The most successful pirate of all time - Dian Murray

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Marta Grochowalska

At the height of their power,

W szczytowym momencie

infamous Caribbean pirates like Blackbeard and Henry Morgan

słynni karaibscy piraci, jak Czarnobrody i Henry Morgan,

commanded as many as ten ships and several hundred men.

dowodzili dziesięcioma statkami i kilkoma setkami ludzi,

But their stories pale next to the most successful pirate of all time.

ale ich dzieje to nic w porównaniu z największym piratem w historii.

Madame Zheng commanded 1800 vessels,

Madame Zheng dowodziła 1800 jednostkami,

made enemies of several empires,

była wrogiem kilku imperiów,

and still lived to old age.

a mimo to dożyła podeszłego wieku.

Madame Zheng began her life as a commoner

Zheng urodziła się jako prosta dziewczyna,

working on one of the many floating brothels, or flower boats,

pracująca w jednym z wielu pływających burdeli

in the port city of Guangzhou.

w portowym mieście Kanton.

By 1801, she had attracted the attention

Około 1801 roku zwróciła uwagę

of a local pirate captain named Zheng Yi, and the two soon married.

miejscowego wodza piratów Zhenga Yi i para wkrótce się pobrała.

Guangzhou’s fishermen had long engaged in small-scale piracy

Kantońscy rybacy od dawna trudnili się piractwem na małą skalę,

to supplement their meager incomes in the offseason.

żeby uzupełnić skromne pozasezonowe dochody,

But a successful peasant uprising in neighboring Vietnam

ale zakończone sukcesem powstanie chłopów w sąsiednim Wietnamie

at the end of the 18th century had raised the stakes.

pod koniec XVIII wieku zmieniło sytuację.

The victorious Tây Sơn rebels had unified their country

Zwycięscy taysonscy powstańcy zjednoczyli kraj tylko po to,

only to face a Chinese invasion

żeby stanąć przed widmem chińskiej inwazji

and ongoing maritime battles with the Vietnamese rulers they had overthrown.

i bitew morskich przeciw obalonym wietnamskim władcom.

So they commissioned Guangzhou’s pirates to raid the coast

Zlecili więc piratom Guangzhou, żeby ci napadli na wybrzeże

and join the fight against their enemies.

i przyłączyli się do walki z ich wrogami.

Serving their Vietnamese patrons turned the Zhengs and other pirates

Służba u wietnamskich patronów przekształciła Zhengów i innych piratów

from ragtag gangs aboard single vessels

z rozwydrzonych gangów

into professional privateer fleets

w zorganizowane korsarskie floty z dziesiątkami statków,

with dozens of ships able to hold their own at sea.

zdolne do utrzymania silnej pozycji na morzu.

In 1802, the Tây Sơn were overthrown

W 1802 roku Taysoni zostali obaleni

and the pirates lost their safe harbor in Vietnam.

i piraci stracili w Wietnamie bezpieczną przystań,

But instead of scattering,

ale do rozłamu nie doszło.

the Zhengs met the crisis by uniting the rival Cantonese pirate groups

Zhengowie pokonali kryzys,

jednocząc rywalizujące grupy kantońskich piratów w potężny sojusz.

into a formidable alliance.

At its height, the confederation included 70,000 sailors

W najlepszym okresie konfederacja liczyła 70 tysięcy piratów,

with 800 large junks

800 wielkich dżonek

and nearly 1,000 smaller vessels.

i prawie tysiąc mniejszych jednostek.

Those were organized into six fleets marked by different colored flags.

Podzielono je na sześć flot pod banderami w różnych kolorach.

The Zhengs were unlike many other historically-known privateers,

Zhengowie różnili się od wielu znanych kaprów,

such as Henry Morgan or Barbarossa,

jak Henry Morgan czy Barbarossa,

who acted on behalf of various naval powers.

działających w imieniu morskich potęg.

Instead, the Zhengs were now true outlaws,

Zhengowie byli naprawdę wyjęci spod prawa,

operating without support or approval from any government.

działając bez wsparcia jakiegokolwiek rządu.

Zheng Yi met an untimely end in 1807,

Zheng Yi zginął w 1807 roku,

but his widow didn’t hesitate to secure their gains.

ale wdowa po nim nie zamierzała zaprzepaścić wspólnych sukcesów.

Through skillful diplomacy,

Dzięki umiejętnej dyplomacji

Madame Zheng took charge of the confederation,

Madame Zheng przejęła władzę nad konfederacją,

convincing the captains that their best interests lay in continued collaboration.

przekonując kapitanów, że pozostanie jest w ich interesie.

Meanwhile, she appointed Zhang Bao, the young protege of her late husband,

Madame Zheng wyznaczyła Zhanga Bao, młodego protegowanego jej męża,

as the commander of her most powerful squadron, the Red Flag Fleet.

na dowódcę najpotężniejszej Floty Czerwonej Flagi.

Zhang became not only her right-hand man, but her lover and, soon, her new husband.

Zhang nie tylko został jej prawą ręką, ale i kochankiem, a wkrótce mężem.

Madame Zheng consolidated her power through strict military discipline

Madame Zheng utrzymywała władzę dzięki żelaznej dyscyplinie wojskowej

combined with a surprisingly progressive code of laws.

połączonej z wyjątkowo nowoczesnym kodeksem.

Female captives were theoretically protected from sexual assault,

Pojmane kobiety teoretycznie były chronione przed napaścią seksualną

and while pirates could take them as wives,

i chociaż piraci mogli się z nimi ożenić,

mistreatment or infidelity towards them was punishable by death.

to złe traktowanie czy zdradę żony karano śmiercią.

Under Madame Zheng’s leadership,

Pod wodzą Madame Zheng

the pirates greatly increased their power,

piraci znacznie urośli w siłę.

with 200 cannons and 1300 guns in the Red Flag Fleet alone.

Sama Flota Czerwonej Flagi miała 200 dział i 1300 sztuk broni.

Within a few years, they destroyed 63 of Guangdong Province’s 135 military vessels,

W ciągu kilku lat piraci zniszczyli 63 ze 135 okrętów prowincji Guangdong,

forcing their commanders to hire more than 30 private junks.

zmuszając ich dowódców do wynajęcia ponad 30 prywatnych dżonek.

Madame Zheng was so feared that Chinese commanders charged with apprehending her

Wszyscy tak bardzo bali się Zheng, że chińscy dowódcy,

którzy mieli ją schwytać, większość czasu spędzali na lądzie,

spent most of their time ashore,

sometimes sabotaging their own vessels to avoid battle at sea.

czasem sabotując własne statki, żeby uniknąć bitwy na morzu.

With little to stop them,

Mało co mogło ich powstrzymać,

the pirates were able to mount successful —and often brutal—

więc piraci wybierali się w udane, chociaż często brutalne,

raids on garrisons, villages, and markets throughout the coast.

ataki na garnizony, wsie i targi wzdłuż wybrzeża.

Using her administrative talents,

Wykorzystując talent administracyjny,

Madame Zheng established financial offices in cities and villages,

Madame Zheng założyła w miastach i na wsiach biura finansowe,

allowing her pirates to extract regular protection payments on land and sea alike.

gdzie piraci pobierali regularne opłaty za ochronę na lądzie i morzu.

This effectively created a state within a state

To stworzyło państwo w państwie,

whose influence reached far beyond the South China Sea.

którego wpływy sięgały daleko poza Morze Południowochińskie.

At the peak of her power,

U szczytu władzy

Madame Zheng’s confederation drove five American schooners

konfederacja Madame Zheng zapędziła pięć amerykańskich szkunerów

to safe harbor near Macao,

do schronienia w pobliżu Makao,

captured a Portuguese brig,

zajęła portugalski bryg

and blockaded a tribute mission from Thailand

i zablokowała przewóz daniny z Tajlandii.

—all in a single day.

Wszystko jednego dnia.

But perhaps Madame Zheng’s greatest success lay in knowing when to quit.

Chyba największym osiągnięciem Zheng było to, że wiedziała, kiedy się wycofać.

By 1810, increasing tension between the Red and Black Flag Fleets

Do 1810 roku rosnące napięcie między Flotami Czerwonej i Czarnej Flagi

weakened the confederation from within

osłabiło konfederację od wewnątrz

and rendered it more vulnerable to attack from without.

i naraziło na większy atak z zewnątrz.

So, when the Chinese government, desperate to stop the raids,

Kiedy chiński rząd, chcąc za wszelką cenę zakończyć ataki,

offered amnesty in exchange for the pirates’ surrender,

zaoferował piratom amnestię w zamian za kapitulację,

Madame Zheng and Zhang Bao agreed, but only on their own terms.

Zheng i Zhang Bao zgodzili się, ale na własnych warunkach.

Their confederation was successfully and peacefully dismantled in April 1810,

Konfederacja została pokojowo rozwiązana w kwietniu 1810 roku,

while Zhang Bao was allowed to retain 120 junks for personal use

a Zhangowi Bao pozwolono zachować na własny użytek 120 dżonek

and became an officer in the Chinese navy.

i zostać oficerem w chińskiej marynarce.

Now fighting pirates himself,

Teraz Zhang Bao sam walczył z piratami,

Zhang Bao quickly rose through the ranks of military command,

szybko awansując i otrzymując kolejne stopnie,

and Madame Zheng enjoyed all the privileges of her husband’s status.

a Madame Zheng cieszyła się wszystkimi przywilejami statusu jej męża.

After Zhang Bao died in 1822,

Po śmierci Zhanga Bao w 1822 roku,

Madame Zheng returned with their eleven-year-old son to Guangzhou,

Madame Zheng wróciła z ich 11-letnim synem do Kantonu,

where she opened a gambling house and quietly lived off the proceeds.

gdzie otworzyła kasyno i spokojnie żyła z jego wpływów.

She died at the age of 69—an uncommonly peaceful end to a pirate’s life.

Zmarła w wieku 69 lat, wyjątkowo spokojnie jak na pirata.