How do we know what color dinosaurs were? - Len Bloch

899,392 views ・ 2016-01-04

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Duong Dinh Reviewer: Bảo Hân Lại
00:09
This is the microraptor,
0
9218
3336
Đây là loài Microraptor
00:12
a carnivorous four-winged dinosaur that was almost two-feet long,
1
12554
4506
1 loài khủng long ăn thịt có 4 cánh, dài gần 2 feet
00:17
ate fish,
2
17060
1211
ăn cá
00:18
and lived about 120 million years ago.
3
18271
2938
và sống vào khoảng 120 triệu năm trước
00:21
Most of what we know about it comes from fossils that look like this.
4
21209
4967
Hầu hết những gì chúng ta biết về nó là từ những mảnh hóa thạch trông như thế này
00:26
So, is its coloration here just an artist's best guess?
5
26176
3794
Vì vậy, có phải màu sắc của chúng chỉ là suy đoán tốt nhất của tác giả?
00:29
The answer is no.
6
29970
2316
Câu trả lời là không
00:32
We know this shimmering black color is accurate
7
32286
3128
Chúng ta biết ánh sáng lung linh màu đen này là chính xác
00:35
because paleontologists have analyzed clues contained within the fossil.
8
35414
5194
bởi vì những nhà khảo cổ học đã phân tích những manh mối được đưa ra với hóa thạch
00:40
But making sense of the evidence requires careful examination of the fossil
9
40608
4220
Nhưng để hiểu về bằng chứng đòi hỏi kiểm tra cẩn thận những hóa thạch
00:44
and a good understanding of the physics of light and color.
10
44828
5203
Và hiểu biết tốt về nguyên lý ánh sáng và màu sắc
00:50
First of all, here's what we actually see on the fossil:
11
50031
3661
Đầu tiên, đây là cái chúng tôi thực sự thấy trên hóa thạch:
00:53
imprints of bones and feathers that have left telltale mineral deposits.
12
53692
4694
dấu vết của xương và lông vũ còn sót lại làm lộ ra lớp trầm tích khoáng sản
00:58
And from those imprints,
13
58386
1444
Và từ những dấu vết để lại
00:59
we can determine that these microraptor feathers
14
59830
2606
chúng ta có thể xác định bộ lông của loài microraptor
01:02
were similar to modern dinosaur, as in bird, feathers.
15
62436
5136
giống với của loài khủng long hiện đại, như của lông vũ của chim
01:07
But what gives birds their signature diverse colorations?
16
67572
3665
Nhưng điều gì mang lại cho những con chim dấu hiệu những màu sắc đa dạng
01:11
Most feathers contain just one or two dye-like pigments.
17
71237
4590
Hầu hết những chiếc lông chỉ chứa 1 hoặc 2 sắc tố nhuộm
01:15
The cardinal's bright red comes from carotenoids,
18
75827
2576
Màu đỏ thắm tươi xuất phát từ sắc tố carotenoids
01:18
the same pigments that make carrots orange,
19
78403
3006
và những sắc tố như vậy tạo nên màu da cam có trong củ cà rốt
01:21
while the black of its face is from melanin,
20
81409
2336
trong khi màu đen của khuôn mặt là từ melanin,
01:23
the pigment that colors our hair and skin.
21
83745
3283
sắc tố làm nên màu tóc và da của chúng ta.
01:27
But in bird feathers, melanin isn't simply a dye.
22
87028
3434
Nhưng trong bộ lông của chim melanin không phải đơn giản là 1 màu
01:30
It forms hollow nanostructures called melanosomes
23
90462
3692
Nó hình thành các cấu trúc nano rỗng được gọi là melanosomes
01:34
which can shine in all the colors of the rainbow.
24
94154
3113
cái có thể tỏa sáng trong mọi màu sắc của cầu vồng
01:37
To understand how that works,
25
97267
1921
Để hiểu cách nó hoạt động như thế nào
01:39
it helps to remember some things about light.
26
99188
2478
nó giúp ta nhớ đến 1 vài điều về ánh sáng
01:41
Light is basically a tiny electromagnetic wave traveling through space.
27
101666
5269
Ánh sáng về cơ bản là 1 loại sóng điện từ nhỏ xuyên qua không gian
01:46
The top of a wave is called its crest
28
106935
2388
Phía trên cùng được gọi là đỉnh sóng
01:49
and the distance between two crests is called the wavelength.
29
109323
4162
và khoảng cách giữa 2 đỉnh sóng được gọi là bước sóng.
01:53
The crests in red light are about 700 billionths of a meter apart
30
113485
4750
Đỉnh sóng với ánh sáng đỏ 700 phần 1 tỉ của 1m
và bước sóng trong ánh sáng màu tím thậm chí còn ngắn hơn
01:58
and the wavelength of purple light is even shorter,
31
118235
3246
02:01
about 400 billionths of a meter, or 400 nanometers.
32
121481
4679
khoảng 400 phần 1 tỉ của 1 mét hay 400 nano mét,
02:06
When light hits the thin front surface of a bird's hollow melanosome,
33
126160
4081
Khi ánh sáng chạm đến mặt ngoài mỏng manh của melanosome rỗng của 1 con chim
02:10
some is reflected and some passes through.
34
130241
3506
1 vài được phản chiếu và 1 số lại xuyên qua
02:13
A portion of the transmitted light then reflects off the back surface.
35
133747
4363
1 phần ánh sáng được truyền đi sau đó phản xạ khỏi bề mặt trở lại.
02:18
The two reflected waves interact.
36
138110
2443
2 làn sóng được phản xạ tương tác với nhau
02:20
Usually they cancel each other out,
37
140553
1934
Thường thì chúng triệt tiêu lẫn nhau,
02:22
but when the wavelength of the reflected light
38
142487
2180
nhưng khi bước sóng của ánh sáng được phản chiếu
02:24
matches the distance between the two reflections,
39
144667
3172
trùng với khoảng cách giữa 2 đường phản chiếu,
02:27
they reinforce each other.
40
147839
1923
chúng củng cố, bồi đắp cho nhau
02:29
Green light has a wavelength of about 500 nanometers,
41
149762
3282
Đường sáng mài xanh có bước sóng khoảng 500 nanometers
02:33
so melanosomes that are about 500 nanometers across
42
153044
3284
vì vậy melanosomes vào khoảng 500 nanometers
02:36
give off green light,
43
156328
1955
sẽ tỏa ra ánh sáng màu xanh
02:38
thinner melanosomes give off purple light,
44
158283
2475
melanosomes mỏng hơn sẽ tỏa ra ánh sáng màu tím,
02:40
and thicker ones give off red light.
45
160758
2793
và cái dày hơn sẽ tỏa ra ánh sáng đỏ
02:43
Of course, it's more complex than this.
46
163551
2436
Đương nhiên, nó phức tạp hơn thế này
02:45
The melanosomes are packed together inside cells, and other factors,
47
165987
3724
Melanosomes được xếp cùng nhau trong những tế bào và các nhân tố khác,
02:49
like how the melanosomes are arranged within the feather, also matter.
48
169711
4660
như làm thế nào melanosoomes được bố trí cùng với lông, cũng là vấn đề.
02:54
Let's return to the microraptor fossil.
49
174371
2453
Hãy cùng trở lại với hóa thạch của Microraptor.
02:56
When scientists examined its feather imprints under a powerful microscope,
50
176824
4209
Khi các nhà khoa học kiểm tra dấu vết của lông vũ dưới kính hiển vi siêu nhỏ
03:01
they found nanostructures that look like melanosomes.
51
181033
3274
họ tìm thấy cấu trúc nano giống với melanosomes.
03:04
X-ray analysis of the melanosomes further supported that theory.
52
184307
4849
Sự phân tích tia X quang của melanosomes tiếp tục hỗ trợ giả thuyết đó.
03:09
They contained minerals that would result from the decay of melanin.
53
189156
4228
Chúng chứa đựng khoáng chất kết quả từ sự phân hủy của melanin
03:13
The scientists then chose 20 feathers from one fossil
54
193384
3400
Các nhà khoa học sau đó chọn ra 20 mẩu lông vũ từ 1 hóa thạch
03:16
and found that the melanosomes in all 20 looked alike,
55
196784
4177
và tìm ra rằng melanosomes trong tất cả 20 loại đều như nhau
03:20
so they became pretty sure this dinosaur was one solid color.
56
200961
4080
vì vậy họ bắt đầu khá chắc chắn rằng loài khủng long này chỉ có duy nhất 1 màu.
03:25
They compared these microraptor melanosomes to those of modern birds
57
205041
4328
Họ so sánh melanosomes của loài microraptor với loài chim hiện đại
03:29
and found a close similarity, though not a perfect match,
58
209369
3569
và tìm thấy sự tương đồng mặc dù không hoàn toàn trùng khớp
03:32
to the iridescent teal feathers found on duck wings.
59
212938
4177
và với bộ lông ngũ sắc tìm thấy trên cánh của vịt.
03:37
And by examining the exact size and arrangement of the melanosomes,
60
217115
3883
Và bằng cách kiểm tra kích thước chính xác và cách xắp xếp melanosomes,
03:40
scientists determined that the feathers were iridescent black.
61
220998
4882
các nhà khoa học xác định được những bộ lông óng ánh màu đen
03:45
Now that we can determine a fossilized feather's color,
62
225880
3017
Giờ đây chúng ta có thể xác định màu lông chim trên hóa thạch
03:48
paleontologists are looking for more fossils with well-preserved melanosomes.
63
228897
5163
các nhà khảo cổ học đang tìm kiếm nhiều hóa thạch hơn với melanosomes tốt
03:54
They've found that a lot of dinosaurs, including velociraptor,
64
234060
3793
Họ tìm ra rằng nhiều loài khủng long bao gồm khủng long bạo chúa velociraptor
03:57
probably had feathers,
65
237853
1669
cũng có thể có lông
03:59
meaning that certain films might not be so biologically accurate.
66
239522
5335
có nghĩa là 1 số bộ phim không hoàn toàn chính xác theo sinh học.
04:04
Clever girls.
67
244857
1700
Giỏi lắm, các cô!
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7