How one scientist took on the chemical industry - Mark Lytle

434,161 views ・ 2020-03-17

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Goczoł Korekta: Barbara Guzik
00:06
In 1958, Rachel Carson received a letter
0
6841
3030
W 1958 roku Rachel Carson otrzymała list,
00:09
describing songbirds suddenly dropping from tree branches.
1
9871
3409
którego autor opisywał spadające z gałęzi ptaki.
00:13
The writer blamed their deaths on a pesticide called DDT
2
13280
3640
Obwiniał za ich śmierć pestycyd DDT,
00:16
that exterminators had sprayed on a nearby marsh.
3
16920
3000
którym spryskiwano pobliskie bagna.
00:19
The letter was the push Carson needed to investigate DDT.
4
19920
3740
List był dla Carson bodźcem do prześledzenia sprawy DDT.
00:23
She had already heard from scientists and conservationists who were worried
5
23660
4040
Znała już zdanie naukowców i ekologów, którzy obawiali się,
00:27
that rampant use of the pesticide posed a threat to fish, birds,
6
27700
4532
że powszechne użycie pestycydów stanowi zagrożenie dla ryb, ptaków
00:32
and possibly humans.
7
32232
1630
i prawdopodobnie dla ludzi.
00:33
She began to make inquiries through government contacts
8
33862
3058
Rozpoczęła od pytań do pracowników rządu,
00:36
from her years working in the United States Bureau of Fisheries.
9
36920
3436
których znała dzięki pracy w Agencji Rybołówstwa USA.
00:40
She asked: “what has already silenced the voices of spring?”
10
40356
5145
Pytała: "Co uciszyło odgłosy wiosny?".
00:45
In 1962, Carson published her findings in "Silent Spring."
11
45501
5283
W 1962 roku Carson opublikowała swoje odkrycia w "Milczącej wiośnie".
00:50
Her book documented the misuse of chemicals
12
50784
2730
Książka dokumentowała niewłaściwe stosowanie chemikaliów
00:53
and their toll on nature and human health.
13
53514
2860
oraz ich wyniszczające działanie na środowisko i zdrowie człowieka.
00:56
"Silent Spring" immediately drew both applause and impassioned dissent—
14
56374
4963
"Milcząca wiosna" od razu przyciągnęła zwolenników jak i zajadłych przeciwników,
01:01
along with vicious personal attacks on the author.
15
61337
2910
atakujących bezpośrednio samą autorkę.
01:04
How did this mild-mannered biologist and writer ignite such controversy?
16
64247
5876
Jak spokojna biolożka i pisarka wzbudziła tyle kontrowersji?
01:10
Carson began her career as a hardworking graduate student,
17
70123
3650
Carson rozpoczęła karierę zawodową już w czasie studiów podyplomowych,
01:13
balancing her studies in biology at John Hopkins University
18
73773
3811
kiedy to godziła studia biologii na Uniwersytecie Johna Hopkinsa
01:17
with part time jobs.
19
77584
1350
z pracą dorywczą.
01:18
Still, she had to leave school before completing her doctorate
20
78934
3270
Musiała jednak porzucić szkołę przed ukończeniem doktoratu,
01:22
to provide for her ailing father and sister.
21
82204
3070
żeby pomóc choremu ojcu i siostrze.
01:25
Carson found part time work with the Bureau of Fisheries
22
85274
3040
Znalazła pracę dorywczą w Agencji Rybołówstwa,
01:28
writing for a radio program on marine biology.
23
88314
3650
gdzie tworzyła audycje radiowe o biologii morza.
01:31
Her ability to write materials that could hold the general public’s attention
24
91964
4090
Jej umiejętności pisarskie przyciągające uwagę szerokiej publiczności
01:36
impressed her superiors, and in 1936,
25
96054
3260
zachwyciły jej przełożonych
i w 1936 roku została drugą kobietą zatrudnioną w Agencji na pełny etat.
01:39
she became the second woman to be hired at the Bureau full time.
26
99314
4040
01:43
In 1941, she published the first of three books on the ocean,
27
103354
4415
W 1941 wydała pierwszą z trzech książek poświęconych tematyce oceanu,
01:47
combining science with lyrical meditations on underwater worlds.
28
107769
4396
w których łączyła naukę z lirycznymi rozważaniami o podwodnym świecie.
01:52
These explorations resonated with a wide audience.
29
112165
4349
Prace te zyskały duże grono czytelników.
01:56
In "Silent Spring," Carson turned her attention
30
116514
2968
W "Milczącej wiośnie" Carson zainteresowała się
01:59
to the ways human actions threaten the balance of nature.
31
119482
4342
działaniami człowieka zagrażającymi równowadze środowiska.
02:03
DDT was originally used during World War II to shield crops from insects
32
123824
5156
DDT stosowano początkowo w czasie II wojny światowej do ochrony plonów przed owadami
02:08
and protect soldiers from insect-borne diseases.
33
128980
3510
i ochrony żołnierzy przed chorobami przenoszonymi przez owady.
02:12
After the war, it was routinely sprayed in wide swaths to fight pests,
34
132490
4847
Po wojnie rutynowo opryskiwano nim pola w celu zwalczania szkodników,
02:17
often with unforeseen results.
35
137337
2310
często z nieprzewidzianymi skutkami.
02:19
One attempt to eradicate fire ants in the southern U.S.
36
139647
3239
Próba wytępienia mrówek ognistych w południowych Stanach Zjednoczonych
02:22
killed wildlife indiscriminately, but did little to eliminate the ants.
37
142886
6174
zniszczyła całą dziką przyrodę, ale mrówek nie udało się pozbyć.
02:29
In spite of this and other mishaps, the US Department of Agriculture
38
149060
4110
Mimo tych i innych niepowodzeń Departament Rolnictwa USA
02:33
and chemical companies extolled the benefits of DDT.
39
153170
3926
i spółki chemiczne wychwalały zalety DDT.
02:37
There was little regulation or public awareness about its potential harm.
40
157096
4074
Wiedza o jego szkodliwości była mała, niewiele było też regulacji prawnych.
02:41
But Carson showed how the overuse of chemicals
41
161170
3224
Tymczasem Carson pokazała, jak nadużywanie chemikaliów
02:44
led to the evolution of resistant species—
42
164394
3022
prowadzi do ewolucji odpornych gatunków,
02:47
which, in turn, encouraged the development of deadlier chemicals.
43
167416
4330
co z kolei zachęca do produkcji bardziej zabójczych chemikaliów.
02:51
Since DDT does not dissolve in water,
44
171746
2584
Ponieważ DDT nie rozpuszcza się w wodzie,
02:54
she asserted that over time it would accumulate in the environment,
45
174330
4472
twierdziła, że z upływem czasu będzie odkładało się w środowisku,
02:58
the bodies of insects, the tissues of animals who consume those insects,
46
178802
4299
w ciałach owadów, w tkankach zwierząt żywiących się tymi owadami,
03:03
and eventually humans.
47
183101
1740
a nawet w organizmach ludzkich.
03:04
She suggested that exposure to DDT might alter the structure of genes,
48
184841
5066
Zasugerowała, że ekspozycja na DDT może wywołać zmiany w strukturze genów,
03:09
with unknown consequences for future generations.
49
189907
3820
których konsekwencji dla przyszłych pokoleń nie można przewidzieć.
03:13
The response to "Silent Spring" was explosive.
50
193727
3445
"Milcząca wiosna" wywołała burzę.
03:17
For many people the book was a call to regulate substances
51
197172
3370
Dla wielu książka była wezwaniem do nałożenia regulacji na substancje
03:20
capable of catastrophic harm.
52
200542
2400
zdolne do wyrządzania katastrofalnych szkód.
03:22
Others objected that Carson hadn’t mentioned DDT’s role
53
202942
3860
Przeciwnicy podkreślali, że Carson pominęła rolę DDT
03:26
controlling the threat insects posed to human health.
54
206802
3630
w ograniczaniu zagrożenia, jakie stanowią dla ludzi owady.
03:30
Former Secretary of Agriculture Ezra Taft Benson demanded to know
55
210432
4853
Były Sekretarz Rolnictwa Ezra Taft Benson chciał wiedzieć,
03:35
“why a spinster with no children was so concerned about genetics?”
56
215285
5212
"dlaczego bezdzietna stara panna tak bardzo interesuje się genetyką"
03:40
and dismissed Carson as “probably a Communist.”
57
220497
4270
i lekceważąco uznał Carson za "prawdopodobną komunistkę".
03:44
A lawyer for a pesticide manufacturer alluded to Carson and her supporters
58
224767
5029
Prawnik producenta pestycydów określił Carson i jej zwolenników
03:49
as “sinister influences” aiming to paint businesses as “immoral.”
59
229796
5783
jako "złowrogie siły" dążące do nadania firmom miana "niemoralnych".
03:55
In reality, Carson had focused on the dangers of chemicals
60
235579
3520
W rzeczywistości Carson skupiła się na zagrożeniach związanych z chemikaliami,
03:59
because they weren’t widely understood, while the merits were well publicized.
61
239099
4503
ponieważ nie były powszechnie znane, w przeciwieństwie do ich zalet.
04:03
She rejected the prevailing belief that humans
62
243602
2406
Odrzucała panujące przekonanie,
że ludzie powinni i mogą kontrolować naturę.
04:06
should and could control nature.
63
246008
2728
04:08
Instead, she challenged people to cultivate
64
248736
2800
W zamian zachęcała do pracy
04:11
“maturity and mastery, not of nature, but of ourselves.”
65
251536
5150
nad "rozwojem i doskonaleniem, nie natury, ale siebie samych".
04:16
Carson died of cancer in 1964,
66
256686
3530
Carson zmarła na raka w 1964 roku,
04:20
only two years after the publication of "Silent Spring."
67
260216
3690
zaledwie dwa lata po wydaniu "Milczącej wiosny".
04:23
Her work galvanized a generation of environmental activists.
68
263906
4678
Jej praca dała początek pokoleniu działaczy na rzecz środowiska.
04:28
In 1969, under pressure from environmentalists,
69
268584
3740
W 1969 roku w wyniku presji ze strony ekologów
04:32
Congress passed the National Environmental Policy Act
70
272324
3722
Kongres przyjął ustawę o krajowej polityce ochrony środowiska - NEPA,
04:36
that required federal agencies to evaluate environmental impacts of their actions.
71
276046
5513
która wymagała od agencji federalnych oceny wpływu ich działań na środowisko.
04:41
To enforce the act,
72
281559
1430
W celu egzekwowania ustawy
04:42
President Richard Nixon created the Environmental Protection Agency.
73
282989
4227
Prezydent Richard Nixon utworzył Agencję Ochrony Środowiska - EPA.
04:47
And in 1972, the EPA issued a partial ban on the use of DDT.
74
287216
6350
W 1972 roku EPA wprowadziła częściowy zakaz stosowania DDT.
04:53
Long after her death, Rachel Carson continued to advocate for nature
75
293566
4688
Nawet po śmierci Rachel Carson wspierała środowisko
04:58
through the lingering impact of her writing.
76
298254
2680
dzięki nieprzemijającej sile swoich publikacji.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7