What is an aurora? - Michael Molina

Cực quang được tạo ra từ gió Mặt Trời như thế nào? - Michael Molina

Translator: Ngoc Hoang

Every second,

Mỗi giây trôi qua,

one million tons of matter is blasted from the Sun

một triệu tấn vật chất bị thổi bay khỏi Mặt Trời

at the velocity of one million miles per hour,

với vận tốc hơn 1.600.000 km/h,

and it's on a collision course with Earth!

lên đường va chạm với Trái Đất.

But don't worry,

Rất may, đây không phải là

this isn't the opening of a new Michael Bay movie.

mở đầu một phim mới của Michael Bay.

This is The Journey of the Polar Lights.

Đây là Cuộc hành trình của Cực Quang

The northern and southern lights, also known as the aurora Borealis

Bắc và Nam cực quang, còn gọi là ánh sáng phương Bắc

and aurora Australis, respectively,

và ánh sáng phương Nam,

occur when high energy particles from the Sun

xảy ra khi các hạt năng lượng từ Mặt Trời

collide with neutral atoms in our atmosphere.

va vào nguyên tử trung hoà trong khí quyển.

The energy emitted from this crash produces a spectacle of light

Năng lượng từ va chạm này tạo một cảnh tượng ánh sáng

that mankind has marveled at for centuries.

mà nhân loại đã chiêm ngưỡng từ xa xưa.

But the particles' journey isn't just as simple

Nhưng chuyến đi của các hạt không đơn giản

as leaving the Sun and arriving at Earth.

chỉ là đi từ Mặt Trời tới Trái Đất.

Like any cross-country road trip, there's a big detour

Như một chuyến đi xuyên đất nước,

and nobody asks for directions.

có những khúc ngoặt không ai rõ phương hướng.

Let's track this intergalactic voyage

Hãy theo dấu chuyến xuyên thiên hà này,

by focusing on three main points of their journey:

với ba điểm mấu chốt:

leaving the Sun, making a pit stop in the Earth's magnetic fields,

rời Mặt Trời, dừng tại từ trường Trái Đất

and arriving at the atmosphere above our heads.

và về tới tầng khí quyển của chúng ta.

The protons and electrons creating the northern lights

Hạt proton và điện tử tạo ra bắc cực quang

depart from the Sun's corona.

khởi hành từ vành nhật hoa.

The corona is the outermost layer of the Sun's atmosphere

Vành nhật hoa là tầng ngoài cùng của khí quyển Mặt Trời

and is one of the hottest regions.

và là một trong các vùng nóng nhất.

Its intense heat causes the Sun's hydrogen and helium atoms to vibrate

Nhiệt độ cao làm rung các nguyên tố hidro và heli

and shake off protons and electrons

và bắn ra các hạt proton và electron

as if they were stripping off layers on a hot, sunny day.

như rũ bỏ một lớp áo trong ngày nắng nóng.

Impatient and finally behind the wheel,

Nôn nóng và sẵn sàng xuất phát,

these free protons and electrons move too fast

tốc độ của những proton và electron này

to be contained by the Sun's gravity

vượt qua trọng lực của Mặt Trời,

and group together as plasma, an electrically charged gas.

chúng hợp thành plasma, một trạng thái khí tích điện.

They travel away from the Sun as a constant gale of plasma,

Luồng plasma bất biến này di chuyển ra khỏi Mặt Trời,

known as the solar wind.

được gọi là gió Mặt Trời.

However, the Earth prevents the solar wind from traveling straight into the planet

Nhưng Trái Đất sẽ chặn gió Mặt Trời không cho đi thẳng vào hành tinh

by setting up a detour, the magnetosphere.

bằng một khúc quanh - từ quyển.

The magnetosphere is formed by the Earth's magnetic currents

Từ quyển được hình thành từ các dòng sức từ của Trái Đất

and shields our planet from the solar winds

và bảo vệ Trái Đất khỏi gió Mặt Trời

by sending out the particles around the Earth.

bằng cách gửi đi các hạt bao quanh Trái Đất.

Their opportunity to continue the journey down to the atmosphere

Cơ hội để tiếp tục đi xuyên tầng khí quyển

comes when the magnetosphere is overwhelmed by a new wave of travelers.

chỉ tới khi từ quyển bị mất kiểm soát bởi một đoàn "du hành khách" mới.

This event is coronal mass ejection,

Đây là "cơn phun trào cực quang",

and it occurs when the Sun shoots out

xảy ra khi Mặt Trời phóng ra

a massive ball of plasma into the solar wind.

quả cầu plasma khổng lồ vào gió Mặt Trời.

When one of these coronal mass ejections collides with Earth,

Khi dòng phun trào này va vào Trái Đất,

it overpowers the magnetosphere and creates a magnetic storm.

nó lấn át từ quyển và tạo ra một cơn bão từ.

The heavy storm stresses the magnetosphere until it suddenly snaps back,

Cơn bão này ép lên từ quyển, cho đến khi từ quyển bật lại

like and overstretched elastic band,

như một sợi dây cao su,

flinging some of the detoured particles towards Earth.

làm văng ra các hạt bay về phía Trái Đất.

The retracting band of the magnetic field drags them down to the aurora ovals,

Lực hút của từ trường lúc đó kéo các hạt này xuống tới oval cực quang

which are the locations of the northern and southern lights.

cũng là nơi xảy ra Bắc và Nam cực quang.

After traveling 93 million miles across the galaxy,

Kết thúc hành trình 93 triệu dặm xuyên thiên hà,

the Sun's particles finally produce their dazzling light show

các hạt từ gió Mặt Trời có màn trình diễn ánh sáng ngoạn mục

with the help of some friends.

với trợ giúp từ vài người bạn.

20 to 200 miles above the surface,

Cách bề mặt Trái Đất từ 20 tới 200 dặm,

the electrons and protons meet up with oxygen and nitrogen atoms,

các electron và proton mừng rỡ khi được gặp mặt

and they sure are happy to see each other.

các nguyên tử oxy và nitơ.

The Sun's particles high five the atoms, giving their energy

Các hạt từ Mặt Tời đập tay ăn mừng, truyền năng lượng

to the Earth's neutral oxygen and nitrogen atoms.

vào nguyên tử trung hoà oxy và nitơ từ Trái Đất.

When the atoms in the atmosphere are contacted by the particles,

Khi các nguyên tử trong khí quyển tiếp xúc với các hạt,

they get excited and emit photons.

chúng phấn khích và giải phóng các photon.

Photons are small bursts of energy in the form of light.

Photon là các lượng tử ánh sáng.

The colors that appear in the sky

Màu của cực quang trên bầu trời

depend on the wavelength of the atom's photon.

phụ thuộc vào tần số của photon nguyên tử.

Excited oxygen atoms are responsible for the green and red colors,

Nguyên tử oxy bị kích thích sinh ra màu lục và màu đỏ,

whereas excited nitrogen atoms produce blue and deep red hues.

còn nguyên tử nitơ bị kích thích sinh ra màu lam và màu đỏ đậm.

The collection of these interactions

Tất cả những cuộc va chạm này

is what creates the northern and southern lights.

tạo nên Bắc và Nam cực quang.

The polar lights are best seen on clear nights

Cực quang thấy rõ nhất vào đêm trời quang

in regions close to magnetic north and south poles.

ở những vùng gần cực Bắc và cực Nam.

Nighttime is ideal

Ban đêm là lí tưởng nhất

because the Aurora is much dimmer than sunlight

vì Cực quang yếu hơn ánh sáng Mặt Trời,

and cannot be seen in daytime.

không thể thấy được vào ban ngày.

Remember to look up at the sky and read up on the Sun's energy patterns,

Hãy nhớ quan sát bầu trời và tra cứu mô hình năng lượng Mặt Trời,

specifically sunspots and solar flares,

đặc biệt về vết đen và vết sáng Mặt Trời,

as these will be good guides for predicting the auroras.

chúng là chỉ dẫn tốt khi dự đoán hiện tượng cực quang.