Four ways to understand the Earth's age - Joshua M. Sneideman

Các cách đo tuổi trái đất mà bạn có thể hiểu được - Joshua M. Sneideman

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Vu-An Phan

How old is the Earth?

Trái đất bao nhiêu tuổi?

Well, by counting the number of isotopes

Vâng, bằng cách đếm số lượng các đồng vị

in a sample of rock

trong một mẫu đá

that's undergone radioactive decay,

mà đã trải qua phân rã phóng xạ,

geologists have estimated the Earth's birthday,

các nhà địa chất đã ước tính được ngày sinh của trái đất,

when it first formed from a solar nebula,

khi nó lần đầu tiên được hình thành từ một tinh vân mặt trời,

to be 4.6 billion years ago.

4,6 tỷ năm về trước.

But just how long is that really?

Nhưng như vậy thực sự là bao lâu?

Here's some analogies

Sau đây là một số so sánh

that might help you understand.

mà có thể giúp bạn hiểu thêm về điều này.

For example, let's imagine the entire history of Earth

Ví dụ: Hãy tưởng tượng toàn bộ lịch sử của trái đất

until the present day

cho đến ngày nay

as a single calendar year.

như một năm dương lịch duy nhất.

On January 1st, the Earth begins to form.

Ngày 01 tháng 1, trái đất bắt đầu hình thành.

By March 3rd, there's the first evidence

Vào khoảng mùng 03 tháng 3, có bằng chứng đầu tiên

of single-celled bacteria.

của sự xuất hiện của vi khuẩn đơn bào.

Life remains amazingly unicellular until November 11th

Cuộc sống, đáng ngạc nhiên thay, vẫn còn dưới dạng đơn bào cho đến ngày 11 tháng 11

when the first multicellular organisms,

khi các sinh vật đa bào đầu tiên,

known as the Ediacaran fauna, come along.

được gọi là các động vật Ediacara, xuất hiện.

Shortly thereafter, on November 16th at 6:08 p.m.

Không lâu sau đó, vào ngày 16 tháng 11 lúc 06:08:00 p.m

is the Cambrian Explosion of life,

là sự bùng nổ của kỷ nguyên Cambrian,

a major milestone,

một cột mốc quan trọng,

when all of the modern phyla started to appear.

khi mà tất cả các nhánh hiện đại bắt đầu xuất hiện.

On December 10th at 1:26 p.m.,

Ngày 10 tháng 12 lúc 01:26:00 p.m

the dinosaurs first evolve

những con khủng long đầu tiên phát triển

but are wiped out by an asteroid

nhưng bị xóa sổ bởi một tiểu hành tinh

just two weeks later.

chỉ hai tuần sau đó.

On December 31st, the mighty Roman empire

Ngày 31 tháng 12, Đế quốc La Mã hùng mạnh

rises and falls in just under four seconds.

trỗi dậy và sụp đổ trong vòng chưa tới bốn giây.

And Columbus sets sail

Và Columbus giong buồm ra khơi

for what he thinks is India

cho những gì ông ta nghĩ là Ấn Độ

at three seconds to midnight.

vào ba phút trước lúc nửa đêm.

If you try to write the history of the Earth

Nếu bạn cố gắng để viết lại lịch sử của trái đất

using just one page per year,

bằng cách sử dụng chỉ một trang mỗi năm,

your book would be 145 miles thick,

cuốn sách của bạn sẽ dày 145 dặm,

more than half the distance

hơn một nửa khoảng cách

to the international space station.

tới Trạm vũ trụ quốc tế.

The story of the 3.2 million year-old

Câu chuyện của 3,2 triệu năm tuổi

Australopithecine fossil known as Lucy

Hóa thạch Australopithecine được biết đến dưới cái tên Lucy

would be found on the 144th mile,

được tìm thấy ở dặm thứ 144,

just over 500 feet from the end of the book.

chỉ hơn 500 feet trước đoạn kết của cuốn sách.

The United States of America's Declaration of Independence

Tuyên bố độc lập của nước Mỹ

would be signed in the last half-inch.

sẽ được ký kết trong nửa inch cuối.

Or if we compared geologic time

Hoặc nếu chúng ta so sánh niên đại địa chất

to a woman stretching her arms

với một người phụ nữ đang giang thẳng tay

to a span of six feet,

tạo thành một khoảng sáu feet,

the simple act of filing her nails

một hành động đơn giản là giũa móng tay của cô ta

would wipe away all of recorded human history.

sẽ xóa đi tất cả của lịch sử loài người.

Finally, let's imagine the history of the Earth as your life:

Cuối cùng, hãy tưởng tượng lịch sử của trái đất như là cuộc sống của bạn:

from the moment you're born

từ thời điểm bạn được sinh ra

to your first day of high school.

đến ngày đầu tiên đến trường trung học.

Your first word,

Từ đầu tiên bạn phát ra,

first time sitting up,

lần đầu tiên ngồi dậy được,

and first time walking

và lần đầu tiên bước đi

would all take place while life on Earth

Tất cả sẽ diễn ra trong khi cuộc sống trên trái đất

was comprised of single-celled organisms.

đã bao gồm của các sinh vật đơn bào.

In fact, the first multicellular organism

Trong thực tế, các sinh vật đa bào đầu tiên

wouldn't evolve until you were 12 years old

sẽ không phát triển cho đến khi bạn 12 tuổi

and starting 7th grade,

và bắt đầu lớp 7,

right around the time

ngay trong khoảng thời gian

your science teacher is telling the class

giáo viên khoa học của bạn nói cả lớp biết

how fossils are formed.

làm thế nào hóa thạch được hình thành.

The dinosaurs don't appear

Những con khủng long không xuất hiện

until three months into 8th grade

cho đến ba tháng sau ngày vào lớp 8

and are soon wiped out right around spring break.

và sớm bị xóa sổ vào kì nghỉ xuân.

Three days before 9th grade begins,

Ba ngày trước khi bắt đầu lớp 9,

when you realize summer is over

Khi bạn nhận ra mùa hè đã kết thúc

and you need new school supplies,

và bạn cần đồ dùng học tập học mới,

Lucy, the Australopithecine, is walking around Africa.

Lucy, người Australopithecine, đi bộ khắp châu Phi.

As you finish breakfast

Khi bạn kết thúc bữa sáng

and head outside to catch your bus

và bước ra khỏi nhà để bắt xe buýt

44 minutes before school,

44 phút trước khi vào lớp,

the Neanderthals are going extinct throughout Europe.

Các người Neanderthal sẽ tuyệt chủng trên khắp châu Âu.

The most recent glacial period

Thời kỳ băng hà gần đây nhất

ends as your bus drops you off

kết thúc khi xe buýt của bạn cho bạn xuống

16 minutes before class.

16 phút trước khi lớp học bắt đầu.

Columbus sets sail 50 seconds before class

Columbus giong buồm ra khơi 50 giây trước khi vào lớp

as you're still trying to find the right classroom.

như bạn vẫn đang cố gắng để tìm đúng lớp của mình.

The Declaration of Independence is signed

Tuyên ngôn độc lập được ký

28 seconds later

28 giây sau đó

as you look for an empty seat.

Khi bạn tìm một chỗ trống để ngồi.

And you were born 1.3 seconds before the bell rings.

Và bạn đã được sinh ra cách 1.3 giây trước khi tiếng chuông vào lớp vang lên.

So, you see, the Earth is extremely,

Vì vậy, bạn thấy đấy, trái đất già

unbelievably old

như trái cà

compared to us humans

nếu so với con người chúng ta

with a fossil record

nhưng với một hồ sơ hóa thạch

hiding incredible stories to tell us about the past

ẩn giấu các câu chuyện đáng kinh ngạc cho chúng ta biết về quá khứ

and possibly the future as well.

và có thể cả tương lai.

But in the short time we've been here,

Nhưng trong thời gian ngắn chúng ta ở đây,

we've learned so much

chúng ta đã học được rất nhiều

and will surely learn more

và chắc chắn sẽ học được thêm nhiều thứ

over the next decades and centuries,

trong thập kỷ tiếp theo và hàng thế kỷ nữa,

near moments in geological time.

những khoảnh khắc gần nhau trong những khoảng thời gian địa chất.