What's happening to Earth's core? - Shannon Odell

Çeviri: Busra Ozcan Gözden geçirme: Emel Çırakoğlu

A hydrogen atom travels high within the outermost layer

Bir hidrojen atomu Dünya atmosferinin

of the Earth’s atmosphere.

en dış katmanında yükseklerde dolaşıyor.

This particular atom first entered the exosphere millions of years ago,

Bu atom, milyonlarca yıl önce ilk kez ekzosferden girdi

and during its tenure on Earth,

ve dünyadaki görev süresi boyunca

it’s spent time in the waves of the Atlantic Ocean,

Atlantik Okyanusu’nun dalgaları arasında,

the ground soil of the Amazon,

Amazon topraklarında,

and even the steam rising off a boiling pot of spaghetti.

hatta pişmekte olan bir spagettinin yükselen buharında gezindi.

But today, traveling 30 times faster than the speed of sound,

Ancak bugün, sesten 30 kat daha fazla bir hızla

it overcomes the Earth’s gravitational pull and escapes,

Dünya’nın yer çekimini yenip kaçıyor

joining the roughly 90 tons of material that leak out of our atmosphere each day.

ve her gün atmosfere sızan yaklaşık 90 ton materyale karışıyor.

This daily whale-sized atmospheric loss is just one example

Bu, günlük balina büyüklüğündeki atmosferik kayıp Dünyadaki sızıntının

of how the Earth is leaking.

yanlızca bir örneği.

Atoms, energy, and molecules seep from one layer of the planet to another.

Atomlar, enerji ve moleküller gezegenin bir katmandan diğerine sızar.

And for Earth, whose stability is necessary to sustain life,

Yaşamın sürdürülmesinin istikrara bağlı olduğu Dünya için

these leaks can seem troubling.

bu sızıntılar sorunlara yol açabilir.

To better understand the extent of the planet’s imperfect plumbing,

Gezegenin bu kusurlu tesisatını ve bunun ne zaman soruna dönüşeceğini

and when it becomes a problem,

daha iyi anlamak için

let’s visit two more leakage sites.

haydi, sızıntının olduğu iki yeri daha görelim.

Our second spot takes us to the Earth’s surface,

İkinci durağımız bizi Dünya’nın yüzeyine,

to a field in Central Appalachia.

Apalaş Dağları’nın merkezine götürüyor.

Below, a 1,500 meter deep shaft connects an oil reservoir

Aşağıda, 1500 metre derinliğindeki kuyu petrol rezervini

Dünya’nın yüzeyine bağlıyor.

with the Earth’s surface.

The oil supply here is dried up, leaving the site neglected and abandoned.

Buradaki petrol kaynağı tükenmiş ve burayı bakımsız ve terk edilmiş halde bırakmış.

But this underground reservoir also houses the potent greenhouse gas methane,

Fakat bu yer altı rezevi aynı zamanda kuvvetli bir sera gazı metanı barındırıyor

which continues to travel up the shaft and escape through cracks and loose pipes.

ve bu gaz baca içerisinden yol alıp çatlak ve gevşek borulardan sızıyor.

This leaky well joins the more than 3 million abandoned wells

Bu kuyu, ABD’nin dört bir yanında bulunan,

scattered throughout the US,

düşük miktarlarda salınım yaparak

that collectively emit, by lower estimates,

her yıl toplam 280 bin ton metan sızdıran

280,000 metric tons of methane each year.

terk edilmiş 3 milyon kuyuya katılıyor.

Our final leakage point takes us deep within the innermost boundary

Son sızıntı noktamız ise bizi Dünya’nın en derinlerine götürüyor.

of the Earth, the core.

Çekirdeğine...

Heat, originating from the formation of our solar system,

Güneş sistemimizin yapısından kaynağını alan ısı,

drives the rotation of liquid metal around the solid inner core.

sıvı metali, sert iç çekirdeğin etrafında döndürür.

The motion, in turn, creates the planet’s magnetic field,

Hareket ise gezegenin manyetik alanını,

a barrier that protects it from cosmic radiation and solar wind.

bu da onu kozmik radyasyon ve güneş rüzgarlarından koruyan bariyeri oluşturur.

But the core isn't perfectly insulated, so heat constantly leaks,

Fakat çekirdek mükemmel şekilde yalıtılmış olmadığından

ısı devamlı sızıp yerin kabuğunda dışarı kaçarak

escaping to the surrounding mantle

and driving plate tectonics and magmatic activity.

levhayı ve magmayı harekete geçiriyor.

As a result, the core’s outer molten metal is slowly solidifying.

Sonuç olarak çekirdeğin dış katmanındaki erimiş metal yavaşça katılaşıyor.

Once fully cooled, the magnetic field will disappear,

Bu metal tamamen soğuduğunda manyetik alan kaybolup

leaving us exposed to the Sun’s harshest rays.

bizi Güneş’in en ağır ışınlarına maruz bırakacak.

The Earth clearly has some cracks and bleeds.

Dünya’nın çatlakları ve kanamaları olduğu açık.

Should we be worried?

Peki bu bizi endişelendirmeli mi?

Thankfully, the immediate risks of our hydrogen leak are low.

Neyse ki hidrojen sızıntısının yakın dönemdeki riski az.

At its current rate, it would take over 150 billion years

Bu orandaki sızıntı ile bütün hidrojenin uzaya kaçması

to lose all our hydrogen to space.

150 milyon yıldan fazla sürecek.

The same goes for our core leak.

Aynı şey çekirdekteki sızıntı için de geçerli.

Scientists estimate the core won't completely cool

Bilim adamları, çekirdeğin 700 milyon yıldan

for another 700 million to several billion years.

birkaç milyar yıla kadar tamamen soğumayacağını öngörüyor.

Ancak metan salınımı, önümüzdeki birkaç on yıl içinde

Methane emissions, however,

have the power to alter our Earth's climate within the next decade.

Dünya’nın iklimini değiştirebilme gücüne sahip .

The gas’s unique structure efficiently absorbs energy radiating off the Earth,

Gazın benzersiz yapısı etkili bir şekilde dünyadan yayılan enerjiyi emip

trapping it in the atmosphere as heat.

onu atmosferde ısı olarak tututyor.

Bu da metana şaşırtıcı bir şekilde karbondioksitten 86 kat daha fazla

This gives methane incredible warming potential,

86 times that of carbon dioxide.

ısıtma imkanı veriyor.

The impact of methane escaping from abandoned wells in the US

ABD’de terk edilmiş kuyulardan sızan metanın etkisi

is comparable to burning 10 billion pounds of coal each year.

her yıl 10 milyar pound kömür yakmaya eş değer.

As abandoned wells in most of the world’s top oil producers

Dünyanın başlıca petrol üretimi yapan şirketleri tarafından terk edilmiş kuyular

have yet to be extensively counted or surveyed,

henüz kapsamlı olarak sayılmış veya tetkik edilmiş değil.

the global emissions of all abandoned wells is likely much, much higher.

Bu nedenle tüm kuyuların yaptığı salınım büyük olasılıkla çok daha yüksek seviyede.

And they join the estimated 570 million tons of methane

Ve bunlar her yıl antropolojik ve doğal kaynaklardan çıkan

emitted by other anthropological and natural sources each year.

yaklaşık 570 milyon ton diğer metan sızıntısına katılıyorlar.

Beyond their climate impact,

İklimsel etkisinin de ötesinde

these unsealed wells can leach methane and other toxic gases

bu mühürlenmemiş kuyular, civardaki yer altı sularına

içme suyunu kirleten ve yerel ekosistemi etkileyen

into nearby groundwater,

contaminating drinking water and impacting local ecosystems.

metan ve diğer zehirli gazları sızdırabilir.

Luckily, non-producing oil wells can be plugged by pumping cement

Neyseki üretim yapılmayan petrol kuyuları kuyunun derinlerine

into their depths.

beton dökülerek tıkanabiliyor.

While many state and federal governments require oil and gas companies

Birçok devlet ve federal hükümet gaz ve petrol şirketlerine

to plug defunct wells,

kullanılmayan kuyuları kapatmayı şart koşsa da

plugging comes at a high expense,

kapatma maliyeti yüksek olduğundan

so companies have historically dodged policies.

şirketler geçmişte bu politikalardan kaçmıştır.

For decades, these leaky, low-producing, and economically non-viable wells

On yıllardır sızdıran bu az verimli ve ekonomik değeri olmayan kuyular

were sold off and abandoned.

satıldı ve terk edildi.

It's clear that oil and gas companies won't fix this problem on their own.

Petrol ve gaz şirketlerinin bu problemi kendi başlarına çözmeyeceği aşikar.

Şirketlerin sorumluluklarını üstlenmeleri için

It'll take concerted governmental efforts,

such as placing high fees on methane emission

hükümetlerin, sızıntıyı yüksek cezalara tabi tutma,

and coordinated oversight on plugging,

kuyu kapatma çalışmalarını yürütme gibi

to make sure companies are held accountable.

düzenlemelere gitmesi gerekecek.

But the problem starts before these wells are abandoned.

Ancak sorun, bu kuyuların terk edilmesinden de önce başlıyor.

Within the US, active oil and gas production

Amerika’da aktif petrol ve gaz üretimi

emits massive amounts of methane,

sırasındaki metan sızıntısı

about 28 times that of abandoned wells.

terk edilmiş kuyulardakinden 28 kat daha fazla.

The best way to eliminate this leak is to stop drilling oil and gas wells

Bu sızıntıdan kurtulmanın en iyi yolu öncelikle petrol ve gaz kuyularının

in the first place.

açılmasını durdurmak.