A day in the life of a teenage samurai - Constantine N. Vaporis

Translator: Nguyễn Huệ Anh Reviewer: Nhu PHAM

It’s just after sunrise, and 16-year-old Mori Banshirô

Mặt trời vừa lên, chàng trai 16 tuổi Mori Banshirô

is already hard at work practicing drills with his long sword.

đã chăm chỉ luyện các bài tập với thanh kiếm dài.

Banshirô is an ambitious samurai in training,

Banshirô là một samurai tham vọng đang được trui rèn, và hôm nay,

and today he must impress his teachers more than ever.

hơn bao giờ hết, cậu phải gây ấn tượng với các sư phụ.

Today he’ll make his request to travel to the capital city of Edo

Hôm nay sẽ mở ra cho cậu con đường đến kinh thành Edo,

for a year of martial and scholarly studies,

và một năm nghiên cứu cả văn lẫn võ,

and he needs their support, along with his father’s.

và cậu cần sự hậu thuẫn của các sư phụ và cả cha mình.

The year is 1800 in the castle town of Kôchi,

Đó là năm 1800 tại trấn Kôchi,

capital of the Tosa domain in Japan.

thủ phủ vùng Tosa, Nhật Bản.

The daimyo rules the domain, and about 1,500 samurai retainers serve him.

Lãnh chúa cai trị mỗi vùng,

dưới trướng có khoảng 1.500 samurai phục vụ.

For 200 years, Japan has been at peace,

Trong 200 năm nước Nhật thái bình,

and the samurai, once primarily warriors, now play a much wider range of roles—

samurai, vốn từng là chiến binh, giờ nắm nhiều vai trò hơn--

they are also government officials,

là quan chức,

scholars,

học giả,

teachers,

thầy dạy,

and even masters of the tea ceremony

và còn có thể là bậc thầy trà đạo

or artists.

hoặc nghệ sĩ.

To prepare for these diverse responsibilities,

Để chuẩn bị cho những trách nhiệm đa dạng này,

young samurai like Banshirô study the “twin paths”

các samurai trẻ tuổi như Banshirô phải học về “song đạo”

of literary learning and the martial arts.

gồm cả văn lẫn võ.

At 15, he went through the rites of adulthood and received the daishô—

Ở tuổi 15, cậu phải trải qua các nghi thức

trưởng thành và được trao daishô--

a pair of swords.

một đôi kiếm.

The long sword is for training and combat,

Kiếm dài dùng để tập luyện và chiến đấu,

while the short sword has a sole, solemn purpose—

kiếm ngắn chỉ dùng trong các dịp trang nghiệm

to commit ritual suicide, or seppuku,

như nghi thức tự sát, còn gọi là seppuku,

if he dishonors himself, his family, or the daimyo.

trong trường hợp cậu ta làm nhục bản thân, gia đình hay lãnh chúa.

Banshirô idolizes the legendary samurai Miyamoto Musashi,

Banshirô thần tượng samurai huyền thoại Miyamoto Musashi,

một kiếm sĩ nổi tiếng sống trước đó 150 năm.

a renowned swordsman who lived 150 years earlier.

But Banshirô doesn’t admire his swordsmanship alone.

Nhưng Banshirô không chỉ thần tượng mỗi kiếm thuật của ngài.

Miyamoto Musashi was also a master calligrapher and painter.

Miyamoto Musashi còn là bậc thầy thư pháp và hoạ sĩ.

That’s the real reason Banshirô wants to go to Edo—

Đó là lí do thực sự mà Banshirô muốn tới Edo--

he secretly wants to be a painter, too.

cậu thầm mong trở thành một hoạ sĩ.

After finishing his practice at home, he bids his father goodbye

Sau khi hoàn tất tập luyện ở nhà, cậu chào tạm biệt cha

and walks to school.

và đến trường.

Cha cậu cũng chuẩn bị cùng lãnh chúa lên kinh.

His father is preparing to accompany the daimyo to the capital.

The Tokugawa shogun, head of the Japanese military government,

Tướng quân Tokugawa, thủ lĩnh quân sự của triều đình Nhật Bản,

requires all the regional rulers to alternate years

yêu cầu tất cả lãnh chúa phải luân phiên một năm

between their castle town in the home domain and the capital city.

ở trấn họ cai trị, một năm ở kinh thành.

The costly treks back and forth keep the daimyo subordinate

Việc di chuyển tốn kém sẽ đặt lãnh chúa vào thế yếu,

and prevent them from building up their own military forces

ngăn không cho họ xây dựng quân đội riêng

to challenge the shogunate.

để chống lại Mạc phủ.

The daimyo’s wife and children live in the capital full time,

Vợ và các con của lãnh chúa sống toàn thời gian ở kinh thành,

where they serve as hostages to ensure his loyalty.

làm con tin để đảm bảo lòng trung thành của lãnh chúa.

But the practice doesn’t just affect the daimyo—

Việc này không chỉ ảnh hưởng tới lãnh chúa

it determines much of the rhythm of life in Japan.

mà còn quyết định phần lớn nhịp sống của nước Nhật.

Samurai must accompany the daimyo to Edo.

Samurai phải tháp tùng lãnh chúa tới Edo.

This year it’s Banshirô’s father’s turn to go,

Năm nay đến lượt cha của Banshirô,

and Banshirô is desperate to go with him;

và Banshirô cảm thấy thất vọng khi phải đi với cha;

but given that he’s still in training, he’ll need permission

nhưng vì vẫn đang trong quá trình huấn luyện, cậu cần được

from both his father and the domain.

cả cha lẫn thầy cho phép.

At school, Banshirô’s first lesson is in swordfighting.

Ở trường, bài học đầu tiên của Banshirô là đấu kiếm.

Under his teacher’s stern eye, he pairs up with his classmates

Dưới con mắt nghiêm khắc của sư phụ, cậu ghép đôi với bạn học

and goes through the routines he’s been practicing.

và diễn các chiêu thức mà cậu vẫn thường luyện tập.

At the end of the lesson, he reminds the instructor of his request to go to Edo.

Cuối buổi học, cậu nhắc sư phụ về mong muốn tới Edo của mình.

The instructor cracks his first smile of the day,

Sư phụ nở nụ cười đầu tiên trong ngày,

and Banshirô feels confident he will gain his support.

và Banshirô cảm thấy tự tin rằng mình đã có người hậu thuẫn.

Next, Banshirô practices archery, horsemanship, and swimming

Tiếp theo, Banshirô sẽ tập bắn cung, cưỡi ngựa và bơi lội

before his academic courses in the afternoon.

trước khi học các môn học thuật vào buổi chiều.

Courses cover Confucian philosophy, morality, and history.

Bao gồm Triết học Nho giáo, đạo đức và lịch sử.

When the instructor calls on him, he has the response on the tip of his tongue,

Khi thầy gọi, cậu chực chờ trả lời,

ensuring another supporter for his campaign.

cố để có thêm một sự hậu thuẫn nữa cho kế hoạch của cậu.

By the end of the day, Banshirô feels confident that his formal request

Đến cuối ngày, Banshirô thêm tự tin rằng lời đề nghị của cậu

will be approved, but the greatest challenge is still ahead of him:

sẽ được chấp nhận, nhưng thử thách lớn nhất vẫn còn ở phía trước:

convincing his father.

thuyết phục cha.

His father believes the martial arts are more important than the literary arts,

Cha cậu trọng võ khinh văn,

so Banshirô doesn’t mention his artistic ambitions.

nên Banshirô không thể đề cập đến niềm đam mê hội họa.

Instead, he talks about renowned sword instructors he can train with,

Thay vào đó, cậu nói về những kiếm khách nổi tiếng cậu có thể theo học

and teaching certifications he can earn to improve his professional prospects

và chứng chỉ giảng dạy mà cậu có thể đạt được

để cải thiện triển vọng nghề nghiệp

back in Kôchi.

khi trở lại Kôchi.

Then, he makes his final, strongest argument:

Tiếp theo, cậu đưa ra lý lẽ đanh thép nhất:

if he goes this time and succeeds, his father can retire and send him instead

nếu lần này cậu đi và thành công, cha cậu có thể nghỉ hưu

in the future.

và để cậu đi thay trong tương lai.

It’s this last point that finally sells him—

Chính lập luận cuối cùng đã thuyết phục được cha cậu.

Banshirô’s father agrees to take him on his tour of duty.

Cha của Banshirô đồng ý cho cậu đi theo trong chuyến công tác.

Giữa kinh thành nhộn nhịp, Banshirô, cuối cùng, đã có cơ hội

In the bustle of the capital city, Banshirô will finally have the opportunity

to pursue his secret ambition to become a painter.

theo đuổi tham vọng thầm kín: trở thành một họa sĩ.