The continents are moving. When will they collide? - Jean-Baptiste P. Koehl

Tłumaczenie: Łukasz Izmaiłowski Korekta: Ola Królikowska

In the early 20th century,

Na początku XX wieku

a meteorologist named Alfred Wegener noticed striking similarities

meteorolog Alfred Wegener zaobserwował uderzające podobieństwo

between the coasts of Africa and South America.

między wybrzeżami Afryki i Ameryki Południowej.

These observations led him to propose a controversial new theory:

Te obserwacje doprowadziły do powstania nowej, kontrowersyjnej teorii,

perhaps these and many other continents had once been connected

że może te i inne kontynenty były kiedyś połączone

in a single, gigantic landmass.

w jeden gigantyczny ląd.

Wegener’s Theory of Continental Drift directly contradicted the popular opinion

Teoria Wegnera o wędrówce kontynentów wprost przeczyła popularnej opinii,

that Earth’s continents had remained steady for millennia,

że ziemskie kontynenty pozostawały w bezruchu przez miliony lat.

and it took almost 50 years for his advocates

Jego zwolennikom zajęło prawie 50 lat,

to convince the larger scientific community.

by przekonać do tego większą społeczność naukową.

But today, we know something even more exciting—

Dziś jednak wiemy coś jeszcze bardziej ekscytującego.

Pangea was only the latest in a long lineage of supercontinents,

Pangea to najmłodszy z długiej listy superkontynentów,

and it won’t be the last.

ale nie ostatni.

Continental Drift laid the foundation for our modern theory of plate tectonics,

Wędrówka Kontynentów dała podwaliny pod współczesną Teorię Tektoniki Płyt,

which states that Earth’s crust is made of vast, jagged plates

zakładającej, że skorupa Ziemi składa się z rozległych, poszarpanych płyt,

that shift over a layer of partially molten rock called the mantle.

które przesuwają się nad warstwą częściowo stopionej skały,

czyli płaszczem ziemskim.

These plates only move at rates of around 2.5 to 10 centimeters per year,

Płyty te przesuwają się jedynie o około 2,5-10 centymetrów rocznie,

but those incremental movements shape the planet's surface.

jednak te stopniowe ruchy kształtują powierzchnię planety.

So to determine when a new supercontinent will emerge,

By określić, kiedy pojawi się nowy superkontynent,

we need to predict where these plates are headed.

musimy przewidzieć, w którą stronę ruszają się te płyty.

One approach here is to look at how they’ve moved in the past.

Jedną z możliwości jest zbadanie ich wcześniejszego ruchu.

Geologists can trace the position of continents over time

Geolodzy mogą śledzić pozycję kontynentów w czasie

by measuring changes in Earth’s magnetic field.

przez mierzenie zmian w polu magnetycznym Ziemi.

When molten rock cools, its magnetic minerals are “frozen”

Gdy stopiona skała chłodzi się, jej magnetyty pozostają “zamrożone”

at a specific point in time.

w konkretnym momencie.

So by calculating the direction and intensity

Przez wyliczenie kierunku i intensywności

of a given rock’s magnetic field,

pola magnetycznego danej skały,

we can discover the latitude at which it was located at the time of cooling.

możemy odnaleźć szerokość geograficzną, na której znajdowała się ona

podczas ochładzania.

But this approach has serious limitations.

To podejście ma jednak poważne ograniczenia.

For one thing, a rock’s magnetic field doesn’t tell us the plate’s longitude,

Po pierwsze, pole magnetyczne skały nie podaje nam

długości geograficznej płyty,

and the latitude measurement could be either north or south.

a pomiar szerokości geograficznej może być zarówno północny, jak i południowy.

Worse still, this magnetic data gets erased when the rock is reheated,

Co więcej, te dane ulegają rozpadowi, gdy skała zostaje ponownie nagrzana.

like during continental collisions or volcanic activity.

Dzieje się to podczas takich zjawisk jak zderzenie kontynentów

czy aktywność wulkaniczna.

So geologists need to employ other methods to reconstruct the continents’ positions.

Geolodzy muszą stosować inne metody, by zrekonstruować położenie kontynentów.

Dating local fossils and comparing them to the global fossil record

Badanie skamieniałości i porównywanie ich z rejestrem skamielin

can help identifying previously connected regions.

może pomóc w identyfikacji uprzednio połączonych regionów.

The same is true of cracks and other deformations in the Earth's crust,

To samo można zastosować dla pęknięć i innych deformacji w skorupie ziemskiej,

which can sometimes be traced across plates.

które czasem da się zlokalizować na płytach.

Using these tools, scientists have pieced together

Z pomocą tych narzędzi naukowcy złożyli

a relatively reliable history of plate movements,

stosunkowo wiarygodną historię ruchów płyt tektonicznych,

and their research revealed a pattern spanning hundreds of millions of years.

a ich badania ukazały pewien wzorzec utrzymujący się od setek milionów lat.

What’s now known as the Wilson Cycle

Znany jako Cykl Wilsona

predicts how continents diverge and reassemble.

przewiduje, jak kontynenty oddalają się i ponownie przybliżają.

And it currently predicts the next supercontinent will form

Według tego cyklu następny superkontynent uformuje się

50 to 250 million years from now.

za 50-250 milionów lat.

We don’t have much certainty on what that landmass will look like.

Nie mamy zbyt wielkiej pewności, jak ten ląd będzie wyglądać.

It could be a new Pangea that emerges from the closing of the Atlantic.

Może być nową Pangeą, która uformuje się przez zamknięcie Atylantyku.

Or it might result from the formation of a new Pan-Asian ocean.

Może jednak wynikać z formacji nowego oceanu panazjatyckiego.

But while its shape and size remain a mystery,

Jego kształt i rozmiar pozostają zagadką.

we do know these changes will impact much more than our national borders.

Wiemy jednak, że te zmiany będą miały wpływ na znacznie więcej

niż granice międzypaństwowe.

In the past, colliding plates have caused major environmental upheavals.

W przeszłości kolidujące płyty powodowały poważne wstrząsy środowiskowe.

When the Rodinia supercontinent broke up circa 750 million years ago,

Gdy około 750 milionów lat temu rozbiegał się superkontynent Rodinia,

it left large landmasses vulnerable to weathering.

pozostawił po sobie ogromny ląd wrażliwy na warunki atmosferyczne.

This newly exposed rock absorbed more carbon dioxide from rainfall,

Ta nowopowstała skała wchłaniała więcej dwutlenku węgla z opadów deszczu,

eventually removing so much atmospheric CO2

co skutkowało zmniejszeniem ilości CO2 w atmosferze do tego stopnia,

that the planet was plunged into a period called Snowball Earth.

że nasza planeta weszła w okres zwany Ziemią Śnieżką.

Over time, volcanic activity released enough CO2 to melt this ice,

Z biegiem czasu aktywność wulkaniczna uwolniła wystarczająco CO2, by stopić lód,

but that process took another 4 to 6 million years.

jednak ten proces zajął kolejne 4-6 milionów lat.

Meanwhile, when the next supercontinent assembles,

Tymczasem, kiedy pojawi się nowy superkontynent,

it's more likely to heat things up.

może zrobić się gorąco.

Shifting plates and continental collisions could create and enlarge

Przesuwające się płyty i kolizje kontynentów mogą stworzyć i powiększyć

cracks in the Earth’s crust,

pęknięcia w skorupie ziemskiej,

potentially releasing huge amounts of carbon and methane into the atmosphere.

które potencjalnie mogą wydzielać ogromne ilości węgla i metanu.

This influx of greenhouse gases would rapidly heat the planet,

Taki napływ gazów cieplarnianych gwałtownie ogrzałby planetę,

possibly triggering a mass extinction.

co mogłoby doprowadzić do masowego wymierania.

The sheer scale of these cracks would make them almost impossible to plug,

Sama wielkość takich pęknięć czyniłaby je niemal niemożliwymi do zatkania,

and even if we could, the resulting pressure would just create new ruptures.

a nawet jeśli by się nam udało, to ciśnienie utworzyłoby nowe pęknięcia.

Fortunately, we have at least 50 million years to come up with a solution here,

Na szczęście mamy co najmniej 50 milionów lat

na znalezienie rozwiązania i możliwe, że już na coś wpadliśmy.

and we might already be onto something.

W Islandii podczas niedawno przeprowadzonych prób

In Iceland, recently conducted trials were able to store carbon in basalt,

udało się zmagazynować węgiel w bazalcie,

rapidly transforming these gases into stone.

szybko zamieniając te gazy w kamień.

So it’s possible a global network of pipes

Możliwe więc, że globalna sieć rurociągów

could redirect vented gases into basalt outcrops,

pozwoli przekierować uwolnione gazy do bazaltowych wychodni,

mitigating some of our emissions now and protecting our supercontinental future.

łagodząc część emisji już teraz,

żeby ochronić naszą superkontynentalną przyszłość.