Why do we have to wear sunscreen? - Kevin P. Boyd

Çeviri: Tutku Tunalı Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Most of us think of the Sun as our friend.

Çoğumuz güneşin dostumuz olduğunu düşünür.

It helps plants grow,

Bitkilerin büyümesine yardım eder,

keeps us warm,

bizi sıcak tutar

and who doesn't love to lie on the beach on a sunny day?

ve güneşli bir günde kumsalda güneşlenmeyi kim sevmez?

But for all of it's good qualities,

Bu kadar olumlu özelliklerine rağmen

the Sun can also be harmful in large amounts.

güneş çok zararlı olabilir.

That's why we invented sunscreen.

İşte bu yüzden güneş kremini icat ettik.

The purpose of sunscreen is to shield the body

Güneş kreminin amacı vücudu güneşten gelen

from the Sun's ultraviolet rays,

güneş yanığı, yaşlanma, cilt kanseri gibi

which have several harmful effects,

including sunburn,

aging,

and skin cancer promotion.

birçok zarara neden olan ultraviyole ışınlarından korumaktır.

These rays are separated

Bu ışınlar dalga boylarına göre UVA ve UVB gibi farklı çeşitlere ayrılır

by their different wave lengths,

into types such as UVA

and UVB,

which exert a variety of effects in the skin

ve hücrenin renginden sorumlu olan

due to the absorption patterns of chromophores,

kromofor emilimlerine bağlı olarak

the parts of the molecules

cilt üzerinde farklı etkilere yol açarlar.

responsible for their color.

The primary two chromophores are hemoglobin,

Birincil iki kromofor,

kırmızı kan hücremizde bulunan hemoglobin

found in our red blood cells,

and melanin, which gives our skin its pigment.

ve cildimize rengin veren pigment melanindir.

We know that UVB rays cause the skin to burn.

UVB ışınlarının cildin yanmasına neden olduğunu biliyoruz.

The role of UVA rays is less well understood

UVA ışınları hakkında daha az bilgi sahibiyiz

and appears to have an effect

ve bu ışınların bronzlaşma tepkisi, kanserojen, ve yaşlanma üzerinde

on our tanning response,

carcinogenesis,

etkisi olduğu görülmektedir.

and aging.

So, how does the sunscreen protect us from these rays?

Peki, güneş kremleri bizi bu ışınlardan nasıl korur?

There are two basic types of sunscreen,

Fiziksel ve kimyasal önleyiciler olmak üzere

physical and chemical blockers.

2 farklı çeşit güneş koruyucu vardır.

Physical blockers, like zinc oxide

Çinko oksit ve titanyum dioksit gibi fiziksel engelleyiciler

or titanium dioxide,

reflect the Sun's rays by acting as a physical barrier.

cilt üzerinde bir bariyer etkisi yaratarak güneş ışınlarını yansıtır.

If you've seen lifeguards with noses covered in white,

Burunları beyazla kaplanmış cankurtaranlar gördüyseniz

then you know what this looks like.

neye benzediklerini anlamışsınızdır.

The same ingredients are primary components

Aynı maddeler bebek kremlerinin ana bileşenleridir.

of diaper creams,

where the goal is also to create a physical barrier.

Bundaki amaç fiziksel bir bariyer oluşturmaktır.

Historically, they haven't always been easy to apply

Bu kremlerin uygulanması her zaman bu kadar kolay değildi

and were conspicuously visible on the skin,

ve cilt üzerinde rahatlıkla görülebiliyorlardı

but new formulations have made this less of an issue.

ama yeni formülasyonları bu sorunu çözdü.

Chemical blockers, on the other hand,

Öte yandan kimyasal engelleyiciler güneş ışınlarını emer.

absorb the Sun's rays.

They deteriorate more quickly than physical sunscreens

Güneşi emme yetenekleri azaldığından

because their ability to absorb the Sun diminishes.

fiziksel güneş kremlerinden daha hızlı bozulurlar.

Generally, these are more transparent

Cilde uygulandıklarında daha saydamlardır

when rubbed on the skin,

but some people develop allergric reactions

ama bazı insanlar içindeki kimyasallara alerjik reaksiyon gösterebilir.

to some of the chemicals.

Regardless of the type of sunscreen,

Türünden bağımsız olarak

all are subjected to testing

bütün güneş kremleri güneş koruma faktörü yani SPF açısından test edilir.

to determine their sunburn protection factor,

or SPF.

This is essentially a measure of the protection

SPF temel olarak güneş kreminin

that the sunscreen will provide from UVB rays

bir insanı güneş yanığından ne kadar koruyabildiğidir.

before one begins to burn.

But even if you don't burn,

Eğer bir mağarada yaşamıyorsanız

you still need to use sunscreen

because unless you live in a cave,

veya güneşin etkilerine karşı bağışıklığınız yoksa

you're not immune to the effects of the Sun.

güneşlenmeseniz bile güneş kremi kullanmaya ihtiyacınız var.

It is true that darker skinned people

Koyu ten renkli ve hızlıca bronzlaşan insanlar

and those who tan easily

have more built-in protection from sunburns,

güneş yanıklarına karşı doğal olarak daha savunmalılardır.

but they are still vulnerable

Ama onlar da UVA'nın etkilerine karşı savunmasızdır.

to the effects of UVA.

Children under the age of six months,

Diğer yandan güneşten korunma mekanizmaları tam anlamıyla çalışmadığı

on the other hand,

should have almost no sun exposure

ve ciltleri güneş kremini emebileceğinden çok daha fazla ışın emdiği için

as their protective mechanisms

are not fully functioning,

and their skin is more likely to absorb

6 aydan küçük çocukların güneş ışınlarına maruz kalmamaları gerekir.

any sunscreen that is applied.

Wearing sunscreen helps protect

Güneş kremi kullanmak 3 tip cilt kanserinin de oluşumunu engeller:

against the development of all three types of skin cancer:

basal cell carcinoma,

bazal hücreli karsinom,

squamous cell carcinoma,

skuamoz hücreli karsinom

and melanoma.

ve melanom.

On a daily basis, the DNA in your cells

Hücrelerimizdeki DNA'lar günlük olarak hücre içindeki mekanizmalar tarafından

is developing mutations and errors

that are generally handled

düzeltilebilen mutasyon ve hatalar geliştiriyor.

by machinery within your cells,

but ultraviolet rays from the Sun lead to mutations

Ancak güneşten gelen ultraviyole ışınlarının oluşturduğu mutasyonlar

that the cell may not be able to overcome,

hücrelerimiz tarafından düzeltilemeyebilir

leading to uncontrolled growth

bu da cilt kanserine yol açan kontrolsüz hücre bölünmesine sebep olabilir.

and eventual skin cancer.

The scariest thing about this

En korkutucu tarafı ise

is that usually you can't even see it happening

çok geç olana kadar bu durumun farkına varamıyor olmanız.

until its too late.

But if these concrete risks to your health

Sağlığınıza karşı bu somut riskler

are not enough to convince you to use sunscreen,

sizi güneş kremi kullanmaya ikna etmek için yeterli değilse

there are aesthetic reasons as well.

estetik açıdan zararlarına değinelim.

Along with cigarette smoking,

Güneş ışınları sigara kullanımıyla birlikte

sun damage is the leading cause of premature aging.

erken yaşlanmaya yol açan önemli nedendir.

Photoaging from chronic sun exposure

Işınlara maruz kalmaktan oluşan güneşe bağlı yaşlanma

leads to a loss of elasticity in the skin,

cildin esnekliğini kaybetmesine yol açar.

in other words, making it look saggy.

Diğer bir deyişle cildinizin sarkmasına neden olur.

Take a look at this truck driver

Sol tarafı düzenli olarak güneşe maruz kalan

who's left side was chronically exposed to the sun

bu tır şoförüne bakıp farklı anlayın.

and notice the difference.

This is an important point.

Dikkat edilmesi gereken nokta:

Car windows block UVB, the burn rays,

Araba camları yakıcı UVB ışınlarını engeller

but not UVA, the aging rays.

ama yaşlandırıcı UVA ışınlarını durduramaz.

It is recommended to use sunscreen daily,

Her gün güneş kremi kullanılması öneriliyor

but you should pay special attention

ama uzun süreli güneşe maruz kalmadan önce

before prolonged sun exposure

or when at the beach

plajdayken, karların arasındayken özellikle dikkat etmelisiniz

or among snow

since the reflectivity of water and ice

çünkü su ve buzun yansıtma özelliği güneş ışınlarının etkisini arttırır.

amplifies the Sun's rays.

For these cases, apply about an ounce

Böyle durumlarda dışarı çıkmadan 15 ile 30 dakika önce

fifteen to thirty minutes before you go out

ve dışarı çıktıktan hemen sonra güneş koruyucunuzu sürmelisiniz.

and once again soon after you get outside.

After that, you should reapply it every two to three hours,

Özellikle yüzdükten veya terledikten sonra

especially after swimming or sweating.

her 2-3 saatte bir güneş kreminizi tekrar uygulamalısınız.

Otherwise you should wear protective clothing

Bunun dışında ultraviyole koruma faktörlü

with ultraviolet protection factor, or UPF.

ya da diğer bir adıyla UPF'li kıyafetler giymelisiniz.

Stay in shaded areas,

Ayrıca ağaç veya şemsiye altı gibi gölgelik alanlarda durup

such as under trees or an umbrella,

and avoid the sun at the peak hours

güneşin tepede olduğu 10:00 - 16:00 arası güneşten kaçınmalısınız.

of 10 a.m. to 4 p.m.

And what's the best kind of sunscreen?

Peki, en iyi koruma sağlayan güneş kremi hangisidir?

Everyone will have their preference,

Kendi tercihinizi yapmadan şunlara dikkat edin:

but look for the following things:

broad spectra,

SPF of at least 30,

en az 30 SPF

and water-resistant.

ve suya dayanıklılık.

A light moisturizer with SPF 30

30 SPF içeren bir nemlendirici günlük kullanımlar için yeterli olabilir.

should be good for daily use.

Take note if you decide to use a spray.

Sprey güneş kremi kullanmadan önce şunu dikkate alın ki

They take several coats to effectively cover your skin,

cildinizi tamamen kaplaması için birkaç kat uygulamalısınız.

like painting a wall with a spray can

Aynı bir duvarı sprey boya veya fırçayla boyamak gibi.

versus a paint brush.

So, enjoy the sun,

Güneşin keyfini çıkarın

but enjoy it with sunscreen.

ama güneş kremi kullanarak çıkarın.