Why do we have to wear sunscreen? - Kevin P. Boyd

Dlaczego należy używać kremów do opalania? - Kevin P. Boyd

2,353,333 views

2013-08-06 ・ TED-Ed


New videos

Why do we have to wear sunscreen? - Kevin P. Boyd

Dlaczego należy używać kremów do opalania? - Kevin P. Boyd

2,353,333 views ・ 2013-08-06

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ilona Świerczyńska Korekta: Rysia Wand
00:06
Most of us think of the Sun as our friend.
0
6786
2624
Dla wielu osób słońce to przyjaciel.
00:09
It helps plants grow,
1
9410
1444
Pomaga roślinom rosnąć,
00:10
keeps us warm,
2
10854
1008
ogrzewa nas,
00:11
and who doesn't love to lie on the beach on a sunny day?
3
11862
3173
no i kto nie lubi leżeć na plaży?
00:15
But for all of it's good qualities,
4
15035
1653
Pomimo zalet,
00:16
the Sun can also be harmful in large amounts.
5
16688
2976
słońce w dużych ilościach może szkodzić.
00:19
That's why we invented sunscreen.
6
19664
2753
Wynaleźliśmy więc kremy do opalania.
00:22
The purpose of sunscreen is to shield the body
7
22417
2084
Chronią ciało
00:24
from the Sun's ultraviolet rays,
8
24501
2179
przed promieniami UV,
00:26
which have several harmful effects,
9
26680
1540
które dają szkodliwe efekty,
00:28
including sunburn,
10
28220
971
włącznie z oparzeniami,
00:29
aging,
11
29191
648
00:29
and skin cancer promotion.
12
29839
2299
starzeniem się,
i rakiem skóry.
00:32
These rays are separated
13
32138
1334
Promienie dzielą się
00:33
by their different wave lengths,
14
33472
1640
ze względu na długość fal na:
00:35
into types such as UVA
15
35112
1613
UVA
00:36
and UVB,
16
36725
1586
i UVB,
00:38
which exert a variety of effects in the skin
17
38311
2213
które wpływają różnie na skórę,
00:40
due to the absorption patterns of chromophores,
18
40524
2781
dzięki sposobom wchłaniania chromoforów,
00:43
the parts of the molecules
19
43305
1014
części cząsteczek
00:44
responsible for their color.
20
44319
1746
odpowiedzialnych za ich kolor.
00:46
The primary two chromophores are hemoglobin,
21
46065
2503
2 główne chromofory to: hemoglobina,
00:48
found in our red blood cells,
22
48568
1645
składnik czerwonych krwinek,
00:50
and melanin, which gives our skin its pigment.
23
50213
2997
i melanina, dająca kolor skórze.
00:53
We know that UVB rays cause the skin to burn.
24
53210
2983
Wiemy, że promienie UVB parzą skórę.
00:56
The role of UVA rays is less well understood
25
56193
2680
Mniej oczywista jest rola UVA.
00:58
and appears to have an effect
26
58873
1541
Możliwe, że ma wpływ
01:00
on our tanning response,
27
60414
1623
na reakcję na opalanie,
01:02
carcinogenesis,
28
62037
1091
karcynogenezę,
01:03
and aging.
29
63128
1332
i starzenie.
01:04
So, how does the sunscreen protect us from these rays?
30
64460
2662
Jak chroni nas krem do opalania?
01:07
There are two basic types of sunscreen,
31
67122
1966
Są 2 typy kremów:
01:09
physical and chemical blockers.
32
69088
2702
fizyczne i chemiczne.
01:11
Physical blockers, like zinc oxide
33
71790
1552
Fizyczne blokery, jak tlenek cynkowy
01:13
or titanium dioxide,
34
73342
2068
czy dwutlenek tytanu,
01:15
reflect the Sun's rays by acting as a physical barrier.
35
75410
2989
odbijają promienie słoneczne.
01:18
If you've seen lifeguards with noses covered in white,
36
78399
2202
Jeśli widziałeś ratowników z białymi nosami,
01:20
then you know what this looks like.
37
80601
1628
wiesz jak to wygląda.
01:22
The same ingredients are primary components
38
82229
2126
Składniki te znajdują się
01:24
of diaper creams,
39
84355
1181
w zasypkach dla dzieci,
01:25
where the goal is also to create a physical barrier.
40
85536
2694
gdzie tworzą fizyczną barierę.
01:28
Historically, they haven't always been easy to apply
41
88230
2304
Nie zawsze łatwe w użyciu
01:30
and were conspicuously visible on the skin,
42
90534
2626
były widoczne na skórze,
01:33
but new formulations have made this less of an issue.
43
93160
3001
ale nowe formuły to ułatwiły.
01:36
Chemical blockers, on the other hand,
44
96161
1773
Chemiczne blokery
01:37
absorb the Sun's rays.
45
97934
1879
wchłaniają promienie słoneczne.
01:39
They deteriorate more quickly than physical sunscreens
46
99813
2558
Niszczą się szybciej niż fizyczne filtry,
01:42
because their ability to absorb the Sun diminishes.
47
102371
3728
bo zmniejsza się ich zdolność do wchłaniania słońca.
01:46
Generally, these are more transparent
48
106099
1925
Są bardziej przezroczyste
01:48
when rubbed on the skin,
49
108024
1470
po wtarciu w skórę,
01:49
but some people develop allergric reactions
50
109494
2138
ale niektórzy mają alergię
01:51
to some of the chemicals.
51
111632
1890
na pewne składniki chemiczne.
01:53
Regardless of the type of sunscreen,
52
113522
1823
Każdy typ kremu
01:55
all are subjected to testing
53
115345
1566
jest testowany, żeby ustalić
01:56
to determine their sunburn protection factor,
54
116911
2352
wskaźnik ochrony przed słońcem,
01:59
or SPF.
55
119263
1400
czyli SPF.
02:00
This is essentially a measure of the protection
56
120663
1768
To miara ochrony,
02:02
that the sunscreen will provide from UVB rays
57
122431
2870
jaką daje krem przeciw UVB,
02:05
before one begins to burn.
58
125301
1708
zanim zacznie się oparzenie.
02:07
But even if you don't burn,
59
127009
1294
Nawet jeśli się nie opalasz,
02:08
you still need to use sunscreen
60
128303
1592
musisz używać kremu z filtrem,
02:09
because unless you live in a cave,
61
129895
1789
bo jeśli nie żyjesz w jaskini,
02:11
you're not immune to the effects of the Sun.
62
131684
2812
jesteś narażony na oparzenia.
02:14
It is true that darker skinned people
63
134496
1996
Ludzie z ciemną skórą
02:16
and those who tan easily
64
136492
1112
i ci, którzy łatwo się opalają,
02:17
have more built-in protection from sunburns,
65
137604
2719
mają lepszą samoochronę,
02:20
but they are still vulnerable
66
140323
1669
lecz wciąż są podatni
02:21
to the effects of UVA.
67
141992
1830
na efekty UVA.
02:23
Children under the age of six months,
68
143822
1986
Natomiast dzieci poniżej 6 miesięcy
02:25
on the other hand,
69
145808
852
Natomiast dzieci poniżej 6 miesięcy
02:26
should have almost no sun exposure
70
146660
1872
powinny unikać słońca,
02:28
as their protective mechanisms
71
148532
1419
bo ich mechanizmy ochronne
02:29
are not fully functioning,
72
149951
1538
nie działają w pełni,
02:31
and their skin is more likely to absorb
73
151489
1586
a ich skóra łatwiej wchłania
02:33
any sunscreen that is applied.
74
153075
2379
kremy z filtrem.
02:35
Wearing sunscreen helps protect
75
155454
1558
Ich stosowanie chroni
02:37
against the development of all three types of skin cancer:
76
157012
3288
przed trzema odmianami raka skóry:
02:40
basal cell carcinoma,
77
160300
2041
podstawnokomórkowym,
02:42
squamous cell carcinoma,
78
162341
1875
płaskonabłonkowym,
02:44
and melanoma.
79
164216
1627
i czerniakiem.
02:45
On a daily basis, the DNA in your cells
80
165843
2126
Co dzień DNA w komórkach
02:47
is developing mutations and errors
81
167969
1956
odkrywa mutacje i błędy,
02:49
that are generally handled
82
169925
1671
które zwalcza mechanizm w komórkach,
02:51
by machinery within your cells,
83
171596
2085
które zwalcza mechanizm w komórkach,
02:53
but ultraviolet rays from the Sun lead to mutations
84
173681
3482
lecz promienie UV tworzą mutacje,
02:57
that the cell may not be able to overcome,
85
177163
2060
których komórka może nie pokonać,
02:59
leading to uncontrolled growth
86
179223
1636
a które będą się rozrastać
03:00
and eventual skin cancer.
87
180859
1831
i powodować raka skóry.
03:02
The scariest thing about this
88
182690
1501
Najstraszniejsze jest to,
03:04
is that usually you can't even see it happening
89
184191
2265
że nie można tego zobaczyć,
03:06
until its too late.
90
186456
1706
dopóki nie jest za późno.
03:08
But if these concrete risks to your health
91
188162
2422
Jeśli jednak to ryzyko
03:10
are not enough to convince you to use sunscreen,
92
190584
3029
nie przekonuje cię do kremów z filtrem,
03:13
there are aesthetic reasons as well.
93
193613
2506
istnieją też estetyczne powody.
03:16
Along with cigarette smoking,
94
196119
1484
Razem z paleniem papierosów,
03:17
sun damage is the leading cause of premature aging.
95
197603
3144
urazy słoneczne powodują wczesne starzenie.
03:20
Photoaging from chronic sun exposure
96
200747
2001
Fotostarzenie od słońca
03:22
leads to a loss of elasticity in the skin,
97
202748
2763
odbiera skórze elastyczność.
03:25
in other words, making it look saggy.
98
205511
2819
Skóra robi się obwisła.
03:28
Take a look at this truck driver
99
208330
1104
Spójrz na kierowcę ciężarówki,
03:29
who's left side was chronically exposed to the sun
100
209434
2737
z lewym policzkiem chronicznie wystawionym na słońce,
03:32
and notice the difference.
101
212171
1740
i zauważ różnicę.
03:33
This is an important point.
102
213911
1937
To ważne.
03:35
Car windows block UVB, the burn rays,
103
215848
2897
Okna samochodu blokują UVB,
03:38
but not UVA, the aging rays.
104
218745
2946
ale nie UVA.
03:41
It is recommended to use sunscreen daily,
105
221691
2585
Kremów z filtrem powinno używać się co dzień,
03:44
but you should pay special attention
106
224276
1471
należy też zwrócić uwagę
03:45
before prolonged sun exposure
107
225747
1947
na długie przebywanie na słońcu,
03:47
or when at the beach
108
227694
1210
na plaży
03:48
or among snow
109
228904
1215
lub na śniegu,
03:50
since the reflectivity of water and ice
110
230119
2296
ponieważ odbicie wody i lodu
03:52
amplifies the Sun's rays.
111
232415
2343
wzmacnia promienie słoneczne.
03:54
For these cases, apply about an ounce
112
234758
2076
Stosuj więc około 28 g kremu
03:56
fifteen to thirty minutes before you go out
113
236834
2122
15-30 minut przed wyjściem,
03:58
and once again soon after you get outside.
114
238956
2205
a potem jeszcze raz, niedługo po wyjściu.
04:01
After that, you should reapply it every two to three hours,
115
241161
3164
Powtarzaj to co 2-3 godziny,
04:04
especially after swimming or sweating.
116
244325
2584
np. po pływaniu, poceniu się.
04:06
Otherwise you should wear protective clothing
117
246909
1599
W przeciwnym razie noś odzież ochronną
04:08
with ultraviolet protection factor, or UPF.
118
248508
3658
z czynnikiem UPF.
04:12
Stay in shaded areas,
119
252166
1084
Trzymaj się cienia,
04:13
such as under trees or an umbrella,
120
253250
1802
pod drzewami lub parasolem,
04:15
and avoid the sun at the peak hours
121
255052
1585
i unikaj słońca w godzinach
04:16
of 10 a.m. to 4 p.m.
122
256637
1966
od 10 do 16.
04:18
And what's the best kind of sunscreen?
123
258603
2382
Który krem jest najlepszy?
04:20
Everyone will have their preference,
124
260985
1559
Każdy ma swoje typy,
04:22
but look for the following things:
125
262544
2130
jednak szukaj takich:
04:24
broad spectra,
126
264674
1078
przeciw UVA i UVB,
04:25
SPF of at least 30,
127
265752
2107
z SPF od 30,
04:27
and water-resistant.
128
267859
1502
i wodoodpornych.
04:29
A light moisturizer with SPF 30
129
269361
2004
Krem nawilżający z SPF 30
04:31
should be good for daily use.
130
271365
2156
jest dobry do codziennego użytku.
04:33
Take note if you decide to use a spray.
131
273521
1974
Uważaj stosując spray.
04:35
They take several coats to effectively cover your skin,
132
275495
2921
Trzeba kilku warstw, żeby skutecznie pokryć skórę,
04:38
like painting a wall with a spray can
133
278416
1911
jak przy malowaniu ściany sprayem
04:40
versus a paint brush.
134
280327
1640
w porównaniu do malowania pędzlem.
04:41
So, enjoy the sun,
135
281967
1864
Ciesz się słońcem,
04:43
but enjoy it with sunscreen.
136
283831
2392
ale używaj kremów z filtrem.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7