Why tragedies are alluring - David E. Rivas

Γιατί είναι γοητευτικές οι τραγωδίες - Ντέιβιντ Ε. Ρίβας

Μετάφραση: Ioannis Papacheimonas Επιμέλεια: Iordana Baniora

The story goes something like this:

Η ιστορία είναι κάπως έτσι:

a royal, rich or righteous individual, who otherwise happens to be a lot like us,

κάποιος βασιλιάς, πλούσιος ή ενάρετος, που κατά τα άλλα είναι σαν εμάς,

makes a mistake that sends his life, and the lives of those around him,

κάνει ένα λάθος που οδηγεί τη ζωή του και τις ζωές αυτών γύρω του,

spiraling into ruin.

στην καταστροφή.

Sound familiar?

Ακούγεται οικείο;

This is the classic story pattern for Greek tragedy.

Αυτό είναι το κλασικό μοτίβο της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.

For thousands of years,

Για χιλιάδες χρόνια,

we've spun spellbinding tales that fit this pattern,

φτιάχνουμε μαγευτικές ιστορίες που έχουν αυτό το μοτίβο,

and modern storytellers around the world continue to do so.

και οι σύγχρονοι αφηγητές ανά τον κόσμο συνεχίζουν να το κάνουν.

Three critical story components influenced by Aristotle's "Poetics"

Τρία βασικά στοιχεία που επηρεάστηκαν από την «Ποιητική» του Αριστοτέλη

help us understand the allure.

μας βοηθούν να καταλάβουμε τη γοητεία τους.

First, the tragic hero should be elevated in rank and ability,

Πρώτα, ο τραγικός ήρωας πρέπει να εξυψωθεί σε κύρος και ικανότητες,

but also relatable.

αλλά να είναι και προσιτός.

Perhaps he is a king, or extraordinary in some other way.

Μπορεί να είναι βασιλιάς, ή εξαιρετικός με κάποιον άλλο τρόπο.

But because you and I are neither unusually good

Αλλά επειδή εσείς και εγώ δεν είμαστε ασυνήθιστα καλοί

nor unusually bad,

ή ασυνήθιστα κακοί,

neither is the hero.

δεν είναι ούτε ο ήρωας.

And he has one particular tragic flaw, or hamartia,

Και έχει ένα ιδιαίτερο τραγικό ελάττωμα, ή αλλιώς αμαρτία,

something like ambition, tyranny, stubbornness, or excess pride

όπως φιλοδοξία, τυραννία, πείσμα, ή υπερβολική περηφάνεια

that causes him to make a critical mistake.

που τον αναγκάζει να κάνει ένα σημαντικό λάθος.

And from that mistake comes disaster and downfall.

Από αυτό το λάθος έρχεται η καταστροφή και η πτώση.

As an example of these elements in action,

Ως παράδειγμα αυτών των στοιχείων στην πράξη,

let's look to Sophocles's "Oedipus Rex,"

ας πάρουμε το «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή,

about a man who doesn't know he was adopted,

για έναν άντρα που δεν ήξερε ότι είναι υιοθετημένος

and is warned by an oracle that he's destined to murder his father

και προειδοποιείται από έναν χρησμό ότι θα σκότωνε τον πατέρα του

and marry his mother.

και θα παντρευόταν τη μητέρα του.

In trying to escape this fate,

Για να ξεφύγει από τη μοίρα του,

he kills a man who won't get out of his way at a crossroad.

σκοτώνει κάποιον που δεν έφευγε από τον δρόμο του σε ένα σταυροδρόμι.

He then cleverly answers the riddle of the monstrous Sphynx,

Μετά λύνει το αίνιγμα της τερατώδους Σφίγγας,

freeing the Kingdom of Thebes from a plague.

ελευθερώνοντας το βασίλειο της Θήβας από έναν λοιμό.

He marries the widowed queen and becomes king.

Παντρεύεται τη χήρα βασίλισσα και γίνεται βασιλιάς.

But after he finds out that the murdered man was his father,

Αλλά αφού μαθαίνει πως ο άντρας που σκότωσε ήταν ο πατέρας του,

and the queen he married is his mother,

και η βασίλισσα που παντρεύτηκε είναι η μητέρα του,

Oedipus gouges out his eyes and retreats into the wilderness.

ο Οιδίποδας τυφλώνεται και αποσύρεται στις ερημιές.

At the beginning of his story,

Στην αρχή αυτής της ιστορίας,

Oedipus is elevated in ability, and he's elevated in rank.

ο Οιδίποδας εξυψώνεται σε ικανότητα και σε κύρος.

He's neither unusually evil nor saintly.

Δεν είναι ούτε ασυνήθιστα κακός ούτε άγιος.

He's relatable.

Μπορούμε να ταυτιστούμε.

Notice the height of the fall.

Παρατηρήστε το μέγεθος της πτώσης.

Once a king, but now homeless and blind.

Κάποτε ήταν βασιλιάς, τώρα είναι άστεγος και τυφλός.

It's more tragic, after all, if a king falls from a tall throne

Είναι πολύ πιο τραγικό, αν ένας βασιλιάς εκθρονιστεί

than if a jester falls off his step stool.

παρά αν ένας γελωτοποιός πέσει από το σκαμνί του.

Oedipus's tragic flaw is hubris, or excessive pride,

Τα τραγικά ελαττώματα του Οιδίποδα είναι ύβρις, ή υπερβολική περηφάνεια,

and it causes him to attempt to avoid the fate prophesied for him,

και γι' αυτό προσπαθεί να αποφύγει την μοίρα που έχει αποφασιστεί για αυτόν,

which is exactly what makes it happen.

που είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει στο τέλος.

He's a particularly unlucky soul

Είναι ιδιαίτερα άτυχος

because his mistake of killing his father and marrying his mother

επειδή το να σκοτώσει τον πατέρα του και να παντρευτεί τη μητέρα του

is done in complete ignorance.

το κάνει σε πλήρη άγνοια.

Of course, these narrative principles transcend classic Greek tragedy.

Βέβαια αυτές οι αφηγηματικές αρχές ξεπερνούν την αρχαιοελληνική τραγωδία.

In Shakespeare's canon,

Στα έργα του Σαίξπηρ,

we see Hamlet's indecisiveness lead to a series of bad decisions,

βλέπουμε την αναποφασιστικότητα του Άμλετ να τον οδηγεί σε λανθασμένες αποφάσεις,

or perhaps non-decisions,

ή σε απουσία αποφάσεων,

that culminate in the death of almost every character in the play,

που καταλήγουν στον θάνατο σχεδόν όλων των προσώπων του έργου,

and Macbeth's ambition catapults him to the top

και η φιλοδοξία του Μάκβεθ τον οδηγεί στην κορυφή

before sending him careening to his grave.

ακριβώς πριν τον στείλει στον τάφο.

Even modern pop culture staples like "Game of Thrones" and "The Dark Knight"

Ακόμα και σύγχρονα έργα σαν το «Παιχνίδι του Στέμματος» και τον «Σκοτεινό Ιππότη»

resonate with the tropes Aristotle identified over 2000 years ago.

απηχούν τις θεωρίες που προσδιόρισε ο Αριστοτέλης πριν 2000 χρόνια.

So what's the point of all of this suffering?

Ποιο λοιπόν το νόημα όλων αυτών των δεινών;

According to Aristotle, and many scholars since,

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, και με πολλούς μελετητές έκτοτε,

a good tragedy can evoke fear and pity in the audience:

μια καλή τραγωδία ξυπνά τον φόβο και τον οίκτο στο κοινό:

Fear of falling victim to the same or similar catastrophe,

Φόβο του να γίνει θύμα της ίδιας ή κάποιας παρόμοιας καταστροφής,

and pity for the height of the hero's downfall.

και οίκτο για την πτώση του ήρωα.

Ideally, after watching these tragic events unfold,

Στην ιδανική περίπτωση, αφού έχουμε δει τα γεγονότα της τραγωδίας,

we experience catharsis,

βιώνουμε την κάθαρση,

a feeling of relief and emotional purification.

ένα αίσθημα ανακούφισης και συναισθηματικού εξαγνισμού.

Not everyone agrees why this happens.

Δεν συμφωνούν όλοι στο γιατί αυτό συμβαίνει.

It may be that empathizing with the hero

Ίσως επειδή η ταύτιση με τον ήρωα

allows us to experience and release strong emotions that we keep bottled up,

μας επιτρέπει να βιώσουμε και να απελευθερώσουμε ισχυρά συναισθήματα,

or maybe it just lets us forget about our own problems for a little while.

ή ίσως επειδή μας κάνει να ξεχνάμε τα δικά μας προβλήματα για λίγο.

But regardless of how you feel when you watch poor Oedipus,

Ανεξαρτήτως όμως του πώς νιώθετε όταν βλέπετε τον καημένο τον Οιδίποδα,

never has there been a more salient reminder

δεν υπήρξε ποτέ καλύτερη υπενθύμιση

that no matter how bad things get,

ότι όσο άσχημα και είναι τα πράγματα,

at least you didn't kill your father and marry your mother.

τουλάχιστον δεν σκοτώσατε τον πατέρα σας και δεν παντρευτήκατε την μητέρα σας.