How do doctors determine what stage of cancer you have? - Hyunsoo Joshua No and Trudy Wu

Çeviri: Suat Utku Merter Gözden geçirme: Eren Gokce

Each year, approximately 20 million people across the world

Her yıl dünya çapında yaklaşık 20 milyon insana kanser tanısı konuyor.

receive a cancer diagnosis.

At this overwhelming, and often scary time,

Bu bunaltıcı ve çoğu zaman korkutucu süreçte

a patient usually learns their cancer’s stage,

hastalar, kanserlerinin genellikle 1 ila 4 arasında değişen

which is typically a number, ranging from 1 to 4.

evresini öğrenirler.

Evreleme bir dereceye kadar hastaların neyle karşı karşıya olduklarını daha iyi

While staging is designed in part to help patients better understand

anlamalarına yardımcı olmak için tasarlanmış olsa da

what they’re facing,

extracting this information from a simple number

bu kadar bilgiyi basit bir sayıdan çıkarmak

can be confusing and less than straightforward.

kafa karıştırıcı olabilir.

So, what do cancer stages actually mean?

Öyleyse, kanser evreleri ne anlama geliyor?

To understand stage numbers,

Evre numaralarını anlamak için,

we first need to unpack the three variables that inform it.

önce bunu etkileyen üç değişkeni açmamız gerekir.

Doctors utilize a system which uses the letters T, N, and M

Doktorlar; bir tümörün boyutunu,

bağışıklık sisteminin lenf düğümlerinde bulunup bulunmadığını

to describe a tumor’s size,

its presence in the immune system’s lymph nodes,

ve diğer organlara yayılıp yayılmadığını tanımlamak için

and whether it has metastasized, or spread, to other organs.

T, N ve M harflerini kullanan bir sistemden yararlanır.

Arriving at this letter staging takes thorough investigation—

Bu harf sınıflandırmasına ulaşmak, kapsamlı bir araştırma gerektirir—

physicians will consider a person’s symptoms and overall health,

doktorlar kişinin semptomlarını ve genel sağlığını dikkate alarak

and may sample, or biopsy, cancerous tissue,

kanserli dokudan örnek alıp biyopsi yapabilir,

order medical scans, and analyze blood tests.

tıbbi tarama isteyip kan testlerini analiz edebilir.

The T designation is usually a number between 1 to 4,

T sınıflandırması genellikle 1 ila 4 arasında değişen bir sayıdır

and is, in most cases, based on tumor size.

ve çoğu durumda tümör boyutuna bağlıdır.

But each type of cancer has its own T staging criteria.

Ancak her kanser türünün kendi T sınıflandırma kriterleri vardır.

Five-centimeter-wide tumors are labeled as T3 in oral cancers,

Beş santimetre genişliğindeki tümörler ağız kanserlerinde T3,

but T2 in breast cancers.

meme kanserlerinde ise T2 olarak sınıflandırılır.

And some cancers use other staging criteria,

Özofagus kanseri gibi bazı kanser türleri

like esophageal cancers, which are staged based on how deeply

tümörün dokuda ne kadar derine yayıldığı gibi

the tumor invades the layers of tissue.

farklı sınıflandırma kriterleri kullanır.

To assign an N stage,

N sınıflandırması için

doctors evaluate the lymph nodes through biopsies and imaging.

doktorlar, lenf düğümlerini biyopsi ve görüntüleme

yöntemleriyle değerlendirirler.

Cancer cells tend to break off from the initial tumor and spread.

Kanser hücreleri ilk tümörden ayrılma ve yayılma eğilimindedirler.

They often travel through the lymphatic system—

Genellikle atıkları filtreleyen

a network of vessels and nodes,

ve enfeksiyonlarla savaşan hücreleri barındıran

which filter waste and harbor cells that help fight infection.

bir damar ve düğüm ağı olan lenfatik sistemde ilerlerler.

Cancers that spread to larger, more distant,

Daha büyük, daha uzak veya daha fazla lenf düğümüne yayılan

or a greater number of lymph nodes typically file into higher N stages.

kanserlerin N sınıflandırmaları genelde daha yüksek olur.

M staging involves a more threatening category of cancers’ spread—

M sınıflandırması, kanser hücrelerinin yayılımıyla ilgili

daha endişe verici bir kategoriyi kapsar;

when diseased cells scatter and then settle on other organs or on bones.

hastalıklı hücrelerin diğer organlara ve kemiklere yayılıp yerleşmesi.

Historically, this stage has been a matter of just “yes” or “no,”

Tarih boyunca, bu evre bir “var” ya da “yok” meselesi olmuştur

because once a cancer has metastasized, it’s considered to be much more lethal.

çünkü bir kanser metastaz yaptıktan sonra daha ölümcül olarak değerlendirilir.

But advances in treatment have recently prompted the medical community

Ancak tedavideki ilerlemeler, son zamanlarda tıp camiasını

to rethink the M stage as a continuum.

M evresini bir spektrum olarak yeniden değerlendirmeye sevk etti.

Doctors now consider the number of organs in which the cancer has spread,

Doktorlar artık kanserin yayıldığı organ ve metastatik tümörlerin

as well as the abundance and characteristics of the metastatic tumors.

sayısı ve özelliklerini dikkate alıyorlar.

All sorts of combinations of T, N, and M are possible,

T, N ve M'nin her türlü kombinasyonu mümkündür

and one letter doesn't always follow the other.

ve bir harf her zaman diğerini etkilemez.

For example, some head and neck cancers will test positive in the lymph nodes N1

Örneğin, bazı baş ve boyun kanserleri başlangıçta görünür bir tümör yokken,

yani T0 iken,

with no clear initial tumor, or T0.

N1 lenf düğümlerinde pozitif çıkabilir.

So how do these three variables inform a cancer's stage number?

Peki bu üç değişken kanserin evresini nasıl etkiler?

Each TNM combination correlates to a different overall stage,

Her TNM kombinasyonu, kanserin tedavi edilme zorluğuna göre

ordered by how difficult the cancer is to treat.

sıralanan farklı bir evreyle ilişkilidir.

This sorting is rigidly defined for each type of cancer,

Bu sıralama, her kanser türü için titizlikle tanımlanmıştır

based on generations of research looking at how cancers with different spreads

ve farklı yayılma şekilleri ve özelliklere sahip olan kanserlerin

davranış eğilimlerini inceleyen

and characteristics tend to behave.

kuşaklar boyu yapılmış araştırmalara dayanmaktadır.

Importantly, what a certain overall stage means varies from cancer to cancer.

Daha da önemlisi, evrenin anlamı kanserden kansere değişir.

For example, a T3N1M0 combination for a breast cancer

Örneğin, meme kanseri için T3N1M0 kombinasyonu evre 3 olarak

is considered stage 3 and carries an 85% five-year survival rate.

kabul edilir ve %85 oranla beş yıllık sağ kalım oranı taşır.

A pancreatic cancer with this same TNM combination, however,

Aynı TNM kombinasyonuna sahip bir pankreas kanseri

is sorted to stage 2, and yet is more difficult to treat

2. evre’de değerlendirilir ve %15′lik bir sağ kalım oranı

with a 15% survival rate.

ile tedavi edilmesi daha da zordur.

The system is intricate— and ever-changing.

Sistem karmaşık ve sürekli değişmekte.

For instance, someone with a stage 4 throat tumor in 2017,

Örneğin, 2017'de 4. evre boğaz tümörü olan biri,

might be considered stage 1 just one year later.

bir yıl sonra evre 1 olarak kabul edilebilir.

The cancer didn’t improve; the staging system did.

Kanser iyileşmedi; evreleme sistemi iyileşti.

Experts realized that a subset of these advanced cancers

Uzmanlar, ileri evre kanserlerin bir alt grubunun

responded to existing treatment better than others,

mevcut tedavilere diğerlerinden daha iyi yanıt verdiğini fark ettiler,

so their staging was downgraded.

böylece bu kanserlerin evreleri düşürüldü.

Similar discoveries and advancements in the genetic testing of tumors

Tümörlerin genetik testlerindeki benzer keşifler ve ilerlemeler

are refining staging in breast, prostate, and gynecological cancers.

meme, prostat ve jinekolojik kanserlerde evrelemeyi değiştirmektedir.

Meanwhile, breakthroughs in therapies can change things seemingly overnight.

Bu arada, tedavi alanındaki atılımlar

her şeyin bir anda değişmesine neden olabilir.

Many cancers one considered near impossible to treat

Tedavisinin neredeyse imkânsız olduğu düşünülen birçok kanser

artık yüksek iyileşme oranlarıyla karşılaşmaktadır.

are now met with high rates of remission.

And thanks to improvements in screenings,

Taramalardaki gelişmeler sayesinde,

more and more cancers are being discovered at early stages.

gitgide daha fazla kanser erken evrelerde tespit ediliyor.

So while many will deal with the reality of cancer,

Birçok insan ya kendilerine ya da sevdikleri birine teşhis konmasıyla

either for themselves, or through the diagnosis of a loved one,

kanser gerçekliğiyle karşı karşıya kalacak olsa da,

these advances offer better treatments, more targeted cures,

bu gelişmeler daha iyi, hedefe yönelik tedaviler

and greater hope for the years to come.

ve gelecek yıllar için daha fazla umut sunuyor.