A day in the life of a teenage samurai - Constantine N. Vaporis

Tłumaczenie: Karol Chmielewski Korekta: Ola Królikowska

It’s just after sunrise, and 16-year-old Mori Banshirô

Ledwo wzeszło słońce, a 16-letni Mori Banshirô

is already hard at work practicing drills with his long sword.

już ćwiczy walkę mieczem.

Banshirô is an ambitious samurai in training,

Ambitny Banshirô kształci się, żeby zostać samurajem

and today he must impress his teachers more than ever.

i musi zaimponować mistrzom bardziej niż kiedykolwiek.

Today he’ll make his request to travel to the capital city of Edo

Dziś zamierza prosić o zgodę na wyruszenie do stolicy, Edo,

for a year of martial and scholarly studies,

żeby przez rok uczyć się i trenować,

and he needs their support, along with his father’s.

ale do tego potrzebna jest zgoda nauczycieli i jego ojca.

The year is 1800 in the castle town of Kôchi,

Jest rok 1800 w japońskim mieście Kōchi,

capital of the Tosa domain in Japan.

centrum domeny feudalnej Tosa w Japonii.

The daimyo rules the domain, and about 1,500 samurai retainers serve him.

Daimyo sprawuje władzę nad domeną, mając do dyspozycji 1500 samurajów.

For 200 years, Japan has been at peace,

Przez 200 lat w Japonii panował spokój,

and the samurai, once primarily warriors, now play a much wider range of roles—

a samurajowie, dawni wojownicy, sprawują obecnie też inne role.

they are also government officials,

Są urzędnikami państwowymi,

scholars,

uczonymi,

teachers,

nauczycielami,

and even masters of the tea ceremony

a nawet mistrzami ceremonii herbacianej

or artists.

i artystami.

To prepare for these diverse responsibilities,

Żeby przygotować się do tak rozmaitych obowiązków,

young samurai like Banshirô study the “twin paths”

młody Banshirô musi podążać "bliźniaczymi ścieżkami",

of literary learning and the martial arts.

nauki i sztuk walki.

At 15, he went through the rites of adulthood and received the daishô—

W wieku 15 lat przeszedł rytuał dorosłości i otrzymał daishō,

a pair of swords.

dwa miecze.

The long sword is for training and combat,

Długi miecz służy do ćwiczeń i walki,

while the short sword has a sole, solemn purpose—

krótszy ma tylko jeden cel,

to commit ritual suicide, or seppuku,

popełnienie rytualnego samobójstwa, czyli seppuku,

if he dishonors himself, his family, or the daimyo.

w razie zhańbienia siebie, rodziny czy daimyo.

Banshirô idolizes the legendary samurai Miyamoto Musashi,

Idolem Banshirô jest legendarny samuraj Miyamoto Musashi,

a renowned swordsman who lived 150 years earlier.

sławny szermierz żyjący 150 lat wcześniej.

But Banshirô doesn’t admire his swordsmanship alone.

Banshirô nie podziwia jednak tylko jego fechtunku.

Miyamoto Musashi was also a master calligrapher and painter.

Miyamoto Musashi był też wybitnym kaligrafem i malarzem.

That’s the real reason Banshirô wants to go to Edo—

To prawdziwy powód, dla którego Banshirô chce wyruszyć do Edo.

he secretly wants to be a painter, too.

Potajemnie chce zostać także malarzem.

After finishing his practice at home, he bids his father goodbye

Po ćwiczeniach w domu żegna się z ojcem

and walks to school.

i idzie do szkoły.

His father is preparing to accompany the daimyo to the capital.

Jego ojciec przygotowuje się do eskorty daimyo do stolicy.

The Tokugawa shogun, head of the Japanese military government,

Szogun Tokugawa, dowódca sił wojskowych,

requires all the regional rulers to alternate years

wymaga od wszystkich lokalnych władców,

between their castle town in the home domain and the capital city.

żeby dzielili czas między dom a stolicę.

The costly treks back and forth keep the daimyo subordinate

Kosztowne podróże tam i z powrotem trzymają daimyo w ryzach,

and prevent them from building up their own military forces

powstrzymując przed budową własnej armii

to challenge the shogunate.

do walki z szogunatem.

The daimyo’s wife and children live in the capital full time,

Żona i dzieci daimyo żyją w stolicy

where they serve as hostages to ensure his loyalty.

jako zakładnicy będący gwarancją jego lojalności.

But the practice doesn’t just affect the daimyo—

Zwyczaj ten nie dotyczy wyłącznie daimyo.

it determines much of the rhythm of life in Japan.

Ustala on rytm życia całej Japonii.

Samurai must accompany the daimyo to Edo.

Samuraj musi eskortować daimyo do Edo.

This year it’s Banshirô’s father’s turn to go,

W tym roku ta rola przypada ojcu Banshirô

and Banshirô is desperate to go with him;

i Banshirô bardzo chce mu towarzyszyć.

but given that he’s still in training, he’ll need permission

Nie ukończył jednak nauki i potrzebuje pozwolenia

from both his father and the domain.

od ojca i domeny.

At school, Banshirô’s first lesson is in swordfighting.

W szkole Banshirô uczy się walki mieczem.

Under his teacher’s stern eye, he pairs up with his classmates

Pod surowym wzrokiem nauczyciela ćwiczy z rówieśnikami

and goes through the routines he’s been practicing.

w ściśle określony sposób.

At the end of the lesson, he reminds the instructor of his request to go to Edo.

Pod koniec przypomina nauczycielowi o swojej prośbie.

The instructor cracks his first smile of the day,

Nauczyciel po raz pierwszy tego dnia się uśmiecha.

and Banshirô feels confident he will gain his support.

Banshirô czuje, że zyska jego aprobatę.

Next, Banshirô practices archery, horsemanship, and swimming

Następnie Banshirô ćwiczy łucznictwo, jeździectwo i pływanie.

before his academic courses in the afternoon.

Po południu czekają go jeszcze zajęcia

Courses cover Confucian philosophy, morality, and history.

z konfucjańskiej filozofii, moralności i historii.

When the instructor calls on him, he has the response on the tip of his tongue,

Kiedy instruktor zadaje mu pytanie, zawsze ma gotową odpowiedź,

ensuring another supporter for his campaign.

zapewniając sobie kolejną aprobatę.

By the end of the day, Banshirô feels confident that his formal request

Pod koniec dnia Banshirô czuje się pewny swego celu.

will be approved, but the greatest challenge is still ahead of him:

Czeka go jednak ostatnia próba,

convincing his father.

przekonanie ojca.

His father believes the martial arts are more important than the literary arts,

Ojciec uznaje wyższość walki nad sztuką,

so Banshirô doesn’t mention his artistic ambitions.

dlatego Banshirô nie wspomina o artystycznych ambicjach,

Instead, he talks about renowned sword instructors he can train with,

tylko opowiada o mistrzach miecza, z którymi mógłby trenować,

and teaching certifications he can earn to improve his professional prospects

i certyfikatach, które poszerzyłyby jego zawodowe perspektywy

back in Kôchi.

po powrocie do Kôchi.

Then, he makes his final, strongest argument:

Na koniec przedstawia najsilniejszy argument,

if he goes this time and succeeds, his father can retire and send him instead

zastąpienie ojca jako strażnika daimyo.

in the future.

It’s this last point that finally sells him—

Ostatni argument jest najbardziej przekonujący.

Banshirô’s father agrees to take him on his tour of duty.

Ojciec Banshirô zgadza się zabrać go ze sobą.

In the bustle of the capital city, Banshirô will finally have the opportunity

W tętniącej życiem stolicy Banshirô będzie miał wreszcie okazję,

to pursue his secret ambition to become a painter.

żeby zaspokoić ukryte ambicje i zostać malarzem.