The myth of Anansi, the trickster spider - Emily Zobel Marshall

Translator: Hạnh Nguyên Mai Reviewer: Anh Luong

As the sun sets on a plantation in Jamaica,

Khi hoàng hôn buông xuống một vùng đồn điền ở Jamaica,

children flock to Mr. Kwaku for a story.

lũ trẻ lại chạy đến nghe Kwaku kể chuyện.

They all know he’s full of tales from Ghana, the land of their ancestors.

Chúng đều biết ông có nhiều câu chuyện hay về Ghana, vùng đất tổ tiên của họ.

But what they don’t know, Kwaku winks,

Nhưng chúng không biết, Kwaku nháy mắt,

is how their ancestors got those stories in the first place.

rằng làm thế nào tổ tiên của chúng lại có nhiều câu chuyện như vậy.

Long ago, all stories belonged to Nyame, the all-seeing Sky God.

Từ xa xưa, Nyame - thần cai quản bầu trời nắm giữ mọi câu chuyện.

People on Earth were bored and knew nothing about their history.

Con người trên Trái Đất sống buồn tẻ và không biết gì về lịch sử.

But one creature decided enough was enough.

Nhưng có một sinh vật nghĩ rằng đã quá đủ rồi.

Anansi, một con nhện biến hình tinh ranh,

Anansi, the tricky, shapeshifting spider,

resolved to bring the stories down to Earth.

quyết tâm mang những câu chuyện xuống thế giới.

He spun a web that stretched into the clouds

Nó giăng một mạng lưới tơ kéo dài

and climbed up to confront the Sky God.

thành những đám mây và bò lên để gặp mặt Chúa Trời.

Crouching at Nyame’s feet, Anansi shouted at the top of his lungs

Con nhện cúi mình dưới chân Nyame và la to lên rằng

that he had come to take ownership of the world’s stories.

nó đến để được quyền sở hữu những câu chuyện trên thế giới.

Looking down from his golden stool,

Nyame ngồi trên ngai vàng và nhìn xuống,

Nyame hooted with laughter at the spider’s absurd request.

sau đó cười phá lên trước yêu cầu ngớ ngẩn của con nhện.

Nyame told Anansi that he could have all the stories he wished—

Nyame sẽ cho Anansi lấy các câu chuyện mà nó muốn,

but only if he could complete an impossible task.

chỉ khi Anansi có thể hoàn thành một nhiệm vụ bất khả thi.

If Anansi brought him Osebo the Leopard, Onini the Python,

Nếu Anansi mang đến cho ông con báo Osebo, con trăn Onini,

Mmoboro the Hornet, and Mmoatia the Forest Spirit,

con ong bắp cày Mmoboro, và Mmoatia - tinh linh của khu rừng,

then he could take the stories.

thì Anansi sẽ được lấy các câu chuyện.

Anansi humbly accepted.

Anansi nhún nhường nhận lời.

Nyame didn’t see him grinning as he scuttled away.

Nyame đã không nhìn thấy điệu cười láu cá trên mặt Anansi khi quay đi.

Back on Earth, Anansi grabbed his magic bag and set to work.

Khi quay về Trái Đất, Anansi cầm lấy chiếc túi phép thuật và bắt đầu công việc.

Anansi found Onini the Python bathing in the sun.

Anansi tìm thấy con trăn Onini đang nằm phơi nắng.

Anansi scoffed that Onini couldn’t be the longest animal,

Anansi chê cười Onini rằng nó không phải con vật dài nhất,

saying he looked no longer than a piece of bamboo cane.

và chê nó còn chẳng dài bằng một đoạn tre.

Enraged, Onini stretched himself across the bamboo to prove his lengthiness.

Onini tức điên lên và kéo dãn thân mình dọc theo đoạn tre để chứng tỏ nó rất dài.

Anansi quickly bound him tight-tight to each end and placed him in his bag.

Anansi nhanh chóng buộc chặt con trăn vào hai đầu thân tre và cho vào túi.

Tiếp theo, Anansi đào một cái hố lớn ở giữa con đường

Next, Anansi dug a great pit in the middle of the path

Osebo the Leopard usually prowled, and covered it with banana leaves.

mà con báo Obeso thường lảng vảng và che miệng hố bằng lá chuối.

Sure enough, mighty Osebo soon fell in.

Đúng như dự kiến, Osebo hùng mạnh đã nhanh chóng rơi vào hố.

Anansi scolded Osebo for his carelessness, but offered to rescue him.

Anansi trách Osebo quá bất cẩn, nhưng lại đề nghị giúp Osebo.

As he helped Osebo out of the pit, Anansi swiftly jabbed him with his knife.

Nhưng ngay khi kéo Obeso khỏi hố, Anansi nhanh chóng đâm Osebo bằng một con dao.

Osebo fell back to the ground

Khi Osebo ngã xuống đất, Anansi liền đem tơ nhện buộc chặt Obeso.

where Anansi wound him up tight-tight in spider thread.

Then, Anansi heard Mmoboro and his hornets buzzing.

Sau đó, Anansi nghe tiếng Mmoboro và đàn ong bắp cày của nó.

He cautiously approached them.

Anansi cẩn thận tiến lại gần chúng.

This would be tricky— their stings could make someone swell up and die—

Lần này hóc búa hơn - vết đốt của chúng có thể khiến một người sưng tấy và chết -

but Anansi knew they hated rain.

nhưng Anansi biết chúng ghét mưa.

He filled his mouth with water and spat it at the swarm.

Anansi ngậm đầy nước trong miệng rồi phun vào tổ ong.

As they panicked, Anansi urged the hornets to shelter in his gourd,

Khi chúng hốt hoảng, Anansi giục bầy ong tránh mưa trong quả bầu của nó,

where they found themselves trapped.

và lũ ong nhận ra chúng đã bị kẹt lại.

Anansi had one more task: to capture Mmoatia

Anansi còn phải làm một nhiệm vụ nữa: bắt Mmoatia -

the elusive and mischievous Forest Spirit.

tinh linh rừng tinh nghịch và lém lỉnh.

She usually hid herself deep in the woods, but Anansi knew she was lonely.

Mmoatia thường giấu mình trong rừng nhưng Anansi biết cô ấy rất cô đơn.

So, he made a little doll covered in sap and left it in her path.

Vì vậy, Anansi làm một con búp bê nhỏ, rồi bôi nhựa cây và để nó giữa đường đi.

When she came upon it, Mmoatia spoke to the doll

Mmoatia bắt gặp con búp bê và trò chuyện cùng nó

but became enraged when it didn’t answer.

nhưng búp bê không trả lời, điều này khiến Mmoatia rất tức giận.

She hit the disrespectful doll

Cô ấy đánh con búp bê bất kính và nắm tay cô bị dính chặt vào nó.

and her small fists stuck to its sticky surface.

Anansi lại trói chặt Mmoatia lại và nhét vào trong túi

Anansi wrapped Mmoatia up tight-tight and scooped her into his bag

along with the other creatures.

cùng với các sinh vật khác.

Triumphantly, he climbed his web back into the clouds.

Anansi hân hoan trèo lên tơ của mình trở lại những đám mây.

When the Sky God saw that Anansi had completed the impossible task,

Chúa Trời rất bất ngờ khi thấy Anansi đã hoàn thành nhiệm vụ bất khả thi đó.

he was amazed.

Nyame told Anansi that he had earned the world’s stories.

Nyame nói với Anansi rằng nó đã giành được những câu chuyện.

Dancing for joy, Anansi gathered them up, stuffed the stories into his bag,

Anansi nhảy nhót vui mừng rồi lấy những câu chuyện và bỏ hết vào trong túi,

and descended to Earth.

sau đó quay lại Trái Đất.

There, he scattered the stories throughout the world for people to share.

Tại đây, Anansi phân phát các câu chuyện khắp nơi để mọi người đều có phần.

Và mọi người đã chia sẻ chúng với nhau, Kwaku nói với bọn trẻ.

And they did, Kwaku tells the children.

Generations have continued telling and reimagining Anansi’s stories

Những câu chuyện của Anansi vẫn được kể và lưu truyền qua các thế hệ

even after being stolen from Africa and enslaved.

dù họ có bị bắt khỏi Châu Phi và bị đày làm nô lệ.

Anansi may be small, but “cunning’s better than strong,” Kwaku says,

Anansi có thể nhỏ bé, nhưng “khôn ngoan tốt hơn sức mạnh,” Kwaku nói,

and tells the children to take Anansi’s stories with them wherever they go.

và dặn bọn trẻ luôn mang theo những câu chuyện của Anansi dù chúng đi đến đâu.

Looking at his audience, Kwaku knows that Anansi will persist

Khi nhìn vào bọn trẻ, Kwaku biết rằng, Anansi sẽ mãi là biểu tượng

as a symbol of resourcefulness and resistance in the face of oppression,

của sự tháo vát, ngoan cường, không khuất phục trước áp bức,

and a testament to the enduring power of storytelling.

cũng là minh chứng cho sức mạnh trường tồn của việc kể chuyện.