Can you spot the problem with these headlines? (Level 1) - Jeff Leek & Lucy McGowan

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Emily Nguyen

"New drug may cure cancer."

"Thuốc mới chữa lành ung thư."

"Aspirin may reduce risk of heart attacks."

"Aspirin giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim."

"Eating breakfast can help you lose weight."

"Ăn sáng giúp giảm cân."

Những tiêu đề về sức khỏe như vậy tràn ngập trên báo chí,

Health headlines like these flood the news,

often contradicting each other.

và thường mâu thuẫn với nhau.

Vậy làm thế nào để nhận biết đâu là vấn đề sức khỏe đáng quan tâm,

So how can you figure out what’s a genuine health concern

or a truly promising remedy,

hay liệu pháp thực sự hứa hẹn,

and what’s less conclusive?

và đâu là thông tin mơ hồ?

In medicine,

there’s often a disconnect between news headlines

Trong y học, thường có sự sai biệt giữa tiêu đề báo và nghiên cứu khoa học.

and the scientific research they cover.

That’s because a headline is designed to catch attention—

Vì tiêu đề được thiết kế để thu hút sự chú ý,

it’s most effective when it makes a big claim.

nên một tuyên bố lớn sẽ tạo được hiệu ứng cao nhất.

By contrast,

Trái lại, nghiên cứu khoa học đáng tin cậy

many scientific studies produce meaningful results

when they focus on a narrow, specific question.

thường tập trung vào một câu hỏi nhỏ và cụ thể.

The best way to bridge this gap

Cách tốt nhất để rút ngắn sự sai biệt này

is to look at the original research behind a headline.

là đọc các bản nghiên cứu gốc mà tiêu đề đề cập đến.

We’ve come up with a simplified research scenario

Chúng tôi đưa ra ba tình huống đơn giản để thử khả năng phân tích của bạn.

for each of these three headlines to test your skills.

Keep watching for the explanation of the first study;

Hãy xem tiếp để tìm ra lời giải thích cho tình huống thứ nhất.

then pause at the headline to figure out the flaw.

Sau đó, dừng lại ở tiêu đề để tìm ra những điểm không đúng.

Assume all the information you need to spot the flaw is included.

Giả định rằng mọi thông tin cần để tìm ra lỗi đều ở trong này.

Let’s start with this hypothetical scenario:

Cùng bắt đầu với trường hợp sau:

a study using mice to test a new cancer drug.

một nghiên cứu dùng chuột để thử nghiệm thuốc điều trị ung thư mới.

The study includes two groups of mice,

Nghiên cứu này chia chuột làm hai nhóm,

one treated with the drug, the other with a placebo.

một nhóm dùng thuốc thật, một nhóm dùng thuốc giả.

At the end of the trial,

Lúc nghiệm thu,

the mice that receive the drug are cured,

những con dùng thuốc thật lành bệnh, còn những con dùng thuốc giả thì không.

while those that received the placebo are not.

Can you spot the problem with this headline:

Bạn có phát hiện ra điểm sai trong tiêu đề này không:

"Study shows new drug could cure cancer"

"Nghiên cứu ra thuốc trị ung thư"

Since the subjects of the study were mice,

Vì đối tượng của nghiên cứu này là chuột,

we can’t draw conclusions about human disease based on this research.

ta không thể kết luận nó sẽ đúng trên con người.

In real life, early research on new drugs and therapies is not conducted on humans.

Trên thực tế, giai đoạn đầu thử nghiệm thuốc và phương pháp điều trị

không bao giờ được thực hiện trên người.

If the early results are promising,

Nếu kết quả ban đầu khả quan,

clinical trials follow to determine if they hold up in humans.

sẽ có các thử nghiệm lâm sàng để xác định liệu có áp dụng được lên con người.

Sau khi đã khởi động, hãy thử với một ví dụ khó hơn:

Now that you’ve warmed up,

let’s try a trickier example:

a study about the impact of aspirin on heart attack risk.

nghiên cứu về tác động của aspirin lên nguy cơ nhồi máu cơ tim.

The study randomly divides a pool of men into two groups.

Nghiên cứu chia ngẫu nhiên một nhóm nam giới thành hai nhóm nhỏ.

The members of one group take aspirin daily,

Một nhóm uống aspirin mỗi ngày, nhóm còn lại dùng thuốc giả.

while the others take a daily placebo.

By the end of the trial,

Lúc nghiệm thu,

the control group suffered significantly more heart attacks

có nhiều người trong nhóm dùng thuốc giả bị nhồi máu cơ tim hơn nhóm uống aspirin.

than the group that took aspirin.

Based on this situation, what’s wrong with the headline:

Trong tình huống này, tiêu đề sai ở đâu?

"Aspirin may reduce risk of heart attacks"

"Aspirin giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim."

In this case, the study shows evidence that aspirin reduces heart attacks in men,

Ở đây, nghiên cứu cho thấy aspirin làm giảm nhồi máu cơ tim ở nam,

because all the participants were men.

vì người tham gia đều là nam.

But the conclusion “aspirin reduces risk of heart attacks” is too broad;

Nhưng kết luận "Aspirin giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim" quá rộng;

we can’t assume that results found in men would also apply to women.

không thể kết luận trên cả nam lẫn nữ.

Những người tham gia nghiên cứu thường bị giới hạn trong phạm vi địa lý,

Studies often limit participants based on geographic location, age, gender,

độ tuổi, giới tính và nhiều yếu tố khác.

or many other factors.

Before these findings can be generalized,

Trước khi phổ biến đại trà,

similar studies need to be run on other groups.

cần thực hiện nghiên cứu tương tự trên các nhóm khác.

If a headline makes a general claim,

Nếu tiêu đề đưa ra tuyên bố chung,

it should draw its evidence from a diverse body of research, not one study.

cần đưa ra bằng chứng từ nhiều chứ không chỉ một nghiên cứu.

Can you take your skills from the first two questions to the next level?

Sau hai câu hỏi, bạn có sẵn sàng thử khả năng phân tích của mình ở độ khó hơn?

Try this example about the impact of eating breakfast on weight loss.

Hãy thử với ví dụ về bữa sáng giúp giảm cân.

Researchers recruit a group of people who had always skipped breakfast

Các nhà nghiên cứu chiêu mộ một nhóm người thường bỏ bữa sáng

and ask them to start eating breakfast everyday.

và yêu cầu họ bắt đầu ăn sáng mỗi ngày.

The participants include men and women of a range of ages and backgrounds.

Người tham gia gồm cả nam lẫn nữ ở nhiều độ tuổi và xuất thân khác nhau.

Over a year-long period,

Qua một năm, người tham gia giảm trung bình 2,3 kilogam.

participants lose an average of five pounds.

So what’s wrong with the headline:

Tiêu đề này sai ở đâu?

"Eating breakfast can help you lose weight"

"Ăn sáng giúp giảm cân."

The people in the study started eating breakfast and lost weight—

Người tham gia bắt đầu ăn sáng và giảm cân,

but we don’t know that they lost weight because they started eating breakfast;

nhưng ta không biết liệu họ giảm cân vì bắt đầu ăn sáng;

perhaps having their weight tracked

hay việc theo dõi trọng lượng cơ thể đã khiến họ thay đổi thói quen ăn uống.

inspired them to change their eating habits in other ways.

To rule out the possibility that some other factor caused weight loss,

Để loại trừ khả năng các yếu tố khác khiến giảm cân,

we would need to compare these participants

cần so sánh những người này với những người không ăn sáng

to a group who didn’t eat breakfast before the study

and continued to skip it during the study.

và tiếp tục bỏ bữa sáng trong toàn thời gian nghiên cứu.

A headline certainly shouldn’t claim the results of this research

Tiêu đề rõ ràng không nên tuyên bố kết quả nghiên cứu một cách phổ quát.

are generally applicable.

And if the study itself made such a claim without a comparison group,

Và nếu nghiên cứu không có nhóm đối chiếu,

then you should question its credibility.

bạn nên đặt câu hỏi về tính tin cậy của nó.

Now that you’ve battle-tested your skills

Sau khi thử khả năng phân tích với các nghiên cứu và tiêu đề giả định,

on these hypothetical studies and headlines,

you can test them on real-world news.

bạn có thể thử trên các tiêu đề thực tế.

Even when full papers aren’t available without a fee,

Dù báo cáo khoa học không phải lúc nào cũng miễn phí,

you can often find summaries of experimental design and results

vẫn có thể dễ dàng tìm ra nội dung tóm lược và kết quả thí nghiệm

in freely available abstracts,

trong bản tóm tắt sẵn có miễn phí,

or even within the text of a news article.

hoặc ngay trong bài báo.

Individual studies have results

Kết quả nghiên cứu không phải lúc nào cũng trùng khớp với tiêu đề hào nhoáng.

that don’t necessarily correspond to a grabby headline.

Big conclusions for human health issues

Những kết luận lớn về vấn đề sức khỏe con người

require lots of evidence accumulated over time.

cần nhiều thời gian và bằng chứng.

But in the meantime,

Trong khi chờ đợi,

we can keep on top of the science, by reading past the headlines.

hãy tiếp cận với tiến bộ khoa học mà không quá đặt niềm tin vào tiêu đề.