How one scientist took on the chemical industry - Mark Lytle

437,092 views ・ 2020-03-17

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Minh Huy Tran Reviewer: Ngoc Nguyen
00:06
In 1958, Rachel Carson received a letter
0
6841
3030
Năm 1958, Racher Carson nhận được một lá thư
00:09
describing songbirds suddenly dropping from tree branches.
1
9871
3409
kể về việc chim chóc đột nhiên rơi từ trên cây xuống.
00:13
The writer blamed their deaths on a pesticide called DDT
2
13280
3640
Người viết thư cho rằng chúng chết do thuốc trừ sâu DDT
00:16
that exterminators had sprayed on a nearby marsh.
3
16920
3000
phun ở vùng đầm lầy gần đó.
00:19
The letter was the push Carson needed to investigate DDT.
4
19920
3740
Lá thư ấy đã thôi thúc Carson nghiên cứu DDT.
00:23
She had already heard from scientists and conservationists who were worried
5
23660
4040
Bà từng nghe giới khoa học và những người yêu thiên nhiên
00:27
that rampant use of the pesticide posed a threat to fish, birds,
6
27700
4532
lo ngại việc phun thuốc trừ sâu bừa bãi đe đọa sự sống của chim, cá
00:32
and possibly humans.
7
32232
1630
và có thể là cả con người.
00:33
She began to make inquiries through government contacts
8
33862
3058
Bà bắt đầu tìm hiểu qua người quen trong chính quyền
00:36
from her years working in the United States Bureau of Fisheries.
9
36920
3436
khi làm việc ở Cục Thủy sản Hoa Kỳ.
00:40
She asked: “what has already silenced the voices of spring?”
10
40356
5145
Bà hỏi: "Điều gì đã khiến mùa xuân lặng im đến thế?"
00:45
In 1962, Carson published her findings in "Silent Spring."
11
45501
5283
Năm 1962, Carson cho ra đời quyển sách với tựa "Mùa xuân vắng lặng".
00:50
Her book documented the misuse of chemicals
12
50784
2730
Cuốn sách viết về sự lạm dụng hóa chất
00:53
and their toll on nature and human health.
13
53514
2860
và tác hại của nó lên tự nhiên và con người.
00:56
"Silent Spring" immediately drew both applause and impassioned dissent—
14
56374
4963
"Mùa xuân vắng lặng" ngay lập tức nhận được cả sự ca ngợi lẫn chỉ trích.
01:01
along with vicious personal attacks on the author.
15
61337
2910
Bên cạnh, còn có những lời công kích cá nhân độc địa.
01:04
How did this mild-mannered biologist and writer ignite such controversy?
16
64247
5876
Làm thế nào nhà văn và nhà sinh vật học hiền hòa này
lại gây nhiều tranh cãi đến vậy?
01:10
Carson began her career as a hardworking graduate student,
17
70123
3650
Bắt đầu sự nghiệp là một nghiên cứu sinh chăm chỉ,
01:13
balancing her studies in biology at John Hopkins University
18
73773
3811
cân bằng việc học Sinh học tại Đại học John Hopkins
01:17
with part time jobs.
19
77584
1350
với công việc bán thời gian.
01:18
Still, she had to leave school before completing her doctorate
20
78934
3270
Nhưng phải ngưng việc theo học tiến sĩ
01:22
to provide for her ailing father and sister.
21
82204
3070
để nuôi cha và chị gái bị bệnh.
01:25
Carson found part time work with the Bureau of Fisheries
22
85274
3040
Bà làm việc bán thời gian tại Cục Thủy sản
01:28
writing for a radio program on marine biology.
23
88314
3650
viết kịch bản radio cho mảng sinh học biển.
01:31
Her ability to write materials that could hold the general public’s attention
24
91964
4090
Tài viết lách của bà thu hút nhiều thính giả
khiến cấp trên rất ấn tượng.
01:36
impressed her superiors, and in 1936,
25
96054
3260
Năm 1936, bà trở thành
01:39
she became the second woman to be hired at the Bureau full time.
26
99314
4040
người phụ nữ thứ hai được thuê làm việc toàn thời gian tại Cục.
01:43
In 1941, she published the first of three books on the ocean,
27
103354
4415
Năm 1941, bà xuất bản bộ ba cuốn sách đầu tiên về đại dương,
01:47
combining science with lyrical meditations on underwater worlds.
28
107769
4396
dùng khoa học với giọng văn thơ mộng để miêu tả thế giới dưới đại dương.
01:52
These explorations resonated with a wide audience.
29
112165
4349
Nhiều độc giả đắm chìm trong các cuộc khám phá của bà.
01:56
In "Silent Spring," Carson turned her attention
30
116514
2968
"Mùa xuân vắng lặng" viết chủ yếu về
01:59
to the ways human actions threaten the balance of nature.
31
119482
4342
các hành động của con người làm đe dọa cân bằng sinh thái.
02:03
DDT was originally used during World War II to shield crops from insects
32
123824
5156
DDT vốn được dùng trong Thế chiến II để diệt trừ sâu bọ phá hoại mùa màng,
02:08
and protect soldiers from insect-borne diseases.
33
128980
3510
bảo vệ binh lính khỏi các bệnh do côn trùng gây ra.
02:12
After the war, it was routinely sprayed in wide swaths to fight pests,
34
132490
4847
Sau thế chiến, DDT thường được phun trên diện rộng để diệt trừ sâu bọ,
02:17
often with unforeseen results.
35
137337
2310
để lại nhiều hệ quả khôn lường.
02:19
One attempt to eradicate fire ants in the southern U.S.
36
139647
3239
Từng được dùng để diệt kiến lửa ở miền Nam Hoa Kỳ,
02:22
killed wildlife indiscriminately, but did little to eliminate the ants.
37
142886
6174
DDT làm chết nhiều loài động vật hoang dã nhưng diệt được rất ít kiến lửa.
02:29
In spite of this and other mishaps, the US Department of Agriculture
38
149060
4110
Bất chấp việc này và sự cố khác, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ
02:33
and chemical companies extolled the benefits of DDT.
39
153170
3926
và các công ty hóa chất vẫn tán dương lợi ích của DDT.
Có rất ít quy định trong việc sừ dụng DDT,
02:37
There was little regulation or public awareness about its potential harm.
40
157096
4074
và cũng ít ai nhận thức được tác hại tiềm tàng của nó.
02:41
But Carson showed how the overuse of chemicals
41
161170
3224
Nhưng Carson đã chỉ ra lạm dụng hóa chất
02:44
led to the evolution of resistant species—
42
164394
3022
sẽ làm tăng khả năng chống chọi của sâu bệnh,
02:47
which, in turn, encouraged the development of deadlier chemicals.
43
167416
4330
khiến con người phải tạo ra những hóa chất độc hại hơn nữa.
02:51
Since DDT does not dissolve in water,
44
171746
2584
Vì DDT không hòa tan trong nước
02:54
she asserted that over time it would accumulate in the environment,
45
174330
4472
nên bà khẳng định nó sẽ tích tụ dần trong môi trường,
02:58
the bodies of insects, the tissues of animals who consume those insects,
46
178802
4299
trong côn trùng, trong mô của các động vật ăn côn trùng,
và sau cuối là trong cơ thể con người.
03:03
and eventually humans.
47
183101
1740
03:04
She suggested that exposure to DDT might alter the structure of genes,
48
184841
5066
Bà cho rằng DDT có thể làm thay đổi cấu trúc gen,
03:09
with unknown consequences for future generations.
49
189907
3820
gây ra các hậu quả khó lường cho thế hệ tương lai.
03:13
The response to "Silent Spring" was explosive.
50
193727
3445
"Mùa xuân vắng lặng" tạo ra những phản ứng mãnh liệt.
03:17
For many people the book was a call to regulate substances
51
197172
3370
Nhiều người xem đây là lời kêu gọi dừng sử dụng các hóa chất hủy diệt.
03:20
capable of catastrophic harm.
52
200542
2400
03:22
Others objected that Carson hadn’t mentioned DDT’s role
53
202942
3860
Số khác lại cho rằng Carson đã bỏ qua vai trò của DDT
03:26
controlling the threat insects posed to human health.
54
206802
3630
trong việc diệt trừ sâu bọ gây hại cho con người.
03:30
Former Secretary of Agriculture Ezra Taft Benson demanded to know
55
210432
4853
Erza Taft Benson, Cựu Bộ trưởng nông nghiệp thắc mắc
03:35
“why a spinster with no children was so concerned about genetics?”
56
215285
5212
"Sao một phụ nữ độc thân, không con lại quan tâm đến gen?"
03:40
and dismissed Carson as “probably a Communist.”
57
220497
4270
và sa thải Carson vì cho rằng "bà có thể là một người cộng sản."
03:44
A lawyer for a pesticide manufacturer alluded to Carson and her supporters
58
224767
5029
Luật sư của một nhà máy sản xuất thuốc trừ sâu
nói bóng gió rằng Carson và những người ủng hộ bà
03:49
as “sinister influences” aiming to paint businesses as “immoral.”
59
229796
5783
là những kẻ nham hiểm, muốn bôi nhọ danh dự các doanh nghiệp.
03:55
In reality, Carson had focused on the dangers of chemicals
60
235579
3520
Trên thực tế, Carson quan tâm đến sự nguy hiểm của hóa chất
03:59
because they weren’t widely understood, while the merits were well publicized.
61
239099
4503
do công chúng không nhận thức được tác hại mà chỉ biết về lợi ích của chúng.
04:03
She rejected the prevailing belief that humans
62
243602
2406
Bà bác bỏ quan niệm phổ biến rằng
con người có thể và nên tìm cách kiểm soát thiên nhiên.
04:06
should and could control nature.
63
246008
2728
04:08
Instead, she challenged people to cultivate
64
248736
2800
Thay vào đó, bà mong
mọi người chuyên tâm tu dưỡng và làm chủ bản thân.
04:11
“maturity and mastery, not of nature, but of ourselves.”
65
251536
5150
04:16
Carson died of cancer in 1964,
66
256686
3530
Carson qua đời vì ung thư vào năm 1964,
04:20
only two years after the publication of "Silent Spring."
67
260216
3690
hai năm sau khi "Mùa xuân vắng lặng" được xuất bản.
04:23
Her work galvanized a generation of environmental activists.
68
263906
4678
Việc làm của bà khích lệ phong trào đấu tranh vì môi trường.
04:28
In 1969, under pressure from environmentalists,
69
268584
3740
Năm 1969, trước áp lực của những nhà hoạt động vì môi trường,
04:32
Congress passed the National Environmental Policy Act
70
272324
3722
Quốc hội thông qua Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia,
04:36
that required federal agencies to evaluate environmental impacts of their actions.
71
276046
5513
yêu cầu các cơ quan liên bang
đánh giá các tác động của họ lên môi trường.
04:41
To enforce the act,
72
281559
1430
Để thực thi đạo luật,
04:42
President Richard Nixon created the Environmental Protection Agency.
73
282989
4227
Tổng thống Richard Nixon thành lập Cục Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ (EPA).
04:47
And in 1972, the EPA issued a partial ban on the use of DDT.
74
287216
6350
Năm 1972, EPA cấm sử dụng DDT trong một số lĩnh vực.
04:53
Long after her death, Rachel Carson continued to advocate for nature
75
293566
4688
Sau khi qua đời, Rachel Carson vẫn tiếp tục bảo vệ môi trường
04:58
through the lingering impact of her writing.
76
298254
2680
qua những con chữ còn tác động mãi đến các thế hệ sau.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7