Why isn't the world covered in poop? - Eleanor Slade and Paul Manning

Translator: Trang Pham Reviewer: Lam Nguyen

Một chú bọ hung đi vào quán bar. "Chỗ này đã ai ngồi chưa vậy?"

Somewhere near you, an animal is defecating.

Ở đâu đó gần bạn, một con vật đang đại tiện.

In fact, each day, the animal kingdom produces roughly enough dung

Thực tế thì hàng ngày, vương quốc động vật thải ra lượng phân

to match the volume of water pouring over the Victoria Falls.

gần bằng lượng nước chảy ở thác Victoria.

So why isn’t the planet covered in the stuff?

Vậy tại sao hành tinh của chúng ta không bị phủ đầy thứ chất thải này?

You can thank the humble dung beetle for eating up the excess.

Ta có thể cảm ơn loài bọ hung thầm lặng đã xử lý lượng phân thừa.

Capable of burying 250 times their body weight in a single night,

Với khả năng chôn chất thải có khối lượng gấp 250 lần trọng lượng cơ thể của chúng

chỉ trong một đêm, những loài côn trùng bé nhỏ này

these valiant insects make quick work of an endless stream of feces.

có thể giải quyết nhanh gọn dòng phân tưởng như vô tận.

Over 7,000 known species of dung beetle run clean-up duty across six continents

Hơn 7000 loài bọ hung đã được biết đến làm nhiệm vụ dọn dẹp xuyên suốt sáu lục địa,

—everywhere except Antarctica.

chỉ trừ châu Nam Cực.

A dung beetle’s first task is to locate dung.

Công việc đầu tiên của bọ hung là tìm chỗ nào có phân.

Some live on the anal regions of larger animals,

Một số sống ở vùng hậu môn của những loài động vật lớn hơn,

ready to leap off when they defecate.

sẵn sàng nhảy xuống ngay khi những loài này đại tiện.

Others sniff out feces that animals leave behind.

Một số khác ngửi thấy mùi phân các con vật thải ra.

A pile of elephant dung can attract 4,000 beetles in 15 minutes.

Một bãi phân voi có thể thu hút 4000 con bọ hung trong vòng 15 phút.

So once a beetle finds dung,

Vậy nên khi một con bọ hung thấy phân

it must work quickly to secure some of the bounty for itself.

nó phải làm việc nhanh lẹ để kiếm phần riêng cho mình.

Most dung beetle species fall into one of three main groups:

Hầu hết các loài bọ hung đều thuộc một trong ba nhóm sau:

rollers,

nhóm lăn phân,

tunnelers,

nhóm đào hầm,

and dwellers.

và nhóm ngụ cư.

Dung rollers sculpt a ball of dung, and using their back legs,

Nhóm lăn phân lăn phân thành hình quả bóng và dùng chân sau

quickly roll it away from competitors.

lăn nhanh quả bóng này ra xa các đối thủ.

Potential partners jump on the ball,

Các bạn tình tiềm năng nhảy lên hòn phân,

and once the ball-maker has selected their mate,

và một khi con bọ lăn phân đã chọn được cặp cho mình,

the pair dig their dung ball into the soil.

cặp đôi này sẽ chôn quả bóng phân xuống mặt đất.

Once it’s been buried, the female lays a single egg within the dung ball.

Sau khi chôn, con bọ cái sẽ đẻ một quả trứng duy nhất vào hòn phân.

Tunnelers have a different approach.

Nhóm đào hầm lại tiếp cận theo cách khác.

Digging underneath a pat, some drag dung down into the soil

Một số đào hầm dưới các bãi phân, kéo phân xuống lòng đất

and pack it into clumps known as brood balls,

và nhào nặn chúng thành các khối với các tên gọi như quả cầu ấp,

dung balls,

bóng phân,

or dung “sausages,” depending on their shape and size.

hoặc "xúc xích" phân tuỳ vào hình dạng và kích thước của viên phân.

Male tunnelers sport a spectacular array of horns

Các con bọ đực đào hầm mang trên mình bộ sừng lớn

to fight each other for control of these tunnels,

nhằm đấu đá tranh giành quyền kiểm soát các hầm,

which they then defend until the female’s laid her egg.

và bảo vệ những hầm này cho đến khi con bọ hung cái đẻ trứng.

Some male tunnelers avoid the fray by masquerading as hornless females

Một số con đực tránh những cuộc giao tranh bằng cách giả dạng bọ hung cái không sừng

and sneaking into tunnels to mate while the guardians’ heads are turned.

và lẻn vào các hầm để giao phối khi những con bọ canh gác không để ý.

The third group of dung beetles, dwellers,

Nhóm bọ hung thứ ba, hay nhóm ngụ cư,

take the most straightforward approach,

có cách tiếp cận trực tiếp nhất,

laying their eggs directly into a dung pat.

chúng đẻ trứng ngay trong bãi phân.

This makes their offspring more vulnerable to predation

Điều này khiến ấu trùng của chúng dễ bị săn đuổi

than those of the tunnelers and rollers.

hơn là ấu trùng của nhóm đào hầm và nhóm lăn phân.

As the larvae feed, they riddle the dung pat with tunnels,

Khi những con ấu trùng ăn, chúng đào hầm trong bãi phân,

leaving remains that are quickly colonized by bacteria and fungi and weathered away.

để lại tàn dư nhanh chóng bị vi khuẩn, nấm cư ngụ và bị môi trường biến đổi.

Inside a tunnel, ball, or pat, once the larvae hatch,

Trong hầm, hòn hay bãi phân, một khi ấu trùng nở,

they consume the dung before metamorphosing into a pupa

chúng tiêu thụ lượng phân trước khi biến thái hoàn toàn thành nhộng

and then an adult beetle.

và sau đó là bọ hung trưởng thành.

Besides clearing dung, the actions of these beetles

Bên cạnh việc dọn phân, hoạt động của bọ hung

have considerable ecological importance.

có vai trò cực kỳ quan trọng đối với hệ sinh thái.

For one, they serve as secondary seed dispersers.

Trước hết, chúng là nguồn phát tán hạt thứ cấp.

Dung from monkeys,

Phân khỉ, lợn rừng,

wild pigs,

and other animals is riddled with seeds from the fruits they eat.

và các loài động vật khác chứa đầy các hạt từ quả chúng đã ăn.

When beetles bury their dung balls,

Khi bọ hung chôn các hòn phân,

they inadvertently protect these seeds from predators

chúng vô tình bảo vệ những hạt này khỏi những động vật khác

and increase the likelihood they’ll germinate.

và tăng xác suất hạt nảy nầm.

The advantage is so great that one South African plant

Lợi ích này lớn tới mức một loại cây ở Nam Phi

has evolved to produce seeds that look and smell like dung

đã tiến hoá để hạt của chúng có bề ngoài và mùi giống với phân

to trick beetles into burying them.

nhằm dụ những con bọ hung chôn các hạt này.

Dung beetles also play important roles in agricultural systems.

Bọ hung cũng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống nông nghiệp.

Livestock, like cows and sheep, produce huge amounts of dung,

Gia súc như bò và cừu thải ra lượng lớn phân

which contains nutrients that can benefit plants.

trong đó có các chất dinh dưỡng có thể giúp ích cho cây trồng.

The beetles break up the dung and tunnel it deep into the soil,

Bọ hung chia nhỏ lượng phân và đào hầm đưa chúng sâu xuống lòng đất,

bringing the nutrients into close contact with plant roots.

mang các chất dinh dưỡng này tới gần với rễ cây hơn.

Their services to farmers have been valued at $380 million a year in the US

Việc của bọ hung trong nông nghiệp được định giá 380 triệu đô la một năm tại Mỹ

and £367 million a year in the UK.

và 367 triệu bảng một năm tại Anh.

Dung beetles can even help us battle global warming

Bọ hung thậm chí còn giúp chống lại hiện tượng nóng lên toàn cầu

by reducing greenhouse gas emissions associated with farming.

bằng việc giảm khí thải nhà kính liên quan tới nông nghiệp.

Microbes living in oxygen-poor livestock dung

Vi sinh vật kị khí sống trong phân gia súc

produce methane, a potent greenhouse gas.

tạo ra mê-tan, một loại khí nhà kính có ảnh hưởng lớn.

But beetles oxygenate pats when they tunnel into them,

Nhưng bọ hung, khi đào hầm trong các bãi phân, đã làm giàu khí oxy,

preventing the microbes from producing methane.

ngăn không cho những sinh vật này sản sinh khí mê-tan.

The dung beetle spreads seeds,

Những con bọ hung phát tán hạt,

helps farmers,

giúp người nông dân,

and fights climate change

và chống lại biến đổi khí hậu

—and accomplishes it all simply by doing its business.

- và chúng làm được tất cả những điều này đơn giản bằng cách làm công việc của mình.

Maybe next time you come across some dung in the forest or a field,

Có thể lần sau khi bạn nhìn thấy phân ở trong rừng hay trên cánh đồng,

you’ll be tempted to take a closer look.

bạn sẽ muốn nhìn lại kỹ hơn một chút đó!