot and moldy house that will worsen respiratory illnesses

ھەروەھا دەژین لە خانوێکی گەرم و کەڕوو کە دەبێتە ھۆی خراپتربوونی ھەناسەدان

such as asthma or coronavirus.

وەک ئەسیما یان ڤایرۆسی کۆڕۆنا.

They fix problems at the source.

کێشەکان لە سەرچاوەکان چارەسەر دەکەن.

Advocates across the country are holding their governments accountable

داکۆکیکاران لە سەرانسەری وڵات حوکمەتەکانیان لە دەست دایە

to climate solutions that keep their communities in place.

بۆ چارەسەری کەشو ھەوا کە کۆمەڵگاکانیان لە جێی خۆیان دەھێڵنەوە.

We need to push for more affordable housing,

دەبێت ھەوڵبدەین بۆ بەرھەمھێنانی یەکەی نیشتەجێبون،

green infrastructure and flood protections

ژێرخانی سەوزو پاراستنی لافاو

because these are the solutions that solve many problems at once.

ئەمانە چارەسەرن کە بەیەکجاری چارەسەری زۆر کێشە دەکەن.

DC: Climate change is the epic challenge of our lives,

دی سی:گۆڕانی کەشو ھەوا، بەرەنگاربوونەوەی داستانی ژیانمانە،

but we're confident we can solve it.

بەڵام دڵنیاین کە دەتوانین چارەسەری بکەین.

Community leaders like Rahwa and Zelalem are already doing it.

سەرکردەکانی کۆمەڵگا وەک ڕەھوەو زەلالم ھەر ئێستا دەیکەن.

We can create the future we want,

دەتوانین داھاتویەک دروست بکەین کە دەمانەوێت،

but getting there is going to take everyone contributing

بەڵام بۆ گەیشتن بەم ئەنجامە دەبێ ھەموو بەژدار بن

around the world, wherever we call home.

لە سەرتاسەری جیھاندا،لە ھەر شوێنێک کە پێی دەڵێین ماڵەوە.