Ugly history: The 1937 Haitian Massacre - Edward Paulino

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

When historians talk about the atrocities of the 20th century,

Tarihçiler yirminci yüzyılın vahşetlerinden bahsederken,

we often think of those that took place during and between the two World Wars.

aklımıza genellikle iki Dünya Savaşı arasında gerçekleşmiş olanlar gelir.

Along with the Armenian genocide in modern-day Turkey,

Günümüz Türkiye'sinde gerçekleşen Ermeni soykırımı,

the Rape of Nanking in China,

Çin'de gerçekleşen Nankin Katliamı

and Kristallnacht in Germany,

ve Almanya'daki Kristal Gece ile birlikte,

another horrific ethnic cleansing campaign

Atlas Okyanusu ile Karayip Denizi

occurred on an island between the Atlantic Ocean and Caribbean Sea.

arasındaki bir adada, dehşet verici bir etnik arındırma girişimi gerçekleşti.

The roots of this conflict go back to 1492,

Bu çatışmanın kökenleri 1492'ye, Christopher Columbus,

when Christopher Columbus stumbled onto the Caribbean island

Haiti Adası adını alacak olan ve bir Avrupa sömürgesi dalgası oluşturan

that would come to be named Hispaniola, launching a wave of European colonization.

Karayip adasına rastladığı zamana dayanmaktadır.

The island’s Taíno natives were decimated by violence and disease

Adanın Taíno yerlilerinin büyük kısmı, şiddet ve hastalıkla yok edildi

and the Europeans imported large numbers of enslaved Africans

ve Avrupalılar da, karlı şeker kamışı tarlalarında çalıştırmak üzere

to toil in profitable sugar plantations.

Afrikalı köleler getirdiler.

By 1777, the island had become divided

1777 itibariyle ada, Fransa kontrolündeki Batı

between a French-controlled West and a Spanish-controlled East.

ve İspanya kontrolündeki Doğu olarak ikiye ayrılmıştı.

A mass slave revolt won Haiti its independence from France in 1804

Haiti, 1804'de büyük bir köle isyanıyla, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı

and it became the world’s first black republic.

ve böylece dünyanın ilk siyahi cumhuriyeti hâline geldi.

But the new nation paid dearly,

Fakat yeni ulus pahalıya mal olmuştu,

shut out of the world economy and saddled with debt by its former masters.

dünya ekonomisine kapatıldı ve önceki yöneticilerinin borçları altındaydı.

Meanwhile, the Dominican Republic would declare independence

Bu sırada Dominik Cumhuriyeti, önce doğu Haiti'nin Haiti yönetimini

by first overthrowing Haitian rule of eastern Hispaniola

ve sonra da İspanya ve Amerika sömürgeciliğini devirerek

and later Spanish and American colonialism.

bağımsızlık ilan etmişti.

Despite the long and collaborative history shared by these two countries,

Bu iki ülkenin paylaştığı uzun ve ortak tarihe rağmen

many Dominican elites saw Haiti as a racial threat

çoğu Dominik eliti, Haiti'yi, beyaz batı uluslarıyla politik ve ticari

that imperiled political and commercial relations with white western nations.

ilişkileri tehlikeye atan ırksal bir tehdit olarak gördüler.

In the years following World War I,

1. Dünya Savaşını takip eden yıllarda

the United States occupied both parts of the island.

Birleşik Devletler, adanın iki kısmını da işgal etti.

It did so to secure its power in the Western hemisphere

Bunu, yerel karşıtlıkları yok ederek ve ABD-dostu devletler kurarak

by destroying local opposition and installing US-friendly governments.

Batı yarı küredeki gücünü güvenceye almak için yaptı.

The brutal and racist nature of the US occupation,

ABD işgalinin acımasız ve ırkçı doğası, özellikle de uzak

particularly along the remote Dominican-Haitian border,

Dominik-Haiti sınırı boyunca, geri çekilme sonrasında

laid the foundation for bigger atrocities after its withdrawal.

daha büyük vahşetlere zemin hazırladı.

In 1930, liberal Dominican president Horacio Vásquez

1930 yılında liberal Dominik cumhurbaşkanı Horacio Vásquez,

was overthrown by the chief of his army, Rafael Trujillo.

ordusunun komutanı Rafael Trujillo tarafından devrilmişti.

Despite being a quarter Haitian himself,

Trujillo, kendisi de çeyrek Haiti'li olmasına rağmen,

Trujillo saw the presence of a bicultural Haitian and Dominican borderland

Haiti ve Dominik'ten oluşan iki kültürlü bir sınırın varlığını

as both a threat to his power

hem gücüne karşı bir tehdit

and an escape route for political revolutionaries.

hem de politik devrimciler için bir kaçış rotası olarak görüyordu.

In a chilling speech on October 2, 1937,

2 Ekim 1937'de yaptığı dondurucu konuşmasında,

he left no doubt about his intentions for the region.

bölgeye dair niyetleri konusunda şüphe bırakmadı.

Claiming to be protecting Dominican farmers from theft and incursion,

Dominikli çiftçileri hırsızlık ve saldırılardan koruduğunu iddia eden

Trujillo announced the killing of 300 Haitians along the border

Trujillo, sınır boyunca 300 Haitilinin öldürüldüğünü beyan etti

and promised that this so-called "remedy" would continue.

ve bu sözde "çözümün" devam edeceğine söz verdi.

Over the next few weeks, the Dominican military,

Sonraki birkaç haftada Trujillo'nun emirlerine uyan

acting on Trujillo’s orders,

Dominik ordusu,

murdered thousands of Haitian men and women,

binlerce Haitili erkek ve kadını ve hatta Dominik'te doğmuş

and even their Dominican-born children.

çocuklarını öldürdü.

The military targeted black Haitians,

Ordu, çoğu Dominikli de siyahi olmasına

even though many Dominicans themselves were also dark-skinned.

rağmen, siyahi Haitilileri hedef aldı.

Some accounts say that to distinguish the residents

Bazı raporlara göre öldürenler, bir ülkenin sakinlerini

of one country from the other,

diğer ülkenin sakinlerinden ayırmak için,

the killers forced their victims to say the Spanish word for parsley.

kurbanları maydanoz kelimesinin İspanyolcasını söylemeye zorluyorlardı.

Dominicans pronounce it perejil, with a trilled Spanish "r."

Dominikliler perejil kelimesini titrek "r" harfiyle söylüyordu.

The primary Haitian language, however, is Kreyol, which doesn’t use a trilled r.

Ancak Haiti'nin ana dilindeki Kreyol kelimesinde titrek bir "r" harfi yoktu.

So if people struggled to say perejil,

Eğer insanlar perejil demeye çabalarsa,

they were judged to be Haitian and immediately killed.

Haitili olmakla yargılanıyor ve hemen öldürülüyordu.

Yet recent scholarship suggests that tests like this

Ancak yeni ilim, çoğu sınır sakini iki dil bildiği için,

weren’t the sole factor used to determine who would be murdered,

bunun gibi testlerin öldürülecek kişiyi seçmede kullanılan

especially because many of the border residents were bilingual.

tek faktör olmadığını öne sürmüşlerdir.

The Dominican government censored any news of the massacre,

Cesetler vadilere atılırken, nehirlere bırakılırken

while bodies were thrown in ravines,

ya da kanıtlardan kurtulmak için yakılırken,

dumped in rivers,

Dominik devleti

or burned to dispose of the evidence.

katliam haberlerine sansür uyguluyordu.

This is why no one knows exactly how many people were murdered,

Günümüzdeki hesaplamalar 4,000 ila 15,000 kişinin öldürüldüğünü

though contemporary estimates range from about 4,000 to 15,000.

belirtse de, tam olarak kaç kişinin öldürüldüğünü bilmememizin nedeni budur.

Yet the extent of the carnage was clear to many observers.

Fakat bazı gözlemciler için katliamın boyutu oldukça açık.

As the US Ambassador to the Dominican Republic at the time noted,

O dönemde ABD büyükelçisi Dominik Cumhuriyeti'ne şöyle demişti,

“The entire northwest of the frontier on the Dajabón side

"Dajabón kısmındaki sınırın kuzeybatısının tamamında kesinlikle

is absolutely devoid of Haitians.

Haitililer bulunmamaktadır.

Those not slain either fled across the frontier or are still hiding in the bush.”

Katledilmeyen kişiler ya kaçmış ya da hâlâ çalılarda saklanıyorlar."

The government tried to disclaim responsibility

Devlet, sorumluluğu inkâr etmeyi ve cinayetleri

and blame the killings on vigilante civilians,

yasa dışı infazcıların üstüne atmayı denedi,

but Trujillo was condemned internationally.

fakat Trujillo, tüm dünyada ayıplanıyordu.

Eventually, the Dominican government

Nihayetinde Dominik devleti,

was forced to pay only $525,000 in reparations to Haiti,

Haiti'ye savaş tazminatı olarak yalnızca 525,000$ ödemeye zorlandı

but due to corrupt bureaucracy,

fakat çökmüş bürokrasiden ötürü

barely any of these funds reached survivors or their families.

bu sermayenin büyük kısmı ailelere ya da hayatta kalanlara ulaşmadı.

Neither Trujillo nor anyone in his government

Ne Trujillo ne de devleti, insanlığa karşı işlenen bu suç

was ever punished for this crime against humanity.

için cezalandırılmadı.

The legacy of the massacre remains a source of tension

Katliamın mirası, iki ülke arasında hâlâ bir gerilim kaynağı

between the two countries.

olmaya devam ediyor.

Activists on both sides of the border have tried to heal the wounds of the past.

Sınırın iki tarafındaki eylemciler, geçmişin yaralarını kapatmayı denediler.

But the Dominican state has done little, if anything,

Fakat Dominik tarafında, katliamı ya da kurbanlarını

to officially commemorate the massacre or its victims.

resmi olarak anmak için bile çok az şey yapıldı.

Meanwhile, the memory of the Haitian massacre remains a chilling reminder

Bu süre içerisinde Haiti katliamının anısı, güce susamış liderlerin, insanları

of how power-hungry leaders can manipulate people

yaşam boyu komşularına karşı nasıl düşmanlaştırdıklarını

into turning against their lifelong neighbors.

hatırlatan bir olay olarak kalmaya devam ediyor.