The myth of Anansi, the trickster spider - Emily Zobel Marshall

759,550 views ・ 2022-01-27

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Krystian Dorożyński Korekta: Ola Królikowska
00:06
As the sun sets on a plantation in Jamaica,
0
6878
2627
Gdy na plantacji w Jamajce Słońce kryje się za horyzontem,
dzieci gromadzą się wokół pana Kwaku, żeby wysłuchać opowieści.
00:10
children flock to Mr. Kwaku for a story.
1
10173
2878
00:13
They all know he’s full of tales from Ghana, the land of their ancestors.
2
13468
4337
Wiedzą, że zna on wiele baśni z Ghany, kraju ich przodków.
00:18
But what they don’t know, Kwaku winks,
3
18473
2210
Ale nie wiedzą, Kwaku puszcza oczko,
00:20
is how their ancestors got those stories in the first place.
4
20683
3462
skąd w ogóle ich przodkowie je wzięli.
00:24
Long ago, all stories belonged to Nyame, the all-seeing Sky God.
5
24896
4921
Dawno temu wszystkie opowieści należały do wszystkowidzącego Boga Nieba Nyame.
Ludzie na Ziemi byli znudzeni i nic nie wiedzieli o swojej historii.
00:30
People on Earth were bored and knew nothing about their history.
6
30068
3128
00:33
But one creature decided enough was enough.
7
33196
2544
Ale jedno stworzenie postanowiło położyć temu kres.
00:36
Anansi, the tricky, shapeshifting spider,
8
36157
3170
Anansi, chytry, zmiennokształtny pająk,
00:39
resolved to bring the stories down to Earth.
9
39327
2627
zdecydował się przynieść wszystkie opowieści na Ziemię.
00:41
He spun a web that stretched into the clouds
10
41954
2545
Uwił sieć, którą rozciągnął aż do chmur,
00:44
and climbed up to confront the Sky God.
11
44499
2836
i wspiął się po niej, żeby stanąć przed bogiem nieba.
00:47
Crouching at Nyame’s feet, Anansi shouted at the top of his lungs
12
47335
4212
Kłaniając się przy stopach Nyame, Anansi głośno krzyknął,
00:51
that he had come to take ownership of the world’s stories.
13
51547
2878
że przybył po wszystkie opowieści świata.
00:55
Looking down from his golden stool,
14
55176
1960
Patrząc z góry ze swojego złotego stołka,
00:57
Nyame hooted with laughter at the spider’s absurd request.
15
57136
3671
Nyame wybuchnął śmiechem, gdy usłyszał absurdalne żądanie pająka.
01:01
Nyame told Anansi that he could have all the stories he wished—
16
61474
3587
Nyame powiedział Anansiemu, że dostanie wszystkie historie,
ale tylko wtedy, gdy uda mu się wypełnić niewykonalne zadanie.
01:05
but only if he could complete an impossible task.
17
65061
2753
01:08
If Anansi brought him Osebo the Leopard, Onini the Python,
18
68397
5339
Jeśli Anansi przyniesie mu lamparta Osebo, pytona Onini,
01:13
Mmoboro the Hornet, and Mmoatia the Forest Spirit,
19
73736
4797
szerszenia Mmoboro i ducha leśnego Mmoatię,
01:18
then he could take the stories.
20
78533
1918
to będzie mógł wziąć opowieści.
01:20
Anansi humbly accepted.
21
80451
1919
Anansi z pokorą się zgodził.
01:22
Nyame didn’t see him grinning as he scuttled away.
22
82995
2628
Nyame nie widział jego uśmiechu, gdy się oddalał.
01:26
Back on Earth, Anansi grabbed his magic bag and set to work.
23
86624
4379
Na Ziemi Anansi wziął magiczny worek i zabrał się do pracy.
01:31
Anansi found Onini the Python bathing in the sun.
24
91003
3587
Znalazł pytona Onini wygrzewającego się na słońcu.
01:34
Anansi scoffed that Onini couldn’t be the longest animal,
25
94590
3754
Anansi zadrwił z Onini i powiedział, że nie może być najdłuższym zwierzęciem.
01:38
saying he looked no longer than a piece of bamboo cane.
26
98344
3420
Powiedział też, że nie wydaje się dłuższy niż laska bambusowa.
01:41
Enraged, Onini stretched himself across the bamboo to prove his lengthiness.
27
101764
5005
Wściekły Onini rozciągnął się wzdłuż laski na dowód swojej długości.
01:46
Anansi quickly bound him tight-tight to each end and placed him in his bag.
28
106769
4755
Anansi prędko związał go przy końcach i umieścił w worku.
01:52
Next, Anansi dug a great pit in the middle of the path
29
112233
3545
Następnie Anansi wykopał ogromny dół na samym środku ścieżki,
01:55
Osebo the Leopard usually prowled, and covered it with banana leaves.
30
115778
4171
gdzie zwykle polował lampart Osebo, i przykrył go liśćmi bananowca.
01:59
Sure enough, mighty Osebo soon fell in.
31
119949
2961
I rzeczywiście potężny Osebo wkrótce wpadł w pułapkę.
02:03
Anansi scolded Osebo for his carelessness, but offered to rescue him.
32
123452
4714
Anansi skrytykował lekkomyślność Osebo, ale zaoferował mu pomoc.
02:08
As he helped Osebo out of the pit, Anansi swiftly jabbed him with his knife.
33
128166
4796
Wyciągając Osebo z dołu, Anansi błyskawicznie dźgnął go nożem.
02:12
Osebo fell back to the ground
34
132962
1793
Osebo upadł na ziemię,
02:14
where Anansi wound him up tight-tight in spider thread.
35
134755
3546
a Anansi ciasno oplótł go pajęczą siecią.
02:18
Then, Anansi heard Mmoboro and his hornets buzzing.
36
138759
3963
Wtedy Anansi usłyszał Mmoboto i jego bzyczące szerszenie.
02:22
He cautiously approached them.
37
142722
1793
Ostrożnie do nich podszedł.
02:24
This would be tricky— their stings could make someone swell up and die—
38
144515
3962
To było trudne, bo użądlenie mogło doprowadzić do puchnięcia i śmierci.
02:28
but Anansi knew they hated rain.
39
148477
2628
Ale Anansi wiedział, że szerszenie nie lubią deszczu.
02:31
He filled his mouth with water and spat it at the swarm.
40
151105
3170
Nabrał wodę w usta i wypluł ją na ich gniazdo.
02:34
As they panicked, Anansi urged the hornets to shelter in his gourd,
41
154275
4379
Anansi zachęcił spanikowane szerszenie do skrycia się w jego tykwie.
02:38
where they found themselves trapped.
42
158654
2044
Tak owady wpadły w jego pułapkę.
02:41
Anansi had one more task: to capture Mmoatia
43
161199
3962
Anansi miał już tylko jedno zadanie: złapać Mmoatię,
02:45
the elusive and mischievous Forest Spirit.
44
165161
2461
ulotnego i psotnego Leśnego Ducha.
02:48
She usually hid herself deep in the woods, but Anansi knew she was lonely.
45
168122
4421
Ten zwykle skrywał się głęboko w lesie. Anansi wiedział, że duch był samotny.
02:52
So, he made a little doll covered in sap and left it in her path.
46
172835
3754
Anansi zrobił małą lalkę, pokrył ją żywicą i zostawił na jego ścieżce.
02:57
When she came upon it, Mmoatia spoke to the doll
47
177381
3420
Gdy Mmoatia natknęła się na lalkę, przemówiła do niej,
03:00
but became enraged when it didn’t answer.
48
180801
2753
ale gdy ta milczała, duch się rozzłościł.
03:03
She hit the disrespectful doll
49
183554
1752
Mmoatia uderzyła nieposłuszną lalkę
03:05
and her small fists stuck to its sticky surface.
50
185306
2753
i jej małe pięści przykleiły się do lepkiej powierzchni.
03:08
Anansi wrapped Mmoatia up tight-tight and scooped her into his bag
51
188726
4755
Anansi ciasno owinął Mmoatię i wrzucił do swojego worka
03:13
along with the other creatures.
52
193481
2127
z pozostałymi stworzeniami.
03:15
Triumphantly, he climbed his web back into the clouds.
53
195608
3337
Triumfalnie wspiął się ponownie po nici do nieba.
03:18
When the Sky God saw that Anansi had completed the impossible task,
54
198945
3795
Gdy Bóg Nieba zobaczył, że Anansi dokonał niemożliwego,
03:22
he was amazed.
55
202740
1293
był zdumiony.
03:24
Nyame told Anansi that he had earned the world’s stories.
56
204033
3170
Nyame powiedział Anansi, że zasłużył na opowieści świata.
03:27
Dancing for joy, Anansi gathered them up, stuffed the stories into his bag,
57
207662
4963
Tańcząc z radości, Anansi zebrał je, wrzucił do swojego worka
03:32
and descended to Earth.
58
212625
1918
i powrócił na Ziemię.
03:34
There, he scattered the stories throughout the world for people to share.
59
214543
3879
Rozrzucił opowieści wzdłuż i wszerz, żeby ludzie się nimi dzielili.
03:39
And they did, Kwaku tells the children.
60
219090
2335
I tak też uczynili, jak powiedział Kwaku dzieciom.
03:41
Generations have continued telling and reimagining Anansi’s stories
61
221717
3879
Pokolenia opowiadają i wciąż odtwarzają opowieści o Anansi,
03:45
even after being stolen from Africa and enslaved.
62
225846
2878
nawet po uprowadzeniu ich z Afryki i zniewoleniu.
03:49
Anansi may be small, but “cunning’s better than strong,” Kwaku says,
63
229517
4629
Anansi może i jest mały, ale “spryt przewyższa siłę“, jak mawia Kwaku.
03:54
and tells the children to take Anansi’s stories with them wherever they go.
64
234730
3963
Mówi też dzieciom, żeby zawsze pamiętały o opowieściach o Anansi.
03:59
Looking at his audience, Kwaku knows that Anansi will persist
65
239610
3379
Patrząc na słuchaczy, Kwaku jest pewien, że Anansi pozostanie
04:02
as a symbol of resourcefulness and resistance in the face of oppression,
66
242989
4629
symbolem zaradności, oporu w obliczu ucisku
04:07
and a testament to the enduring power of storytelling.
67
247952
4004
i świadectwa mocy opowiadania.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7