How one scientist averted a national health crisis - Andrea Tone

Translator: Phuong Nguyen Le Reviewer: Hai Anh Nguyen

Mùa thu năm 1960, Frances Oldham Kelsey

In the fall of 1960, Frances Oldham Kelsey

was one of the Food and Drug Administration’s newest recruits.

một trong những nhân viên mới của Cục quản lí Thực phẩm và Dược phẩm (FDA).

Before the year was out,

Cũng trong năm đó,

she would begin a fight that would save thousands of lives,

bà bắt đầu cuộc chiến cứu hàng nghìn tính mạng,

though no one knew it at the time.

dù không ai biết vào thời điểm đó.

Although she was new to the FDA, Kelsey was no novice as a scientist.

Tuy là thành viên mới của Cục, Kelsey không phải lính mới trong khoa học.

After graduating from high school at age 15,

Sau khi tốt nghiệp trung học năm 15 tuổi,

she enrolled at McGill University in Montreal

bà học tại Đại học McGill ở Montreal

and earned both undergraduate and master’s degrees in pharmacology.

và giành cả bằng cử nhân và thạc sĩ ngành dược lí học.

From there, she applied for a research post

Từ đó, bà đăng kí vào dự án nghiên cứu

at the University of Chicago’s pharmacology department.

của khoa dược lí học tại Đại học Chicago.

Her acceptance letter was addressed to Mr. Oldham.

Thư nhận học của bà được đề là "Kính gửi ông Oldham".

Kelsey later joked that had her name been Elizabeth or Mary Jane,

Sau này, Kelsey đùa rằng nếu tên bà là Elizabeth hay Mary Jane,

her career might have ended there.

sự nghiệp của bà có thể đã kết thúc tại đó.

Fortunately, it didn’t.

May thay, điều đó không xảy ra.

She earned her doctorate in pharmacology

Bà nhận bằng tiến sĩ ngành dược lí học

and accepted Chicago’s invitation to stay as faculty,

và chấp nhận lời mời ở lại trường làm việc,

where she undertook pioneering research on drugs and fetal safety.

nơi bà tiên phong trong dự án về an toàn thuốc và bào thai.

In 1950, she earned an MD, her fourth and final degree.

Năm 1950, bà nhận bằng Bác sĩ Y khoa, bằng thứ tư và cũng là cuối cùng của bà.

By the time she joined the FDA,

Khi được nhận vào FDA,

Frances Kelsey was one of the most educated, experienced scientists around.

Kelsey là một trong số nhà khoa học có trình độ và kinh nghiệm cao nhất.

Yet, as the newest member of the team,

Là thành viên mới của nhóm,

Kelsey was assigned what everyone thought would be an easy review:

Kelsey được giao nhiệm vụ mà ai cũng xem là dễ:

an application from the US drug company Merrell

đánh giá đơn đăng kí của một công ty thuốc tại Mỹ tên Merrell

to sell a drug called thalidomide.

để bán thuốc Thalidomide.

Thalidomide was a sedative developed in Germany

Thalidomide là thuốc an thần được phát triển ở Đức,

that was already being widely used in dozens of countries

và được dùng rộng rãi ở rất nhiều nước khác

to treat insomnia and workplace stress.

để chữa chứng mất ngủ và căng thẳng công sở.

Thalidomide’s anti-nausea properties

Công dụng chống buồn nôn của thuốc

also made it a popular remedy for pregnant women with morning sickness.

là phương thức chống nghén phổ biến cho phụ nữ mang thai.

Reviewing Merrell’s application,

Khi xem lại đơn của Merrell,

Kelsey found its data on thalidomide’s absorption and toxicity inadequate.

Kelsey tìm ra thông tin về sự hấp thu và độc tố gây hại của thuốc.

Today, the FDA classifies drugs based on their safety for a fetus.

Ngày nay, FDA phân loại thuốc dựa trên độ an toàn cho thai nhi.

But in 1960, many experts believed that the placental barrier

Nhưng năm 1960, nhiều chuyên gia tin rằng lớp nhau

shielded a fetus from harm.

có thể bảo vệ thai nhi khỏi tác nhân gây hại.

Kelsey's earlier animal-based research

Nghiên cứu trên động vật của Kelsey trước đó

demonstrated the opposite:

cho thấy điều ngược lại:

drugs could pass from mother to fetus through the placenta.

thuốc có thể truyền từ mẹ sang con qua nhau thai.

Like other drug companies at this time,

Giống như các công ty thuốc khác thời đó,

Merrell had not tested its drug on pregnant animals.

Merrell chưa thử thuốc trên động vật mang thai.

Kelsey later said Merrell’s evidence for thalidomide’s safety seemed

Kelsey, sau đó, nói rằng bằng chứng về độ an toàn thuốc của Merrell

“more like testimonials than the results of well-designed studies.”

"giống như phát biểu hơn là kết quả của nghiên cứu kỹ lưỡng."

Kelsey rejected Merrell’s application

Kelsey từ chối đơn đăng kí của Merrell

and asked them to submit a second backed by better evidence.

và yêu cầu họ nộp bản khác với bằng chứng tốt hơn.

Her FDA colleagues supported this decision.

Các đồng nghiệp tại FDA ủng hộ quyết định này của bà.

Merrell had expected a quick, affirmative reply

Merrell cần trả lời nhanh và chắc chắn

để có thể kịp bán thuốc trong dịp nghỉ lễ,

so it could launch thalidomide for the holiday season,

thời điểm mua thuốc an thần tăng cao.

when sedative sales soar.

Instead of supplying Kelsey with the data she requested

Thay vì cung cấp bằng chứng như Kelsey yêu cầu,

they first tried to convince her to approve the drug

đầu tiên, họ cố thuyết phục bà duyệt thuốc

over a series of calls and visits.

qua rất nhiều cuộc gọi và gặp mặt.

When these failed to sway her,

Không thể xoay chuyển ý kiến,

Merrell executives complained

người điều hành Merrell phàn nàn

that stubborn and nit-picking Kelsey was the problem,

rằng vấn đề đến từ tính bảo thủ và chấp vặt của Kelsey

not thalidomide.

chứ không phải thuốc của họ.

The FDA backed Kelsey,

FDA bảo vệ Kelsey,

forcing Merrell to file another application,

bắt Merrell nộp lại đơn đăng kí hết lần này đến lần khác.

and another,

and another.

As Kelsey reviewed and rejected each new application,

Khi Kelsey xem và từ chối các đơn mới,

news of thalidomide’s adverse side effects began to surface.

thông tin về tác dụng phụ của thuốc chống nghén bắt đầu xuất hiện.

Doctors reported cases of nerve damage in early 1961,

Bác sĩ báo cáo các vụ hư tổn nơ-ron thần kinh vào đầu năm 1961,

and by fall, they’d unmasked a more horrible truth.

và đến mùa thu, họ tìm ra sự thật kinh khủng hơn.

Thalidomide, widely used by pregnant women, caused severe birth defects.

Thalidomile, được sử dụng rộng rãi, gây ra nhiều dị tật bẩm sinh.

Thousands of babies died in utero,

Hàng nghìn thai nhi chết trong tử cung,

and tens of thousands more were born with extra appendages,

và thêm hàng chục nghìn được sinh ra với bộ phận thừa,

shorter limbs,

chi ngắn, hay thậm chí, không có chi.

or no limbs at all.

In November 1961, thalidomide was pulled from the German market.

Tháng 11 năm 1961, thuốc chống nghén bị xóa sổ khỏi thị trường Đức.

Nonetheless, Merrell continued trying to get it approved in the US

Tuy vậy, Merrell vẫn cố xin được chấp thuận ở Mỹ

for several months before withdrawing their sixth and final application.

nhiều tháng liền trước khi rút lá đơn thứ sáu và cũng là cuối cùng.

While Kelsey wasn’t the only scientist to identify the risks of thalidomide,

Kelsey không phải là nhà nghiên cứu duy nhất

phát hiện ra mối nguy, bà lên tiếng cảnh báo

she sounded the alarm

that kept it off the multi-billion-dollar American drug market.

không cho nó xuất hiện tại thị trường thuốc hàng nghìn tỷ đô ở Mỹ.

As public awareness of the thalidomide tragedy grew,

Khi nhiều người biết đến thảm họa từ Thalidomile hơn,

the quiet scientist became a media sensation.

nhà khoa học thầm lặng ấy trở thành tâm điểm dư luận.

Headlines in newspapers and magazines heralded her heroism

Báo và tạp chí đưa tin trang đầu về tấm gương anh hùng của bà

while a smiling President John F. Kennedy

với hình tổng thống John F. Kennedy cười tươi

presented her an award on the White House lawn.

trao tặng bà giải thưởng trong sân Nhà Trắng.

After the thalidomide scare,

Sau khủng hoảng Thalidomide,

Congress passed laws that expanded the FDA’s authority

Quốc hội thông qua luật tăng quyền hành cho FDA

and toughened requirements for new drug applications.

và khắt khe hơn với các đơn đăng kí thuốc mới.

Kelsey was tapped to head the agency’s drug investigation branch.

Kelsey được tăng bậc lên làm trưởng nhánh nghiên cứu thuốc.

Working at the FDA in different capacities into her 90s,

Làm việc ở FDA tại nhiều vị trí cho tới khi 90 tuổi,

Kelsey was able to witness the changes her actions helped inspire.

Kelsey chứng kiến được nhiều thay đổi nhờ hành động của mình.

Her visibility may have dimmed since, but her legacy endures.

Mắt bà có thể mờ dần nhưng di sản đó vẫn luôn được lưu truyền.

Privileging facts over opinions, and patience over shortcuts,

Tôn trọng thực tế hơn suy đoán, sự kiên nhẫn hơn nóng vội,

she made evidence-based medicine the foundation of reforms

bà đã biến việc yêu cầu bằng chứng từ công ty thuốc

that continue to protect people today.

thành nền tảng trong cải cách bảo vệ sức khỏe con người.