Why tragedies are alluring - David E. Rivas

Trajediler Neden Çekicidir? - David E. Rivas

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: güney örnek

The story goes something like this:

Hikaye şöyle başlıyor:

a royal, rich or righteous individual, who otherwise happens to be a lot like us,

aksi halde bizler gibi olan asil, zengin veya erdemli bir birey

makes a mistake that sends his life, and the lives of those around him,

kendisinin ve etrafındakilerin hayatını mahvedecek olan

spiraling into ruin.

bir hata yapıyor.

Sound familiar?

Tanıdık geldi mi?

This is the classic story pattern for Greek tragedy.

Bu, Yunan trajedisinin klasik hikaye örgüsüdür.

For thousands of years,

Yıllardır, bu hikaye örgüsüne uyan

we've spun spellbinding tales that fit this pattern,

görkemli hikayeler yazdık ve dünya çapında

and modern storytellers around the world continue to do so.

hikayeciler de bunu yapmaya devam ediyor.

Three critical story components influenced by Aristotle's "Poetics"

Aristotle'ın "Poetika" eserindeki üç kritik hikaye unsuru da

help us understand the allure.

trajedinin çekiciliğini anlamamızda bizlere yardımcı oluyor.

First, the tragic hero should be elevated in rank and ability,

Öncelikle, trajik kahraman rütbesi ve yetenekleri açısından yüce birisi olmalı,

but also relatable.

aynı zamanda ilişkilendirilebilir olmalı.

Perhaps he is a king, or extraordinary in some other way.

Bu bir kral ya da başka açıdan sıradışı birisi olabilir.

But because you and I are neither unusually good

Fakat, sen ve ben de ne aşırı derecede iyi ne de

nor unusually bad,

aşırı derecede kötü olmadığımız için,

neither is the hero.

kahraman da böyle olmalı.

And he has one particular tragic flaw, or hamartia,

Ayrıca kahramanın, kritik bir hata yapmasına sebep olacak olan

something like ambition, tyranny, stubbornness, or excess pride

hırs, zorbalık, inatçılık ya da aşırı gurur gibi

that causes him to make a critical mistake.

belirli bir kusuru ya da gafleti var.

And from that mistake comes disaster and downfall.

Ve bu hata sonucunda da felaket ve düşüş ortaya çıkıyor.

As an example of these elements in action,

Bu unsurları eylem halinde görebileceğimiz

let's look to Sophocles's "Oedipus Rex,"

bir örnek için; Sofokles'in evlatlık olduğundan haberi

about a man who doesn't know he was adopted,

olmayan ve bir kahin tarafından babasını öldüreceği

and is warned by an oracle that he's destined to murder his father

ve annesi ile evleneceği söylenen bir adamın hikayesi olan

and marry his mother.

"Kral Oedipus" eserine bakalım.

In trying to escape this fate,

Kaderinden kaçmaya çalışırken

he kills a man who won't get out of his way at a crossroad.

yolundan çekilmeyen bir adamı öldürüyor.

He then cleverly answers the riddle of the monstrous Sphynx,

Daha sonra, korkunç Sfenks'in bilmecesini zekice cevaplayarak

freeing the Kingdom of Thebes from a plague.

Teb Krallığı'nı bir vebadan kurtarıyor.

He marries the widowed queen and becomes king.

Dul kraliçe ile evleniyor ve kral oluyor.

But after he finds out that the murdered man was his father,

Daha sonra, öldürdüğü adamın babası olduğunu,

and the queen he married is his mother,

evlendiği kadının da annesi olduğunu öğrenince

Oedipus gouges out his eyes and retreats into the wilderness.

gözlerini oyuyor ve yaban hayatta yaşama çekiliyor.

At the beginning of his story,

Hikayenin başında Oedipus

Oedipus is elevated in ability, and he's elevated in rank.

rütbe ve yetenek açısından yüce birisi.

He's neither unusually evil nor saintly.

Ne aşırı kötü, ne de azizlik derecesinde iyi birisi.

He's relatable.

Bağlantı kurulabilir birisi.

Notice the height of the fall.

Düşüşün şiddetine bakın.

Once a king, but now homeless and blind.

Bir zamanlar kraldı, şimdi evsiz ve kör.

It's more tragic, after all, if a king falls from a tall throne

Ne de olsa bir kralın yüksek tahtından düşmesi,

than if a jester falls off his step stool.

bir soytarının taburesinden düşmesinden daha trajik.

Oedipus's tragic flaw is hubris, or excessive pride,

Oedipus'un kusuru kibir ya da aşırı gurur

and it causes him to attempt to avoid the fate prophesied for him,

ve bu da önceden bildirilen kaderinden kaçmaya çalışmasına sebep oluyor

which is exactly what makes it happen.

ve bu kaçış da kaderinin gerçekleşmesine sebep oluyor.

He's a particularly unlucky soul

Kendisi bahtı kara bir insan çünkü

because his mistake of killing his father and marrying his mother

babasını öldürmesi ve annesi ile evlenmesi

is done in complete ignorance.

tam olarak bilmeden yaptığı şeyler.

Of course, these narrative principles transcend classic Greek tragedy.

Elbette bu hikaye ilkeleri klasik Yunan trajedisinin ötesine geçiyor.

In Shakespeare's canon,

Shakespeare'in özgün eserinde;

we see Hamlet's indecisiveness lead to a series of bad decisions,

Hamlet'in kararlılığının, oyundaki neredeyse bütün karakterleri

or perhaps non-decisions,

ölüm ile sonuçlandıracak olan bir takım

that culminate in the death of almost every character in the play,

kararlar serisine yol açtığını ve

and Macbeth's ambition catapults him to the top

Macbeth'in hırsının da, onu önce en tepeye fırlattığını

before sending him careening to his grave.

ve sonra da mezara gönderdiğini görüyoruz.

Even modern pop culture staples like "Game of Thrones" and "The Dark Knight"

Hatta, "Taht Oyunları" ve "Kara Şovalye" gibi modern popüler kültür ürünleri de,

resonate with the tropes Aristotle identified over 2000 years ago.

Aristotle'ın 2000 yıl önce tanımladığı figürlerle dolu.

So what's the point of all of this suffering?

Öyleyse, çekilen bu ıstırapların anlamı ne?

According to Aristotle, and many scholars since,

Aristotle'a ve ardından gelen bilginlere göre,

a good tragedy can evoke fear and pity in the audience:

iyi bir trajedi seyircide korku ve acıma duygusu uyandırabilir:

Fear of falling victim to the same or similar catastrophe,

Aynı ya da benzer bir felakete kurban gitmek korkusu

and pity for the height of the hero's downfall.

ve kahramanın düşüşüne dair beslenen acıma duygusu.

Ideally, after watching these tragic events unfold,

Bu trajik olayların çözüldüğünü izledikten sonra

we experience catharsis,

içerisinde bir rahatlama duygusu ve duygusal arınma içeren

a feeling of relief and emotional purification.

katarsis'i deneyimliyoruz.

Not everyone agrees why this happens.

Nedeni hakkında da herkesin farklı fikirleri var.

It may be that empathizing with the hero

Belki de kahraman ile kurduğumuz empati

allows us to experience and release strong emotions that we keep bottled up,

bizim saklı tuttuğumuz güçlü duyguları serbest bırakmamızı sağlıyor

or maybe it just lets us forget about our own problems for a little while.

ya da bize kısa süreliğine kendi dertlerimizi unutturuyor.

But regardless of how you feel when you watch poor Oedipus,

Fakat, zavallı Oedipus'u izlerken oluşan duygularımız ne olursa olsun,

never has there been a more salient reminder

belirgin şekilde görüyoruz ki, işler ne kadar kötüye

that no matter how bad things get,

giderse gitsin, en azından babanızı

at least you didn't kill your father and marry your mother.

öldürmediniz ve anneniz ile evlenmediniz.