The continents are moving. When will they collide? - Jean-Baptiste P. Koehl

Çeviri: Emel Çırakoğlu Gözden geçirme: Ömer Faruk Zeren

In the early 20th century,

20. yüzyılın başlarında,

a meteorologist named Alfred Wegener noticed striking similarities

Alfred Wegener adındaki bir meterolog

Afrika ve Amerika kıyılarının arasındaki çarpıcı benzerlikleri fark etti.

between the coasts of Africa and South America.

These observations led him to propose a controversial new theory:

Bu gözlemler, tartışmalı yeni bir teoriyi öne sürmesini sağladı:

perhaps these and many other continents had once been connected

Belki bunlar ve diğer kıtalar bir zamanlar

tek, devasa bir kara kütlesiydi.

in a single, gigantic landmass.

Wegener’s Theory of Continental Drift directly contradicted the popular opinion

Wegener’in Kıtaların Kayması Teorisi,

Dünya’daki kıtaların bin yıl boyunca sabit kaldığını savunan

that Earth’s continents had remained steady for millennia,

popüler görüşle doğrudan çelişti

and it took almost 50 years for his advocates

ve savunucularının bu teoriyi

to convince the larger scientific community.

bilim topluluğuna kabul ettirmesi neredeyse 50 yıl aldı.

But today, we know something even more exciting—

Ama bugün daha heyecan verici bir şeyi biliyoruz;

Pangea was only the latest in a long lineage of supercontinents,

Pangea, süper kıtaların uzun soyundakilerinin sonuncusuydu

and it won’t be the last.

ve en sonuncusu da olmayacak.

Continental Drift laid the foundation for our modern theory of plate tectonics,

Kıtaların Kayması, modern levha tektoniği teorimizin bulunmasını sağladı.

Bu teori, yerkabuğunun büyük, pürüzlü levhalarının

which states that Earth’s crust is made of vast, jagged plates

that shift over a layer of partially molten rock called the mantle.

manto adı verilen kısmen erimiş kaya üzerinde kaymasını belirtiyor.

These plates only move at rates of around 2.5 to 10 centimeters per year,

Bu levhalar yılda sadece 2.5 ila 10 santim aralığında bir oranla hareket edebiliyor

but those incremental movements shape the planet's surface.

ama bu artan hareketler gezegenin yüzeyini şekillendiriyor.

So to determine when a new supercontinent will emerge,

Yeni bir süper kıtanın ne zaman oluşacağını tahmin etmek için

we need to predict where these plates are headed.

bu levhaların nereye gittiklerini tahmin etmemiz lazım.

One approach here is to look at how they’ve moved in the past.

Buradaki bir yöntem eskiden nasıl hareket ettiklerine bakmak.

Geologists can trace the position of continents over time

Jeologlar levhaların pozisyonlarını

Dünya’nın manyetik alanındaki değişimleri ölçerek zaman içinde izini bulabilirler.

by measuring changes in Earth’s magnetic field.

When molten rock cools, its magnetic minerals are “frozen”

Erimiş kaya soğuyunca manyetik minarelleri

at a specific point in time.

belirli bir zamanda ″donar″

So by calculating the direction and intensity

Yani bir kayanın manyetik alanının yönünü ve yoğunluğunu hesaplayarak

of a given rock’s magnetic field,

we can discover the latitude at which it was located at the time of cooling.

soğuma anında hangi enlemde olduğunu bulabiliriz.

But this approach has serious limitations.

Ama bu yöntemin ciddi limitleri var.

For one thing, a rock’s magnetic field doesn’t tell us the plate’s longitude,

Örneğin, bir kayanın manyetik alanı bize levhanın boylamını söylemiyor

and the latitude measurement could be either north or south.

ve boylamın ölçüsü hem kuzey hem de güney olabilir.

Worse still, this magnetic data gets erased when the rock is reheated,

En kötüsü, bu manyetik alan verisi

kıta çarpışmaları veya volkanik aktivite gibi olaylarda,

like during continental collisions or volcanic activity.

kaya yeniden ısındığında siliniyor.

So geologists need to employ other methods to reconstruct the continents’ positions.

Jeologların farklı yöntemler geliştirerek

levhaların yerlerini yeniden düzenlemeleri gerekiyor.

Dating local fossils and comparing them to the global fossil record

Yerel fosilleri tarihleme ve onları küresel fosil verileri ile karşılaştırmak

can help identifying previously connected regions.

önceden bağlantılı olan yerleri belirlemeye yardımcı olabilir.

The same is true of cracks and other deformations in the Earth's crust,

Aynısı Dünya’nın kabuğundaki çatlamalar ve

yüzeyindeki deformasyonlar için de geçerli

which can sometimes be traced across plates.

ki bazen levhalar arasında bile izi bulunabiliyor.

Using these tools, scientists have pieced together

Bu araçları kullanarak bilim insanları

a relatively reliable history of plate movements,

levha hareketlerinin kapsamlı ve güvenilir tarihinin parçalarını bir araya getirdi

and their research revealed a pattern spanning hundreds of millions of years.

ve araştırmaları yüz milyonlarca yıl boyunca uzanan

yeni bir model ortaya çıkardı.

What’s now known as the Wilson Cycle

Şimdilerde Wilson Döngüsü olarak da bilinen model,

predicts how continents diverge and reassemble.

kıtaların nasıl ayrıldığı ve birleştiğini tahmin ediyor.

And it currently predicts the next supercontinent will form

Şu anda, bir sonraki süper kıtanın

50 to 250 million years from now.

50 ila 250 milyon yıl sonra oluşacağını tahmin ediyor.

We don’t have much certainty on what that landmass will look like.

O kara kütlesinin nasıl görüneceğine dair çok da kesinliğimiz yok.

It could be a new Pangea that emerges from the closing of the Atlantic.

Atlantik’in kapanmasından ortaya çıkan yeni bir Pangea olabilir

Or it might result from the formation of a new Pan-Asian ocean.

ya da yeni bir Pan-Asya denizinin oluşmasından ortaya çıkabilir.

But while its shape and size remain a mystery,

Ama şekli ve büyüklüğü hala sırrını korurken,

we do know these changes will impact much more than our national borders.

bu değişimlerin siyasi sınırlarımızdan daha fazlasını etkileyeceğini biliyoruz.

In the past, colliding plates have caused major environmental upheavals.

Geçmişte, çarpışan levhalar büyük çevresel karışıklıklara neden oldu.

When the Rodinia supercontinent broke up circa 750 million years ago,

Rodinia süper kıtası 750 milyon yıl önce kırılınca

it left large landmasses vulnerable to weathering.

büyük kara kütlelerini hava koşullarına karşı hassas bıraktı.

This newly exposed rock absorbed more carbon dioxide from rainfall,

Bu yeni kayalar, yağmurdan daha fazla karbondioksit emdi,

eventually removing so much atmospheric CO2

bu kadar çok CO2′nin ortadan kalkması zamanla

that the planet was plunged into a period called Snowball Earth.

gezegeni Kartopu Dünya dönemine soktu.

Over time, volcanic activity released enough CO2 to melt this ice,

Zamanla volkanik aktiviteler bu buzu eritmek için yeteri kadar CO2 saldı

but that process took another 4 to 6 million years.

ama bu süreç başka bir 4 ila 6 milyon yıl daha aldı.

Meanwhile, when the next supercontinent assembles,

Bu arada, diğer süper kıta oluştuğunda,

it's more likely to heat things up.

etrafı ısıtması çok daha olası.

Shifting plates and continental collisions could create and enlarge

Hareket eden levhalar ve kıta çarpışmaları Dünya’nın kabuğunda,

cracks in the Earth’s crust,

potensiyel olarak atmosfere büyük miktarda karbon ve metan salınımı yapacak,

potentially releasing huge amounts of carbon and methane into the atmosphere.

çatlaklar oluşturabilir veya çatlakları büyütebilir.

This influx of greenhouse gases would rapidly heat the planet,

Bu sera gazı çıkışları gezegeni hızla ısıtabilir,

possibly triggering a mass extinction.

kitlesel yıkımı tetikleyebilir.

The sheer scale of these cracks would make them almost impossible to plug,

Bu çatlakların fazlalaşması, onları tıkamayı

neredeyse imkansız hale getirebilir

and even if we could, the resulting pressure would just create new ruptures.

ve yapabilsek bile, oluşacak basınç yalnızca yeni kırılmalarla sonuçlanır.

Fortunately, we have at least 50 million years to come up with a solution here,

Şanslıyız ki, buna çözüm bulmak için en az 50 milyon senemiz var

and we might already be onto something.

ve belki halihazırda başka bir şey yapıyoruzdur.

In Iceland, recently conducted trials were able to store carbon in basalt,

İzlanda’da son zamanlarda yapılan denemelerde,

bu gazları hızla taşa dönüştürerek,

rapidly transforming these gases into stone.

karbonu bazaltta depolayabildiler.

So it’s possible a global network of pipes

Yani, borularla dolu bir küresel ağın

could redirect vented gases into basalt outcrops,

borulardaki gazları bazalt çıkıntılarına yönlendirerek

şimdiki emisyonlarımızı azaltması

mitigating some of our emissions now and protecting our supercontinental future.

ve süper kıtasal geleceğimizi koruması mümkün.