Puke, poop and tiny cockroaches: How the leafcutter ant queen runs her farm - Charles Wallace

Tłumaczenie: Weronika Mosur Korekta: Ola Królikowska

In this south Texas clearing,

Na tej wschodnioteksańskiej polanie

an ancient tale that ties the members of four species together is unfurling.

rozgrywa się odwieczna historia z 4 gatunkami w rolach głównych.

The first involved is our soon-to-be queen leafcutter ant.

Pierwszy bohater to przyszła królowa, mrówka grzybiarka.

The second is this fungus, a piece of which she scoops into her mouth pocket.

Drugi to grzyb, którego fragment mrówka umieszcza w kieszonce otworu gębowego.

The third are these tiny cockroaches, which nestle under her wings.

Trzeci to maleńkie karaczany ukryte pod jej skrzydłami.

And the fourth is the one that threatens them all.

Czwarty zagraża wszystkim pozostałym.

But it’ll reveal itself later.

Ale o nim później.

In a flapping-wing frenzy, our ant takes to the sky.

Mrówka w pośpiechu wznosi się w powietrze.

This is the only chance she’ll have to mate,

To jej jedyna szansa na kopulację,

so she stores as much sperm as she can from the males she meets in midair.

więc gromadzi jak najwięcej nasienia spotkanych w powietrzu samców.

After dropping to the ground, she sheds her wings and begins digging.

Po wylądowaniu zrzuca skrzydła i zaczyna kopać.

She excavates a tunnel and a side chamber, then plugs the entrance,

Wykopuje norkę, po czym zasklepia wejście,

sealing herself in.

zamykając się wewnątrz.

There, she regurgitates the fungus.

Wypluwa tam grzyba.

This pile of puke will form the bedrock of her kingdom.

Te wymiociny stworzą opokę jej królestwa.

Over the following weeks,

Przez kolejne tygodnie,

in between laying eggs and consuming the infertile ones,

między składaniem jajeczek i zjadaniem tych niezapłodnionych,

she tends to her developing fungal garden,

pielęgnuje grzybowy ogródek,

fertilizing it with feces.

nawożąc go odchodami.

Finally, her first offspring surge forth and establish a rhythm.

W końcu pojawia się pierwsze potomstwo, ustalając rytm.

Soldiers guard the nest while foragers set off to find tender foliage.

Żołnierze chronią kolonię, a zbieraczki szukają roślinności.

The larger foragers, equipped with powerful mandibles,

Większe zbieraczki wyposażone w rozwinięte żuwaczki

anchor themselves on leaves and chomp away in a wide arcs.

zaczepiają się na liściach i tną je koliście.

Holding these pieces aloft,

Trzymając powstałe kawałki,

which can weigh more than eight times their body mass,

niektóre ponad 8 razy cięższe od mrówek,

the workers march back to the nest.

robotnice wracają do gniazda.

Meanwhile, the colony’s smallest ants clean the leaf fragments

Najmniejsze mrówki w kolonii czyszczą w tym czasie kawałki liści

of debris and pathogens.

z brudu i patogenów.

But the colony doesn’t eat these morsels.

Ale te przysmaki nie są dla kolonii.

Instead, the ants use them to sustain their fungus,

Mrówki karmią nimi grzyba,

which, in turn, sustains the colony.

który w zamian służy im jako pożywienie.

More than 10 million years ago, leafcutter ants domesticated fungus.

Ponad 10 milionów lat temu grzybiarki oswoiły grzyba.

Like many of our crops, the fungus they farm

Jak nasze plony, hodowany przez nie grzyb

is genetically distinct from its wild relatives

jest odrębny genetycznie od swoich dzikich krewnych

and can no longer survive without their help.

i nie przeżyłby bez pomocy mrówek.

Reciprocally, the fungus provides the ants with an essential amino acid

W zamian grzyb dostarcza mrówkom niezbędny aminokwas

and digestive enzymes they’ve lost.

i enzymy trawienne, które utraciły.

Once the workers return to the nest with their spoils,

Kiedy robotnice wracają do gniazda z łupem,

they crush up the leaves,

rozdrabniają liście,

making their offerings easier for the fungus to consume.

aby ułatwić grzybowi ich spożycie.

Foragers work tirelessly over the following months.

Przez kolejne miesiące zbieraczki pracują bez wytchnienia.

They create thousands of trails, stretching hundreds of meters.

Tworzą tysiące ścieżek mierzących setki metrów.

All of them are perfumed with the ants’ pheromones

Oznaczone feromonami mrówek ścieżki

and constantly cleaned to function as efficient highways.

są ciągle sprzątane, by mogły pełnić rolę sprawnych autostrad.

Meanwhile, the queen lays thousands of eggs every day

W tym czasie królowa codziennie składa tysiące jajeczek

and is tended to by members of her entourage,

i pozostaje pod opieką świty robotnic,

which nourish her with the large, infertile eggs they lay.

które odżywiają ją składanymi przez siebie dużymi niezapłodnionymi jajkami.

Among enclosures containing garbage and growing larvae,

Wśród pomieszczeń ze śmieciami i rosnącymi larwami

workers tend fungal gardens in various chambers throughout the colony.

robotnice opiekują się grzybem w wielu komorach w kolonii.

They prune bits of the fungus to stimulate growth

Przycinają go, stymulując jego wzrost,

and strategically open and close surface tunnels,

i strategicznie otwierają i zamykają tunele przy powierzchni,

controlling the humidity.

by kontrolować wilgotność.

But ants aren't the only animals down here.

Ale mrówki to niejedyne żyjące tu zwierzęta.

Tiny cockroaches like those that originally crept under the queen’s wings

Maleńkie karaczany, jak te, które ukryły się pod skrzydłami królowej,

feed opportunistically off the fungus.

oportunistycznie żywią się grzybem.

Each could fit on the head of a Q-Tip.

Każdy zmieściłby się na główce pinezki.

They hitch rides on soon-to-be queens,

Traktują przyszłe królowe jak taksówki

and make their way to more established colonies.

i udają się do bardziej ugruntowanych kolonii.

Inside the leafcutter nest, they’re undercover:

W gnieździe grzybiarek działają z ukrycia.

closely mimicking the ants’ signature scent,

Imitując charakterystyczny zapach mrówek,

they frolic and feed in the fungal gardens,

buszują w ogrodach grzybowych

mostly undetected.

prawie niezauważone.

And here’s where this tale’s antagonist rears its virulent fruiting body:

I tu właśnie wkracza antagonista tej opowieści:

our elusive fourth character is a parasitic micro-fungus called Escovopsis.

nieuchwytny czwarty bohater, czyli pasożytniczy mikrogrzyb Escovopsis.

If left unchecked, it would destroy the fungal gardens and the ants

Niekontrolowany zniszczyłby ogrody grzybowe oraz mrówki

and the cockroaches that depend on them.

i zależne od nich karaczany.

The leafcutters mount a barrage of defenses.

Grzybiarki mają kilka linii obrony.

They rigorously weed Escovopsis out

Starannie wypleniają Escovopsis

and partner up with different microorganisms like yeasts and bacteria

i współpracują z różnymi mikroorganizmami, takimi jak drożdże i bakterie,

to stunt its growth.

aby zahamować jego wzrost.

Eventually, the leafcutter colony covers several meters of underground tunnels,

Ostatecznie kolonia składa się z kilku metrów podziemnych tuneli,

comprises millions of workers, and can defoliate a tree in a single night.

milionów robotnic oraz może ogołocić drzewo w ciągu jednej nocy.

The queen’s kingdom will persist as long as she does,

Królestwo królowej przetrwa tak długo, jak ona,

which may be over a decade.

co może potrwać nawet ponad dekadę.

Every spring, some of the queen’s offspring prepare to leave.

Co wiosnę część robotnic szykuje się do opuszczenia gniazda.

They grab a piece of home and crowd the surface chambers,

Odrywają po kawałku grzyba i tłumnie wypełniają komory powierzchniowe.

preparing to fly off and mate, beginning the cycle anew.

Szykując się do odlotu i rójki, rozpoczynają cykl na nowo.