How the Normans changed the history of Europe - Mark Robinson

Translator: Huỳnh Bảo Huy Reviewer: Hoàng Trung Lê

In the year 1066,

Năm 1066,

7000 Norman infantry and knights sailed in warships across the English Channel.

7.000 bộ binh và kị sĩ người Norman cưỡi chiến thuyền vượt Kênh đào Anh.

Their target: England, home to more than a million people.

Mục tiêu của họ: Nước Anh, quê hương của hơn một triệu người.

Theirs was a short voyage with massive consequences.

Cuộc hành trình ngắn nhưng mang lại kết quả to lớn.

And around the same period of time,

Cùng khoảng thời gian đó,

other groups of Normans were setting forth all across Europe,

những nhóm người Norman khác đang hướng đến khắp Châu Âu,

going on adventures that would reverberate throughout that continent’s history.

tiếp tục những cuộc phiêu lưu mãi âm vang suốt lịch sử của lục địa này.

So who were these warriors

Vậy những chiến binh này là ai?

and how did they leave their mark so far and wide?

và làm cách nào họ để lại dấu ấn rộng khắp đến vậy?

Our story begins over 200 years earlier,

Câu chuyện bắt đầu hơn 200 năm về trước,

when Vikings began to settle on the shores of northern France

khi người Viking đặt chân lên các bờ biển miền Bắc nước Pháp,

as part of a great Scandinavian exodus across northern Europe.

một phần của cuộc di cư vĩ đại của người Scandinavia trên khắp Bắc Âu.

The French locals called these invaders Normans,

Dân Pháp gọi những kẻ xâm lược này là Norman,

named for the direction they came from.

dựa vào nguồn gốc của họ.

Eventually, Charles, the king of the Franks,

Cuối cùng, vua Charles của Pháp,

negotiated peace with the Viking leader Rollo in 911,

đàm phán hòa bình với chỉ huy người Viking, Rollo, năm 911,

granting him a stretch of land along France’s northern coast

ban cho ông một vùng đất dọc bờ biển phía Bắc nước Pháp,

that came to be known as Normandy.

mà ngày nay gọi là Normandy.

The Normans proved adaptable to their newly settled life.

Người Norman đã chứng minh khả năng thích nghi với môi trường mới.

They married Frankish women,

Họ lấy những cô gái Pháp,

adopted the French language,

sử dụng tiếng Pháp,

and soon started converting from Norse paganism to Christianity.

và cải đạo từ Pagan giáo sang Cơ Đốc giáo.

But though they adapted,

Dù thích nghi,

they maintained the warrior tradition

họ vẫn giữ truyền thống chiến đấu

and conquering spirit of their Viking forebears.

và tinh thần chinh phục của tổ tiên người Viking.

Before long, ambitious Norman knights were looking for new challenges.

Không lâu sau, những kị sĩ Norman đầy tham vọng lại tìm kiếm thử thách mới.

The Normans’ best-known achievement was their conquest of England.

Chiến tích lớn nhất của họ là cuộc chinh phạt nước Anh.

In 1066, William, the Duke of Normandy,

Năm 1066, William, công tước xứ Normandy,

disputed the claim of the new English king, Harold Godwinson.

tranh chấp ngai vàng với vị vua Anh mới, Harold Godwinson.

Soon after landing in England,

Không lâu sau khi đến Anh, William và các kị sĩ

William and his knights met Harold’s army near the town of Hastings.

đụng độ với quân đội của Harold gần thị trấn Hastings.

The climactic moment in the battle

Đỉnh điểm của cuộc chiến

is immortalized in the 70-meter-long Bayeux Tapestry,

đã được lưu vào sách sử trên tấm vải Bayeux dài 70 mét,

where an arrow striking Harold in the eye seals the Norman victory.

khi một mũi tên bay thẳng vào mắt Harold ghi dấu chiến thắng của người Norman.

William consolidated his gains with a huge castle-building campaign

William củng cố quyền lực bằng một chiến dịch xây dựng lâu đài lớn

and a reorganization of English society.

và tái thiết xã hội nước Anh.

He lived up to his nickname "William the Conqueror"

Xứng với danh xưng "William - Kẻ Chinh Phục",

ông thực hiện cuộc khảo sát quy mô có tên Bản ghi chép Khảo sát Vĩ đại,

through a massive survey known as the Domesday Book,

which recorded the population and ownership

ghi lại dân số và quyền sở hữu

of every piece of land in England.

của mỗi tấc đất tại Anh.

Norman French became the language of the new royal court,

Tiếng Pháp-Norman trở thành ngôn ngữ của triều đại mới,

while commoners continued to speak Anglo-Saxon.

trong khi thường dân vẫn nói tiếng Anglo-Saxon.

Over time, the two merged to give us the English we know today,

Thời gian trôi, hai ngôn ngữ này hòa hợp, cho ra đời tiếng Anh mà ta biết ngày nay,

though the divide between lords and peasants can still be felt

dù vẫn có thể nhận thấy khoảng cách giữa chủ nô và nông nô

in synonym pairs such as cow and beef.

qua các cặp từ đồng nghĩa như Cow và Beef.

By the end of the 12th century,

Vào cuối thế kỉ 12,

the Normans had further expanded into Wales,

người Norman mở rộng lãnh thổ ra xứ Wales,

Scotland,

Scotland

and Ireland.

và Ai-len.

Meanwhile, independent groups of Norman knights

Trong khi đó, các nhóm kị sĩ Norman độc lập

traveled to the Mediterranean,

tới Địa Trung Hải, theo cảm hứng

inspired by tales of pilgrims returning from Jerusalem.

từ câu chuyện của những người hành hương trở về từ Jerusalem.

There, they threw themselves into a tangled mass of conflicts

Tại đây, họ dính vào chuỗi rắc rối từ các cuộc xung đột

among the established powers all over that region.

giữa những thế lực sẵn có trên khắp vùng.

They became highly prized mercenaries,

Họ trở thành những lính đánh thuê đắt giá

and during one of these battles,

và một trong các trận chiến ấy,

they made the first recorded heavy cavalry charge with couched lances,

họ tạo ra đợt tấn công kỵ binh với trường thương đầu tiên được ghi nhận,

a devastating tactic that soon became standard in medieval warfare.

một chiến thuật tàn sát mà sau đó thành chuẩn mực của chiến tranh trung cổ.

The Normans were also central to the First Crusade of 1095-99,

Người Norman là tâm điểm của cuộc thập tự chinh thứ nhất từ 1095-99.

a bloody conflict that re-established Christian control

Một cuộc xung đột đẫm máu tái lập sự kiểm soát của Công Giáo

in certain parts of the Middle East.

ở một số vùng Trung Đông.

But the Normans did more than just fight.

Nhưng người Norman còn làm được nhiều thứ hơn là chém giết.

As a result of their victories,

Như thành quả của chiến thắng,

leaders like William Iron-Arm and Robert the Crafty

những chỉ huy như William Tay Sắt và Robert Xảo Trá

secured lands throughout Southern Italy,

chiếm vùng đất phía Nam nước Ý,

eventually merging them to form the Kingdom of Sicily in 1130.

cuối cùng, sáp nhập thành vương quốc Sicily năm 1130.

Under Roger II,

Dưới thời của Roger Đệ Nhị,

the kingdom became a beacon of multicultural tolerance

vương quốc trở thành biểu tượng đa văn hóa

in a world torn apart by religious and civil wars.

trong một thế giới bị xé nát bởi nội chiến và xung đột tôn giáo.

Muslim Arab poets and scholars served in the royal court

Các nhà thơ Hồi giáo Ả Rập và các trí thức phục vụ trong cung điện hoàng gia

alongside Byzantine Greek sailors and architects.

bên cạnh các thủy thủ và kiến trúc sư người Hy Lạp-Byzantine.

Arabic remained an official language along with Latin, Greek, and Norman French.

Tiếng Ả Rập cùng với La Tinh, Hy Lạp, Pháp-Norman là ngôn ngữ chính thức.

The world’s geographical knowledge was compiled in The Book of Roger,

Kiến thức địa lý thể giới được biên soạn trong Quyển Sách Của Roger,

whose maps of the known world

vẽ ra bản đồ thế giới chính xác nhất

would remain the most accurate available for 300 years.

mãi cho đến 300 năm sau.

And the churches built in Palermo combined Latin-style architecture,

Và các nhà thờ xây ở Palermo được kết hợp với lối kiến trúc La Tinh,

Arab ceilings,

trần nhà kiểu Ả Rập

and Byzantine domes,

và vòm nhà phong cách Byzantine,

all decorated with exquisite golden mosaics.

tất cả được trang trí với các tấm khảm vàng tinh tế.

So if the Normans were so successful, why aren’t they still around?

Tài giỏi là vậy nhưng sao người Norman lại không còn tồn tại đến ngày nay?

In fact, this was a key part of their success:

Thực tế, đó là một phần quan trọng trong thành công của họ:

not just ruling the societies they conquered,

không chỉ thống trị xã hội mà họ chinh phục

but becoming part of them.

người Norman còn trở thành một phần của nó.

Although the Normans eventually disappeared as a distinct group,

Dù đã biến mất như một nhóm riêng biệt,

their contributions remained.

những đóng góp của họ vẫn còn đó.

And today, from the castles and cathedrals that dot Europe’s landscape

Này nay, từ các nhà thờ và lâu đài rải rác khắp châu Âu

to wherever the English language is spoken,

cho tới bất cứ đâu mà tiếng Anh được sử dụng,

the Norman legacy lives on.

di sản của người Norman vẫn trường tồn.