Puke, poop and tiny cockroaches: How the leafcutter ant queen runs her farm - Charles Wallace

Translator: Hung Trieu Reviewer: Nguyễn Huệ Anh

In this south Texas clearing,

Ở vùng đất trống phía nam Texas này,

an ancient tale that ties the members of four species together is unfurling.

một câu chuyện cổ gắn kết các thành viên của bốn loài lại với nhau đang được hé mở.

The first involved is our soon-to-be queen leafcutter ant.

Đối tượng liên quan đầu tiên

là loài kiến xén lá sắp trở thành kiến chúa của chúng ta.

The second is this fungus, a piece of which she scoops into her mouth pocket.

Thứ hai là loại nấm này, một miếng mà cô ấy nhét vào túi miệng.

The third are these tiny cockroaches, which nestle under her wings.

Thứ ba là những con gián nhỏ bé nép mình dưới đôi cánh của cô ấy.

And the fourth is the one that threatens them all.

Và đối tượng thứ tư là kẻ đe dọa tất cả.

But it’ll reveal itself later.

Nhưng nó sẽ tự bộc lộ sau.

In a flapping-wing frenzy, our ant takes to the sky.

Trong cơn đập cánh điên cuồng, đàn kiến của chúng ta bay lên bầu trời.

This is the only chance she’ll have to mate,

Đây là cơ hội duy nhất cô ấy có để giao phối,

so she stores as much sperm as she can from the males she meets in midair.

vì vậy cô lưu trữ nhiều tinh trùng từ những con đực gặp trên không trung.

After dropping to the ground, she sheds her wings and begins digging.

Sau khi rơi xuống đất, cô ấy rũ bỏ đôi cánh của mình và bắt đầu đào bới.

She excavates a tunnel and a side chamber, then plugs the entrance,

Cô đào một đường hầm và một căn phòng phụ, sau đó bịt lối vào,

sealing herself in.

niêm phong mình ở trong.

There, she regurgitates the fungus.

Ở đó, cô ấy nôn ra nấm.

This pile of puke will form the bedrock of her kingdom.

Đống bãi nôn này sẽ tạo thành nền tảng cho vương quốc của cô ấy.

Over the following weeks,

Trong những tuần tiếp theo,

in between laying eggs and consuming the infertile ones,

giữa việc đẻ trứng và tiêu thụ những con vô sinh,

she tends to her developing fungal garden,

cô ấy chăm sóc khu vườn nấm đang phát triển của mình

fertilizing it with feces.

dùng chất thải của mình bón phân cho nó.

Finally, her first offspring surge forth and establish a rhythm.

Cuối cùng, đứa con đầu lòng của cô ấy xuất hiện và thiết lập một nhịp điệu.

Soldiers guard the nest while foragers set off to find tender foliage.

Những kiến lính bảo vệ tổ

trong khi những kiến kiếm ăn bắt đầu tìm những tán lá mềm.

The larger foragers, equipped with powerful mandibles,

Những con kiến ​​kiếm ăn lớn hơn, được trang bị hàm dưới mạnh mẽ,

anchor themselves on leaves and chomp away in a wide arcs.

neo mình trên những chiếc lá và nhai theo một vòng cung rộng.

Holding these pieces aloft,

Giữ những mảnh này trên cao,

which can weigh more than eight times their body mass,

có thể nặng hơn tám lần khối lượng cơ thể của chúng,

the workers march back to the nest.

các công nhân diễu hành trở lại tổ.

Meanwhile, the colony’s smallest ants clean the leaf fragments

Trong khi đó, những con kiến ​​nhỏ nhất trong tổ làm sạch

of debris and pathogens.

các mảnh vụn và mầm bệnh trên lá.

But the colony doesn’t eat these morsels.

Nhưng tổ kiến không ăn những mẩu này.

Instead, the ants use them to sustain their fungus,

Thay vào đó, lũ kiến sử dụng chúng để duy trì nấm của chúng

which, in turn, sustains the colony.

và nhờ đó để duy trì tổ kiến.

More than 10 million years ago, leafcutter ants domesticated fungus.

Hơn 10 triệu năm trước, kiến xén lá đã thuần hóa nấm.

Like many of our crops, the fungus they farm

Giống như nhiều loại cây trồng của chúng ta, loại nấm mà chúng trồng

is genetically distinct from its wild relatives

khác biệt về mặt di truyền với những họ hàng hoang dã của nó

and can no longer survive without their help.

và không thể tồn tại nếu không có sự giúp đỡ của chúng.

Reciprocally, the fungus provides the ants with an essential amino acid

Ngược lại, nấm cung cấp cho kiến một loại axit amin thiết yếu

and digestive enzymes they’ve lost.

và các enzym tiêu hóa mà chúng đã mất đi.

Once the workers return to the nest with their spoils,

Khi những con kiến thợ trở về tổ với chiến lợi phẩm của chúng,

they crush up the leaves,

chúng nghiền nát lá,

making their offerings easier for the fungus to consume.

làm cho lễ vật của chúng dễ tiêu thụ hơn bởi nấm.

Foragers work tirelessly over the following months.

Những kiến kiếm ăn làm việc không mệt mỏi trong tháng tiếp theo.

They create thousands of trails, stretching hundreds of meters.

Chúng tạo ra hàng nghìn con đường mòn, kéo dài hàng trăm mét.

All of them are perfumed with the ants’ pheromones

Tất cả đường đều có mùi thơm pheromone của kiến

and constantly cleaned to function as efficient highways.

và liên tục được làm sạch để hoạt động như những đường cao tốc hiệu quả.

Meanwhile, the queen lays thousands of eggs every day

Trong khi đó, kiến chúa đẻ hàng ngàn quả trứng mỗi ngày

and is tended to by members of her entourage,

và được các thành viên trong đoàn tùy tùng chăm sóc,

which nourish her with the large, infertile eggs they lay.

nuôi dưỡng cô ấy bằng những quả trứng lớn, vô sinh mà chúng đẻ.

Among enclosures containing garbage and growing larvae,

Trong số các thùng chứa rác và ấu trùng đang phát triển,

workers tend fungal gardens in various chambers throughout the colony.

kiến thợ chăm sóc các khu vườn nấm trong các phòng khác nhau trên khắp tổ.

They prune bits of the fungus to stimulate growth

Chúng cắt tỉa các phần của nấm để kích thích tăng trưởng

and strategically open and close surface tunnels,

và mở và đóng các đường hầm trên bề mặt có chiến lược để

controlling the humidity.

kiểm soát độ ẩm.

But ants aren't the only animals down here.

Nhưng kiến không phải là động vật duy nhất ở đây.

Tiny cockroaches like those that originally crept under the queen’s wings

Những con gián nhỏ bé như những con ban đầu chui dưới cánh của nữ hoàng

feed opportunistically off the fungus.

dùng cơ hội để ăn nấm.

Each could fit on the head of a Q-Tip.

Mỗi con có thể nằm gọn trên đầu Q-Tip.

They hitch rides on soon-to-be queens,

Chúng quá giang trên những con kiến sắp thành chúa,

and make their way to more established colonies.

và tìm đường đến các tổ kiến lâu đời hơn.

Inside the leafcutter nest, they’re undercover:

Bên trong tổ kiến xén lá, chúng bí mật:

closely mimicking the ants’ signature scent,

bắt chước mùi hương đặc trưng của loài kiến này,

they frolic and feed in the fungal gardens,

chúng nô đùa và kiếm ăn trong những khu vườn đầy nấm,

mostly undetected.

mà hầu như không bị phát hiện.

And here’s where this tale’s antagonist rears its virulent fruiting body:

Và đây là nơi mà nhân vật phản diện nuôi dưỡng cơ thể đậu quả độc hại của nó:

our elusive fourth character is a parasitic micro-fungus called Escovopsis.

nhân vật thứ tư khó nắm bắt của ta là một loại vi nấm ký sinh có tên là Escovopsis.

If left unchecked, it would destroy the fungal gardens and the ants

Nếu không được kiểm soát, nó sẽ phá hủy các khu vườn nấm và kiến

and the cockroaches that depend on them.

và những con gián phụ thuộc vào chúng.

The leafcutters mount a barrage of defenses.

Những con kiến xén lá dựng lên một hàng rào phòng thủ.

They rigorously weed Escovopsis out

Chúng loại bỏ Escovopsis một cách nghiêm ngặt

and partner up with different microorganisms like yeasts and bacteria

và hợp tác với các vi sinh vật khác nhau như nấm men và vi khuẩn

to stunt its growth.

để kìm hãm sự phát triển của nó.

Eventually, the leafcutter colony covers several meters of underground tunnels,

Cuối cùng, tổ kiến xén lá bao phủ vài mét đường hầm dưới lòng đất,

comprises millions of workers, and can defoliate a tree in a single night.

bao gồm hàng triệu kiến thợ và có thể ngắt hết lá của một cây chỉ trong một đêm.

The queen’s kingdom will persist as long as she does,

Vương quốc của nữ hoàng sẽ tồn tại miễn là cô ấy còn tồn tại,

which may be over a decade.

có thể là hơn một thập kỷ.

Every spring, some of the queen’s offspring prepare to leave.

Mỗi mùa xuân, một số con của nữ hoàng chuẩn bị rời đi.

They grab a piece of home and crowd the surface chambers,

Chúng chộp lấy một mảnh nhà và chen chúc trong các căn phòng trên bề mặt,

preparing to fly off and mate, beginning the cycle anew.

chuẩn bị bay đi và giao phối để bắt đầu chu kỳ mới.