The most successful pirate of all time - Dian Murray

Translator: Hà Vinh Cao Quang Reviewer: Trang Pham

Thời hoàng kim,

At the height of their power,

infamous Caribbean pirates like Blackbeard and Henry Morgan

những cướp biển Caribbea nổi tiếng như Blackbeard (Râu Đen) và Henry Morgan

commanded as many as ten ships and several hundred men.

chỉ huy đến mười thuyền và có hơn trăm quân lính.

But their stories pale next to the most successful pirate of all time.

Nhưng đó chẳng là gì khi so với cướp biển thành công nhất mọi thời đại.

Madame Zheng commanded 1800 vessels,

Trịnh Nhất Tẩu chỉ huy đến 1800 tàu,

made enemies of several empires,

khiến nhiều đế chế khiếp sợ,

and still lived to old age.

và vẫn an hưởng một tuổi già bình yên.

Madame Zheng began her life as a commoner

Trịnh Nhất Tẩu ban đầu chỉ là một dân thường

working on one of the many floating brothels, or flower boats,

làm việc tại một trong nhiều nhà thổ nổi, hay thuyền kĩ viện,

in the port city of Guangzhou.

tại thành phố cảng Quảng Châu.

By 1801, she had attracted the attention

Vào năm 1801, bà gây được sự chú ý

of a local pirate captain named Zheng Yi, and the two soon married.

với thuyền trưởng cướp biển địa phương Trịnh Nhất và sớm kết hôn với ông.

Guangzhou’s fishermen had long engaged in small-scale piracy

Ngư dân Quảng Châu từ lâu đã tham gia vào những vụ cướp bóc nhỏ

to supplement their meager incomes in the offseason.

bổ sung cho nguồn thu nhập ít ỏi trong mùa biển động.

But a successful peasant uprising in neighboring Vietnam

Nhưng khởi nghĩa nông dân ở Nam quốc Đại Việt

at the end of the 18th century had raised the stakes.

vào cuối thế kỉ 18 làm tình hình trở nên khó khăn.

The victorious Tây Sơn rebels had unified their country

Khởi nghĩa Tây Sơn thắng lợi đã thống nhất đất nước

only to face a Chinese invasion

để đối đầu với xâm lược từ phương Bắc

and ongoing maritime battles with the Vietnamese rulers they had overthrown.

cũng như tiếp tục hải chiến với với quân đội của Nguyễn Ánh.

Vì thế, Tây Sơn đã thuê cướp biển Quảng Châu

So they commissioned Guangzhou’s pirates to raid the coast

and join the fight against their enemies.

càn quét bờ biển và tham chiến.

Serving their Vietnamese patrons turned the Zhengs and other pirates

Việc phục vụ quân Tây Sơn đã biến Trịnh Nhất và những cướp biển khác

from ragtag gangs aboard single vessels

từ những băng nhóm nhãi nhép chỉ có một tàu cướp

into professional privateer fleets

trở thành hạm đội cướp biển chuyên nghiệp

with dozens of ships able to hold their own at sea.

với hàng tá tàu cướp lớn được tổ chức quy củ trên biển.

In 1802, the Tây Sơn were overthrown

Năm 1802, Nhà Tây Sơn bị lật đổ

and the pirates lost their safe harbor in Vietnam.

và những cướp biển mất chỗ chống lưng tại Việt Nam.

But instead of scattering,

Nhưng thay vì tan rã,

the Zhengs met the crisis by uniting the rival Cantonese pirate groups

Trịnh Nhất đã vượt qua khó khăn bằng cách tập hợp các băng nhóm đối nghịch

into a formidable alliance.

hình thành một liên minh hùng mạnh.

At its height, the confederation included 70,000 sailors

Thời hoàng kim, liên minh có đến 70,000 cướp biển

with 800 large junks

với 800 chiến thuyền lớn

and nearly 1,000 smaller vessels.

và gần 1000 thuyền cướp nhỏ.

Those were organized into six fleets marked by different colored flags.

Tất cả được chia thành sáu hạm đội với sáu sắc cờ.

The Zhengs were unlike many other historically-known privateers,

Không giống với những cướp biển nổi tiếng khác,

such as Henry Morgan or Barbarossa,

như Henry Morgan hay Barbarossa,

who acted on behalf of various naval powers.

thường hoạt động dưới sự chiếu cố từ hải quân,

Instead, the Zhengs were now true outlaws,

lực lượng của Trịnh Nhất hoạt động độc lập,

operating without support or approval from any government.

mà không có sự hỗ trợ hay chiếu cố từ bất kỳ chính quyền nào.

Zheng Yi met an untimely end in 1807,

Trịnh Nhất qua đời vào năm 1807,

but his widow didn’t hesitate to secure their gains.

nhưng vợ ông không ngần ngại bảo vệ của cải họ cướp được.

Through skillful diplomacy,

Bẳng tài ngoại giao,

Trịnh Tẩu nắm toàn quyền điều hành liên minh,

Madame Zheng took charge of the confederation,

convincing the captains that their best interests lay in continued collaboration.

thuyết phục các thuyền trưởng khác rằng lợi ích của họ

dựa vào việc duy trì liên minh.

Meanwhile, she appointed Zhang Bao, the young protege of her late husband,

Trong khi đó, bà chỉ định Trương Bảo, đệ tử trẻ tuổi của chồng mình,

as the commander of her most powerful squadron, the Red Flag Fleet.

làm chỉ huy hạm đội mạnh nhất, Hạm đội Hồng Kỳ bang.

Zhang became not only her right-hand man, but her lover and, soon, her new husband.

Bảo trở thành cánh tay đắc lực, người tình và cuối cùng, là chồng của bà.

Madame Zheng consolidated her power through strict military discipline

Trịnh Tẩu củng cố quyền lực bằng kỷ luật thép như quân đội

combined with a surprisingly progressive code of laws.

kết hợp với những luật lệ có tính tiến bộ kinh ngạc.

Female captives were theoretically protected from sexual assault,

Những con tin nữ được bảo vệ khỏi cưỡng hiếp và quấy rối,

and while pirates could take them as wives,

và cướp biển hoàn toàn có thể lấy họ làm vợ,

mistreatment or infidelity towards them was punishable by death.

những vi phạm luật lệ đều sẽ bị xử tử.

Dưới sự chỉ huy của Trịnh Tẩu,

Under Madame Zheng’s leadership,

the pirates greatly increased their power,

cướp biển đã gia tăng quyền lực mạnh mẽ,

with 200 cannons and 1300 guns in the Red Flag Fleet alone.

với 200 đại pháo và 1300 súng được trang bị chỉ cho hạm đội Hồng Kỳ.

Within a few years, they destroyed 63 of Guangdong Province’s 135 military vessels,

Trong vòng vài năm, họ đã phá hủy 63 trên tổng 135 chiến thuyền triều đình,

forcing their commanders to hire more than 30 private junks.

buộc tư lệnh quân đội phải thuê thêm 30 chiến thuyền riêng.

Madame Zheng was so feared that Chinese commanders charged with apprehending her

Trịnh Tẩu rất sợ bị các tư lệnh triều đình buộc tội

nên dành phần lớn thời gian ngoài biển,

spent most of their time ashore,

sometimes sabotaging their own vessels to avoid battle at sea.

thậm chí, có thể đánh đám thuyền mình để tránh giao chiến.

With little to stop them,

Với sự bất lực của triều đình,

the pirates were able to mount successful —and often brutal—

cướp biển đã bành trướng - thường rất tàn bạo -

raids on garrisons, villages, and markets throughout the coast.

cướp bóc trạm gác, làng mạc, và chợ búa dọc bờ biển.

Using her administrative talents,

Tận dụng tài quản lý tài tình,

Madame Zheng established financial offices in cities and villages,

Trịnh Tẩu thành lập các văn phòng tài chính trong làng,

allowing her pirates to extract regular protection payments on land and sea alike.

cho phép cướp biển trao đổi hàng và tiền ngay trên đất liền.

This effectively created a state within a state

Hệ thống được xem như là chính quyền ngầm này

whose influence reached far beyond the South China Sea.

có sức ảnh hưởng mạnh mẽ vượt ra ngoài Biển Đông.

At the peak of her power,

Thời kỳ hoàng kim,

Madame Zheng’s confederation drove five American schooners

Liên minh của Trịnh Tẩu đã đánh đuổi năm thuyền chiến lớn của Mỹ

to safe harbor near Macao,

để bảo vệ cảng gần Macao,

captured a Portuguese brig,

cướp thuyền buôn Bồ Đào Nha,

and blockaded a tribute mission from Thailand

và ngăn một chuyến cống sứ từ Thái Lan

—all in a single day.

tất cả chỉ trong một ngày.

But perhaps Madame Zheng’s greatest success lay in knowing when to quit.

Nhưng có lẽ thành công vĩ đại nhất của Trịnh Tẩu là biết khi nào nên dừng lại.

By 1810, increasing tension between the Red and Black Flag Fleets

Năm 1810, đối đầu giữa Hồng Kỳ bang và Hắc Kỳ bang

weakened the confederation from within

làm liên minh suy yếu

and rendered it more vulnerable to attack from without.

và dễ bị tấn công từ bên ngoài.

So, when the Chinese government, desperate to stop the raids,

Vì thế, khi triều đình nhà Thanh, bất lực trước những cướp bóc,

offered amnesty in exchange for the pirates’ surrender,

đã ban bố lệnh ân xá để đổi lấy sự đầu hàng của cướp biển,

Madame Zheng and Zhang Bao agreed, but only on their own terms.

Trịnh Tẩu và Trương Bảo đã chấp thuận, nhưng với những điều kiện đặc biệt.

Their confederation was successfully and peacefully dismantled in April 1810,

Liên minh cướp biển đã tan rã trong hòa bình vào tháng 4/1810.

while Zhang Bao was allowed to retain 120 junks for personal use

trong khi Trương Bảo được phép giữ lại 120 thuyền cho tư dụng

and became an officer in the Chinese navy.

và trở thành một đô đốc trong hải quân nhà Thanh.

Now fighting pirates himself,

Với vai trò chống cướp biển,

Zhang Bao quickly rose through the ranks of military command,

Trương Bảo nhanh chóng thăng tiến trong hàng ngũ hải tướng,

and Madame Zheng enjoyed all the privileges of her husband’s status.

và Trịnh Tẩu được hưởng toàn bộ vinh hoa phú quý từ chồng.

After Zhang Bao died in 1822,

Sau khi Trương Bảo qua đời năm 1822,

Madame Zheng returned with their eleven-year-old son to Guangzhou,

Trịnh Tẩu hồi hương Quảng Châu cùng con trai 11 tuổi.

where she opened a gambling house and quietly lived off the proceeds.

Tại đây, bà mở một sòng bạc và hoạt động trong bí mật.

She died at the age of 69—an uncommonly peaceful end to a pirate’s life.

Bà qua đời ở tuổi 69 - một kết thúc quá yên bình của đời cướp biển.