The continents are moving. When will they collide? - Jean-Baptiste P. Koehl

Translator: Cao Hoàng Khang Reviewer: My Den

In the early 20th century,

Vào đầu thế kỷ 20,

a meteorologist named Alfred Wegener noticed striking similarities

Một nhà khí tượng học tên Alfred Wegener nhận thấy các điểm tương đồng nổi bật

between the coasts of Africa and South America.

giữa các bờ biển của châu Phi và Nam Mỹ.

These observations led him to propose a controversial new theory:

Những quan sát này đã dẫn ông đến đề xuất một lí thuyết mới gây tranh cãi:

perhaps these and many other continents had once been connected

Có lẽ các lục địa này và nhiều lục địa khác đã từng được kết nối với nhau

in a single, gigantic landmass.

trên cùng một lục địa duy nhất vô cùng rộng lớn.

Wegener’s Theory of Continental Drift directly contradicted the popular opinion

Học thuyết Wegener về ”Trôi dạt lục địa” đã đi ngược lại các quan điểm phổ biến

rằng các lục địa trên Trái Đất vẫn ổn định qua nhiều thiên niên kỷ.

that Earth’s continents had remained steady for millennia,

and it took almost 50 years for his advocates

và đối với các người ủng hộ ông đã phải mất gần 50 năm

to convince the larger scientific community.

để thuyết phục cộng đồng khoa học quy mô lớn hơn.

But today, we know something even more exciting—

Nhưng hôm nay, chúng ta biết vài điều thú vị hơn nữa—

Pangea was only the latest in a long lineage of supercontinents,

Trong dòng chảy lâu đời các siêu lục địa thì “Pangea” chỉ được cho là gần đây nhất

and it won’t be the last.

và sẽ không là siêu lục địa cuối cùng.

Continental Drift laid the foundation for our modern theory of plate tectonics,

“Sự trôi dạc lục địa” đã đặt ra nền tảng cho thuyết hiện đại của kiến tạo mảng,

which states that Earth’s crust is made of vast, jagged plates

điều này nói lên rằng vỏ Trái Đất được tạo nên từ các mảng to lớn, lởm chởm

that shift over a layer of partially molten rock called the mantle.

mà dịch chuyển trên một lớp đá bị nóng chảy một phần được gọi là lớp phủ.

These plates only move at rates of around 2.5 to 10 centimeters per year,

Các lớp này chỉ xê dịch tỷ lệ khoảng 2.5 đến 10cm mỗi năm,

but those incremental movements shape the planet's surface.

nhưng những sự dịch chuyển tăng dần này định hình nên bề mặt hành tinh.

So to determine when a new supercontinent will emerge,

Vì vậy để xác định khi nào một siêu lục địa sẽ xuất hiện,

we need to predict where these plates are headed.

thì chúng ta cần dự đoán những mảng này hướng trôi về đâu.

One approach here is to look at how they’ve moved in the past.

Một phương pháp đây là quan sát quá khứ chúng đã từng dịch chuyển thế nào .

Geologists can trace the position of continents over time

Các nhà địa chất có thể lần theo vị trí của các lục địa theo thời gian

by measuring changes in Earth’s magnetic field.

bằng việc đo những thay đổi ở khu vực từ tính của Trái Đất.

When molten rock cools, its magnetic minerals are “frozen”

Khi dung nham nguội lại thì các khoáng vật chứa từ tính bị đông cứng lại

at a specific point in time.

tại một thời điểm cụ thể.

So by calculating the direction and intensity

Vì vậy bằng cách tính toán phương hướng và cường độ

of a given rock’s magnetic field,

từ trường của một tảng đá nhất định.

we can discover the latitude at which it was located at the time of cooling.

chúng ta có thể khám phá ra vĩ độ tại thời điểm mà nó nguội đi.

NNhưng phương pháp này thì có các hạn chế nghiệm trọng.

But this approach has serious limitations.

For one thing, a rock’s magnetic field doesn’t tell us the plate’s longitude,

Vì một điều là từ trường của một tảng đá không cho ta biết về kinh độ của mảng.

and the latitude measurement could be either north or south.

và phép đo vĩ độ có thể là phía bắc hoặc phía nam.

Worse still, this magnetic data gets erased when the rock is reheated,

Tệ hơn nữa, các dữ liệu từ tính này bị xóa sạch khi tảng đá này nóng trở lại,

like during continental collisions or volcanic activity.

như trong các vụ va chạm lục địa hoặc hoạt động núi lửa.

So geologists need to employ other methods to reconstruct the continents’ positions.

Do đó các nhà địa chất cần dùng phương pháp khác dựng lại các vị trí của lục địa.

Dating local fossils and comparing them to the global fossil record

Việc xác định niên đại của các hóa thạch và so sánh với ghi chép hóa thạch toàn cầu

can help identifying previously connected regions.

có thể giúp việc nhận dạng các khu vực được nối với nhau trước đó.

The same is true of cracks and other deformations in the Earth's crust,

Điều tương tự này cũng đúng với các vết nứt và biến dạng khác của vỏ Trái đất.

which can sometimes be traced across plates.

Điều này đôi khi có thể được lần ra qua các mảng lục địa.

Using these tools, scientists have pieced together

Việc sử dụng các cách này, đã giúp nhà khoa học xâu chuỗi lại

a relatively reliable history of plate movements,

lịch sử tương đối xác thực về sự dịch chuyển của mảng kiến tạo,

and their research revealed a pattern spanning hundreds of millions of years.

và nghiên cứu của họ đã cho thấy một mô hình trải dài hàng trăm triệu năm.

What’s now known as the Wilson Cycle

Cái điều mà ngày nay được gọi là ”Chu kỳ Wilson”

predicts how continents diverge and reassemble.

dự đoán về cách các lục địa đã tách ra và hợp lại.

And it currently predicts the next supercontinent will form

Và gần đây nó dự đoán về siêu lục địa tiếp theo sẽ hình thành

50 to 250 million years from now.

khoảng 50 đến 250 triệu năm bắt đầu từ hôm nay.

We don’t have much certainty on what that landmass will look like.

Chúng ta không thể biết chắc chắn lục địa đó sẽ trông như thế nào.

It could be a new Pangea that emerges from the closing of the Atlantic.

Nó có thể là một Pangea mới trồi lên từ sự đóng lại của Đại Tây Dương.

Or it might result from the formation of a new Pan-Asian ocean.

Hoặc có lẽ là do sự hình thành của một đại dương liên Á mới.

But while its shape and size remain a mystery,

Nhưng trong khi hình dạng và kích thước của nó vẫn là một ẩn số,

we do know these changes will impact much more than our national borders.

thì chúng ta biết những thay đổi này sẽ ảnh hưởng nhiều hơn cả ranh giới quốc gia.

In the past, colliding plates have caused major environmental upheavals.

Trong quá khứ, việc va chạm các mảng đã gây ra những biến động lớn về môi trường.

When the Rodinia supercontinent broke up circa 750 million years ago,

Khi siêu lục địa Rodinia đã vỡ ra cách đây khoảng 750 triệu năm,

it left large landmasses vulnerable to weathering.

nnó đã để lại một lục địa rộng lớn dễ bị ảnh hưởng bởi phong hóa.

This newly exposed rock absorbed more carbon dioxide from rainfall,

Hòn đá được khám phá gần đây đã hấp thụ nhiều CO2 hơn từ trận mưa rào,

eventually removing so much atmospheric CO2

điều này đã giúp loại bỏ rất nhiều CO2 trong khí quyển

that the planet was plunged into a period called Snowball Earth.

mà Trái Đất đã rơi vào giai đoạn được gọi là ” Quả cầu tuyết Trái Đất”

Over time, volcanic activity released enough CO2 to melt this ice,

Theo thời gian, hoạt động núi lửa đã giải phóng CO2 làm tan chảy lớp băng này,

but that process took another 4 to 6 million years.

nhưng quá trình đó đã mất thêm 3 đến 6 triệu năm nữa.

Meanwhile, when the next supercontinent assembles,

Trong lúc ấy, khi siêu lục địa kế tiếp tập hợp lại,

it's more likely to heat things up.

có nhiều khả năng đốt nóng mọi thứ.

Shifting plates and continental collisions could create and enlarge

Sự dịch chuyển các mảng và sự va chạm lục địa có thể tạo ra và mở rộng

cracks in the Earth’s crust,

các khe nứt trên lớp vỏ Trái Đất,

potentially releasing huge amounts of carbon and methane into the atmosphere.

dẫn đến việc giải phóng tiềm ẩn một lượng lớn khí cacbon và CH4 vào khí quyển.

This influx of greenhouse gases would rapidly heat the planet,

Việc tràn ngập các khí nhà kính sẽ khiến hành tinh nóng lên nhanh chóng.

possibly triggering a mass extinction.

có thể gây ra tuyệt chủng hàng loạt.

The sheer scale of these cracks would make them almost impossible to plug,

Kích thước của các khe nứt này sẽ gần như không thể bịt kín lại được,

and even if we could, the resulting pressure would just create new ruptures.

thậm chí nếu chúng ta có thể, thì áp lực tạo ra chỉ làm sinh ra các vết nứt mới.

Fortunately, we have at least 50 million years to come up with a solution here,

Thật may, ta đã có ít nhất 50 triệu năm để đưa ra một giải pháp ở đây,

and we might already be onto something.

và chúng ta có lẽ đã khám phá ra điều gì đó.

In Iceland, recently conducted trials were able to store carbon in basalt,

Ở Iceland, các thử nghiệm được tiến hành gần đây có thể trữ carbon trong đá bazan,

rapidly transforming these gases into stone.

điều này giúp việc chuyển đổi các khí này thành đá trở nên nhanh chóng.

So it’s possible a global network of pipes

Vì vậy, có khả năng là một mạng lưới toàn cầu các đường ống

could redirect vented gases into basalt outcrops,

có thể chuyển hướng khí thoát ra thành các mỏ đá Bazan,

mitigating some of our emissions now and protecting our supercontinental future.

điều này làm giảm lượng khí thải và bảo vệ siêu lục địa tương lai của chúng ta.