Can you solve the seven planets riddle? - Edwin F. Meyer

Çeviri: Mustafa GÜL Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Your interstellar police squad has tracked a group of dangerous rebels

Yıldızlararası polis ekibiniz yedi küçük gezegenden oluşan bir kümede

bir grup tehlikeli isyancı tespit etti.

to a cluster of of seven small planets.

Now you must apprehend them quickly before their reinforcements arrive.

Takviye birlikleri gelmeden onları tutuklamanız gerekıyor.

Of course, the rebels won’t just stay put.

İsyancılar sabit durmayacaklar tabii ki.

Gezegenden gezene geçerek izlerini kaybettirmeye çalışacaklar.

They’ll try to dodge you by moving from planet to planet.

Ancak büyük bir avantajınız var.

But you have one major advantage.

Every hour, your state-of-the-art cruiser can warp between any two planets,

Sizin son teknoloji savaş geminiz gezegenden gezene her saat geçebilirken

isyancıların döküntü kaçak gemileri

while their beat-up smuggling ship

aynı anda sadece yakınındaki gezegene geçebiliyor.

can only jump to an adjacent planet in that same time.

These rebels don’t like to stay put.

Bu isyancılar oldukları yerde kalmayı sevmiyorlar.

Every time they can relocate, they will.

Mümkün olan her fırsatta yer değişiriyorlar.

Your scouts tell you that the approaching rebel fleet is 10 hours away.

Ekibiniz size yaklaşan isyancı donanmanın 10 saat uzakta olduğunu söylüyor.

You can’t risk letting the rebels escape.

İsyancıların kaçma riskini göze alamazsınız.

Can you devise a sequence for searching the planets

Nereye giderlerse gitsinler, gezegenleri aramak için

that’s guaranteed to catch them in 10 warps or less,

onları 10 ya da daha az geçişte yakalama garantisi olan

no matter what moves they make?

bir sıralama oluşturabilir misiniz?

Rounding up the rebels won’t be easy.

İsyancıları kıstırmak kolay olmayacak.

For one, you have no way of knowing which planet they’re on to begin with.

Öncelikle hangi gezegenden başladıkları hakkında bir şey bilme şansınız yok.

And without that information, it’s hard to determine where they’ll move next.

Bu bilgi olmadan da bir sonraki adımda nereye gideceklerini belirlemek çok zor.

So where do you begin?

Öyleyse nereden başlarsınız?

When tackling problems of this kind it often helps to simplify things,

Bu tarz problemlerde her şeyi basite indirgemek genelde işe yarar.

so you can better understand their dynamics.

Böylece dinamiklerini daha iyi anlayabilirsiniz.

Let’s imagine that this cluster has the same arrangement

Bu kümenin aynı düzene sahip olduğunu hayal edelim

but no outermost planets, leaving only the four in the center.

ama dıştaki gezegenleri saymayıp yalnızca ortadaki 4 gezegeni ele alalım.

We still don’t know which planet the rebels start on.

İsyancıların nereden başladıklarını hâlâ bilmiyoruz.

But there’s one key feature:

Ama önemli bir nokta var:

the third planet is adjacent to all others,

Üçüncü gezegen diğerlerinin bitişiğinde.

which means the rebels either start there and move somewhere else,

Bu da isyancıların, buradan başlayıp başka yere de geçseler,

diğer gezegenlerden birinden de başlasalar

or start on one of the other planets

and have no choice but to move to planet three.

üçüncü gezegene gelmekten başka çareleri olmadığını gösterir.

Simply checking planet three twice in a row would do the trick.

Üçüncü gezegeni iki kez üst üste kontrol etmek olayı çözecektir.

Adding the three outer planet adds a bit more complexity,

Dıştaki üç gezegeni eklemek olayı biraz daha karmaşıklaştırıyor

but the same strategy remains.

ancak aynı strateji geçerli.

We want to check the planets in an order that will eventually corner the rebels.

Gezegenleri isyancıları sonunda köşeye kıstıracak bir sırada kontrol etmeliyiz.

Bir başka bilgi de bize yardımcı olabilir:

And there’s another insight that can help us:

each hour, the rebels move from an even-numbered planet

Her saat, isyancılar çift sayılı bir gezegenden

to an odd-numbered planet,

tek sayılı bir gezegene hareket ediyor

or vice versa.

ya da bunun tam tersi.

This gives us a way to simplify the problem

Bu bize gezegenleri iki alt kümeye ayırarak

by dividing the planets into two subsets,

problemi basitleştirme yöntemi

and tackling each one separately.

ve her gezegenle ayrı ayrı uğraşma imkânı sağlıyor.

For starters, let’s assume the rebels begin on an even-numbered planet:

İlk olarak isyancıların çift sayılı bir gezegende başladıklarını varsayalım:

either two,

Ya iki,

ya dört,

four,

or six.

ya da altı.

So we’ll search planet two first.

Yani önce gezegen ikiyi arayacağız.

If they’re not there, they must have started on either four

Orada değillerse ya dörtten

or six.

ya da altıdan başlamış olmalılar.

which means they can move to three,

Bu da üçe,

five,

beşe,

or seven.

ya da yediye geçebileceklerini gösterir.

Planet three at the center gives them the most options for their next move,

Merkezdeki gezegen üç onlara diğer hareketleri için en çok seçeneği verir.

so we’ll want to check there next.

Bu yüzden daha sonra burayı kontrol edeceğiz.

If we don’t find them, they must have been at planet five

Eğer onları bulamazsak ya gezegen beşte

or seven,

ya da yedideler

meaning they’ll next move to four

ve daha sonra dörde

or six.

veya altıya geçecekler.

Let’s now search planet four.

Şimdi gezegen dördü arayalım.

If they’re not there, they must have gone to the sixth planet

Orada değillerse altıncı gezegene gitmiş olmalılar

and can only flee to three

ve yalnızca üçe

veya yediye kaçabilirler.

or seven.

Daha sonra gezegen üçü arar ve onları bulamazsak

If we next scour planet three and don’t find them,

we know they went to planet seven and are now cornered.

gezegen yediye gittiklerini biliyor ve onları köşeye kıstırmış oluruz.

They can only move to planet six, where we’ll apprehend them on our fifth search.

Yalnızca gezegen altıya gidebilirler ve onları beşinci arayışımızda yakalarız.

Of course, this plan only works

Tabii bu plan yalnızca

assuming that the rebels were on an even-numbered planet in the first hour.

isyancılar ilk saat çift sayılı bir gezegenden başladıklarında işe yarar.

Peki ya yanılmışsak?

But what if that assumption was wrong?

Bu durumda tek sayılı bir gezegenden başlamış olmalılar.

In that case, they must’ve started on an odd-numbered planet.

And because they move to an adjacent planet every hour,

Her saat bitişikteki bir gezegene geçtiklerinden

their location must alternate between odd and even-numbered planets.

yerleri tek ve çift sayılı gezegenler arasında değişmeli.

This means that if they were on an odd-numbered planet to start,

Yani tek sayılı bir gezegenden başlamışlarsa

after five moves, they'd be on an even-numbered planet.

beş adım sonra çift sayılı bir gezegende olurlar.

Çift sayılı bir gezegende oldukları tahminimizde yanıldığımız için

So if our first five searches missed them

because our assumption that they started on an even-numbered planet was wrong,

onları ilk beş adımda kaçırdıysak

tek yapmamız gereken sırayı tekrar etmemiz!

all we have to do now is repeat the sequence!

Searching the planets in order

Gezegenleri,

two,

iki,

three,

üç,

four,

dört,

three,

üç,

six,

altı,

two,

iki,

three,

üç,

four,

dört,

three,

üç,

six,

altı,

leaves the rebels nowhere to run.

diye arayarak isyancıları yakalayabiliriz.

Thanks to your deductive reasoning, order is restored to the galaxy.

Tümdengelim yaklaşımınız sayesinde galakside yeniden düzen sağlandı.